Sinh viên tực hiện: Nguyễn Thị Thùy
Lớp

: Sư phạm Vật lý K37

Bài 3:

CHUYỂN ĐỘNG THẲNG BIẾN ĐỔI ĐỀU
(Tiết 1)

I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
 Phát biểu được khái niệm vận tốc tức thời.
 Viết được công thức vận tốc tức thời và nêu được ý nghĩa của từng đại lượng
trong công thức.
 Phát biểu được định nghĩa chuyển động thẳng biến đổi đều (CĐTBBĐ), chuyển
động thẳng nhanh dần đều (CĐTNDĐ), chuyển động thẳng chậm dần đều (CĐTCDĐ).
 Phát biểu được khái niệm gia tốc và nêu được đặc điểm của gia tốc trong
CĐTNDĐ.
 Viết được công thức tính vận tốc trong CĐTNDĐ và nêu được ý nghĩa các đại
lượng trong công thức
2. Kỹ năng




Vẽ được vectơ biểu diễn vận tốc tức thời.
Giải được một số bài tập liên quan đến chuyển động nhanh dần đều.
Vẽ được đồ thị vận tốc – thời gian trong CĐTNDĐ.

3. Tình cảm, thái độ, tác phong




Tích cực phát biểu xây dựng bài.
Học tập nghiêm túc, tự giác chuẩn bị bài.

II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên
2. Học sinh



Ôn lại bài chuyển động thẳng đều.
Xem trước bài mới.

1


III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Nội dung

Hoạt động 1: Ổn định lớp. Kiểm tra bài cũ. Đặt vấn đề (5 phút).


Kiểm tra sĩ số lớp.


 Lớp trưởng báo cáo sĩ
số lớp.

 Trả lời:
Kiểm tra bài cũ:
 Viết công thức tính  Công thức tính vận tốc
vận tốc trung bình và đơn trung bình: (đơn vị m/s)
vị của nó.
 Chuyển động thẳn đều
 Chuyển động thẳng là chuyển động có quỹ đạo
đều là gì?
là đường thẳng và có tốc
độ trung bình như nhau
trên mọi quãng đường.


 Phương trình chuyển
 Viết phương trình động thẳng đều:
chuyển động của chuyển
x = x0 + s = x0 + vt
động thẳng đều.
 Đặt vấn đề:
Khi cho một hòn bi lăn
xuống máng nghiêng thấy
nó chuyển động nhanh
dần. Để biết chi tiết và
chính xác hơn chuyển
động này ta sẽ đi vào tìm
hiểu bài chuyển động
thẳng biến đổi đều.

Hoạt động 2: Tìm hiểu về vận tốc tức thời (10 phút).
I.


Đặt câu hỏi:

 Xét một xe chuyển
động không đều trên một
đường thẳng, lấy chiều
dương là chiều chuyển
động của xe. Muốn biết tại
một vị trí M trên quỹ đạo



Dự đoán câu trả lời

 Tìm xem trong khoảng
thời gian rất ngắn , kể từ
lúc ở M, xe đi được đoạn
đường bao nhiêu. Từ đó
suy ra vận tốc xe chuyển
động trong khoảng thời

Vận tốc tức thời.

1. Độ lớn của vận tốc tức
thời
v=


2


xe chuyển động nhanh hay gian đó là bao nhiêu để
chậm ta phải làm gì?
biết xe chuyển động nhanh
hay chậm.
 Tại sao phải xét quãng  Đây là chuyển động
đường đi trong khoảng không đều nên vận tốc sẽ
thay đổi. Do đó không thể
thời gian ngắn?
xét trong khoảng thời gian
dài được.
 Xe đi qua vị trí M
trong khoảng thời gian rất
ngắn.


Nhận xét, kết luận:

Đại lượng là vận tốc
tức thời của xe tại vị trí M,
nó cho ta biết tại M xe
chuyển động nhanh hay
chậm


2. Vectơ vận tốc tức thời
Vectơ vận tốc tức thời
của một vật tại một điểm là

một vectơ có gốc tại vật
chuyển động, có hướng của
chuyển động và có độ dài tỉ
lệ với độ lớn của vận tốc
tức thời theo một tỉ xích
nào đó.

Thông báo:

Tại mỗi điểm trên quỹ
đạo, vận tốc tức thời của
vật không những có một
độ lớn nhất định mà còn
có phương và chiều nhất
định. Để đạt trưng cho cho
chuyển động về sự nhanh,
chậm và về phương, chiều
người ta đưa ra khái niệm
vectơ vận tốc tức thời.


Đặt câu hỏi:



Trả lời:

Vectơ vận tốc tức thời
Vectơ vận tốc tức thời
là gì?

của một vật tại một điểm
là một vectơ có gốc tại vật
chuyển động, có hướng
của chuyển động và có độ
dài tỉ lệ với độ lớn của vận
tốc tức thời theo một tỉ
xích nào đó.
 Nhận xét.
Hoạt động 3: Tìm hiểu về chuyển động thẳng biến đổi đều (phút).
 Đặt vấn đề: Ta đã tìm  Trả lời: Chuyển động II. Chuyển động
hiểu về chuyển động thẳng thẳng biến đổi là chuyển biến đổi đều

thẳng
3


đều, nhưng thực tế chuyển động có quỹ đạo là đường
động thường không đều, ta thẳng và có độ lớn tức thời
có thể kiểm tra và thấy luôn biến đổi.
rằng vận tốc tức thời tại
các thời điểm khác nhau
trên quỹ đạo luôn thay đổi.
Vậy chuyển động thẳng
biến đổi là gì?
 Đặt câu hỏi: Dựa vào
định nghĩa chuyển động
thẳng đều và chuyển động
thẳng biến đổi, cho biết
chuyển động thẳng biến
đổi đều là gì? Có thể phân

chuyển động thẳng đều
thành mấy dạng? Đó là
những dạng gì?



Trả lời:

 Chuyển động thẳng
biến đổi đều là chuyển
động có quỹ đạo thẳng và
độ lớn của vận tốc tức thời
hoặc tăng đều, hoặc giảm
đều theo thời gian.

Chuyển động thẳng biến
đổi đều là chuyển động có
quỹ đạo thẳng và độ lớn
của vận tốc tức thời hoặc
tăng đều, hoặc giảm đều
theo thời gian.
 Vận tốc tăng đều theo
thời
gian
gọi
là
CĐTNDĐ.
 Vận tốc giảm đều theo
thời gian gọi là CĐTCDĐ
Chú ý: Khi nói vận tốc

của vật tại vị trí hoặc thời
điểm nào đó, ta hiểu đó là
vận tốc tức thời.

 Chuyển động thẳng
biến đổi đều gồm hai
dạng: CĐTNDĐ (vận tốc
tăng đều theo thời gian) và
CĐTCDĐ (vận tốc giảm
 Thông báo: Khi nói đều theo thời gian).
vận tốc của vật tại vị trí
hoặc thời điểm nào đó, ta
hiểu đó là vận tốc tức thời.
Hoạt động 4: Tìm hiểu về chuyển động thẳng nhanh dần đều (phút).
III. Chuyển động thẳng
nhanh dần đều
1. Gia
CĐTNDĐ
 Đặt vấn đề: Đại lượng
nào đặt trưng cho sự biến
thiên vận tốc theo thời
gian?

tốc

trong

a. Khái niệm gia tốc

Gia tốc của chuyển động

là đại lượng xác định bằng
thương số giữa độ biến
thiên vận tốc và khoảng
 Trả lời:
 Đặt câu hỏi:
thời gian vận tốc biến thiên
 Ở thời điểm t0 vận tốc  Ở thời điểm t0 vận tốc .
của vật là v0.
của vật bằng bao nhiêu?
 Sau một khoảng thời  Ở thời điểm t vận tốc
Đơn vị m/s2.
gian, ở thời điểm t vận tốc của vật bằng v.
4


của vật bằng bao nhiêu?

b. Vectơ gia tốc
 Thay đổi một lượng là
 Vận tốc của vật biến = v – v .
0
thiên trong khoảng thời
 Điểm đặt: Trên vật
gian = t – t0 một lượng
bằng bao nhiêu?
chuyển động.
 Thông báo: Để đặt
trưng cho sự biến thiên
vận tốc theo thời gian
người ta đưa ra thương số

gọi là gia tốc, kí hiệu là a.


Đặt câu hỏi:

 Phương, chiều: Cùng
với phương, chiều của
vectơ vận tốc.



Độ lớn:

Trả lời:

 Gia tốc là đại lượng  Gia tốc là đại lượng
xác định bằng thương số
như thế nào?
giữa độ biến thiên vận tốc
và khoảng thời gian vận
tốc biến thiên .
 Đơn vị của gia tốc là  2Đơn vị của gia tốc là
m/s .
gì?
 Thông báo: Vì vận tốc
là đại lượng vectơ nên gia
tốc cũng là đại lượng
 Trả lời: cùng phương,
vectơ
cùng chiều so với và .

 Đặt câu hỏi: Vì v > v 0
nên có phương, chiều như
thế nào so với và ?
 Thông báo: Khi vật
CĐTNDĐ, vectơ gia tốc
có gốc ở vật chuyển động,
có phương và chiều trùng
với phương và chiều của
vectơ vận tốc và có độ dài
tỉ lệ với độ lớn của gia tốc
theo một tỉ xích nào đó.

 Từ công thức (1), suy
ra công thức tính vận tốc v
tại thời điểm t. Gỉa sử
chọn gốc thời gian tại thời
điểm t0.

2. Vận tốc của CĐTNDĐ
a. Công thức tính vận tốc



Trả lời:

Trong CĐTNDĐ thì a.v > 0

5



 Thông báo: Dựa vào
công thức (3) ta thấy dạng
đồ thị của v theo t giống
như đồ thị hàm số bậc nhất
y = a.x + b là một đường
thẳng, trong đó hệ số a > 0

b. Đồ thị vận tốc - thời
gian

v

v0
O

t

Hoạt động 5: Củng cố kiến thức, dặn dò (phút).
 Nhắc lại các nội dung
chính của bài.
 Dặn dò: học bài, trả
lời các câu hỏi C1, C2, C3
trong sách giáo khoa.
Chuẩn bị phần tiếp theo để
chuẩn bị cho tiết học tiếp
theo.
IV. RÚT KINH NGHIỆM
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

..........................................................................................................................................
...................................................................................................................................

6