GIÁO ÁN NGỮ VĂN LỚP 10
HỒI TRỐNG CỔ THÀNH
(La Quán Trung)
A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS
1. Kiến thức:
- Hiểu được tính cách bộc trực , ngay thẳng của Trương Phi và tình cảm keo
sơn giữa ba an hem kết nghĩa vườn đào.
- Thấy được nhệ thuật khắc họa tính cách nhân vật và khơng khí chiến trận

B.
C.

qua đoạn trích.
2. Kĩ năng
Rèn luyện kĩ năng đọc hiểu văn bản theo đúng đặc trưng thể loại
3. Thái độ
Giáo dục cho HS lịng trung nghĩa, tình an hem sống thủy chung.
Phương tiện thực hiện
1. Giáo viên
Sgk,sgv
Giáo án
Phiếu học tập
2. Học sinh
Vở soạn, vở ghi
Sgk
Tiến trình lên lớp
1. Ổn định tổ chức lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới:
Khi rơi vào hoàn cảnh ngoạt nghèo,thúc bách,để chứng minh cho tấm lòng
kiên trinh,nàng Xita trong sử thi Ramayana đã phải lựa chọn hành động

bước lên giàn hỏa thiêu.Khi bị Trương Phi nghi kị bậc anh hung Quan Công
cũng phải lấy cái sống và csai chết để làm tin. Để hiểu rõ về hành động của


Quan Cơng và Trương Phi chúng ta cùng đi tìm hiểu đoạn trích “Hồi trơng
Cổ Thành”
Hoạt động của GV và HS
Gv gọi Hs đọc phần tiểu dẫn

Nội dung cần đạt
I.Tìm hiểu chung

Các em hãy giới thiệu vài nét về tác 1. Tác giả:
giả La Quán Trung?
Cuộc đời La Quán Trung có điểm a. cuộc đời
gì đáng chú ý?

- La Qn Trung(1330-1400) Tên: La Bản;
Tự : Quán Trung ; Hiệu : Hồ Hải

Sự nghiệp văn học của La Quán

-Quê: Người vùng Thái NGun Thuộc tỉnh

Trung có đặc điểm gì?
Sơn Tây cũ.
-Tính tình lẻ loi cơ độc, thích một mình ngao
Du đây đó.
b.Sự nghiệp
- Tác phẩm chính: Tam quốc diễn nghĩa, Tùy

đường chí truyện
Tác phẩm ra đời trong hồn cảnh
nào?

- Có đóng góp xuất sắc cho trường phái tiểu
thuyết lịch sử thời Minh Thanh.


2. Tác phẩm Tam quốc diễn Nghĩa
Tác phẩm Tam quốc diễn nghĩa có - Tác phẩm được La Quán Trung sưu tầm lại
giá trị và ý nghĩa như thế nào?

từ tài liệu lịch sử và tiểu thuyết dân gian.
- Thể loại:tiểu thuyết chương hồi:gồm 120
hồi kể lại sự việc theo trình tự thời gian
khơng theo diến biến tâm lí nhân vật. Tính
các các nhân vật thường thể hiện thơng qua

Đoạn trích thuộc vị trí nào của tác

hành động và đối thoại là chính.

phẩm? Tóm tắt đoạn trích?
-Ra đời vào đầu thời Minh(1368-1644) tong
Cuộc hội ngộ được đặt trong tình âm hưởng của cuộc chiến tranh chống nền
huống như thế
Hành động của Trương Phi trước
và khi gặp Quan Công như thế nào?

thống trị Mông- Nguyên khôi phục nhà Hán

-ND: Kể lại sự suy vong của nhà Hán và
cuộc cát cứ phân tranh gồm 100 năm (184280)giữa 3 tập đoàn phong kiến: Ngụy(Tào
Tháo);Thục(Lưu Bị);Ngô(Tôn Quyền)
- Giá trị và ý nghĩa tác phẩm

Lời lẽ xưng hơ thì như thế nào?

+ Phơi bày cục diện chiến tranh
+Phản ánh nguyện vọng của nhân dân mong


muốn hịa bình,ổn địng thống nhất.
+Ca ngợi tấm gương anh hung thời loạn
-Nghệ thuật kể truyện
+NT kể truyện đặc sắc
+NT xây dựng nhân vật
Trương Phi có nghe lời thanh minh

+NT miêu tả chiến tranh

của Quan Công, hai chị dâu,Tôn 3.Đoạn trích
Càn hay khơng?

-Vị trí: thuộc hồi 28

Trương Phi địi ra điều kiện gì để - ND đoạn trích:Kể lại cuộc hội ngộ của
thử thách lòng trung nghĩa của Trương Phi và Quan Công ở Cổ Thành.
Quan Công?

II. Đọc-hiểu văn bản

1.Cuộc hội ngộ của Trương Phi và Quan
Công
a. Nhân vật Trương Phi

Thông qua nét vẽ về Trương Phi -Trương Phi hiểu nhầm Quan Cơng phản bội
em có nhận xét gì về nghệ thuật lời thề, hàng Tào Tháo->mối quan hệ an hem
xây dựng tính cách nhân vật kết nghĩa bị đẩy tới quan hệ thù địch.
Trương Phi?


*Hành động
-Nghe tin Quan Cơng đến: “...chẳng nói
Quan Cơng đang lầm vào tình thế chẳng rằng, lập tức mặc áo giáp, vác mâu,lên
như thế nào?

ngựa,dẫn một nhìn quân,đi tắt ra cửa bắc...”
-Khi gặp Quan Cơng: “...mắt trợn trịn

Thái đội của Quan Cơng trước và
khi gặp Trương Phi Như thế nào?

xoe,râu

hùm

vểnh

ngược,hị

hét


như

sấm,múa xà mâu chạy lại đâm Quan Cơng.
->Hành động dứt khốt, mạnh mẽ. sử dụng
nhiều nhiều động từ mạnh->hành đọng
khơng bình thường.
*Lời lẽ

Trước thái độ nóng nảy bộc trực

-Xưng hơ: tao(3 lần) mày( 5 lần)

của Trương Phi Quan Cơng đã xử
Nó (3 lần)

sự như thế nào?

Thằng (1 lần)
->xưng hô không tuân thủ thứ bậc trước
sau,lời lẽ bực tức,phẫn nộ.
- Kết tội Quan Công
Quan Công đã dùng lời lẽ như thế
nào để thanh minh cho mình?

+mày đã bội nghĩa..->kẻ bất nghĩa


+trung thần lại thờ hai chủ->kẻ bất trung
phản bội ljai vua khơng cịn là bề tơi.

+nó lại đây là để bắt ta đó:kẻ bất nghĩa xem
em như kẻ thù.
=>Ngơn ngữ bộc trưc, nóng nảy
-Gạt phắt lời thanh minh của Quan Cơng và
hai chị dâu ,Tơn Càn->khơng tin vào lời nói
Quan Cơng có chấp nhận thử thách

của bất kì ai

của Trương Phi không?
*Ứng xử,thái độ
-Đưa ra thử thách: đánh 3 hồi trống phải
chém được đầu tên tướng giặc->buộc Quan
Công phải chứng minh lòng trung nghĩa bằng
Nhận xét về nghệ thuật xây dựng hành động của mình.
tính cách nhân vật Quan Cơng?

-Khi đầu Sái Dương rơi xuống đất ,tên lính
cầm cờ hiệu kể rỡ sự tình-> mọi mâu thuẫn
nghi ngờ được làm sáng tỏ. Trương Phi
khóc,thụp lạy Vân Trường-> biết lỗi, nhận ra
lỗi lầm và sai trái của mình.
=>Với NT khắc họa tính cách nhân vật sinh


động,chân thực, điển hình tác giả đã làm nổi
bật tính cách Trương Phi: một người anh
Em hãy nêu lên ý nghĩa của hồi
trống Cổ Thành?


hung tuyệt dũng,thẳng thắn, nóng nảy, cương
trực.một con người trung nghĩa, có lỗi nhận
lỗi và sửa sai.
b. Nhân vật Quan Công
- Quan Công bị đặt vào một tình huống đặc
biệt : bị hiểu nhầm bởi chính người em kết
nghĩa của mình.
*Thái độ
-Được tin của Lưu Bị, Quan Công từ biệt

Rút ra nội dung và nghệ thuật của Tào Tháo đi tìm anh em về tới Cổ Thành
đoạn trích?

+Biết Trương Phi ở đó: Quan Cơng mừng
rỡ,sai Tơn Càn vào thành báo tin
+Gặp Trương Phi:Quan Công mừng rỡ vơ
cùng,giao long đao cho Châu Thương cầm,tế
ngựa ra đón.
->Thái độ vui mừng khôn xiết khi gặp ljai


anh em.
*Hành động:Trước hành động nóng nảy của
Trương Phi
-Quan Cơng “giật mình, tránh mũi mâu,vừa
đỡ vừa can”->ngạc nhiên, né tránh,khơng
phản kích.
-Nhắc lại nghĩa vườn đào:nhắc lại lời thề tình
nghĩa an hem.
-Thanh minh cho mình:

+Thế nào là bội nghĩa:hỏi lại để khẳng định
mình khơng bội nghĩa
+ “Hiền đệ nói vậy oan uổng quá”
+ “nếu ta bắt em tất phải đem theo quân mã
chứ”
->xưng hô anh, em, hiên đệ, thân mật
=>Thái đội: bình tĩnh,độ lượng từ tốn,lời lẽ
xưng hơ nhẹ nhàng thân mật anh,em, hiên
đệ.Nhún nhường trước thằng em ngỗ ngược.


-Cầu cứu hai chị dâu và Tôn Càn làm nhân
chứng để thanh minh cho mình->xử sự khéo
léo
-Chấp nhận điều kiện thử thách của Trương
Phi: “chẳng nói một lời,múa long đao xô
ljai,chưa dứt một hồi đầu Sái Dương đã lăn
xuống đất->mâu thuẫn đã được giải quyeeeat
bằng gươm dao và cái đầu của tên tướng
giặc-> Quan Công đã minh oan bằng tfai
nghệ và khí phách của mình.
=>Đặt nhân vật trong tình huống đầy thử
thách tác giả đã làm nổi bật tính cách nhân
vật Quan Cơng
+một con người tuyệt nghĩa,sống tình nghĩa
(một lịng bảo vệ hai chị dâu và vui mừng khi
gặp lại em)
+Khiêm nhường, độ lượng(2 lần Trương Phi
phóng xà mâu đâm Quan Công không hề tức
giận mà chỉ né tránh và giải thích sự tình)



+Trung nghĩa, tài đức vẹn toàn (dùng hành
động để minh oan để chưng minh lòng trùn
nghĩa)
2.Ý nghĩa của hồi trống Cổ Thành.
-Hồi trống Cổ Thành là một biểu tượng nghệ
thuật được xây dựng bằng cảm hứng anh
hung, đẫm màu sắc sử thi, mang ý vị chiến
trận.
- Thể hiện nội dung,tư tưởng của đoạn trích:
+Đó là hồi trống thách thức,minh oan vad
đồn tụ
+Hồi trống biểu dương tính cương trực của
Trương Phi,lịng trung nghĩa của Quan
Cơng.Ca ngợi tình nghĩa anh em,bạn bè
trong sáng của ba anh em.Đồng thời ca ngợi
cuộc đoàn tụ giữa các anh hung.
III.Tổng kết
1.Nội dung


-Đề cao lòng trung nghĩa của các anh hùng
-Ca ngợi phong cách cao đẹp của con người
anh hung thời loạn.
2Nghệ thuật:
-Xây dựng nhân vật điển hình, nhất quán.
-Xung đột giàu kịch tính,lối kể chuyện lơi
cuốn hấp dẫn.