Môn ngữ văn lớp 7- phần tiếng việt
TaiLieu.VN
Tiết 48:
THÀNH NGỮ
A . Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Điền tiếp vào dấu …để được một khái niệm đúng, cho ví dụ cụ
Từ đồng âm là…………………………………………………………
Những từ giống nhau về âm thanh nhưng khác
………………………………………
nhau về nghĩa
Ví dụ : Những đôi mắt sáng thức đến sáng
Câu 2: Câu : Lan đem cá về kho có mấy nghĩa ?
Qua đó em nhận xét gì cách sử dụng từ đồng âm ?
Câu trên có 2 nghĩa : - Đem cá về kho (Nơi chứa đựng )
- Đem cá về chế biến (cho muối…đun lên )
TaiLieu.VN
Khi giao tiếp cần phải nói
rõ ràng ,Chú ý ngữ cảnh,
tránh hiểu sai nghĩa
củatừ.
B. Bài mới
I. Thế nào là thành ngữ
1. Ví dụ: SGK / 143
Nhận xét cụm từ lên thác xuống ghềnh trong câu sau:
Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay
- Có thể thay hoặc chễm xen vài từ trong cụm trên
bằng một vài từ khác được không ?
-Có thể đổi vị trí của một vài từ khác được không ?
2. Nhận xét
- Không thay được vì ý nghĩa trở lên lỏng lẻo, nhạt nhẽo
-Không hoán đổi được vì đây là trật tự cố định
3. Kết luận
: Thành ngữ là loại cụm từ cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn ch
* Tuy cấu tạo cố định nhưng một số ít thành ngữ vẫn có
thể có những biến đổi nhất định
TaiLieu.VN
II. ý nghĩa của thành ngữ
1.Ví dụ:
a. - Lên thác xuốnh ghềnh là gì?
- Nhanh như chớp là gì?
- Ăn tuyết nằm sương là gì?
b. Căn cứ vào đâu để biết được nghĩa của các thành ngữ t
2. Nhận xét:
-Lên thác xuống ghềnhlà: Trôi nổi, lênh đênh, phiêu bạtNghĩa đen
-Nhanh như chớp là: Hành độnh mau lẹ, rất nhanh, chính xác.
Phép so sánh
-Ăn tuyết nằm sương là: Gian khổ, nguy hiểm.Phép ẩn dụ
3, Kết luận
- Nghĩa của thành ngữ có thể bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen
của các từ cấu tạo lên nó, nhưng thường thông qua một số ph
Chuyển nghĩa như ẩn dụ so sánh…
TaiLieu.VN
III. Sử dụng thành ngữ
1. Ví dụ: a. Xác định vai trò ngữ pháp của thành ngữ trong câu sau:
- Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Vị ngữ
( Hồ xuân Hương )
….”Phòng khi tối lửa tắt đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang
D
Phụ ngữ
( Tô Hoài
T
b. Phân tích cái hay của việc dùng thành ngữ trên!
2. Nhận xét:
a. - Bảy Nổi ba chìm làm vị ngữ
- Tối lửa tắt đèn làm phụ ngữ
b. - Hay : ý nghĩa cô đọng hàm súc, gợi liên tưởng cho người đọc ngư
3. Kết luận: - Thành ngữ có thể làm chủ ngữ, vị ngữ trong câu hay làm phụ ngữ
cụm danh từ, cụm động từ
- Thành ngữ ngắn gọn, hàm súc, có tính hình tượng, tính biểu cảm cao
TaiLieu.VN
IV.LuyÖn tËp
Bài tập 1. Tìm và giải thích các thành ngữ
Các sản phẩm, các món ăn
a. - Sơn hào hẳi vị………………………...........................................
- Nem công chả phượng………………………
Quý hiếm
Rất khoẻ
b. – Khoẻ như voi……………………………
Không ai thân thích, ruột thịt.
-Tứ cố vô thân……………………………………………
Bài tập 2. Điền thêm yếu tố để thành ngữ được trọn vẹn:
-Lời………….tiếng
Ăn
nói
-Một nắng hai…………….
Sương
-Ngày lành tháng………………..
Tốt
-Bách……………..bách
Chiến
thắng
-Sinh………lập
Cơ
nghiệp
Bài tập 3. Tìm thêm một số thành ngữ
-Đầu voi đuôi chuột
-Chuột sa chĩnh gạo
-Được voi đòi tiên
-Thày bói xem voi
TaiLieu.VN
-Mèo mù vớ cá rán
-Mỡ để miệng mèo
-Nhìn gà hoá quốc
-Gà trống nuôi con
Bài tập nâng cao
a. Hai cụm từ ( màu đỏ ) trong câu sau khác nhau gì về chức năng phản
- Tình cờ chẳng hẹn mà nên
Mạt cưa mướp đắng đôi bên một phường.
- ….Tre già là bà gỗ lim .
- Mạt cưa mướp đắng: Hai thứ xấu, bỏ đi
-Tre già chắc , cứng và tốt.
b. Từ đó hãy phân biệt sự khác nhau giữa thành ngữ và tục ngữ!
Thành ngữ: Là một cụm từ,thường nhận xét về tính cách,
phẩm chất,đặc điểm…..của con người, sự vật.
Tục ngữ: là một câu, phản ánh kinh nghiệm về mọi mặt của cuộc số
C. Hướng dẫn về nhà
1. Học thuộc bài thành ngữ
2. Tìm 15 thành ngữ Hán Việt quen thuộc - giải thích ý nghĩa
3. Xem trước bài”Cách làm bài văn biểu cảm về một tác phẩm văn
TaiLieu.VN