Chương 6
ĐỘC QUYỀN
BÁN
Giới thiệu
Bạn quá quen thuộc với việc bảo hộ bằng sáng chế
cho những người cải tiến cơng nghệ. Hình thức bảo
hộ có thể áp dụng cho cả việc đổi mới phương pháp
kinh doanh.
Trong nhiều trường hợp, bằng phát minh sáng chế
đem lại sự độc quyền và ngăn cản sự cạnh tranh.
Slide 25-2
Mục đích nghiên cứu
Xác định những nguyên nhân dẫn đến độc
quyền
Mô tả đường cầu và doanh thu cận biên của
nhà độc quyền
Mô tả cách xác định giá và sản lượng của nhà
độc quyền
Slide 25-3
Mục đích nghiên cứu
Đánh giá lợi nhuận của nhà độc quyền
Cách thức phân biệt giá
Giải thích tổn thất của xã hội do độc quyền
gây ra
Slide 25-4
Nội dung
Khái niệm độc quyền bán
Hàng rào gia nhập
Đường cầu của nhà độc quyền
Co giãn và độc quyền
Slide 25-5
Nội dung
Chi phí và tối đa hố lợi nhuận của nhà độc
quyền
Tính tốn lợi nhuận của độc quyền
Phân biệt giá: Lợi nhuận cao hơn
Tổn thất xã hội do độc quyền gây ra
Slide 25-6
Bạn có biết rằng...
Độc quyền bán có thể phát sinh từ việc một
người bán có quyền độc quyền phân phối
hàng hố?
Trong trường hợp máy trợ thính, hệ thống bảo
hộ phân phối hợp pháp thông qua giấy phép
của Nhà nước đã làm tăng giá máy trợ thính
lên bằng mức giá độc quyền?
Slide 25-7
Độc quyền bán
Độc quyền bán
Chỉ có 1 nguời bán một loại sản phẩm hoặc
dịch vụ mà khơng có sản phẩm, dịch vụ thay
thế gần gũi
Slide 25-8
Các hàng rào gia nhập
Nguồn gốc độc quyền bán
Hàng rào gia nhập cho phép một hãng kiếm
được lợi nhuận kinh tế trong dài hạn
Slide 25-9
Các hàng rào gia nhập
Là người sở hữu các nguồn lực khơng có sự
thay thế gần gũi
Nếu bạn sở hữu mọi nguồn dầu lửa, ai có thể
kinh doanh trong ngành lọc dầu?
Công ty nhôm của Mỹ (ALCOA) đã có thời
kỳ sở hữu 90% các mỏ quặng bauxite trên thế
giới.
Slide 25-10
Các hàng rào gia nhập
Các vấn đề trong đầu tư vốn
Lựa chọn sản phẩm địi hỏi phải có sự đầu tư
tư bản lớn và liên tục.
Tại sao không thể gia nhập được vào thị
trường sản xuất bộ vi xử lý (chip) máy tính và
cạnh tranh với Intel?
Slide 25-11
Các hàng rào gia nhập
Tính kinh tế của quy mơ
Chi phí bình qn và giá thấp sẽ loại bỏ được
các đối thủ
Hãng có quy mơ lớn nhất có thể sản xuất tại
mức chi phí bình qn thấp nhất
Slide 25-12
Các hàng rào gia nhập
Độc quyền tự nhiên
Là hãng độc quyền phát sinh từ những đặc
điểm sản xuất đặc biệt trong một ngành.
Hãng luôn luôn tạo ra tính kinh tế của quy mơ
lớn.
Slide 25-13
P/ Kilowatt
Đường chi phí của độc quyền tự nhiên: Trường hợp
ngành điện
LAC
LMC
Sản lượng (Kilowatts)
Hình 5-1
Slide 25-14
Các hàng rào gia nhập
Quy định hợp pháp của Chính phủ
Giấy phép, quyền kinh doanh, chứng nhận hợp pháp
Liệu dịch vụ bưu chính vẫn là độc quyền?
Hãy xem xét:
DHL
FedExpress
Máy Fax
Internet
Slide 25-15
Ví dụ:Hàng rào gia nhập thị trường bán
hoa
Tại bang Louisiana, muốn mở cửa hàng bán hoa phải
có giấy chứng nhận là người bán hoa.
Lệ phí thi lấy giấy chứng nhận kỹ năng của người
bán hoa là $150. Gần 1/2 các ứng viên đi thi bị trượt
→ Không được cấp giấy chứng nhận.
Điều này tạo ra hàng rào gia nhập, mặc dù ngành sản
xuất hoa không phảI là độc quyền.
Slide 25-16
Các hàng rào gia nhập
Quy định hợp pháp của Chính phủ
Bằng phát minh sáng chế
Quyền sở hữu trí tuệ
Thuế nhập khẩu
Mức thuế đánh vào hàng hoá nhập khẩu
Các quy định
Slide 25-17
Các hàng rào gia nhập
Cartel
Là sự cấu kết của các nhà sản xuất trong một
ngành và thoả thuận đặt ra một mức giá và
phân bổ sản lượng nhằm ngăn cản sự cạnh
tranh.
Slide 25-18
Đường cầu của nhà độc quyền
Đường cầu của hãng = đường cầu thị trường
Hãng độc quyền bán là một ngành
Slide 25-19
Đường cầu của nhà độc quyền
Nhắc lại
Trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo:
Tất cả các hãng tạo ra đường cung thị trường
Cung của ngành và cầu thị trường (D) xác định mức
giá và lượng cân bằng
Ngành đối mặt với đường cầu thị trường
Slide 25-20
Đường cầu hãng cạnh tranh hoàn hảo và
hãng độc quyền bán
(b)
Giá
Giá
(a)
d
d=D
q
Đường cầu hãng canh tranh hồn hảo
Hình 5-3 (a) và (b)
Q
Đường cầu hãng độc quyền bán
Slide 25-21
Đường cầu của nhà độc quyền
Độc quyền bán
Cạnh tranh hoàn hảo
Một người bán
Vô số người bán
Cầu hãng là cầu thị trường
dốc xuống
Cầu hoàn toàn co giãn (Chấp
nhận giá)
Muốn bán nhiều phải hạ giá
xuống
Bán toàn bộ sản lượng tại mức
giá thị trường
MR < P
Mọi đơn vị hàng hoá đều được
bán cùng một giá
(P = MR)
Slide 25-22
Giá
Doanh thu cận biên:
Luôn nhỏ hơn giá
P1
P2
MR = vùng A
Vùng B ( – )
–vùng B
Đường cầu D = AR
Mất đi
D
Vùng A (+)
Tăng thêm
Q
Hình 5-4
Q+1
Sản lượng
Slide 25-23
Doanh thu cận biên:
Luôn nhỏ hơn giá
P
P=aQ+b nên TR=P.Q
TR=(aQ+b)Q = aQ2+bQ
MR=(TR)’Q=2aQ+b
D
Q
MR
Slide 25-24
Co giãn của cầu theo giá và độc quyền
bán
Độc quyền bán là một người bán duy nhất một loại
sản phẩm hoặc dịch vụ nào đó mà khơng có sự thay
thế gần gũi.
Nếu hàng hố càng khơng có sự thay thế gần gũiThe
more imperfect substitutes there are, and the better
these substitutes are, đường cầu của nhà độc quyền
có hệ số co giãn lớn hơn
Slide 25-25