Ngộ nhận tuổi mới lớn


Chưa thành người lớn nhưng cũng không còn là
trẻ con, tuổi teen luôn khiến bố mẹ, người thân lo
lắng bởi những biến đổi, suy nghĩ thất thường
trong suy nghĩ, tình cảm.

Một trong những “căn bệnh” đang làm người lớn đau
đầu là sự ngộ nhận của tuổi mới lớn về chính bản
thân mình.

Thời điểm vàng để giúp con phát triển nhân cách là khi con còn bé.

1001 kiểu ngộ nhận

Hầu hết các bậc cha mẹ có con ở tuổi teen đều than
phiền con cái ngày càng xa cách với cha mẹ, chỉ
thích trò chuyện, giao lưu bên ngoài hơn là đi chơi
cùng gia đình. Riêng anh chị Phước (quận 1) lại càng
hãnh diện hơn về Mai Phương, cô con gái tuổi teen
của mình. Không chỉ xinh xắn, học giỏi, Mai Phương
còn rất gắn bó với gia đình, ít tụ tập bạn bè như các
bạn đồng trang lứa.

Nhưng Phương càng lớn, anh chị lại bắt đầu có nỗi lo
khác. Cô bé gần như không có bạn bè và đặc biệt
không có bạn thân. Phương đổi bạn nhanh hơn thay
model thời trang. Nhiều lần chính anh chị cũng có
cảm giác khó chịu khi nghe Phương dè bỉu chê bai
bạn bè: Nhỏ M cùi bắp, thằng Vũ đần độn, con Vy tự

kỷ, xóm nhà quê cuối lớp Trong mắt Phương đứa
bạn nào cũng kém cỏi, đần độn, không xứng đáng để
cô bé kết bạn. Mới đây, ở một bữa tiệc sinh nhật
người bạn thân của anh chị, Mai Phương đã khiến
cho cả chủ lẫn khách một phen khó xử khi tự tin đến
mức chê bai không thương tiếc từ cách bài trí phòng
tiệc, đến mái tóc và cả trang phục của nhân vật chính
trong bữa tiệc.

Cả tháng nay, hễ gặp bạn bè, chị Lê Thị Chi (Thủ
Đức ) lại than van “Con cái gì lạ, người ta ở quê
nghèo khổ đùm cơm, đùm gạo lên tận thành phố thi
đại học. Con nhà mình điều kiện không thiếu, lại nhất
định không đi thi. Sung sướng không muốn, cái kiểu
đó sau này chỉ có đi đẩy xe rác”. Mặc cho mẹ hết la
mắng lại xuống nước năn nỉ, Hồng Anh vẫn không hé
miệng trả lời nửa câu.

Ngày bạn bè cùng trang lứa hào hứng bước vào kỳ
thi ĐH, Hồng Anh khiến bố mẹ chưng hửng khi một
mình đạp xe đến khu chế xuất Linh Trung nộp hồ sơ
xin thi tuyển làm công nhân may. Vô tình đọc được
nhật ký của con, chị Chi càng nổi giận: “H.A ơi, mi là
đồ vô dụng. Mi sinh ra làm chi trên cõi đời này? Mi là
ai? Ngày mai của mi sẽ ra sao? Tại sao mi bất tài vô
dụng đến vậy? Vì sao mi không bao giờ làm ba mẹ
hài lòng? 12 năm cơm cha, áo mẹ giờ mi làm được
gì? Ngày mai ta sẽ đi về đâu?…”.

Một trong những bệnh ngộ nhận phổ biến của tuổi

teen và khiến nhiều người lo ngại nhất hiện nay là
ngộ nhận về giới tính. Đến những địa chỉ của teen
vào các ngày cuối tuần, nhiều người không khỏi giật
mình bởi hình ảnh yêu đương đồng giới công khai
trước bàn dân thiên hạ của một bộ phận tuổi teen.
Theo các chuyên viên tư vấn, tỷ lệ các ông bố bà mẹ
đến tư vấn vì có con bỗng nhiên thay đổi giới tính khi
bước vào tuổi teen cũng ngày càng tăng.

Mới đây nhất, sự ngộ nhận về thần tượng, việc bắt
chước các hotgirl, hotboy đang rộ lên ở lứa tuổi mới
lớn. Hiện tượng bắt chước thần tượng giờ đây không
chỉ dừng lại ở trang phục, tóc tai, điệu bộ mà còn là
lối sống buông thả, sở thích “khoe hàng” trên mạng…
khiến người lớn phát hoảng

Theo chuyên viên tư vấn Nguyễn Hữu Long (giảng
viên Trường cao đẳng Sư Phạm TW–TP.HCM): “Một
bộ phận giới trẻ, đặc biệt là tuổi mới lớn đang vướng
vào căn bệnh ngộ nhận với nhiều kiểu: ngộ nhận về
tình yêu, bản thân, nhận thức, giới tính, lối sống…
Hiện tượng những người trẻ dễ dàng ngộ nhận ngày
càng tăng và đang trở thành vấn đề xã hội khiến
những người có trách nhiệm phải băn khoăn, trăn
trở”.

ổi mới lớn hay ngộ nhận về t
ình yêu.

Trẻ ngộ nhận – lỗi tại ai?


Đến trung tâm tư vấn tâm lý, với hy vọng sẽ được
hướng dẫn cách “trị” cô con gái ngang bướng, chị Chi
mới ngộ ra rằng chính mình là người có lỗi. Quá kỳ
vọng vào hình ảnh một đứa con hoàn hảo khiến chị
không bao giờ hài lòng với những gì con gái làm
được. Rất hiếm khi khen con, nhưng khi con mắc lỗi
chị lại không tiếc lời mắng nhiếc, xỉ vả, nào là “đồ vô
dụng”, “ăn hại”… Thậm chí chị thường xuyên mắng
con theo kiểu “vô tích sự như mày thì chỉ có nước đi
ăn mày”, “Cái ngữ ngu dốt như mày thì đi hốt rác
người ta cũng không thèm nhận”… Lời lẽ xỉ vả của
mẹ không chỉ khiến Hồng Anh tổn thương mà còn
mất dần niềm tin vào chính bản thân và nghĩ rằng
mình là loại người vô dụng đúng như mẹ nói.

“Thay vì than van “sao con chẳng giống cha mẹ” hoặc
trách phạt con, cha mẹ cần thẳng thắn nhìn nhận
mình là người có lỗi lớn nhất khi con mắc chứng ngộ
nhận”, bà Nguyễn Thị Tâm - Giám đốc Trung tâm Tư
vấn Tâm lý Hồn Việt bày tỏ quan điểm của mình.

Sau lần bẽ mặt với bạn bè, anh chị Phước mới thấm
thía tác hại của việc lúc nào cũng đưa con lên tận trời
xanh của mình. Chị thú nhận: “Có lẽ vì cháu khá xinh
xắn và học giỏi nên vợ chồng tôi chủ quan. Đôi lúc vì
thương con nên tôi cũng quá lời, thậm chí dùng lời lẽ
hơi trừu tượng để khen con, chẳng hạn như “con thật
là tuyệt vời”, “con mẹ là giỏi nhất, không ai bằng”.
Tưởng là chỉ nói cho vui, lời nói vô thưởng vô phạt, ai

dè cháu tin đó là sự thật. Chỉ có một con nên chúng
tôi cũng không tiếc những phần thưởng về vật chất
khi con có thành tích. Sai lầm của chúng tôi là cháu
luôn được thưởng quá nhiều thứ có giá trị, trong khi
thành tích của cháu không có gì là lớn lao. Mỗi khi
cháu phạm lỗi, ba mẹ dễ dàng bỏ qua. Dần dần cháu
ngộ nhận mình là ngừơi giỏi giang, không có khuyết
điểm”

Kinh tế phát triển, nhu cầu về vật chất đang được
nhiều gia đình đặt lên hàng đầu. Cha mẹ mải kiếm
tiền, không còn nhiều thời gian chăm sóc giáo dục
con cái. Một số phụ huynh quan niệm: Con cái đã
được hưởng quá nhiều điều kiện tối ưu về vật chất
mà thế hệ cha mẹ có nằm mơ cũng không thấy, vì thế
bổn phận của con cái là phải học giỏi, phải ngoan
ngoãn, phải hoàn hảo như bố mẹ mong muốn. Kỳ
vọng quá cao khiến họ không bao giờ hài lòng với nỗ
lực của con và sẵn sàng xỉ vả, nhục mạ khi trẻ không
được như mong muốn. Theo các chuyên viên tư vấn,
ngay cả những bố mẹ thuộc thành phần trí thức, thậm
chí có ông bố học vị tiến sĩ cũng mắc sai lầm khi giáo
dục con. Họ tâm sự: “Biết xỉ vả con là sai nhưng khi
nóng, tôi không kiềm chế được bản thân và lời nói
của mình”.

Ngày nay, xã hội đang lên cơn sốt với việc trang bị kỹ
năng sống cho trẻ mà thiếu hẳn việc giáo dục cho trẻ
những giá trị đạo đức, những bài học làm người.
Nhiều cha mẹ quan niệm chỉ cần có tiền cho con

tham gia những hoạt động vui chơi, hoà nhập với thế
giới xung quanh, tham gia những khoá huấn luyện kỹ
năng… là cách giúp con trưởng thành.

Trong một xã hội, khi cái tôi của mỗi người đang
được đề cao, những lỗ hổng về đạo đức, giá trị sống
lại càng dễ khiến trẻ bị lệch lạc. Bà Nguyễn Thị Tâm
và bà Trish Summerfield (Giám đốc Trung tâm Giá trị
sống Việt Nam) đều có chung quan điểm: “Trang bị kỹ
năng sống cho trẻ nhưng thiếu giáo dục giá trị đạo
đức đôi lúc dễ khiến trẻ trở nên kiêu ngạo, lúc nào
cũng cho rằng mình là người biết nhiều thứ, có khả
năng ở nhiều lãnh vực… và coi thường mọi người
xung quanh”.

ên g
ần gũi con mỗi ngày
Giúp con cân bằng cuộc sống

Chuyên viên Hữu Long cho biết: “Khi trẻ ngộ nhận, dù
là kiểu ngộ nhận nào, trẻ cũng sẽ bị mất phương
hướng, mục đích sống. Khi không biết mình là ai trẻ
không thể xác định được mục tiêu của cuộc đời và vì
thế sẽ gặp nhiều khó khăn khi trưởng thành”.

Cá tính của trẻ phát triển mạnh mẽ ở tuổi mới lớn. Ở
tuổi này trẻ có khuynh hướng chia sẻ, gần gũi với bạn
bè hơn gia đình, những trào lưu trong giới trẻ dễ ảnh
hưởng lẫn nhau. Bệnh ngộ nhận vì thế cũng dễ lây
lan nhưng đây lại là thời điểm quá trễ để cha mẹ có

thể uốn nắn, dạy dỗ con cái. Theo bà Nguyễn Thị
Tâm: “Thời điểm vàng để giúp con phát triển nhân
cách là khi con còn bé. Những giá trị của cuộc sống,
lòng biết ơn, sự sẻ chia… phải được cha mẹ giáo dục
cho con mỗi ngày khi con còn ở tuổi mẫu giáo”.

Đồng quan điểm với bà Tâm, chị Nguyễn Thị Bích
Phượng (Trưởng phòng kinh doanh công ty TNHH
Lâm Hương, Q. 10 ) chia sẻ: “Từ khi các con còn
nhỏ, vợ chồng tôi thường đưa những vấn đề của
cuộc sống cho con bình luận một cách khách quan và
phù hợp với độ tuổi. Có thể vấn đề đó không trực tiếp
liên quan đến các cháu nhưng những cuộc bình luận,
trò chuyện quanh mâm cơm vừa là những bài học
giáo dục, vừa dần dần hình thành cho các cháu thói
quen thẩm định đúng, sai trước những hiện tượng,
vấn đề quan sát được. Khi đã có một hệ thống
những giá trị, quan niệm đúng về cuộc sống, con
người, các cháu dễ cân bằng bản thân khi bước vào
tuổi mới lớn, tuổi khó chịu nhất của cuộc đời”.

“Trẻ con ngày nay được bố mẹ đầu tư, kỳ vọng quá
nhiều chỉ ở lãnh vực học hành. Cha mẹ quên rằng
mỗi trẻ có một khả năng, giới hạn khác nhau. Trẻ có
thể không học giỏi như bố mẹ mong đợi, nhưng bù lại
trẻ lại có một khả năng khác mà nếu được khuyến
khích, đầu tư đúng mức trẻ có thể đạt được những
thành tích vượt trội. Tuổi mới lớn luôn muốn “chơi
trội” và xem đó là cơ hội để khẳng định mình. Nếu
biết khéo léo phát hiện, giúp trẻ phát huy thế mạnh,

sở trường, trẻ vẫn là những đứa con đầy tiềm năng,
khiến cha mẹ hãnh diện. Huyễn hoặc con bằng
những giá trị ảo hoặc mạt sát trẻ chỉ vì trẻ không
được như mong đợi đều khiến trẻ mất cân bằng
trong cụôc sống và dẫn đến những hậu quả khôn
lường”, bà Nguyễn Thị Tâm kết luận.