Họ Tên : Nguyễn Thị Đông
Lớp : K33c_sinh
Trường: ĐHSPHN2
BÀI TIỂU LUẬN MÔN CÔNG NGHỆ GENE
Câu hỏi: Trình tự nhận biết và các kiểu cắt DNA của enzyme gới
hạn.
Bài làm
- Enzyme giới hạn là enzyme có khả năng nhận biết những đoạn
trình tự DNA nhất định và cắt DNA ở ngay điểm này hay điểm kế
cận.
- Enzyme giới hạn mang tính đặc hiệu cao, mỗi enzyme chỉ có thể
nhận biết một đoạn trình tự đặc thù các cặp bazo trên DNA.
Đoạn nhận biết phổ biến nhất có chiều dài 4, 5 hoặc 6 nucleotit
tương ứng với khoảng 4
4
= 256 cặp bazo, 4
5
=1024 cặp bazo, hoặc 4
6
=4096 cặp bazo có khả năng lặp lại một lần trong cấu trúc chung của
DNA. Như vậy enzyme gới hạn nhận biết đoạn trình tự 4 nucleotit
sẽ cắt phân tử DNA ngắn hơn các enzyme gới hạn nhận biết đoạn
trình tự 5 hoặc 6 nucleotit.
- Có 2 kiểu cắt của enzyme gới hạn:
+ Cắt tạo ra đầu so le( cohesive ends): Enzyme gới hạn cắt đầu so le
tạo đầu dính. Sau khi cắt chúng có thể tự nối lại với nhau theo
nguyên tắc bổ xung.
Vi dụ: Cắt tạo đầu so le 5
’
hoặc 3
’
Cắt tạo đầu so le 5’ or 3’
5’GAATTC
CTTAAG
5’G AATTC
CTTAA G
+
5’ CTGCAG
GACGTC
5’ CTGCA G
G ACGTC
+
Eco RI
Pst I
+ Cắt tạo ra đầu bằng( blunt ends).
Enzyme giới hạn cắt đầu bằng không tự nối các đoạn DNA lại với
nhau. Để nối các đoạn DNA sau khi cắt cần sử dụng enzyme nối
ligase và các adaptor chuyên dụng cho mỗi loại enzyme.
Ví dụ: Smal
CCC
↓
GGG CCC GGG
+
GGG
↑
CCC GGG CCC
Một số enzyme giới hạn thường dùng
Enzyme Vi khuẩn có enzyme Đoạn nhận biết
và cắt trên DNA
BamHI Bacillus amyloliquefaciens G
↓
GATCC
C CTAG
↑
G
EcoRI EcoliRY13 G
↓
AATTC
C TTAA
↑
G
Hhal Haemophilus haemolyticus G CG
↓
C
C
↑
GC G
HindIII Haemophilus ìnfluenzae A
↓
AGCT T
T TCGA
↑
A
Pstl Providencia stuartii C TGCA
↓
G
G
↑
ACGT C
HaeIII Haemophilus aegyptipus GG
↓
CC
CC
↑
GG
Smal Seratia martesens CCC
↓
GGG
GGG
↑
CCC
Tạo phân tử DNA tái tổ hợp
Phân tử A Phân tử B
5
’
-G-G-A-T-C-C-3
’
5
’
-G-G-A-T-C-C-3
’
3
’
-C-C-T-A-G-G-5
’
3
’
-C-C-T-A-G-G-5
’
Enzym
e giới hạn BamHI nhận biết và cắt
các nucleotit ở vị trí đặc thù
-G G-A-T-C-C-
-C-C-T-A-G G-
-G...G-A-T-C-C-
-C-C-T-A-G...G-
Nối bởi DNA ligase
-G-G-A-T-C-C-
-C-C-T-A-G-G- DNA tái tổ hợp
Hai loại enzyme tạo đầu so le 3
’
và 5
’
thường được dùng trong công
nghệ di truyền do khả năng tự nối lại với nhau, hoặc bởi các đoạn
DNA khác có đầu tương tự. Khi sử dụng từng loại enzyme giới hạn
cần có các điều kiện nhiệt độ, pH, dung môi thích hợp.
Đầu
dính