TaiLieu.VN


Đầu - đuôi
TaiLieu.VN

nhắm – mở


Khóc – cười
TaiLieu.VN


Đầu voi duôi chuột

Mắt nhắm mắt mở

TaiLieu.VN


Kẻ cười- người khóc
TaiLieu.VN


Tiết 47

I. Thế nào là thành ngữ
1. Ví dụ
Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay
a. Cấu tạo

TaiLieu.VN




Nước non- Có
lận đận một mình
cấu xuống
tạo
Thân cò lên thác
ghềnh bấy nay
cố định
lên
thác
xuống
ghềnh

Thành
ngữ
Biểu thị một
ý nghĩa
hoàn chỉnh
Lên thác xuống ghềnh

Trải qua nhiều vất vả, gian nan, nguy hiểm
TaiLieu.VN


- Cụm từ có

cấu tạo
cố định
Đầu
voi
đuôi
chuột

TaiLieu.VN

Đuôi chuột đầu voi
Tai voi ria chuột
Đầu sư tử đuôi thằn lằn

Không thể
Thành
thay đổi
thêm
ngữbớt,
đảo vị trí
các từ

- Biểu thị
một ý nghĩa
To như
đầuchỉnh
voi, bé như đuôi chuột
hoàn
Sự việc lúc khởi đầu có vẻ to tát quy mô
nhưng khi kết thúc lại không ra gì



Tiết 47

I. Thế nào là thành ngữ
1. Ví dụ
a. Cấu tạo

Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay
Có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh ;

TaiLieu.VN




Tìm những biến thể của Thành ngữ sau ?
Đứng núi này trông núi nọ
Đứng núi nọ trông núi kia
Đứng núi này trông núi khác
Ba chìm bảy nổi
Bảy nổi ba chỡm
Sông cạn đá mòn
Sông có thể cạn, đá có thể mòn
 LƯU Ý:

Thành ngữ có cấu tạo cố định nhưng tính cố
định của thành ngữ cũng chỉ là tương đối.
TaiLieu.VN



Tiết 47

I. Thế nào là thành ngữ
1. Ví dụ
a. Cấu tạo
Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay
Có cấu tạo cố định, biểu thị một ý
nghĩa hoàn chỉnh
b. Nghĩa

TaiLieu.VN




Nghĩa
của
thành ngữ

Mưa to, gió lớn

Bắt nguồn
từ nghĩa đen
của các từ
tạo nên nó

Trời mưa rất to kốm theo giú lớn và sấm
chớp.

TaiLieu.VN


Nghĩa
của
thành ngữ

Nhanh như chớp

Được hiểu thông
qua phép chuyển
nghĩa( So sánh)

Rất nhanh , chỉ trong khoảnh khắc
TaiLieu.VN

( Như ỏnh


Nghĩa
của
thành ngữ

Bắt
Bắt nguồn
nguồn
từ
từ nghĩa
nghĩa đen
đen

của
của các
các từ
từ
tạo
tạo nên
nên nó
nó
Được
Đượchiểu
hiểu
thông
thôngqua
qua
phép
phépchuyển
chuyển
nghĩa
nghĩa(Ẩn
(Ẩndụ)
dụ)

Trên đe dưới búa
-Nghĩa của thành ngữ có thể bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa
Tình
trạng
bị tạo
kìmnên
kẹp,
épthường

từ cácthông
phía,qua
không
đen của
các từ
nóchèn
nhưng
một
số
chuyển
có phép
lối thoát
. nghĩa như ẩn dụ so sánh …
TaiLieu.VN


Hiểu theo nghĩa đen

Hiểu theo nghĩa chuyển

Tham sống sợ chết

Lên thác xuống ghềnh

Ruột để ngoài da

Mưa to, gió lớn

Rán sành ra mỡ


Mẹ goá, con côi

Năm chõu, bốn bể
TaiLieu.VN

Ếch ngồi đáy giếng


Tiết 47
I. Thế nào là thành ngữ
1. Ví dụ
a. Cấu tạo

Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay
Có cấu tạo cố định, biểu thị một ý
nghĩa hoàn chỉnh
b. Nghĩa
- Nghĩa đen:
+ Mưa to,gió lớn
+ Tay bế tay bồng
-> Miêu tả
- Nghiã chuyển
+ Trên đe dưới búa
-> Ẩn dụ
+ Nhanh như chớp: Hành động mau lẹ
-> So sánh
+ Vắt cổ chày ra nước
-> Nói quá
TaiLieu.VN



 Nghĩa được bắt nguồn từ nghĩa đen
hoặc thông qua các phép chuyển nghĩa
b. Ghi nhớ


-Thành ngữ là loại cụm từ có cấu
tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa
trọn vẹn.
- Nghĩa của thành ngữ có thể bắt
nguồn trực tiếp từ nghĩa đen Của
các từ tạo nên nó nhưng thường
thông qua một số phép chuyển
nghĩa như ẩn dụ, so sánh…

TaiLieu.VN


Tiết 47
I. Thế nào là thành ngữ
1. Ví dụ
a. Cấu tạo



 Nghĩa được bắt nguồn từ nghĩa đen
hoặc thông qua các phép chuyển nghĩa
b. Ghi nhớ SGK/144
Nước non lận đận một mình

II. Sử dụng thành ngữ
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay
a. Ví dụ
Có cấu tạo cố định, biểu thị một ý
nghĩa hoàn chỉnh
b. Nghĩa
- Nghĩa đen:
+ Mưa to,gió lớn
+ Tay bế tay bồng
-> Miêu tả
- Nghiã chuyển
+ Trên đe dưới búa
-> Ẩn dụ
+ Nhanh như chớp: Hành động mau lẹ
-> So sánh
+ Vắt cổ chày ra nước
-> Nói quá
TaiLieu.VN


Xỏc định vai trũ ngữ phỏp của cỏc thành ngữ:

a.Thõn em vừa trắng lại vừa trũn
Bảy nổi ba chỡm với nước non
Vi ngữ

b.“Tôn sư trọng đạo:” là câu thành ngữ nói
Chủ ngữ

lên lòng kính trọng, tôn vinh nghề thầy

c. Anh đã nghĩ… phòng khi tắt lửa, tối đèn
giáo.
Phụ ngữ
thì
em chạy sang…
Thành ngữ có thể làm chủ ngữ , vị ngữ trong
câu hoặc
làm phụ ngữ trong cụm danh từ,cụm
động từ, cụm tính từ…
TaiLieu.VN


Tiết 47
I. Thế nào là thành ngữ
1. Ví dụ
a. Cấu tạo
Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay


 Nghĩa được bắt nguồn từ nghĩa đen
hoặc thông qua các phép chuyển nghĩa
b. Ghi nhớ SGK/144
II. Sử dụng thành ngữ
a. Ví dụ
a.Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non

Có cấu tạo cố định, biểu thị một ý
nghĩa hoàn chỉnh

Vi ngữ
b. Nghĩa
b. “Tôn sư trong đạo” là câu thành
- Nghĩa đen:
chủ ngữ
+ Mưa to,gió lớn
ngữ nói lên lòng kính trọng, tôn vinh
+ Tay bế tay bồng
Của nhân dân ta với các thầy cô giáo.
-> Miêu tả
c. Anh đã nghĩ… phòng khi tắt lửa,tối
phụ ngữ
- Nghiã chuyển
đèn thì em chạy sang…
+ Trên đe dưới búa
 làm chủ ngữ, vị ngữ hoặc làm phụ
ngữ trong cụm danh từ,cụm động từ…
-> Ẩn dụ
+ Nhanh như chớp: Hành động mau lẹ
-> So sánh
+ Vắt cổ chày ra nước
-> Nói quá
TaiLieu.VN


So sánh hai cách nói sau:
Câu có sử dụng thành ngữ
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non


Câu không sử dụng thành ngữ
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Vất vả lận đận với nước non

Nước non lận đận một mình
Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh Thân cò trôi nổi phiêu bạt bấy
nay
bấy nay.
Câu hỏi thảo luận

Phânhàm
tích súc
cái hay
=>Thành ngữ ngắn gọn,
có của việc
dùng
cáccảm
thành
ngữ trong
tính hình tượng, tính
biểu
cao.
hai câu trên?
TaiLieu.VN


Tiết 47
I. Thế nào là thành ngữ
1. Ví dụ

a. Cấu tạo



 Nghĩa được bắt nguồn từ nghĩa đen
hoặc thông qua các phép chuyển nghĩa
b. Ghi nhớ SGK/144
Nước non lận đận một mình
II. Sử dụng thành ngữ
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay
a. Ví dụ
Có cấu tạo cố định, biểu thị một ý
a.Thân em vừa trắng lại vừa tròn
nghĩa hoàn chỉnh
Bảy nổi ba chìm với nước non
Vi ngữ
b. Nghĩa
b. “Tôn sư trong đạo” là câu thành
- Nghĩa đen:
chủ ngữ
+ Mưa to,gió lớn
ngữ nói lên lòng kính trọng, tôn vinh
+ Tay bế tay bồng
của nhân dân ta với các thầy cô giáo.
-> Miêu tả
c. Anh đã nghĩ… phòng khi tắt lửa,tối
phụ ngữ
- Nghiã chuyển
đèn thì em chạy sang…
+ Trên đe dưới búa

 làm chủ ngữ, vị ngữ hoặc làm phụ
ngữ trong cụm danh từ,cụm động từ…
-> Ẩn dụ
+ Nhanh như chớp: Hành động mau lẹ
 Thành ngữ ngắn gọn, hàm súc có
tính hình tượng, tính biểu cảm cao.
-> So sánh
+ Vắt cổ chày ra nước
2. Ghi nhớ
-> Nói quá
TaiLieu.VN


Thành ngữ có thể làm chủ
ngữ, vị ngữ trong câu hay làm
phụ ngữ trong cụm danh
từ,cụm động từ…
- Thành ngữ ngắn gọn, hàm
súc có tính hình tượng, tính
biểu cảm cao.

TaiLieu.VN


Tiết 47
I. Thế nào là thành ngữ
1. Ví dụ
a. Cấu tạo
Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay



 Nghĩa được bắt nguồn từ nghĩa đen
hoặc thông qua các phép chuyển nghĩa
b. Ghi nhớ SGK/144
II. Sử dụng thành ngữ
a. Ví dụ
a.Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non

Có cấu tạo cố định, biểu thị một ý
nghĩa hoàn chỉnh
Vi ngữ
b. Nghĩa
b. “Tôn sư trong đạo” là câu thành
- Nghĩa đen:
chủ ngữ
+ Mưa to,gió lớn
ngữ nói lên lòng kính trọng, tôn vinh
+ Tay bế tay bồng
Của nhân dân ta với các thầy cô giáo.
-> Miêu tả
c. Anh đã nghĩ… phòng khi tắt lửa,tối
phụ ngữ
- Nghiã chuyển
đèn thì em chạy sang…
+ Trên đe dưới búa
 làm chủ ngữ, vị ngữ hoặc làm phụ
ngữ trong cụm danh từ,cụm động từ…
-> Ẩn dụ

+ Nhanh như chớp: Hành động mau lẹ  Thành ngữ ngắn gọn, hàm súc có
tính hình tượng, tính biểu cảm cao.
-> So sánh
+ Vắt cổ chày ra nước
2. Ghi nhớ SGK/144
-> Nói quá
III Luyện tâp
TaiLieu.VN


Tìm thành ngữ trong các ví dụ sau :
Rột thỏng tư, nắng dư thỏng tỏm
Rột như cắt

.

.

Nhanh như cắt .
Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa.
Tấc đất, tấc vàng

TaiLieu.VN

Tấc đất cắm dựi