Tải bản đầy đủ (.pdf) (44 trang)

Giáo trình mạng điện - Chương 3

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (402.68 KB, 44 trang )

Giạo trçnh Mảng âiãûn.

Khoa Âiãûn - Trỉåìng Âải hc Bạch khoa - Âải hc  Nàơng Trang 21
CHỈÅNG 3

TÊNH TOẠN CHÃÚ ÂÄÜ XẠC LÁÛP CA MẢNG ÂIÃÛN

Chãú âäü xạc láûp l chãú âäüü trong âọ cạc thäng säú chãú âäü ny khäng âäøi
hồûc thay âäøi khäng âạng kãø. Cạc thäng säú chãú âäü gäưm: giạ trë P, Q, S, I
trãn cạc nhạnh, âiãûn ạp åí cạc nụt v

P,

Q trong mảng.

$ 3.1. TÄØN THÁÚT CÄNG SÚT V ÂIÃÛN NÀNG TRÃN ÂỈÅÌNG DÁY

3.1.1. Täøn tháút cäng sút trãn âỉåìng dáy.
3.1.1.1. Âỉåìng dáy cọ mäüt phủ ti.









Biãút cäng sút phủ ti v âiãûn ạp åí cúi âỉåìng dáy S
2
.


, U
2
.
.u cáưu
xạc âënh cäng sút âáưu âỉåìng dáy S
1
.
v täøn tháút cäng sút ∆S trãn âỉåìng
dáy.
-Tham säú ca âỉåìng dáy l:
Z = R + jX ;
Y
1
.
=
Y
2
.
=
1
2
( )G jB+

-Täøn tháút cäng sút trãn täøng dáùn Y
2
.
2c2g
2
2
2

*
2
22y
QjP
2
B
2
G
UYUS ∆−∆=






−==∆
(3 - 1)
ÅÍ âáy U
2
: âiãûn ạp dáy.
-Cäng sút sau täøng tråí Z l:
S
''
=

S
y2
+ S
2
=


P
g2
- j

Q
c2
+ P
2
+ jQ
2
= P
''
+ jQ
''
(3 - 2)
- Täøn tháút cäng sút trãn täøng tråí Z ca âỉåìng dáy:


P = 3I
2
R = 3(I
2
a
+ I
2
p
)R (3 - 3)



Q = 3I
2
R = 3(I
2
a
+ I
2
p
)X
Våïi I
a
= Icosϕ ; I
p
= Isinϕ
Biãút P
''
= ;cosIU3
2
ϕ
Q
''

ϕ
sinIU3
2
= (3 - 4)
P
''
=
3

2
U I
a
; Q
''

p2
IU3=

Hçnh 3 - 1 Hçnh: 3 - 2
Så âäư âỉåìng dáy cọ 1 phủ ti Så âäư thay thãú âỉåìng dáy cọ 1 phủ ti
Y
2


S
2

= P
2
+ jQ
2

S
1




S Z



′′

S

Y
1


1
2
∆ ∆S S
Y Y
• •
1 2

I


S
2

= P
2
+ jQ
2

1
2

l
Giạo trçnh mảng âiãûn.

Trang 22 Khoa Âiãûn - Trỉåìng Âải hc Bạch khoa - Âải hc  Nàơng


Do âọ I
a
=
P
U
,,
3
2
I
p
=
Q
U
,,
3
2
(3 - 5)
Thay (3 - 5) vo (3 - 3) rụt gn lải ta cọ:

∆P I R
P Q
U
R
S

U
R= =
′′
+
′′
=
′′
3
2
2 2
2
2
2
2
2

∆Q I X
P Q
U
X
S
U
X= =
′′
+
′′
=
′′
3
2

2 2
2
2
2
2
2
(3 - 6)
Trong âọ:
′′
=
′′
+
′′
S P Q
2 2
(3 - 7)
Nhỉ váûy ta cọ :

S =

P + j

Q
- Cäng sút âáưu vo täøng tråí Z ca âỉåìng dáy bàòng:
S
'
=

S + S
''

=

P + j

Q + P
''
+ jQ
''
(3 - 8)
- Täøn tháút cäng sút trãn täøng dáùn Y
1
:

1c1g
2
âm
2
*
2
âm1y
QjP
2
B
2
G
UYUS ∆−∆=







−==∆
(3 - 9)
-Cäng sút âáưu âỉåìng dáy:
S
1
=

S
y1
+ S
'
=

P
g1
- j

Q
c1
+ P
'
+ jQ
'
= P
1
+ jQ
1
(3 - 10)

-Täøn tháút cäng sút trãn âỉåìng dáy:


S

=

S
y1
+

S +

S
y2
(3 - 11)

3.1.1.2. Âỉåìng dáy cọ nhiãưu phủ ti.
Nãúu säú liãûu ban âáưu l âiãûn ạp v cäng sút åí cạc nụt phủ ti.Khi âọ
tiãún hnh xạc âënh phán bäú cäng sút theo chiãưu tỉì nụt xa nháút âãún nụt
ngưn cung cáúp. Quạ trçnh tênh toạn giäúng nhỉ trãn.Âãø âån gin xẹt âỉåìng
dáy cọ hai phủ ti v mäüt ngưn cung cáúp hçnh 3-3.Cạc säú liãûu ban âáưu l
cäng sút,âiãûn ạp tải cạc nụt b v c (S
b
, S
c
, U
b
, U
c

). u cáưu xạc âënh phán
bäú cäng sút trãn âỉåìng dáy v täøn tháút cäng sút trãn ton mảng âiãûn. Så
âäư thay thãú tênh toạn trãn hçnh 3-4. Quạ trçnh tênh toạn theo trçnh tỉû nhỉ
sau:






-Täøn tháút cäng sút trãn täøng dáùn Y
2c
:

c2
*
2
c
c2y
Y.US =∆

= ∆P
g2c
- j ∆Q
c2c
.
-Cäng sút sau täøng tråí Z
2
l:
N

N
c


b


S
b
= P
b
+ jQ
b
S
c
= P
c
+ jQ
c

N
N
l
2

l
1

Hçnh 3-3


Giaùo trỗnh Maỷng õióỷn.

Khoa ióỷn - Trổồỡng aỷi hoỹc Baùch khoa - aỷi hoỹc aỡ Nụng Trang 23
S S S
y c c

= +
2 2
,,
= P
g2c
- jQ
c2c
+ P
c
+ jQ
c
= P
''
2
+ j Q
''
2










- Tọứn thỏỳt cọng suỏỳt trón tọứng trồớ Z
2
laỡ:
+

+

=+=

2
2
2
2
2
2
222
R
U
QP
QjPS
c
2
2
2
2
2"
2
X

U
QP
j
c

+

-Cọng suỏỳt trổồùc tọứng trồớ Z
2
laỡ:

2


S
=


S
2
+
S
2

= P
'
2
+ j Q
'
2


-Tọứn thỏỳt cọng suỏỳt trón tọứng dỏựn Y
2b
laỡ:
S
y b

2
=
b2
2
b
YU = P
g2b
- j Q
c2b

-Cọng suỏỳt õỏửu vaỡo õoaỷn õổồỡng dỏy 2 laỡ:

22
,
2
b2y2
jQPSSS +=+=


-Tọứn thỏỳt cọng suỏỳt trón tọứng dỏựn Y
1b

S

y b

1
= U Y
b b
2
1
.
= P
g1b
- j Q
c1b

-Cọng suỏỳt sau tọứng trồớ Z
1
laỡ:

S


1
=
S S S
y b b1
2

+ +
= P
''
1

+ j Q
''
1

- Tọứn thỏỳt cọng suỏỳt trón tọứng trồớ Z
1
laỡ:

+

+

=+=

1
2
2
1
2
1
111
R
U
QP
QjPS
b
1
2
2
1

2
1
X
U
QP
j
b

+


-Cọng suỏỳt õỏửu vaỡo tọứng trồớ Z
1
laỡ:



S
1
=
S


1
+
S
1

= P
'

1
+ j Q
'
1

-Tọứn thỏỳt cọng suỏỳt trón tọứng dỏựn Y
1a
do chổa bióỳt õióỷn aùp taỷi nuùt a
nón trong tờnh toaùn coù thóứ lỏỳy giaù trở õióỷn aùp õởnh mổùc õóứ tờnh:
S
y a

1
=
.
a1
2
õm
YU = P
g1a
- j Q
c1a

-Cọng suỏỳt õỏửu nguọửn a cung cỏỳp laỡ:
S S S P jQ
a y a a a

= +

= +

1
1

-Tọứng tọứn thỏỳt cọng suỏỳt trong maỷng õióỷn laỡ:
Y
c2

Y
b1


S
a




S
1

Z
1




S
1

Y

a1


a
b
S S
Y b

Y1a

1
S
c


S
b





S
2
Z

2




S
2

Y
b2


c
S S
Y c

Y2b

2

Hỗnh 3-4
Giạo trçnh mảng âiãûn.

Trang 24 Khoa Âiãûn - Trỉåìng Âải hc Bạch khoa - Âải hc  Nàơng




Σ
S S S S
a
b c
• • • •
= − +( )


CHỤ : 1- Khi tênh chênh xạc láúy cäng sút v âiãûn ạp åí cng mäüt âiãøm.
Nhỉng trong nhiãưu trỉåìng håüp khäng biãút âiãûn ạp åí cạc häü tiãu thủ thç cọ
thãø tênh gáưn âụng theo âiãûn ạp âënh mỉïc ca mảng âiãûn.
2 - Khi tênh toạn mảng âiãûn phán phäúi do âiãûn ạp khäng cao, âỉåìng
dáy ngàõn, phủ ti nh cho nãn khäng xẹt âãún Y v

S trãn cạc âoản âỉåìng
dáy khi tênh phán bäú cäng sút. Ngoi ra täøn tháút cäng sút trãn cạc âoản
âỉåìng dáy âỉåüc tênh theo U
âm
ca mảng âiãûn.Màûc d â dng nhỉỵng gi
thiãút trãn nhỉng khäúi lỉåüng tênh toạn åí mảng phán phäúi váùn låïn do cọ nhiãưu
phủ ti,nhiãưu âoản âỉåìng dáy näúi våïi nhau.
Vê du û:Tênh toạn mảng âiãûn phán phäúi cọ 3 phủ ti nhỉ hçnh 3-5 v
så âäư thay thãú hçnh 3-6.Xạc âënh phán bäú cäng sút v täøn tháút cäng sút
ca mảng:













- Cäng sút trãn âoản 3 - 4:


S S
. .
34
4
=

- Täøn tháút cäng sút trãn âoản 3 - 4:
∆ S
S
U
Z
dm
.
34
4
2
2
34
=
- Cäng sút trãn âoản 2 - 3:

S S S
23 3 4
. . .
= +

-Täøn tháút cäng sút trãn âoản 2 - 3:
∆ S
S

U
Z
dm
.
23
23
2
2
23
=
4
3

2
S
2
= P
2
+ jQ
2
S
3
= P
3
+ jQ
3
S
4
= P
4

+ jQ
4


1
l
3

l
2

l
1

Hçnh 3-5
S
34
S
23

S
12


4
3
2

1
Z

23


Z
12


Z
34

S
4
S
3

S
2


Hçnh 3-6
Giạo trçnh Mảng âiãûn.

Khoa Âiãûn - Trỉåìng Âải hc Bạch khoa - Âải hc  Nàơng Trang 25
- Cäng sút trãn âoản 1- 2:
S S S S
12 2 3 4
. . . .
= + +
-Täøn tháút cäng sút trãn âoản 1 - 2:
∆ S

S
U
Z
dm
.
12
12
2
2
12
=

-Täøng täøn tháút cäng sút trong ton mảng âiãûn l:

∆ ∆ ∆ ∆
Ξ
S S S S
. . . .
= + +
12 23 34


3.1.1.3. Âỉåìng dáy phủ ti phán bäú âãưu.
Trong thỉûc tãú chụng ta thỉåìng gàûp nhỉỵng âỉåìng dáy cọ ráút nhiãưu häü
tiãu thủ våïi phủ ti cọ giạ trë bàòng nhau hồûc gáưn bàòng nhau v phán bäú våïi
khong cạch gáưn bàòng nhau khi âọ ngỉåìi ta thỉåìng sỉí dủng dáy dáùn cọ
cng mäüt tiãút diãûn ,vê dủ nhỉ âỉåìng dáy cung cáúp âiãûn cho cạc nh åí ca
thnh phäú,âỉåìng dáy chiãúu sạng âỉåìng phäú....Nhỉỵng âỉåìng dáy loải âọ
âỉåüc gi l âỉåìng dáy cọ phủ ti phán bäú âãưu.
Xẹt âỉåìng dáy våïi phủ ti phán bäú âãưu hçnh 3-7 våïi gi thiãút dng

âiãûn I t lãû báûc nháút våïi chiãưu di L,nhỉ váûy dng âiãûn chảy trãn mäüt
ngun täú âỉåìng dáy dx cạch âiãøm cúi âỉåìng dáy mäüt âoản x l:

I
x
I
L
x=
(3 - 12)
Täøn tháút cäng sút trãn dx l:
d∆P = 3I
2
x
dr (3 - 13)
Trong âọ: dr = r
0
dx (3 - 14)
Thay (3 -12), (3 -14) vo (3 -13) ta cọ :


P=
d P
I x
L
r dx r LI RI
LL
∆ = = =
∫∫
0
2

0 0
2 2
0
3(
.
)
(3 - 15)
Hay
∆P RI
S
U
R= =
2
2
2
3
(3 -16)
Tỉì (3-16) ta tháúy täøn tháút cäng sút trãn âỉåìng dáy cọ phủ ti phán
bäú âãưu bàòng 1/3 täøn tháút cäng sút trãn âỉåìng dáy cọ ti phán bäú táûp trung
åí cúi âỉåìng dáy.

A B
d x
x
L
Hçnh 3-7
Giaùo trỗnh maỷng õióỷn.

Trang 26 Khoa ióỷn - Trổồỡng aỷi hoỹc Baùch khoa - aỷi hoỹc aỡ Nụng



3-1-2:Tọứn thỏỳt õióỷn nng trón õổồỡng dỏy.

Trong trổồỡng hồỹp chung õọỳi vồùi õổồỡng dỏy taới õióỷn xoay chióửu 3 pha
chióửu daỡi õổồỡng L, tọứn thỏỳt õióỷn nng trong khoaớng thồỡi gian T õổồỹc xaùc
õởnh theo bióứu thổùc sau:

( )
A R I dl dt
lt
TL
=

3
0
2
00
.
(3-17)
õỏy I
lt
laỡ doỡng õióỷn ồớ thồỡi õióứm t taỷi mọỹt õióứm trón õổồỡng dỏy
caùch õióứm cuọỳi cuớa õổồỡng dỏy mọỹt õoỹan laỡ l.
Tọứng tọứn thỏỳt õión nng gọửm coù tọứn thỏỳt taới vaỡ tọứn thỏỳt khọng taới
(tọứn thỏỳt vỏửng quang vaỡ tọứn thỏỳt trong caùch õióỷn). Trong tờnh toaùn thổồỡng
boớ qua tọứn thỏỳt trong caùch õióỷn. Do õoù bióứu thổùc (3-17) coù thóứ vióỳt nhổ sau:

( )
A R I dl dt A
lt

TL
vq
= +

3
0
2
00
'
.
(3-18)
A
vq
: tọứn thỏỳt õióỷn nng do vỏửng quang.
I
lt
: laỡ doỡng õióỷn khọng tờnh õóỳn õióỷn dỏựn taùc duỷng cuớa õổồỡng dỏy
ọỳi vồùi õổồỡng dỏy ngừn, khi boớ qua õỷc tờnh soùng vaỡ sổỷ phỏn bọỳ raợi
caùc tham sọỳ õổồỡng dỏy, tọứn thỏỳt õióỷn nng õọỳi vồùi õổồỡng dỏy õổồỹc vióỳt:
A R I dt A
t
T
vq
= +

3
2
0
. . (3-19)
Trong õoù: I

t
laỡ doỡng õióỷn chaỷy theo dỏy dỏựn ồớ thồỡi õióứm t, doỡng õióỷn
naỡy khọng thay õọứi trón suọỳt õổồỡng dỏy taới õióỷn vaỡ noù xaùc õởnh giaù trở tọứn
thỏỳt taới. Khi boớ qua tọứn hao vỏửng quang trón õổồỡng dỏy taới õióỷn tọứn thỏỳt
õióỷn nng õọỳi vồùi õổồỡng dỏy õổồỹc vióỳt:

A R I dt
t
T
=

3
2
0
. .
(3-20)
Khi doỡng õióỷn phuỷ taới tióu thuỷ khọng thay õọứi theo thồỡi gian tọứn thỏỳt
õióỷn nng trong khoaớng thồỡi gian laỡm vióỷc t õổồỹc xaùc õởnh theo cọng thổùc
sau:


A =

P.t = 3RI
2
t (3 - 21).
Trong thổỷc tóỳ, doỡng õióỷn hay cọng suỏỳt thay õọứi theo thồỡi gian t nón

P cuợng thay õọứi theo thồỡi gian t, do õoù khọng thóứ tờnh


A theo (3 - 21).
Giaùo trỗnh Maỷng õióỷn.

Khoa ióỷn - Trổồỡng aỷi hoỹc Baùch khoa - aỷi hoỹc aỡ Nụng Trang 27
óứ tờnh toaùn õổồỹc caùc cọng thổùc trón ta cỏửn phaới bióỳt qui luỏỷt bióỳn
thión cuớa doỡng õióỷn theo thồỡi gian.Sau õoù tỗm nhổợng phổồng phaùp õaùnh giaù
vóử giồùi haỷn cuớa noù cuợng nhổ phaỷm vi aùp duỷng caùc phổồng phaùp õoù õóứ xaùc
õởnh
( )
I dl dt
lt
TL
'
.
2
00

vaỡ
I dt
t
T
2
0

.
.

3-1-2-1. Khaùi nióỷm thồỡi gian sổớ duỷng cọng suỏỳt cổỷc õaỷi (T
max
) vaỡ

thồỡi gian tọứn thỏỳt cọng suỏỳt cổỷc õaỷi (

)

a-Thồỡi gian sổớ duỷng cọng suỏỳt cổỷc õaỷi T
max

ởnh nghộa: Nóỳu trong thồỡi gian T
max
họỹ tióu thuỷ laỡm vióỷc vồùi phuỷ taới
P
max
thỗ õióỷn nng tióu thuỷ bũng õióỷn nng tióu thuỷ thổỷc tóỳ trong caớ nm
(xem õọử thở minh hoỹa hỗnh 3-8).
Theo õởnh nghộa ta coù thóứ vióỳt:

A P T P dt
t
= =

max max ( )
0
8760



(3 - 22)


T

P d t
P
t
m a x
( )
m a x
=

0
8 7 6 0
(3 - 23)
Mọựi nhoùm thióỳt bở tióu thuỷ õióỷn coù õọử thở phuỷ taới vaỡ giaù trở T
max
õỷc
trổng cuớa noù

b- Thồỡi gian tọứn thỏỳt cọng suỏỳt lồùn nhỏỳt

:
ởnh nghộa: Nóỳu trong thồỡi gian

maỷng õióỷn lión tuỷc truyóửn taới cọng
suỏỳt cổỷc õaỷi P
max
(hay I
max
) thỗ seợ gỏy nón tọứn thỏỳt õióỷn nng trong maỷng
õióỷn õuùng bũng tọứn thỏỳt õióỷn nng thổỷc tóỳ trong mọỹt nm vỏỷn haỡnh (xem õọử
thở minh hoỹa hỗnh 3-8).
Tổỡ õoù tọứn thỏỳt õióỷn nng õổồỹc xaùc õởnh theo bióứu thổùc:


A P RI RI
t
dt= = =

max
.
max ( )
.

3
2
3
2
0
8760
(3 - 24)
Do õoù:



=

I d t
I
t( )
m a x
2
0
8 7 6 0

2
(3 - 25)
Giaù trở

phuỷ thuọỹc vaỡo õọử thở phuỷ taới vaỡ tờnh chỏỳt họỹ duỡng õióỷn.Thồỡi

Giaùo trỗnh maỷng õióỷn.

Trang 28 Khoa ióỷn - Trổồỡng aỷi hoỹc Baùch khoa - aỷi hoỹc aỡ Nụng


































gian tọứn thỏỳt cọng suỏỳt cổỷc õaỷi

phuỷ thuọỹc thồỡi gian sổớ duỷng cọng suỏỳt cổỷc
õaỷi T
max
vaỡ cos

phuỷ taới.Do õoù giaù trở cuớa

õổồỹc xaùc õởnh theo õổồỡng cong
quan hóỷ

= f(T
max
, cos

) cho ồớ hỗnh 3-9.Nhổợng õổồỡng cong naỡy õổồỹc tờnh
toaùn õọỳi vồùi mọỹt sọỳ õọử thở õióứn hỗnh cuớa caùc phuỷ taới vồùi nhổợng T

max
vaỡ cos


Hỗnh 3-9: ọử thở quan hóỷ giổợa vaỡ T
max


T
max



4000 2500
4500 3000
5000 3500
5500 4000
6000 4600
6500 5200
7000 5900
7500 6600
8000 7400
8760 8760

Baớng 3-1: Quan hóỷ giổợa

vaỡ T
max



I
2

I
2
max


8760

t
0
ọử thở xaùc õởnh thồỡi gian
tọứn thỏỳt cọng suỏỳt cổỷc õaỷi

P

P
max

t

T
max

8760

0
ọử thở xaùc õởnh thồỡi gian
sổớ duỷng cọng suỏỳt cổỷc õaỷi

I

t
T
ọử thở phuỷ taới nm cuớa
doỡng õióỷn theo thồỡi gian
0
I
2

I
2
tb

t

T

0

ọử thở xaùc õởnh doỡng õióỷn
trung bỗnh bỗnh phổồng
Hỗnh 3- 8: ọử thở bióứu dióựn quan hóỷ xaùc õởnh I
tb
,T
max
vaỡ


Giạo trçnh Mảng âiãûn.


Khoa Âiãûn - Trỉåìng Âải hc Bạch khoa - Âải hc  Nàơng Trang 29
khạc nhau. Trong âọ quy ỉåïc cosϕ trong sút nàm l khäng thay âäøi.
Phỉång phạp ny âỉåüc sỉí dủng trong thiãút kãú så bäü cng nhỉ trong váûn
hnh khi thiãúu cạc thäng tin, âäư thë chênh xạc, hồûc xạc âënh
τ
theo bng
cho sàơn (Bng 3-1).

3-1-2-2. Phỉång phạp xạc âënh âiãûn nàng tiãu thủ.
Lỉåüng âiãûn nàng sn xút hay tiãu thủ trong khong thåìi gian t âỉåüc
xạc âënh trãn cå såí âäư thë phủ ti nàm ca chụng.Diãûn têch giåïi hản båíi trủc
tung v âỉåìng cong P
t
ca âäư thi xạc âënh âiãûn nàng sn xút hay tiãu thủ
trong khong thåìi gian t.Tỉì âọ ta cọ:
A Pdt
t
T
=

0
(3-26)
Thỉûc tãú viãûc tênh chênh xạc giạ trë
P dt
t
T
0

l khäng thãø thỉûc hiãûn âỉåüc

båíi quan hãû ca P
t
theo thåìi gian l khäng kh têch.Do âọ ta chè cọ thãø tênh
gáưn âụng têch phán trãn khi cọ âäư thë phủ ti cho trỉåïc.Trong trỉåìng håüp
khäng cọ âäư thë phủ ti ta cọ thãø xạc âënh lỉåüng âiãûn nàng tiãu thủ thäng
qua thåìi gian sỉí dủng cäng sút cỉûc âải T
max
theo biãøu thỉïc (3-22):
A=P
max
. T
max

Trỉåìng håüp âån gin nháút khi cäng sút sn xút hay tiãu thủ P
khäng thay âäøi trong sút thåìi gian sỉí dủng t thç lỉåüng âiãûn nàng âỉåüc xạc
âënh theo biãøu thỉïc sau:
A=P.t (3-27)

3-1-2-3. Phỉång phạp dng âiãûn trung bçnh bçnh phỉång I
tb
xạc
âënh täøn tháút âiãûn nàng:
I
tb
: L dng âiãûn quy ỉåïc cọ giạ trë khäng âäøi chảy trãn âỉåìng dáy
trong sút thåìi gian T v gáy nãn lỉåüng täøn tháút âiãûn nàng ∆A bàòng lỉåüng
täøn tháút âiãûn nàng ∆ A do dng âiãûn biãún thiãn thỉûc tãú gáy ra.

∆A RI dt RI T
t tb

T
= =

3 3
2 2
0
.
(3 - 28)
Tỉì (3 - 28) våïi thåìi gian mäüt nàm ta cọ :

I
I d t
t b
t
2
2
0
8 7 6 0
8 7 6 0
=

( )
(3 - 29)
Giạo trçnh mảng âiãûn.

Trang 30 Khoa Âiãûn - Trỉåìng Âải hc Bạch khoa - Âải hc  Nàơng


Dng âiãûn I
tb

cọ thãø xạc âënh âỉåüc nãúu biãút âäư thë phủ ti nàm theo
thåìi gian t. Nãúu âäư thë phủ ti cho dỉåïi dảng cäng sút thç:
∆ A
S
U
R t
t b
=
2
2
. (3 - 30)
Hồûc tênh I
tb
theo cäng thỉïc kinh nghiãûm:
I
tb
= I
max
(0,12 + T
max
. 10
-4
)
2
(3-31)
Hồûc theo cäng thỉïc kinh nghiãûm sau:
I
tb
= I
max


T
max
/ τ
(3-32)


3-1-2-4. Phỉång phạp thåìi gian täøn tháút cäng sút låïn nháút τ
ττ
τ xạc
âënh täøn tháút âiãûn nàng:
Tỉì âënh nghéa vãư thåìi gian täøn tháút cäng sút låïn nháút
τ
khi biãút giạ
trë cäng sút cỉûc âải P
max
(hay I
max
) thç täøn tháút âiãûn nàng trong mảng âiãûn
âỉåüc xạc âënh theo biãøu thỉïc (3-24 ):

∆ ∆A P RI= =
max
.
max
.τ τ3
2

Giạ trë τ phủ thüc vo âäư thë phủ ti v tênh cháút häü dng âiãûn. Nãúu
khäng biãút cos ϕ m chè biãút T

max
cọ thãø xạc âënh τ theo cäng thỉïc kinh
nghiãûm :

τ
= (0,124 + T
max
. 10
-4
)
2
8760 (3 - 35)

Hồûc xạc âënh
τ
theo cäng thỉïc kinh nghiãûm sau:

2
maxP
minP
1
maxP
minP2
8760
maxT
1
maxT8760
8760maxT2








−−

+−=
τ
(3 - 36)
Täøn tháút âiãûn nàng trãn âỉåìng dáy cọ nhiãưu phủ ti bàòng täøng täøn
tháút âiãûn nàng trãn cạc âoản âỉåìng dáy


A

=

A
1
+

A
2
+

A
3
+ ........ (3 - 37)
Trong âọ :


A
1
,

A
2
,

A
3
....l täøn tháút âiãûn nàng trãn cạc âoản
âỉåìng dáy 1, 2, 3....
Âäúi våïi cạc âỉåìng dáy âiãûn ạp U

330KV cáưn phi tênh âãún täøn
tháút âiãûn nàng do váưng quang sinh ra. Nhỉ váûy täøn tháút âiãûn nàng trãn
âỉåìng dáy siãu cao ạp l:


A =

P
max
.
τ
+

P
k

.t (3 -38 )
Trong âọ: -

P
k
: Täøn tháút váưng quang trãn âỉåìng dáy.
- t: Thåìi gian váûn hnh trong nàm t = 8760h.
VÊ DỦ 3-1:Âỉåìng dáy 220KV,di 180 Km,dáy dáùn AC-240,cung
cáúp âiãûn cho phủ ti cäng sút 40+j30 MVA.Âiãûn ạp cúi âỉåìng dáy trong
Giaùo trỗnh Maỷng õióỷn.

Khoa ióỷn - Trổồỡng aỷi hoỹc Baùch khoa - aỷi hoỹc aỡ Nụng Trang 31
chóỳ õọỹ phuỷ taới cổỷc õaỷi bũng 215KV.Xaùc õởnh tọứn thỏỳt cọng suỏỳt trón õổồỡng
dỏy vaỡ cọng suỏỳt õỏửu nguọửn cung cỏỳp cho phuỷ taới.

GIAI: Do tọứn thỏỳt vỏửng quang nhoớ cho nón boớ qua õióỷn dỏựn taùc duỷng
g cuớa õổồỡng dỏy.Tra baớng PL1- ta coù thọng sọỳ cuớa dỏy dỏựn AC-240 nhổ
sau:
r
0
=0,12

/Km; x
0
= 0,43

/Km;b
0
=2,66.10
-6

1/

Km;
Do õoù: R = r
0
.l = 0,12.180 = 21,6


X = x
0
.l = 0,43.180 = 77,4


B/2 = b
0
.l/2 = 2,66.10
-6
.180 /2 = 2,4.10
-4
1/


Sồ õọử thay thóỳ cuớa õổồỡng dỏy cho trón hỗnh 3-10.
Cọng suỏỳt phaớn khaùng do dung dỏựn ồớ cuọỳi õổồỡng dỏy sinh ra:

Q U
B
MVAr
c2 2
2 2 4

2
215 2 4 10 11= = =

. . , .

Cọng suỏỳt sau tọứng trồớ Z bũng:








S j Q S j j j MVA
c


= + = + + = +
2
11 40 30 40 19
Tọứn thỏỳt cọng suỏỳt trón õổồỡng dỏy:

( )
( )
P
P Q
U
R MW=


+

=
+
=
2
2
2
2
2 2
2
40 19
215
21 6 0 92, ,


( )
( )
Q
P Q
U
X MVAr=

+

=
+
=
2
2

2
2
2 2
2
40 19
215
77 4 3 28, ,


S j MVA

= +0 92 3 28, ,

Cọng suỏỳt ồớ õỏửu vaỡo tọứng trồớ Z:

MVA 28,22j92,4019j4028,3j92,0SSS +=+++=

+=



Vỗ õióỷn aùp ồớ õỏửu õổồỡng dỏy chổa xaùc õởnh, cho nón cọng suỏỳt phaớn
khaùng trong nhaùnh tọứng dỏựn õỏửu õổồỡng dỏy coù thóứ lỏỳy bũng
Q Q MVAr
c c1 2
11= =
Do õoù cọng suỏỳt ồớ nuùt 1 bũng:
S j

= +40 30

Z = R+jX
Hỗnh: 3-10

j B/2
j B/2
2

1

S


S


S

1
Giaùo trỗnh maỷng õióỷn.

Trang 32 Khoa ióỷn - Trổồỡng aỷi hoỹc Baùch khoa - aỷi hoỹc aỡ Nụng



MVA 28,11j92,4028,22j92,4011jSQjS
1c1
+=++=

+=




Vấ DU 3-2: Xaùc õởnh tọứn thỏỳt õióỷn nng trong mọỹt nm cuớa maỷng
õióỷn hỗnh 3-11.ổồỡng dỏy taới õióỷn trón khọng õióỷn aùp 10KV.oaỷn L
1
duỡng
dỏy A-150 coù r
0
= 0,21

/Km.oaỷn L
2
duỡng dỏy A-50 coù r
0
=
0,63

/Km.Chióửu daỡi caùc õoaỷn õổồỡng dỏy vaỡ cọng suỏỳt caùc phuỷ taới ghi trón
hỗnh 3-11.Thồỡi gian sổớ duỷng cọng suỏỳt cổỷc õaỷi T
max
=2700h.








GIAI:Phuỷ taới cổỷc õaỷi cuớa õoaỷn l

1
:
S
L1
=(2+j1) + (1+j 0,5) = 3 - j 1,5 MVA
Tọứn thỏỳt cọng suỏỳt taùc duỷng cổỷc õaỷi trón õổồỡng dỏy


P
max
=

P
N1
+

P
12
=
3 1 5
10
0 212
1 0 5
10
0 631 0 0551 551
2 2
2
2 2
2
+

+
+
= =
,
. , .
,
. , . , ,MW KW

Hai õoaỷn õổồỡng dỏy õóửu coù cos

= 0,9.Tra õổồỡng cong quan hóỷ

= f(T
max
, cos

) vồùi T
max
= 2700h, cos

= 0,9 ta coù

= 1500h.
Tọứn thỏỳt õióỷn nng trong maỷng seợ laỡ:


A =

P
max

.

=55,1.1500 =82500KWh.
ióỷn nng caùc họỹ tióu thuỷ nhỏỷn õổồỹc trong mọỹt nm laỡ:
A = (P
1
+ P
2
). T
max
= (2000 + 1000).2700 = 8100000KWh
Tọứn thỏỳt õióỷn nng tờnh theo phỏửn trm õióỷn nng tióu thuỷ:
A% =
82500
8100000
100 1 02%= ,

1
2
S
1
= 2 + j 1 S
2
= 1 + j 0,5
N

l
2
= 1Km
A-150

A-50

l
1
= 2Km
Hỗnh 3-11

Giạo trçnh Mảng âiãûn.

Khoa Âiãûn - Trỉåìng Âải hc Bạch khoa - Âải hc  Nàơng Trang 33
$3.2 TÄØN THÁÚT CÄNG SÚT, ÂIÃÛN NÀNG TRONG MẠY BIÃÚN ẠP.

3.2.1Täøn tháút cäng sút trong mạy biãún ạp:

Täøn tháút cäng sút trong MBA gäưm hai pháưn: Pháưn khäng phủ thüc
phủ ti l täøn tháút khäng ti trong MBA hay cn gi l täøn tháút thẹp.Pháưn
phủ thüc cäng sút ti qua MBA l täøn tháút ti hay cn gi l täøn tháút
âäưng.

3-2-1-1. Täøn tháút khäng ti :
Täøn tháút khäng ti khäng phủ thüc vo cäng sút truưn ti qua
MBA m chè phủ thüc vo cáúu tảo ca MBA,täøn tháút khäng ti bao gäưm
täøn tháút trong li thẹp âãø tỉì họa v täøn tháút trong cạc cün dáy âãø tảo tỉì
thäng tn trong MBA,täøn tháút ny cn gi l täøn tháút sàõt (k hiãûu: ∆S
0
).∆S
0

âỉåüc xạc âënh theo säú liãûu k thût ca mạy biãún ạp.



S
0
=

P
0
+ j

Q
0
(3 - 39)

100
%SI
Q
dm0
0
=∆
Trong âọ
I
0
% : Dng âiãûn khäng ti tênh theo %.


P
0
;

Q

0
: Täøn tháút cäng sút tạc dủng, phn khạng khi khäng ti.

3-2-1-2. Täøn tháút ti
Täøn tháút ti phủ thüc vo cäng sút truưn ti qua MBA,täøn tháút
ny âäút nọng cạc cün dáy ca MBA,chụng t lãû våïi bçnh phỉång phủ ti
qua MBA hay cn gi l täøn tháút âäưng v âỉåüc xạc âënh theo biãøu thỉïc sau:


S
cu
=

P
cu
+ j

Q
cu
(3-40)

∆ ∆P 3I R
P Q
U
R P
S
S
cu
2
b

2 2
2 b n
dm
2
= =
+
= ( )


(3-41)


dm
2
n
b
2
22
b
2
cu
100S
%SU
X
U
QP
X3IQ =
+
==∆ (3-42)
Trong âọ :

S :Cäng sút ti thỉûc tãú qua MBA.
S
âm
: Cäng sút âënh mỉïc MBA.


P
n
: Täøn tháút ngàõn mảch.
U
n
: Âiãûn ạp ngàõn mảch.
Cäng sút phêa cao v hả ca mạy biãún ạp chè khạc nhau mäüt giạ trë
bàòng täøn tháút cäng sút trong täøng tråí mạy biãún ạp (hçnh 3-12).
Giaùo trỗnh maỷng õióỷn.

Trang 34 Khoa ióỷn - Trổồỡng aỷi hoỹc Baùch khoa - aỷi hoỹc aỡ Nụng


S'
b
= S''
b
+

S
cu
= S''
b
+


P
cu
+ j

Q
cu
(3-43).
Chuù yù: Nóỳu tờnh theo cọng suỏỳt phờa haỷ aùp MBA thỗ thay S''
b
vaỡ U
2

vaỡo (3-41 vaỡ 3-42) coỡn Z
b
õổồỹc tờnh theo U
2
. Ngổồỹc laỷi nóỳu tờnh theo cọng
suỏỳt phờa cao aùp thỗ thay S'
b
vaỡ U
1
vaỡo (3-41 vaỡ 3-42) coỡn Z
b
tờnh theo U
1
.







Trổồỡng hồỹp coù n maùy bióỳn aùp laỡm vióỷc song song tọứn thỏỳt cọng suỏỳt
trong n MBA bũng:



P
P
n
S
S
n. P
n
dm
2
0
= +( )
(3-44)


Q
U
100n
S
S
n. Q
n
2

dm
0
= +
(3-45)
- Tọứn thỏỳt khọng taới trong MBA 3 dỏy quỏỳn hay MBA tổỷ ngỏựu cuợng
õổồỹc xaùc õởnh theo sọỳ lióỷu kyợ thuỏỷt cuớa MBA.
- Tọứn thỏỳt taới trong caùc cuọỹn dỏy xaùc õởnh theo cọng suỏỳt qua mọựi
cuọỹn.
Tổỡ sồ õọử thay thóỳ MBA 3 cuọỹn dỏy hỗnh 3-13.Nóỳu tọứng trồớ caùc cuọỹn
dỏy õóửu quy õọứi vóử phờa cao aùp thỗ tọứn thỏỳt cọng suỏỳt trong caùc cuọỹn dỏy laỡ:










Cuọỹn haỷ :

S
S
U
Z
cu3
3
''
1

2
b3
=( )
(3 - 46)
Cuọỹn trung:

1

2

S
b
S

b
Z
b
S

b

Hỗnh 3-12:Sồ õọử thay thóỳ MBA hai cuọỹn dỏy
P+jQ

S
0
=

P
0

+j

Q
0

1
S
1
S

1
Z
b1
S

1


Hỗnh 3-13:Sồ õọử thay thóỳ MBA ba cuọỹn dỏy

S
0
=

P
0
+j

Q
0



3
Z
b3


S

3
S

3

S
3

2
Z
b2


S

2
S

2

S

2

Giaùo trỗnh Maỷng õióỷn.

Khoa ióỷn - Trổồỡng aỷi hoỹc Baùch khoa - aỷi hoỹc aỡ Nụng Trang 35
S
S
U
Z
cu2
2
''
1
2
b2
=( ) (3 - 47)
Cuọỹn cao:

S
S
U
Z
cu1
1
''
1
2
b1
=( )
(3 - 48)

Trong õoù : S''
1
= S'
2
+ S'
3
; S'
2
= S''
2
+ S
cu2
; S'
3
= S''
3
+ S
cu3

U
1
: ióỷn aùp phờa cao aùp.

3.2.2 Tọứn thỏỳt õióỷn nng trong maùy bióỳn aùp.

Tọứn thỏỳt õióỷn nng trong maùy bióỳn aùp gọửm hai thaỡnh phỏửn:
- Thaỡnh phỏửn khọng phuỷ thuọỹc vaỡo phuỷ taới õổồỹc xaùc õởnh theo thồỡi
gian laỡm vióỷc cuớa MBA.
- Thaỡnh phỏửn phuỷ thuọỹc vaỡo phuỷ taới õổồỹc xaùc õởnh theo thồỡi gian tọứn
thỏỳt cọng cuỏỳt cổỷc õaỷi


.

3-2-2-1.Tọứn thỏỳt õióỷn nng trong maùy bióỳn aùp 3 pha 2 cuọỹn dỏy.
Tọứn thỏỳt õióỷn nng trong maùy bióỳn aùp 3 pha 2 cuọỹn dỏy trong quaù
trỗnh vỏỷn haỡnh õổồỹc xaùc õởnh theo bióứu thổùc sau:
A
b
= P
0
.t + P
max
= P
0
.t + P
S
S
n
max
2
dm
2
(3 - 49)
Trong õoù:
-S
max
:Cọng suỏỳt cổỷc õaỷi õi qua MBA theo bióứu õọử phuỷ taới.
-S
õm
: Cọng suỏỳt õởnh mổùc cuớa MBA.

-

P
0
;

P
n
:Tọứn thỏỳt khọng taới vaỡ Tọứn thỏỳt ngừn maỷch cuớa MBA
Khi coù n maùy bióỳn aùp laỡm vióỷc song song tọứn thỏỳt õióỷn nng trong
chuùng seợ laỡ:
A = n.P
0
.t +
P
n
n
S
S
max
2
dm
2
(3 - 50)
Trong õoù:
-S
max
:Phuỷ taới cổỷc õaỷi trong nm cuớa n MBA.
-


:Thồỡi gian tọứn thỏỳt cọng suỏỳt cổỷc õaỷi.
- t: Thồỡi gian vỏỷn haỡnh MBA.
Trổồỡng hồỹp coù õọử thở phuỷ taới hỗnh bỏỷc thang gọửm m bỏỷc,tọứn thỏỳt õióỷn
nng trong MBA 3pha 2 dỏy quỏỳn õổồỹc xaùc õởnh theo bióứu thổùc sau:


A = n.

P
0
.t +
P
n
S
S
t
n i
õm
i
m
i
2
2
1=

.
(3 - 51)
Giaùo trỗnh maỷng õióỷn.

Trang 36 Khoa ióỷn - Trổồỡng aỷi hoỹc Baùch khoa - aỷi hoỹc aỡ Nụng



óứ giaớm tọứn thỏỳt õióỷn nng ồớ nhổợng TBA coù n MBA vỏỷn haỡnh song
song,tuỡy theo õọử thở phuỷ taới maỡ cừt boớ bồùt mọỹt sọỳ MBA.Vờ du trong thồỡi
gian t
1
vỏỷn haỡnh song song n
1
MBA vồùi tọứớng phuỷ taới S
1
, thồỡi gian t
2
vỏỷn
haỡnh song song n
2
MBA vồùi tọứng phuỷ taới S
2
....thỗ tọứn thỏỳt õióỷn nng trong
thồỡi gian laỡm vióỷc cuớa TBA T= t
1
+ t
2
+ .....seợ bũng:
A = n
1
P
0
.t
1
+ n

2
P
0
.t
2
+ .........+
1
1
1
n
tP
S
S
n
1
2
dm
2
+
1
2
2
n
tP
S
S
n
2
2
dm

2
+......
Hoỷc vióỳt ồớ daỷng tọứng quaùt:


A =

P
0
.
i
n
=

1
(n
i
.t
i
) + P
n
i
n
i
i
õm
i
n
S
S

t
=















1
2
1
. (3-52)

3-2-2-2.Tọứn thỏỳt õióỷn nng trong maùy bióỳn aùp 3 pha 3 cuọỹn dỏy.
ọỳi vồùi MBA 3 pha 3 cuọỹn dỏy nhaỡ chóỳ taỷo cho bióỳt caùc thọng sọỳ
nhổ S
õm
:Cọng suỏỳt õởnh mổùc MBA, tọứn thỏỳt khọng taới

P
0

vaỡ tọứn thỏỳt ngừn
maỷch:


P
N-C-T
: Tọứn thỏỳt ngừn maỷch giổợa cuọỹn cao vaỡ cuọỹn trung.


P
N-T-H
: Tọứn thỏỳt ngừn maỷch giổợa cuọỹn trung vaỡ cuọỹn haỷ.


P
N-C-H
: Tọứn thỏỳt ngừn maỷch giổợa cuọỹn cao vaỡ cuọỹn haỷ.
Tổỡ caùc giaù trở tọứn thỏỳt ngừn maỷch giổợa caùc cuọỹn dỏy ta xaùc õởnh õổồỹc
giaù trở tọứn thỏỳt ngừn maỷch cuớa caùc cuọỹn dỏy cao,trung,haỷ theo bióứu thổùc sau:
P
N-C
= 0,5 ( P
N-C-T
+ P
N-C-H
- P
N-T-H
)
P
N-T

= 0,5 ( P
N-C-T
+ P
N-T-H
- P
N-C-H
)
P
N-H
= 0,5 ( P
N-C-H
+ P
N-T-H
- P
N-C-T
)
Trong trổồỡng hồỹp nhaỡ chóỳ taỷo chố cho bióỳt trở sọỳ

P
N-C-H
thỗ tọứn thỏỳt
ngừn maỷch cuớa tổỡng cuọỹn dỏy MBA õổồỹc xem giọỳng nhổ nhau vaỡ bũng
0,5.

P
N-C-H.

Khi coù n MBA 3 pha 3 cuọỹn dỏy vỏỷn haỡnh song song.Tọứn thỏỳt õióỷn
nng trong quaù trỗnh vỏỷn haỡnh õổồỹc xaùc õởnh theo bióứu thổùc sau:



A = n.

P
0
.t+
1
2
2
2
2
2
2
n
P
S
S
P
S
S
P
S
S
NC
C
õm
C NT
T
õm
T NH

H
õm
H

max max max
. . + +






(3 - 53)
Trong õoù:
-S
maxC
,S
maxT
,S
maxH
:Phuỷ taới cổỷc õaỷi cuớa cuọỹn cao,cuọỹn trung,cuọỹn haỷ
cuớa n MBA vỏỷn haỡnh song song.
-S
õm
: Cọng suỏỳt õởnh mổùc cuớa MBA.
Giaùo trỗnh Maỷng õióỷn.

Khoa ióỷn - Trổồỡng aỷi hoỹc Baùch khoa - aỷi hoỹc aỡ Nụng Trang 37
-
C

,
T
,
H
:Thồỡi gian tọứn thỏỳt cọng suỏỳt cổỷc õaỷi cuớa cuọỹn cao,cuọỹn
trung,cuọỹn haỷ cuớa n MBA vỏỷn haỡnh song song õổồỹc xaùc õởnh theo thồỡi gian
sổù duỷng cọng suỏỳt cổỷc õaỷi T
maxC
,

T
maxT
, T
maxH
,vaỡ cos

C
, cos

T
, cos

H
.
- n: Sọỳ maùy bióỳn aùp laỡm vióỷc song song.
Trổồỡng hồỹp coù õọử thở phuỷ taới hỗnh bỏỷc thang gọửm m bỏỷc,tọứn thỏỳt õióỷn
nng trong MBA 3pha 3 dỏy quỏỳn õổồỹc xaùc õởnh theo bióứu thổùc sau:




A = n.

P
0
.t+
( )
1
1
2
2
2
2
2
2
n
P
S
S
P
S
S
P
S
S
t
i
m
NC
iC
õm

NT
iT
õm
NH
iH
õm
i
=

+ +






.
(3-54)
Trong õoù:S
iC
,S
iT
,S
iH
:Tọứng cọng suỏỳt qua cuọỹn cao,cuọỹn trung,cuọỹn haỷ
cuớa n MBA vỏỷn haỡnh song song trong thồỡi gian t
i
.

3-2-2-3. Tọứn thỏỳt õióỷn nng trong maùy bióỳn aùp tổỷ ngỏựu 3 pha.

ọỳi vồùi MBA tổỷ ngỏựu 3 pha khi coù n MBA vỏỷn haỡnh song song tọứn
thỏỳt õióỷn nng õổồỹc xaùc õởnh tổồng tổỷ nhổ MBA 3 pha 3 cuọỹn dỏy:


A = n.

P
0
.t+
1
2
2
2
2
2
2
n
P
S
S
P
S
S
P
S
S
NC
C
õm
C NT

T
õm
T NH
H
õm
H

max max max
. . + +






(3-55)
Trong õoù:
-

P
N-C
,

P
N-T
,

P
N-H
laỡ giaù trở tọứn thỏỳt ngừn maỷch cuớa caùc cuọỹn dỏy

cao,trung,haỷ cuớa MBA tổỷ ngỏựu õổồỹc xaùc õởnh theo bióứu thổùc sau:


P
N-C
=
( )
1
2
1
2
P P P
N C T N C H N T H
+










P
N-T
=
( )
1
2

1
2
P P P
N C T N T H N C H
+










P
N-H
=
( )
1
2
1
2
P P P
N C H N T H N C T
+









- =
U U
U
õmC õmT
õmC
laỡ hóỷ sọỳ coù lồỹi cuớa MBA tổỷ ngỏựu.
-S
maxC
,S
maxT
,S
maxH
:Phuỷ taới cổỷc õaỷi cuớa cuọỹn cao,cuọỹn trung,cuọỹn haỷ
cuớa n MBA vỏỷn haỡnh song song.
-S
õm
: Cọng suỏỳt õởnh mổùc cuớa MBA.
-

C
,

T
,

H

:Thồỡi gian tọứn thỏỳt cọng suỏỳt cổỷc õaỷi cuớa cuọỹn cao,cuọỹn
trung,cuọỹn haỷ cuớa n MBA vỏỷn haỡnh song song õổồỹc xaùc õởnh theo thồỡi gian
sổù duỷng cọng suỏỳt cổỷc õaỷi T
maxC
,

T
maxT
, T
maxH
,vaỡ cos

C
, cos

T
, cos

H
.
- n: Sọỳ maùy bióỳn aùp laỡm vióỷc song song.
Trổồỡng hồỹp coù õọử thở phuỷ taới hỗnh bỏỷc thang gọửm m bỏỷc,tọứn thỏỳt õióỷn
nng trong MBA tổỷ ngỏựu 3pha õổồỹc xaùc õởnh theo bióứu thổùc sau:

×