Tài liệu giun dep
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (70.35 KB, 3 trang )
Câu 6 – giun dẹp
Sơ lược cấu tạo và hoạt động sinh lí của 4 lớp : sán lông, sán lá đơn chủ, sán lá song chủ,
sán dây. Phân tích những đặc điểm thích nghi đời sống của 4 nhóm trên.
Đặc điểm Sán lông Sán lá đơn chủ Sán lá song chủ Sán dây
Cấu tạo
- Cơ thể đối xứng 2
bên, phân hóa
thành đầu, đuôi,
lưng, bụng =>
thích hợp với lối
sống bơi hay bò
định hướng
- Cơ thể dẹt tăng tỉ
lệ diện tích bề mặt
khi có cùng thể tích
=> thích hợp với
trao đổi khí và
thức ăn
- Nhiều nhóm sán
lông còn có tế bào
tuyến kép, tập
trung phía bụng : tế
bào phía trước tiết
chất dính giúp bám
tạm thời, tế bào
phía sau tiết hóa
chất hòa tan chất
dính để gỡ khỏi
chỗ bám => giúp
sán lông di chuyển
trên giá thể cứng
và bắt mồi.
- Bao cơ : thường
có lớp cơ vòng và
cơ dọc, 1 số còn có
lớp cơ xiên xen
giữa, còn có các sợi
cơ lưng bụng =>
Tạo cho sán lông
cách di chuyển đa
dạng phong phú
thích nghi trong
môi trường sống
trôi nổi tầng mặt
hoặc đáy.
- Sán cỡ bé ( 0,5 –
6mm), cơ thể có
đỉa bám ở cuối cơ
thể
-Phát triển không
có xen kẽ thế hệ và
không qua vật chủ
trung gian trứng nở
bơi tự do sau đó
bám vào cơ thể vật
chủ để phát triển
trưởng thành
=>Cơ thể biến đổi
ít nhiều cho phù
hợp với đời sống
kí sinh : kí sinh
ngoài ( trên da ,
mang ), kí sinh
trong ( khoang
miệng , khoang
hầu, bọng đái ...)
của vật chủ
-Sán giẹp hình lá,
cỡ thường vài
milimet, có 2 giác
bám: giác miệng và
giác bụng, thành cơ
thể cấu tạo theo
kiểu mô bì chìm,
lông bơi tiêu giảm
=> cơ thể nhỏ giẹp
thích hợp cho việc
luồn lách, kí sinh
trên vật chủ, phát
triển giác bám để
hút chất dinh
dưỡng từ vật chủ
*Kết: Về hình thái
và cấu tạo sán lá
song chủ về cơ bản
giống sán lông
ngoại noãn hoàn.
Các sai khác lớn có
liên quan đến đời
sống ký sinh như
phát triển giác bám,
tiêu giảm lông bơi
vá giác quan.
- Đầu bé, tâp trung
cơ quan bám là
giác, móc( mép, sợi
gai)
=> Đầu xuyên qua
màng nhầy thành
ruột giữ cho cơ
thể khỏi bị dòng
thức ăn của vật
chủ cuốn đi, thích
ứng với lối sống
ký sinh.
- Cơ thể hình dải
dài 10 – 20m. Thức
ăn là dịch tiêu hóa
của vật chủ được
hấp thụ qua bề mặt
cơ thể sán dây có
diện tích hấp thu
tăng lên nhờ các
nhú.
=> sán dây mất
hoàn toàn cơ quan
tiêu hóa. Một
hi2nht hức ký sinh
phát triển cực kì
hữu hiệu, tiêu
giảm bớt những
cơ quan thừa,
không cần cho cơ
thể.
- Nhờ hấp thu
nhanh, sán dây sinh
trưởng nhanh, tốc
độ phân hóa vài đốt
một ngày, mà đốt
lại mang nhiều
trứng => tốc độ
sinh sản nhanh,
đảm bảo việc phát
tán nòi giống “ qui
luật số lớn “ của
động vật ký sinh
Hoạt động sinh lí * Tiêu hóa : tiết
dịch dính lấy mồi,
cơ quan tiêu hóa
dạng túi, ruột đơn
giản hoặc chia
nhiều nhánh =>
thích nghi phát
tán thức ăn khi
chưa xuất hiện hệ
tuần hoàn.
- Thức ăn có thể
tiêu hóa nội bào
( nhờ các tế bào mô
bì thành ruột kết
chân giả ), tiêu hóa
ngoại bào trong
khoang ruột. Chất
bã được tống ra
ngoài qua lỗ miệng.
* Bài tiết :
- Xuất hiện hệ
nguyên đơn thận.
=> chức năng : bài
tiết và điều hòa áp
suất thẩm thấu
của cơ thể.
- Tế bào cùng có
chùm lông hướng
vào trong lòng ống
=> chức năng : tạo
áp suất chênh lêch
giữa trong và
ngoài ống, giúp
chất bài tiết dưới
dạng hòa tan
chuyển từ dịch
của nhu mô vào
trong khoang ống
rồi ra ngoài.
* Thần kinh và giác
quan
- Nhìn chung đã
xuất hiện hạch não
và 5-1 đôi dây thần
kinh. Giác quan
phát triển khá
phong phú : gai
cảm giác cơ học và
- Tương tự hoạt
động của sán lá
song chủ.
- Sán lá đơn chủ _
là loài ký sinh, có
vòng đời phát triển
nhịp nhàng với
vòng đời của vật
chủ.
* Tiêu hóa :
Lỗ miệng ở đáy
giác miệng. Miệng
đổ vào hầu có
thành cơ khỏe, giúp
hút dịch thức ăn,
thực quản hẹp.
Ruột giữa là 2
nhánh ở 2 bên cơ
thể và bít kín ở tận
cùng. Sán lá ăn
thức ăn trong ruột
và máu của vật chủ
tiêu hóa nội bào là
chính => thích ứng
cơ thể phù hợp
với lối sống ký
sinh
* Hệ bài tiết :
- Nguyên đơn thận
gồm 1-2 ống bài
tiết chạy dọc cơ
thể, tập trung dịch
bài tiết từ nhiều
nhánh nhỏ tận cùng
bằng tế bào ngọn
lửa.
* Hệ thần kinh :
- Gồm đôi hạch não
nằm trên hầu và
các đôi dây thần
kinh, thường là 3
đôi. Giác quan tiêu
giảm. Dây thần
kinh bên hoặc bụng
phát triển hơn cả.
=> phù hợp với lối
sống ký sinh, đánh
dấu mầm mống
đối xứng cơ thể 2
bên, một bước
tiến hóa so với các
ngành trước đó.
- Khác với sán lá
song chủ phát
triển của sán dây
tuy có thay đổi vật
chủ nhưng có xen
kẽ thế hệ.
hóa học xếp rải rác
khắp bề mặt cơ thể.
=> thích nghi với
lối sống tự do
ngoài môi trường
( bắt mồi, tự vệ... )
