Giáo án Ngữ văn lớp 10 - Tiết 61 đến tiết 65

<span class='text_page_counter'>(1)</span>ND: / / Tuần: 13 ; Tiết: 61+62 LÀNG Kim Lân I. MTCĐ:  Giúp học sinh cảm nhận được tình yêu làng thắm thiết thống nhất với lòng yêu nước và tinh thnầ kháng chiến ở nhân vật ông Hai trong truyện. qua đó còn thấy được biểu hiện sinh động, cụ thể tinh thần yâu nước của nhân dân ta trong thời kháng chiến.  Thấy được những nét nghệ thuật đặc sắc: xây dựng tình huống tâm lí, miêu tả sinh động, diễn biến tâm trạng, ngôn ngữ nhân vật quần chúng.  Rèn luyện kĩ năng phát triển nhân vật trong tác phẩm tự sự, tâm lý nhân vật. II. Chuẩn bị: 1. Thầy: soạn giáo án + tranh ảnh 2. Trò: xem và trả lời câu hỏi SGK III. Tiến trình tiết dạy – học: 1. Ổn định T/C: sĩ số 2. KT bài cũ: Bài soạn (8’)  Đọc bài thơ Ánh Trăng của Nguyễn Duy và cho biết ý nghĩa tiêu đề của bài thơ?  Phân tích tính triết lí ở khổ thơ cuối?  Nêu thể loại và nghệ thuật bài thơ? 3. Bài mới: “Không ở đâu ta yêu quí nhất, như xóm làng mãnh đất quê ta”. Thật vậy, quê hương là nơi ta sinh ra và lớn lên nó gắn liền với một đời người nên khi xa nó thì không ai không bồi hồi xúc động. Để thấy được điều đó, ta sẽ tìm hiểu tác phẩm “Làng” của Kim Lân thông qua nhân vật ông Hai. TG HĐ của Giáo Viên HĐ của học sinh Nội dung HĐ1: giáo viên Học sinh thực hiện I. Tìm hiểu chung: hướng dẫn học sinh - Tên Nguyễn Văn 1. Tác giả: tìm hiểu chung về Tài, 1920, quê huyện - Kim Lân tên thật là Nguyễn 4’ tác giả, tác phẩm. Từ Sơn, Bắc Ninh. Văn Tài sinh năm 1920, quê ở ? Nêu những hiểu - Là nhà văn chuyên huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. biết về tác giả và sự viết truyện ngắn về - Là nhà văn chuyên viết truyện nghiệp sáng tác văn nông thôn và người ngắn về đề tài thôn và người chương của Kim nông dân với am hiểu nông dân với những am hiểu Lân. sâu sắc. sâu sắc. ? Em cho biết hoàn - Vào thời kì đầu 2. Tác phẩm: cuộc kháng chiến 3’ cảnh sáng tác. Vào thời kỳ đầu của cuộc chống Pháp 1948. kháng chiến chống Pháp 1948. ? Giáo viên gọi học - Học sinh thực hiện3. Đọc, tìm hiểu chú thích, sinh đọc văn bản nhận xét. đại ý: a. Đọc: Chi tiết kể, tả, đoạn (chú ý yếu tố nghị văn độc thoại, đối thoại. luận thể hiện nội tâm). Học sinh tham khảo b. Tìm hiểu chú thích:. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 15’ ? Em cho biết đại ý tác phẩm.. HĐ2: giáo viên dựa vào câu hỏi SGK hướng dẫn học sinh phân tích văn bản (đoạn 1). 1. Truyện xây dựng tình huống làm bộc lộ sâu sắc tình yêu làng, yêu nước của 15’ ông Hai, đó là tình huống nào? ? Những tình huống đó có tác dụng gì. HĐ3: (đoạn 2) “Từ đầu…dật dờ”. ? Trước khi nghe 10’ tin làng ông theo giặc tâm trạng ông Hai như thế nào? Tìm những chi tiết, từ ngữ nào diễn tả điều đó. ? Những niềm vui đó của ông Hai, em thấy có phù hợp không. ? Khi nghe tin làng ông theo Tây tâm trạng ông thể hiện ra sao? Những từ ngữ nào thể hiện điều đó. 10’ ? Em hiểu gì về những suy nghĩ của ông trong đoạn “Nhìn lũ con…này chưa”.. ở SGK. + Đại ý: Tình yêu làng, yêu nước, yêu Cụ Hồ…của ông Hai thời gian ông tản cư.. - Nghe tin làng theo Tây, ông nửa tin, nửa ngờ. - Làng ông giàu truyền thống cách mạng. - Hai tình huống trên tạo mâu thuẫn trong ông.. c. Đại ý: Truyện diễn tả chân thật, sinh động tình yêu làng, yêu nước của ông Hai, người nông dân rời làng đi tản cư trong thời kì kháng chiến. II. Tìm hiểu văn bản: 1. Tình huống truyện và tâm trạng độc đáo của ông Hai: - Ông Hai nghe tin làng ônglàng chợ Dầu theo Tây, ông nửa tin, nửa ngờ vì làng ông rất giàu truyền thống cách mạng.. - Hai tình huống đó góp phần tạo ra mâu thuẫn trong tâm lý, tính cách nhân vật. 2. Diễn biến tâm lý của ông Hai: - Vui khi ở phòng a. Trước khi nghe tin xấu về thông tin bước ra. làng: - Ruột gan ông…múa - Nhớ về làng da diết. lên vui quá. - Ông nghe tin hay với những chiến công của làng nên ông rất vui “Ruột gan ông múa lên vui quá”. Rất phù hợp với tâm - Ông rất tự hào trước thành lý, tính cách một quả cách mạng làng ông đạt nông dân. được. Thể hiện tình yêu làng sâu sắc. - Bất ngờ, ông đau b. Khi nghe tin làng theo Tây: khổ tuyệt vọng. - Tin đến với ông hết sức bất - Cổ nghẹn ắng …rân ngờ đột ngột làm ông sững sờ: rân. “Cổ nghẹn ắng, da mặt tê rân rân, mắt lờ đi, giọng lạc hẳn”. - Đau khổ tuyệt vọng khi ông nghĩ đến lũ con ông.. Lop10.com. - Hàng loạt câu hỏi, câu cảm thán thể hiện tâm trạng, cảm xúc của ông khi nghe tin về làng. - Nỗi đau khổ, tê tái, sự ngờ vực, sự bế tắc “làng thì yêu thật.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? Qua những câu Yêu làng tha thiết miêu tả đó, em hiểu nên xấu hổ về làng. được gì về ông Hai. ?Tình yêu làng, yêu cách mạng có phải là tình yêu làng của ông không. ? Đoạn ông tâm sự với thằng út con ông thể hiện điều gì ở ông. ? Khi nghe tin làng ông không theo giặc, tâm trạng ông ra sao. ? Em hiểu gì về nghệ thuật miêu tả tâm lý và ngôn ngữ nhân vật.. - Phải. - Tấm lòng chung thuỷ với kháng chiến, cách mạng.. … phải thù”. “Về làng … thằng Tây”; làng việt gian”. * Tâm trạng đau khổ, xấu hổ biến thành sợ hãi cùng đau xót của ông Hai. - Ông đau khổ về làng bao nhiêu chứng tỏ ông yêu nước bấy nhiêu, tấm lòng chung thuỷ với cách mạng, Cụ Hồ “Anh em … đơn sai”.. c. Khi nghe tin xấu được cải chính: - Vui, sung sướng. - Ông rất vui, rất sung sướng. - Tấm lòng ông luôn trong sạch. 3. Nghệ thuật miêu tả và ngôn - Đặt nhân vật vào ngữ nhân vật: tình huống cụ thể: - Nhân vật được đặt trong tình qua ngôn ngữ, hành huống để bộc lộ tính cách. động, đối thoại, độc - Miêu tả cụ thể qua ý nghĩ, độc thoại…bộc lộ tính thoại, đối thoại, hành động, cử cách. chỉ…bộc lộ nội tâm. 5’ - Ngôn ngữ đặc sắc mang đậm tính khẩu ngữ, lời ăn tiếng nói của nông dân. - Lời trần thuật (ngôi thứ 3) IV. Tổng kết: HĐ4: gọi học sinh Học sinh thực hiện 1. Nội dung: đọc ghi nhớ và tổng tóm tắt nội dung, Thể hiện tình yêu làng, yêu kết. nghệ thuật. nước, tinh thần yêu kháng chiến của ông Hai. ? Khái quát nét đặc 2. Nghệ thuật: Truyện xây dựng nhân vật sắc về nội dung và qua miêu tả tâm trạng, hành 5’ nghệ thuật tác động, ngôn ngữ … phù hợp với phẩm. sinh hoạt người nông dân. HĐ5: Luyện tập: Học sinh chọn một đoạn văn bất kì diễn tả tâm lí nhân vật. * Gợi ý: - Đoạn ông nghe tin làng theo giặc nên ông buồn đau, xấu hổ, căm giận… 10’ - Càng đau khổ…càng yêu làng, gắn bó với làng. - Tình yêu làng phải đặt trong tình yêu nước, yêu kháng chiến khi đất nước bị xâm lược. - Ta thông cảm với ông Hai.. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> IV. Củng cố: - Tình yêu làng của ông Hai thể hiện như thế nào? Qua đó ta hiểu gì về ông? 5’ - Nêu nghệ thuật đặc sắc của truyện trong việc xây dựng nhân vật, tình huống cốt truyện? V. Dặn dò: Học bài – soạn “Chương trình địa phương phần tiếng việt”. * Rút kinh nghiệm: ND: / / Tuần: 13 ; Tiết: 63 CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG PHẦN TIẾNG VIỆT I. MTCĐ:  Giúp học sinh hiểu được sự phong phú của các vùng miền với những phương ngữ khác nhau.  Có ý thức sử dụng từ địa phương trong những văn cảnh giao tiếp. II. Chuẩn bị: 1. Thầy: soạn giáo án + TL 2. Trò: xem và trả lời câu hỏi SGK III. Tiến trình tiết dạy – học: 1. Ổn định T/C: KT sĩ số 2. KT bài cũ: Bài tập (5’) 3. Bài mới: giáo viên giới thiệu. TG HĐ của Giáo Viên HĐ của học sinh Nội dung HĐ1: 1. Hãy tìm trong phương ngữ em đang sử dụng hoặc 15’ em biết. a. Chỉ sự vật, hiện a. Miền Bắc: Cô, gì a. Nhút: Món ăn làm bằng xơ miền Trung: O, chị tượng. mít muối trộn với một vài thứ b, c. Mẫu ở SGK miền Nam: Cô, chị khác. - Bồn bồn: loại cây thân mềm, sống ở nước phổ biến ở Nam Bộ. HĐ2: BT2 SGK 2. Vì xuất hiện ở địa 2. Vì xuất hiện ở địa phương phương này nhưng này nhưng không xuất hiện ở không xuất hiện ở địa địa phương khác. 10’ phương khác. HĐ3: Những từ 3. Cá quả, lợn, ngã, 3. Quan sát bảng mẫu b, c BT1 ốm (phương ngữ thì bảng c là phương ngữ toàn 5’ được coi là ngôn ngữ toàn dân. miền Bắc) dân. HĐ4: Học sinh đọc 4. Chi, dứa, nớ, tàu 4. Những phương ngữ miền đoạn thơ Mẹ Suốt. bay, tui, răng, mụ Trung: Quảng Trị - TT Huế. nhằm nhấn mạnh tâm 7’ Các từ địa phương hồn người dân Quảng Bình. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> 3’. IV. Củng cố: Giáo viên nhắc lại nội dung chính. V. Dặn dò: xem bài và tìm hiểu thêm– xem và soạn “Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự”. * Rút kinh nghiệm:. ND: / / Tuần: 13 ; Tiết: 64 ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ I. MTCĐ:  Giúp học sinh hiểu thế nào là đối thoại, độc thoại và độc thoại nối tâm, đồng thời thấy được tác dụng của chúng trong văn bản tự sự.  Rèn luyện kĩ năng nhận diện và tập kết hợp yếu tố này trong khi đọc và viết văn. II. Chuẩn bị: 1. Thầy: soạn giáo án + TL 2. Trò: xem và trả lời câu hỏi SGK III. Tiến trình tiết dạy – học: 1. Ổn định T/C: sĩ số 2. KT bài cũ: Bài soạn (5’) - Trong hội thoại em bắt gặp những hình thức lời thoại như thế nào? (đối thoại, độc thoại…) 3. Bài mới: Nói đến tự sự không thể không nói đến nhân vật. nhân vật là yếu tố trung tâm của văn bản tự sự. ngôn ngữ nhân vật được thể hiện qua lời đối thoại hoặc độc thoại để hiểu được nội tâm. Để thấy được điều đó, ta tìm hiểu bài “Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự”. TG HĐ của Giáo Viên HĐ của học sinh Nội dung HĐ1: giáo viên Hai học sinh đọc I. Tìm hiểu yếu tố đối thoại, hướng dẫn học sinh đoạn văn SGK độc thoại và độc thoại nội đọc đoạn văn SGK. tâm trong văn bản tự sự: a/? hai lượt lời đầu - 2 người tản cư nói - Đối thoại, độc thoại và độc là ai nói với ai? (3 với nhau. thoại nội tâm là những hình câu đầu) thức quan trọng để thể hiện ? Có mấy người nhân vật trong văn bản tự sự. tham gia. 20’ ? Dấu hiệu nào ta - Lời trao, lời đáp có thấy đó là cuộc trò gạch đầu hàng. chuyện trao đổi qua - Nội dung hướng tới - Đối thoại là hình thức đối lại. làng chợ Dầu theo đáp, trò chuyện giữa hai hoặc Tây. nhiều người. trong văn bản tự b/ Câu “Hà, nắng - Ông Hai nói một sự, đối thoại được thể hiện bằng gạch đầu dòng ở đầu lời gớm, về nào..” ông mình vẫn có gạch Hai nói với ai? đầu hàng trao và lời đáp (mỗi lượt lời là c/ Những câu - Suy nghĩ của ông một gạch đầu dòng). “Chúng nó…tuổi Hai (độc thoại nội đầu” là câu ai hỏi tâm). Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> ai? ? Tại sao câu này không gạch đầu hàng. d/ Các hình thức diễn đạt trên có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện câu chuyện và thái độ người tản cư.. - Thể hiện suy nghĩ - Không khí như cuộc sống thật. - Thái độ người tản cư tức giận về làng chợ Dầu theo Tây.. - Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. Trong văn bản tự sự, khi người đọc nói thành lời thì phía trước có gạch đầu dòng, còn khi không thành lời thì không có gạch đầu dòng. Trường hợp sau gọi là độc thoại nội tâm.. II. Luyện tập: 1. Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích: 15’ - Cuộc thoại diễn ra giữa ông Hai với bà Hai. - Có 3 lượt lời của bà Hai và 2 lời đáp của ông Hai. - Qua cuộc thoại ta thấy tâm trạng buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai. IV. Củng cố: - Đối thoại là gì? Vd, dấu hiệu nhận biết đối thoại. 5’ - Độc thoại là gì? Độc thoại nội tâm là gì? V. Dặn dò: Học bài – chuẩn bị bài “Luyện nói: Tự sự kết hợp với nghị luận và miêu tả nội tâm”. * Rút kinh nghiệm:. ND: / / Tuần: 13 ; Tiết: 65 LUYỆN NÓI: TỰ SỰ KẾT HỢP VỚI NGHỊ LUẬN VÀ MIÊU TẢ NỘI TÂM I. MTCĐ:  Giúp học sinh biết cách trình bày một vấn đề trứơc tập thể lớp với nội dung kể lại sự việc theo ngôi thứ nhất hoặc thứ ba. Trong khi kể có thể kết hợp với miêu tả nội tâm, nghị luận, có đối thoại, độc thoại.  Rèn luyện kĩ năng trình bày cho học sinh. II. Chuẩn bị: 1. Thầy: soạn giáo án + TL 2. Trò: Chuẩn bị bài 1, 2, 3 ở SGK III. Tiến trình tiết dạy – học: 1. Ổn định T/C: KT sĩ số 2. KT bài cũ: Bài tập (5’) 3. Bài mới: giáo viên nêu yêu cầu. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> TG. HĐ của Giáo Viên HĐ1: giáo viên yêu cầu học sinh trình 10’ bày đề cương của mình và học sinh nhận xét. - Chia 3 nhóm mỗi nhóm trình bày một bài tập 10’ HĐ2: BT1: Tâm trạng của em sau khi xảy ra một chuyện có lỗi với bạn. 10’ HĐ3: BT3: Đóng vai trương Sinh kể lại chuyện và bày tỏ niềm ân hận của mình.. HĐ của học sinh Gợi ý BT1: - Em sử dụng lời đối thoại, độc thoại với bạn, với chính mình về việc em thất hứa với bạn.. Nội dung - Học sinh lên trước lớp trình bày. - Học sinh nhận xét. - Giáo viên nhận xét về lỗi của bài học sinh.. - Em xin lỗi bạn. - Tình bạn trở lại như xưa.. * Gợi ý: - Khi trình bày, em chú ý ngôi kể “Tôi” - Nghi oan cho vợ - Vợ minh oan  Tôi không nghe  đánh đập, đuổi đi… HĐ4: Yêu cầu học - Vợ tự tử 10’ sinh lên lớp trình - Tôi thấy con chỉ bày và nhận xét. bóng trên vách  ân hận… IV. Củng cố: Giáo viên nhắc nhở cách trình bày của học sinh. V. Dặn dò: xem lại bài bài – soạn “Lặng lẽ SaPa” của Nguyễn Thành Long. * Rút kinh nghiệm:. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>