TRƯỜNG THPT LÊ XOAY
KSCL THPT QG LẦN 3- NĂM HỌC 2018- 2019
MÔN: VĂN- LỚP 11
Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề
I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Đọc đoạn trích:
Gần đây, talk show tâm lí của Đài Truyền hình trung ương Trung Quốc thường đề cập
đến vấn đề tâm lí thanh thiếu niên, phần lớn nguyên nhân dẫn đến các bệnh tâm lí ở trẻ em
không phải là do sức ép thi cử, mà chủ yếu liên quan đến thái độ giáo dục của cha mẹ.
Hơn mười năm tiếp cận với nền giáo dục đa quốc gia, đến nay trong đầu tôi vẫn luôn
mường tượng đến hai hình ảnh so sánh sống động: Cha mẹ Trung Quốc yêu thương con cái
giống như hình tử cung, còn các bậc cha mẹ Do Thái yêu thương con cái giống như hình ngọn
lửa.
Bức vẽ tử cung đẹp nhất từng xuất hiện trong thời kì phục hưng: bản vẽ của Leonardo
da Vinci với hình ảnh một thai nhi vừa tròn tháng nằm gọn trong tử cung của người mẹ. Vì
vậy, có người đã ví: “tử cung nghĩa là cung điện của đứa con”.
Ngoài hình ảnh “tử cung” ra, tôi không tìm được cách biểu đạt nào thích hợp hơn về
các bậc cha mẹ Trung Quốc muốn chịu trách nhiệm cho cả cuộc đời của đứa con mình.
Khi con cái đi qua thời thơ ấu, nếu cha mẹ vẫn bao bọc chúng trong “tử cung hư cấu”,
chúng sẽ trở thành người chẳng có tài cán gì.
Trong hình ảnh ngọn lửa, các bậc cha mẹ Do Thái dùng ngọn lửa nhóm lên cuộc đời
và tiền đồ của con cái, tựa như ánh mặt trời chiếu từ phía chân mây.
Tình yêu cha mẹ dành cho con cái trong hình tử cung và trong hình ngọn lửa liệu có mâu
thuẫn với nhau?
(Vô cùng tàn nhẫn vô cùng yêu thương, Sara Imas, NXB Dân trí, 2015, tr.63- 64)
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích trên.
Câu 2. Trong đoạn trích, tác giả đã sử dụng thao tác lập luận nào là chủ yếu?
Câu 3. Vì sao tác giả cho rằng: Khi con cái đi qua thời thơ ấu, nếu cha mẹ vẫn bao bọc chúng
trong “tử cung hư cấu”, chúng sẽ trở thành người chẳng có tài cán gì?
Câu 4. Theo anh/chị, tình yêu cha mẹ dành cho con cái trong hình ngọn lửa có ý nghĩa như
thế nào?
II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm)
Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về vấn đề đặt ra
trong đoạn trích ở phần đọc hiểu: Tình yêu cha mẹ dành cho con cái trong hình tử cung và
trong hình ngọn lửa liệu có mâu thuẫn với nhau?
Câu 2. (5,0 điểm)
Cảm nhận bài thơ Từ ấy của Tố Hữu (SGK Ngữ văn 11, tập 2, Nxb Giáo dục, 2012). Từ
đó, nhận xét về sự vận động trong tư tưởng, cảm xúc của tác giả được thể hiện trong tác phẩm.
------------- Hết ------------Thí sinh không sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
Họ tên thí sinh:....................................................................... SBD:............................
Trường THPT Lê Xoay
Kì thi KSCL môn: Ngữ văn 11 – Lần 3
Năm học 2018-2019
HƯỚNG DẪN CHẤM - ĐÁP ÁN - THANG ĐIỂM
Phần
Câu
Nội dung
Điểm
ĐỌC HIỂU
I
1
2
3
4
Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích:
Nghị luận/ Phương thức nghị luận.
Thao tác lập luận chủ yếu được sử dụng trong đoạn trích: So
sánh
Tác giả cho rằng Khi con cái đi qua thời thơ ấu, nếu cha mẹ
vẫn bao bọc chúng trong “tử cung hư cấu”, chúng sẽ trở thành
người chẳng có tài cán gì vì: Nếu cha mẹ yêu con không đúng
cách, che chở bao bọc con quá mức sẽ tác động xấu đến quá
trình trưởng thành của con. Đứa trẻ sẽ mất dần tính tự lập, sống
phụ thuộc ỷ lại vào người khác, thiếu tự tin, thiếu tự chủ, thiếu
trách nhiệm, tâm lí chấp nhận khó khăn kém, kĩ năng lao động
và kĩ năng sinh tồn hạn chế,…khó đạt được thành công và hạnh
phúc trong cuộc sống.
HS đưa ra những suy nghĩ phù hợp trên cơ sở hiểu đúng ý nghĩa
của câu nói. Tham khảo gợi ý sau:
- Tình yêu cha mẹ dành cho con cái trong hình ngọn lửa có tác
dụng truyền niềm tin, truyền động lực, thắp lên đam mê để con
cái nỗ lực phấn đấu.
- Tình yêu cha mẹ dành cho con cái trong hình ngọn lửa khích
lệ sự chủ động trải nghiệm và tự chịu trách nhiệm, hình thành
kĩ năng sống cho con, từ đó không sinh ra một thế hệ trẻ “ăn
bám” bố mẹ.
LÀM VĂN
II
1
Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về
vấn đề đặt ra trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu: Tình yêu
cha mẹ dành cho con cái trong hình tử cung và trong hình
ngọn lửa liệu có mâu thuẫn với nhau?
a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn
b. Xác định đúng vấn đề nghị luận
Suy nghĩ về vấn đề Tình yêu cha mẹ dành cho con cái trong
hình tử cung và trong hình ngọn lửa liệu có mâu thuẫn với
nhau?
c. Triển khai vấn đề nghị luận
Thí sinh lựa chọn các thao thác lập luận phù hợp để triển khai
vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ vấn đề
trong đề bài. Có thể theo hướng sau:
- Tình yêu cha mẹ dành cho con cái trong hình tử cung và trong
hình ngọn lửa là cách nói hình tượng để thể hiện sự yêu thương
con cái theo những cách khác nhau: bao bọc, chở che hay khích
lệ, động viên, khơi gợi khả năng sẵn có…
3.0
0.5
0.5
1.0
0.5
0.5
7.0
2.0
0.25
0.25
1.0
2
- Tình yêu của cha mẹ trong hình tử cung và ngọn lửa thực ra
không mâu thuẫn với nhau bởi đó đều là biểu hiện của tình yêu
thương con vô bờ bến, chỉ khác nhau trong quan niệm và
phương thức thể hiện.
+ Không có tình yêu hình tử cung thì sẽ không có nhiệt tình, hi
sinh, dâng hiến…
+ Không có tình yêu hình ngọn lửa thì sự nhiệt tình của cha mẹ
chỉ là cảm tính, thiếu lí trí, là sự hi sinh của tình yêu mù quáng,
sai lầm dành cho con…
- Tình yêu con chân chính của cha mẹ nên lấy hình tử cung làm
xuất phát điểm đồng thời đốt lên một ngọn lửa nhằm khơi dậy
tố chất, kĩ năng sống và sự trưởng thành của con…
d. Chính tả, ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.
e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt
mới mẻ.
Cảm nhận bài thơ Từ ấy của Tố Hữu. Từ đó, nhận xét về sự
vận động trong tư tưởng, cảm xúc của tác giả được thể hiện
trong tác phẩm.
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết
bài khái quát được vấn đề.
b. Xác định đúng vấn đề nghị luận
Cảm nhận bài thơ Từ ấy của Tố Hữu; nhận xét về sự vận động
trong tư tưởng, cảm xúc của tác giả được thể hiện trong bài thơ.
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng
tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn
chứng; đảm bảo các yêu cầu sau:
* Giới thiệu về tác giả Tố Hữu và bài thơ Từ ấy.
* Cảm nhận về bài thơ.
- Khổ 1:
+ Thể hiện niềm vui lớn của chàng thanh niên trẻ tuổi khi bắt
gặp lí tưởng cộng sản, được đứng trong hàng ngũ của Đảng.
Ánh sáng của lí tưởng đã hoàn toàn xua đi màn sương mù của ý
thức tiểu tư sản và mở ra trong tâm hồn nhà thơ một chân trời
mới của nhận thức, tư tưởng và tình cảm.
+ Niềm vui được ví với những hình ảnh ẩn dụ tươi sáng, giàu ý
nghĩa tượng trưng (nắng hạ, mặt trời chân lí), những hình ảnh
so sánh (vườn hoa lá, đậm hương, rộn tiếng chim), được thể
hiện bằng những động từ mạnh như bừng, chói, những tính từ
chỉ mức độ (đậm, rộn)…
- Khổ 2:
+ Thể hiện lẽ sống cao đẹp của con người sau khi được lí tưởng
cộng sản soi chiếu, đó là lẽ sống gắn bó hài hòa giữa “cái tôi”
cá nhân và “cái ta” chung của mọi người.
0.25
0.25
5.0
0.25
0.5
0.5
1.0
0.75
+ Lẽ sống lớn lao được thể hiện bằng các từ ngữ giàu giá trị
biểu cảm như buộc, trang trải, trăm nơi, khối đời…
- Khổ 3:
+ Thể hiện sự thay đổi trong tình cảm khi nhà thơ tự đặt mình
vào giữa dòng đời và trong môi trường rộng lớn của quần
chúng lao khổ. Ở đó, chàng thanh niên trẻ tuổi đã vượt qua tình
cảm ích kỉ, hẹp hòi của giai cấp tiểu tư sản để có được tình hữu
ái giai cấp, tình thân yêu ruột thịt với những kiếp đời đau khổ,
bất hạnh, nhỏ bé, bơ vơ.
+ Sự gắn bó hòa hợp của nhân vật trữ tình với quần chúng lao
khổ được nhấn mạnh, tô đậm thông qua phép điệp cấu trúc, qua
các từ ngữ chỉ quan hệ thân thuộc như con, em, anh…
* Nhận xét về sự vận động trong tư tưởng, cảm xúc thơ của tác
giả.
- Từ khổ thơ thứ nhất đến khổ thơ thứ ba tư tưởng, cảm xúc thơ
của tác giả đi từ những cảm xúc mới mẻ, sôi nổi, hào hứng đến
sự chuyển biến trong nhận thức về lẽ sống và cuối cùng là sự
thay đổi sâu sắc trong tình cảm.
- Sự vận động trong tư tưởng, cảm xúc thơ của tác giả thể hiện
một mối quan hệ lôgic, biện chứng. Cùng với niềm vui ngây
ngất, chính lí tưởng cộng sản giúp nhân vật trữ tình không chỉ
có được lẽ sống mới mà còn có những chuyển biến sâu sắc
trong tình cảm, có được tình yêu thương không giới hạn với
quần chúng nhân dân lao khổ.
d. Chính tả, ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.
e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt
mới mẻ.
TỔNG ĐIỂM
------------- Hết -------------
1.0
0.25
0.25
0.25
0.25
10.0