GIÁO VIÊN: BÙI THIÊN S NƠ
T : HÓA – SINH – CÔNG NGHỔ Ệ
P
H
Ò
N
G
 
G
I
Á
O
 
D
C
 
V
À 
ÀO
 
T
O
 
H
U
Y
N
 
T
ÂY
 H
Ò
A
Ụ
Đ
Ạ
Ệ 
T
R
N
G 
T
R
U
N
G 
H
C 
C 
S 
P
H
M
 Ì
N
H 
Q
U
Y
Ư
Ờ
Ọ
Ơ
Ở
Ạ
Đ 
 Thường biến là gì? Phân biệt thường biến với đột biến?
Kiểm tra bài cũ: 
Thường biến là những biến đổi kiểu hình phát sinh trong 
đời sống cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.
Thường biến Đột biến
1 Biến đổi kiểu hình phát sinh 
trong đời sống cá thể dưới ảnh 
hưởng trực tiếp của môi trường 
2. Không di truyền được cho thế 
hệ sau
3 Phát sinh đồng loạt theo cùng 
một hướng, tương ứng với điều 
kiện môi trường
4. Có ý nghĩa thích nghi nên có 
lợi cho sinh vật
1. Biến đổi trong cơ sở vật chất 
di truyền (ADN, NST), biến đổi 
kiểu hình
2.Di truyền được cho thế hệ 
sau.
3. Xuất hiện với tần số thấp một 
cách ngẫu nhiên
4. Thường có hại cho bản thân 
sinh vật 
Tiết 28 
Bài 27 
I – Quan sát và nhận biết một số thường biến phát sinh 
dưới ảnh hưởng của ngoại cảnh. 
 Quan sát tranh (mẫu vật), thảo 
luận nhóm và hoàn thành bảng 
THỰC HÀNH: QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
Chậu mạ trong tối
Chậu mạ ngoài sáng
Cây rau dừa
Ruộng lúa 
 Thảo luận nhóm và hoàn thành bảng 
Đối 
tượng
Điều kiện 
môi trường
Kiểu hình tương ứng Nhân tố 
tác động
Cây mạ Có ánh sáng
Trong tối
Cây lúa Ven bờ
Trong ruộng
Cây rau 
dừa
Trên bờ
Ven bờ
Dưới nước
Đối 
tượng
Điều kiện 
môi trường
Kiểu hình tương ứng Nhân tố 
tác động
Cây mạ Có ánh sáng Lá màu xanh Ánh sáng
Trong tối Lá màu vàng
Cây lúa Ven bờ Thân to, lá to Dinh 
dưỡng
Trong ruộng Thân nhỏ, lá nhỏ
Cây rau 
dừa
Trên bờ Thân lá nhỏ Độ ẩm
Ven bờ Thân lá lớn
Dưới nước Thân lá lớn hơn, một phần rễ 
biến thành phao
Tiết 28 
Bài 27 
I – Quan sát và nhận biết một số thường biến phát sinh 
dưới ảnh hưởng của ngoại cảnh. 
THỰC HÀNH: QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN 
II – Nhận biết và phân biệt thường biến với đột biến
Ven 
bờ
Trong 
ruộng
 Những sai khác giữa các cây 
lúa mọc ở 2 vị trí khác nhau trong 
ruộng ở vụ thứ nhất thuộc thế hệ 
(đời) nào?
Thuộc thế hệ thứ nhất (biến dị trong 
đời cá thể)
 Quan sát tranh, thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi:
 Các cây lúa được gieo từ hạt của 
2 cây lúa mọc ven bờ và cây lúa 
mọc trong ruộng có khác nhau 
không? Từ đó rút ra nhận xét gì?
Các cây lúa không có khác nhau 
→ Thường biến không di truyền.
Ruộng lúa gieo từ hạt 
của cây lúa ven bờ và 
cây lúa trong ruộng 
II – Nhận biết và phân biệt thường biến với đột biến
Chậu mạ trong tối
Chậu mạ ngoài sáng
 Quan sát tranh, thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi:
 Tại sao những cây mạ 
mọc ở ngoài sáng lá đều 
có màu xanh còn những 
cây mạ trong tối lá có màu 
vàng? Những cây rau dừa 
mọc ở dưới nước đều có 
thân to, lá to và một phần 
rễ biến thành phao?
Từ đó rút ra nhận xét gì?
Cùng kiểu gen, cùng môi 
trường sống nên kiểu hình 
giống nhau
→Thường biến biểu hiện đồng 
loạt theo hướng xác định 
III – Nhận biết ảnh hưởng của môi trường đối với 
tính trạng số lượng và chất lượng
 Quan sát 2 đám ruộng lúa của cùng một giống 
nhưng được tưới nước bón phân và phòng trừ cỏ 
dại, sâu bệnh khác nhau.
 Năng suất ở 2 đám ruộng lúa khác nhau như thế 
nào? Từ đó em có nhận xét gì về ảnh hưởng của môi 
trường đối với tính trạng số lượng?
Ruộng 1
- Chăm sóc tốt → năng suất cao, it chăm sóc → năng 
suất thấp
→ Tính trạng số lượng phụ thuộc nhiều vào môi trường
Ruộng 2 
III – Nhận biết ảnh hưởng của môi trường đối với 
tính trạng số lượng và chất lượng
 Hình dạng hạt lúa ở 2 đám ruộng lúa có khác nhau không? 
→ Rút ra nhận xét?
- Hình dạng hạt lúa ở 2 đám lúa không khác nhau ( tính trạng 
chất lượng )
→ Tính trạng chất lượng ít chịu ảnh hưởng của điều kiện sống
Hạt của ruộng 1 Hạt của ruộng 2 
IV – Thu hoạch:
Cho nhận xét về:
1. Ảnh hưởng của môi trường đối với tính trạng số 
lượng và tính trạng chất lượng.
2. Sự khác nhau giữa thường biến và đột biến. 
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC:
Bài vừa học: 
Bài sắp học: 
- Hoàn thiện bài thu hoạch vào vở
- Tìm thêm ví dụ thực tế về thường biến
“Phương pháp nghiên cứu di truyền người”
+ Trả lời các câu hỏi ( ) SGK trang 79, 80.
+ Tìm hiểu ở thực tế về hiện tượng sinh đôi ở người 
( 2 trai, 1 trai và 1gái, 2 gái ) có đặc điểm giống nhau
hoàn toàn hoặc khác nhau ở nhiều đặc điểm, thử suy
nghĩ và giải thích sự giống hoặc khác nhau đó? 
KÍNH CHÚC QUÝ TH Y CÔ VÀ CÁC EM M NH KH EẦ Ạ Ỏ