Cơ sở di truyền ung thư part 6 docx
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (243.21 KB, 5 trang )
Oncogene
Các v-onc có nguồn gốc từ c-onc do mARN của c-onc sau khi
hoàn thiện có thể gắn vào hệ gen virut và đợc đóng gói vào
hạt virut. Khi virut tiếp tục lây nhiễm sẽ truyền các gen c-onc
đã đợc cắt bỏ intron sang tế bào chủ mới nh một v-onc.
Câu hỏi: Tại sao các v-onc không có intron còn các c-onc có intron?
Câu trả lời phù hợp:
Các gen tiền ung th (proto-oncogene) của tế bào chủ
26
Các v-onc thờng có biểu hiện mạnh hơn c-onc do sự có mặt
của các trình tự enhancer trong hệ gen virut (vd. ở gà, gen
v-src hoạt động mạnh gấp 100 lần so với c-src).
Các c-onc chịu sự điều khiển của tế bào, nên biểu hiện vào
các thời điểm phù hợp của chu trình tế bào. Trong khi, các
v-onc có thể biểu hiện vào những thời điểm không thích hợp.
Câu hỏi: Tại sao v-onc gây khối u, còn các c-onc không gây khối u?
Câu trả lời:
Oncogene
Hiện tợng đột biến của các proto-oncogene
Các c-onc thờng có vai trò quan trọng trong điều hòa hoạt
động của tế bào. Vì vậy, đột biến xảy ra ở những gen này có
thể làm mất cân bằng các quá trình sinh hóa của tế bào và
gây ung th. Nhiều dạng ung th đã đợc tìm thấy có liên
quan trực tiếp đến đột biến của các proto-oncogene.
Ví
dụ
:
ung
th
bàng
quang
liên
quan
đến
đột
biến
c
-
H
-
ras
.
27
Ví
dụ
:
ung
th
bàng
quang
liên
quan
đến
đột
biến
c
-
H
-
ras
.
Gen này đột biến từ gen c-ras bằng thay thế Val cho Gly ở
axit amin thứ 12, biến phân tử protein thành phân tử tín
hiệu kích thích phân chia tế bào.
Các đột biến từ c-ras đã tìm thấy trong nhiều dạng ung th
khác nhau (phổi, ruột kết, vú, tiền liệt tuyến, bàng quang,
thần kinh, các mô liên kết, ). Tất cả đều liên quan đến
thay thế axit amin ở các vị trí 12, 59 và 61.
Oncogene
Hiện tợng đột biến của các proto-oncogene
Các đột biến liên quan đến c-onc dẫn đến sự hình thành các
tế bào ung th, nhng ít khi đợc di truyền do hiếm xảy ra
trong các tế bào sinh dục. Các đột biến c-onc khi mới xảy ra
có thể đợc sửa chữa, do vậy không gây nên ung th. Nhng
nếu nhiều đột biến xảy ra đồng thời, thì tế bào không khắc
phục đợc dẫn đến sự phân chia không kiểm soát và ung th.
28
Với nhiều bệnh ung th ở ngời, ngời ta đều thấy có liên
quan đến ít nhất một đột biến c-onc gây hại. Do vậy, nhóm
các gen tiền ung th chắc chắn có vai trò quan trọng trong
quá trình phát sinh các chứng bệnh ung th.
Oncogene
Sự sắp xếp lại nhiễm sắc thể trong tế bào ung th
Sự sắp xếp lại các nhiễm sắc thể cũng liên quan đến sự phát
sinh một số bệnh ung th.
Chẳng hạn, bệnh ung th máu CML liên quan đến sự chuyển
đoạn giữa NST số 9 và NST số 22 hình thành nên cái gọi là
NST Philadelphia. Phần đầu NST số 9 gắn với phần thân NST
số
22
dẫn
đến
sự
dung
hợp
của
gen
tiền
ung
th
c
-
abl
(mã
hóa
29
số
22
dẫn
đến
sự
dung
hợp
của
gen
tiền
ung
th
c
-
abl
(mã
hóa
cho một kinase) và gen bcr. Gen dung hợp (c-abl/bcr) là
nguyên nhân gây ung th.
Một ví dụ khác là bệnh ung th tế bào lympho Burkitt gây ra
do sự chuyển đoạn giữa NST số 8 và các NST số 2, 14 và 22
(tại vùng mã hóa kháng thể). Trong đó tiền gen ung th c-
myc trên NST số 8 đợc đặt cạnh các gen mã hóa kháng thể,
làm tăng cờng sự biểu hiện của gen c-myc và gây ung th.
Ung th có phải bệnh di truyền?
Ung th và sự điều khiển chu trình tế bào
Nội dung
Các dạng biểu hiện của bệnh ung th
Khái niệm về các gen gây ung th
30
Khái niệm về các gen gây ung th
(oncogene)
Khái niệm về các gen ức chế khối u
(tumor suppressor genes)
Các cơ chế di truyền liên quan đến
sự phát sinh ung th
