121
HL 1200 - 6 1000 - 1200 8 - 5,5 980 33 350 300
HL 1400 - 5 1400 5 980 33 350 300

Hỗnh 9 -2. Bióứu õọử saớn phỏứm maùy bồm cọng xọn K vaỡ cọng xọn khọỳi KM.

Hỗnh 9 -3. Bióứu õọử saớn phỏứm maùy bồm hổồùng truỷc O vaỡ O.


122
Chn kiãøu mạy båm ty thüc vo lỉu lỉåüng , cäüt nỉåïc thiãút kãú ( Qtk, Htk ) v loải
cháút lng cáưn båm, åø âáy cháút lng cáưn båm l nỉåïc, v cạc úu täú khạc. Båm âỉåüc
chn phi lm viãûc äøn âënh, hiãûu sút cao, trong mi chãú âäü lm viãûc våïi giao âäüng lỉu
lỉåüng tỉì nh nháút âãn låïn nháút khäng phạt sinh khê thỉûc. Trảm båm cọ mạy båm âỉåüc
chn cáưn phi tha mn biãøu âäư u cáưu tỉåïi ( hồûc tiãu nỉåïc ).
Khi lỉu lỉåüng thiãút kãú ca mạy båm Qtk < 2 m
3
/s thỉåìng mạy båm li tám trủc ngang
âỉåüc ỉa dng vç tênh an ton cao, kãút cáúu âån gin v nhẻ.
Trong cạc bng tra, âäúi våïi mäùi kiãøu mạy båm âãưu cọ âàûc tênh gäúc H - Q m theo âọ
khi cọ Qtk v Htk ta dãù dng xạc âënh nhn hiãûu v vng quay ca trủc mạy båm cng
nhỉ cạc thäng säú vãư âỉåìng kênh näúi äúng hụt, äúng âáøy, cäng sút âäüng cå âiãûn cáưn cọ âãø
kẹo båm .Vê dủ ta cáưn chn mạy båm lm viãûc våïi Qtk = 500 m
3
/h v cäüt nỉåïc Htk = 50
m, tra bng trãn ta chn loải båm li tám cäng xän nhn hiãûu LT 500 - 50, cọ säú vng
quay n = 1450 v/ph, cäng sút âäüng cå Nâ/cå = 100 kW
Trãn biãøu âäư sn pháøm mäùi nhn hiãûu mạy båm, vê dủ båm cäng xän K ( KM ), cọ
mäüt hçnh chỉỵ nháût cong tỉång ỉïng ( xem Hçnh 9 - 2 ). Cảnh cong trãn v dỉåïi ca hçnh
chỉỵ nháût cong l cạc âỉåìng âàûc tênh cäüt nỉåïc H - Q ca mạy båm v våïi cạc âỉåìng kênh
BXCT cho phẹp låïn nháút v nh nháút. Cạc cảnh bãn ca hçnh l lỉu lỉåüng giåïi hản m

mạy båm cọ thãí lm viãûc våïi hiãûu sút cao ( thỉåìng låïn hån hồûc bàòng 0,9 η
max
) v bo
âm an ton. Khi biãút lỉu lỉåüng v cäüt nỉåïc thiãút kãú, vê dủ Qtk = 45 m
3
/h v Htk = 13,5
m, ta tra âỉåüc âiãøm A nàòm trong hçnh chỉỵ nháût cong ca nhn hiãûu 3K- 13 cọ n = 2900
v/ph. Nhn hiãûu mạy båm vỉìa chn ( vê dủ 3K- 13 ) cọ âỉåìng âàûc tênh ca nọ, tỉì Qtk v
Htk ta dọng tçm âỉåüc âiãøm A trãn âỉåìng âàûc tênh H - Q. Nãúu âiãøm A nàòm âụng trãn
âỉåìng H - Q thç mạy båm âỉåüc chn våïi vng quay â cọ âm bo hiãûu sút cao (xem
Hçnh 9 - 4,a ). Nãúu âiãøm A nàòm ngoi H - Q, ta cáưn dọng tỉång ỉïng trãn âỉåìng âàûc tênh
η - Q âãø kiãøm tra xem nãúu båm váùn sỉí dủng vng quay âọ thç hiãûu sút cọ âm bo η ≥
0,9 η
max
hay khäng ( xem Hçnh 9 - 4,b ), nãúu hiãûu sút tháúp thç cáưn tênh vng quay måïi
hồûc gt BXCT ( nãúu l båm li tám t täúc vỉìa v tháúp ). Cạch tênh lải n
1
v v lải cạc
âỉåìng âàûc tênh måïi nhỉ â trçnh by åí chỉång IV. Trỉåìng håüp nãúu âiãøm A khäng nàòm









Hçnh 9 - 4. a- Âiãøm A nàòm trãn âỉåìng H-Q; b- Âiãøm A nàòm ngoi âỉåìng H-Q.



123
trong mäüt hçnh chỉỵ nháût cong no c , nghéa l khäng cọ mạy båm no âỉåüc chãú tảo
tha mn Qtk v Htk m ta cáưn. Trỉåìng håüp ny cáưn âàût hng chãú tảo mạy båm måïi
hồûc cng cọ thãø chn mạy båm no âọ nàòm gáưn âiãøm A, láúy cạc âỉåìng âàûc tênh ca
mạy båm ny ( coi nọ l mạy båm máùu ) räưi dỉûa vo âọ tênh ra vng quay måïi tỉång
ỉïng våïi Qtk v Htk, räưi v lải cạc âỉåìng âàûc tênh måïi, nhỉ â biãút åí chỉång IV.
Biãøu âäư sn pháøm ca mạy båm hỉåïng trủc O v OΠ cọ dảng phỉïc tảp hån so våïi
ca båm li tám ( xem Hçnh 9 - 3 ). Âỉåìng âàûc tênh cäüt nỉåïc u cáưu H - Q ca âiãøm A
våïi ta âäü Qtk, Htk cọ thãø nháûn âỉåüc bàòng cạch chn gọc quay cạnh ϕ ca BXCT ( xem
Hçnh 3 - 12, chỉång III ). Khäng cho phẹp gt BXCT ca loải mạy båm ny.
Tọm lải näüi dung chn mạy båm chênh nhỉ sau:
- Trãn cå såí cọ Qtk v Htk tra nhn hiãûu mạy båm v cạc thäng säú;
- Dng âỉåìng âàûc tênh ca nhn hiãûu mạy båm vỉìa chn kiãøm tra mạy båm
âỉåüc chn. V lải cạc âỉåìng âàûc tênh måïi ( nãúu cáưn ) khi thay âäøi säú vng quay hồûc
khi chn gii phạp gt bạnh xe cäng tạc;
- Xạc âënh cao trçnh âàût mạy båm v kiãøm tra cao trçnh ny vãư khê thỉûc.
C. ÂÄÜNG CÅ ÂIÃÛN KẸO MẠY BÅM V CHN ÂÄÜNG CÅ ÂIÃÛN
Âãø truưn âäüng mạy båm cọ thãø dng âäüng cå âiãûn, âäüng cå âäút trong, mạy håi
nỉåïc, âäüng cå giọ, mạy thy lỉûc vv Trong âọ âäüng cå âiãûn âỉåüc dng phäø biãún nháút.
Âäüng cå âäút trong chè âỉåüc dng âäúi våïi mạy båm di âäüng hồûc trảm båm d chiãún åí
cạc vng xa, âäüng cå chảy bàòng sỉïc giọ chè dng åí nåi cọ âiãưu kiãûn thêch håüp sỉí dủng
giọ Båíi váûy åí âáy chụng ta chè nghiãn cỉïu vãư âäüng cå âiãûn.
Hãû thäúng truưn âäüng mạy båm våïi sỉû tạc âäüng ca nàng hỉåüng âiãûn gi l truưn
âäüng âiãûn. Quy ỉåïc cọ thãø chia hãû thäúng ny lm ba pháưn: âäüng cå âiãûn, thiãút bë âiãưu
khiãøn âäüng cå âiãûn, trang thiãút bë truưn nàng lỉåüng tỉì âäüng cå âiãûn âãún mạy båm.
Âäüng cå âiãûn âỉåüc sỉí dủng räüng ri trãn trảm båm do tênh ỉu viãût ca nọ so våïi cạc
loải truưn âäüng khạc: khäúi lỉåüng xáy làõp âỉåüc gim nh, nãưn mọng v thiãút bë truưn
nàng lỉåüng tỉì âäüng cå âãún mạy båm âån gin hån ( trủc âäüng cå v trủc mạy båm cọ
thãø âỉåüc näúi qua khåïp näúi trủc ), dãù tỉû âäüng họa khi khåíi âäüng hồûc dỉìng mạy, chi phê

váûn hnh nh, âiãưu kiãûn lm viãûc täút nháút, gian mạy sảch s v.v
Trong trảm båm thỉåìng sỉí dủng âäüng cå âiãûn xoay chiãưu ba pha dë bäü v âäưng bäü.
I. Âäüng cå âiãûn dë bäü
Âäüng cå âiãûn dë bäü l âäüng cå cọ vng quay ca rä to nh hån vng quay ca tỉì
trỉåìng, nọ lm viãûc cọ " âäü trỉåüt " so våïi tỉì trỉåìng ca stator ( bng so sạnh dỉåïi âáy ):
Säú âäi cỉûc Âäüng cå âiãûn Säú âäi cỉûc Âäüng cå âiãûn
Dë bäü Âäưng bäü Dë bäü Âäưng bäü
1 2900 3000 5 585 600
2 1450 1500 6 485 500
3 960 1000 8 368 375
4 730 750 10 290 300

124
Âäüng cå dë bäü cọ hai loải l âäüng cọ rä to ngàõn mảch ( cn gi l âäüng cå läưng sọc )
v âäüng cå qún dáy. Âäüng cå rä to ngàõn mảch ( xem Hçnh 9 - 5 ) so våïi âäüng cå qún
dáy thç cọ kãút cáúu âån gin hån, kêch thỉåïc v khäúi lỉåüng nh hån, giạ thnh r hån. Nọ
cọ thãø âỉåüc âáúu trỉûc tiãúp vo mảng âiãûn qua cáưu giao âån gin hồûc âiãưu khiãøn tỉì xa
bàòng khåíi âäüng tỉì. Tuy nhiãn cáưn tháúy ràòng khi âáúu trỉûc tiãúp âäüng cå ny vo mảch thç
dng âiãûn måí mạy tàng 5 7 láưn so våïi dng âiãûn âënh mỉïc, v âiãưu ny gáy báút låüi
âäúi våïi cạc häü dng âiãûn khạc cng mảng. Âäüng cå rä to ngàõn mảch cọ thãø trủc âỉïng
hồûc trủc ngang.










Hçnh 9 - 5. Cáúu tảo âäüng cå âiãûn dë bäü rä to ngàõn mảch.
1- cỉ nháûn khäng khê; 2- trủc; 3- rä to; 4- cün dáy; 5- nàõp thäng giọ; 6- äø hỉåïng;
7- dáy ra ca stator; 8- nàõp bo vãû âáưu dáy ra; 9- pháưn ténh ẹp vo giạ âåỵ; 10- giạ âåỵ
bàòng gang; 11- vng âãø mọc náng hả.

Âäüng cå âiãûn dë bäü rä to qún dáy cọ biãún tråí khåíi âäüng âỉåüc näúi våïi cün dáy ca
rä to. Biãún tråí khåíi âäüng chè âỉåüc âọng vo mảch rä to trong giai âoản måí mạy âäüng
cå. Khi vng quay âäüng cå âiãûn âảt tåïi gáưn vng quay âënh mỉïc thç biãún tråí tỉû âäüng
ngàõt, cn âäüng cå váùn tiãúp tủc åí chãú âäü nhỉ rä to ngàõn mảch. Dng âiãûn måí mạy åí âäüng
c
å rä to qún dáy nh hån vi láưn so våïi rä to ngàõn mảch . Tuy váûy trong trảm båm,
âäüng cå rä to qún dáy êt âỉåüc sỉí dủng hån hån rä to ngàõn mảch båíi vç kãút cáúu ca nọ
phỉïc tảp hån, kẹm an ton trong váûn hnh v giạ thnh lải âàõt hån .
Càn cỉï vo cäng sút cọ thãø chia âäüng cå âiãûn dë bäü lm ba loải chênh sau:
- Loải nh ( cọ cäng sút nh hån 100 kW ) thỉåìng l âäüng cå rä to ngàõn mảch
ba pha, âäüng cå loải ny khäng cọ u cáưu gç âàûc biãût khi khåíi âäüng; âiãûn ạp âënh mỉïc
thỉåìng l 220 / 380 hồûc 500 V.
Âäüng cå chãú tảo åí Liãn Xä c dng chỉỵ A âãø kê hiãûu âäüng cå âiãûn dë bäü ( hồûc chỉỵ
AO kê hiãûu âäüng cå dë bäü cọ bo vãû âàût ngoi tråìi ), con säú tiãúp theo chè cåí thán mạy, säú
tiãúp theo nỉỵa chè cåí chiãưu cao li thẹp tỉì, con säú sau dáúu gảch ngang chè säú cỉûc tỉì.
Vê
dủ A 62 - 4 l âäüng cå dë bäü, cọ cåí thán mạy lạ cåí 6, cåí chiãưu cao li thẹp tỉì l cåí
2, cọ 4 cỉûc tỉì. Nãúu kê hiãûu AO 62 - 4 l âäüng cå dë bäü âàût ngoi tråìi an ton v cạc k
hiãûu chỉỵ säú nhỉ quy ỉåïc trãn.

125
Kê hiãûu ca âäüng cå dë bäü Viãût Nam cng giäúng Liãn Xä chè khạc l thay chỉỵ A båíi
chỉỵ K ( khäng âäưng bäü ) hồûc chỉỵ AK ( khäng âäưng bäü kiãøu kên, âàût ngoi tråìi ). Vê dủ
DK 62 - 4 l âäüng cå dë bäü kiãøu kên âàût ngoi tråìi, cåí thán mạy l 6, cåí chiãưu cao li
thẹp tỉì l 2 v cọ 4 cỉûc tỉì.

- Loải trung bçnh ( cọ cäng sút tỉì 100 200 kW ). Âäüng cå dë bäü loải ny cọ
âiãûn ạp tỉì 220 / 380 V, 3.000 V hồûc 6.000 V. Liãn Xä c chãú tảo cạc loải cọ kê hiãûu
ΓAM, AM v AM. Trong âọ chỉỵ A l âäüng cå dë bäü. ΓAM, AM l âäüng cå räto
ngàõn mảch kiãøu rnh sáu v kiãøu läưng sọc kẹp cọ tênh nàng måí mạy täút, thêch håüp våïi
dung lỉåüng ngưn âiãûn nh, phủ ti khåíi âäüng khäng låïn. Loải AM l loải âäüng cå dë
bäü rä to qún dáy, dng trong trỉåìng håüp dung lỉåüng ngưn nh khäng â cung cáúp cho
âäüng cå dë bäü kiãøu rä to ngàõn mảch khi khåíi âäüng.
- Loải låïn ( cọ cäng sút låïn hån 300 kW ). Âäüng cå dë bäü loải låïn Liãn Xä chãú
tảo cọ cạc loải: AMCO l loải âäüng cå kiãøu ngàõn mảch, loải ΦAMCO l loải âäüng cå
dë bäü kiãøu qún dáy. Loải âäüng cå låïn náưy cọ âiãûn ạp 3000 V v 6000 V. Loải BAH l
âäüng cå dë bäü trủc âỉïng . Kê hiãûu loải âäüng cå ny nhỉ sau : Sau chỉỵ BAH láưn lỉåüt l cåí
thán mạy, cåí chiãưu cao li thẹp tỉì, säú cỉûc tỉì. Vê dủ BAH 14 - 49 - 6 l âäüng cå dë bäü
trủc âỉïng cọ cåí thán mạy l 14, cåí chiãưu cao li thẹp tỉì l 49 v cọ 6 cỉûc tỉì.
II. Âäüng cå âiãûn âäưng bäü

Âäüng cå âiãûn âäưng bäü l âäüng cå cọ säú vng quay ca rä to bàòng säú vng quay ca
tỉì trỉåìng stator. Khi âäüng cå kẹo mạy båm cọ cäng sút låïn hån 200 kW v lm viãûc
trong thåìi gian di liãn tủc thç thỉåìng dng âäüng cå âiãûn âäưng bäü âãø kẹo. Säú âäi cỉûc p
v táưn säú tiãu chøn f = 50 Hz quút âënh säú vng quay ca âäüng cå : n = 60f / p.
Kãút cáúu ca âäüng cå âäưng bäü ( xem Hçnh 9 - 6 ) phỉïc tảp hån kãút cáúu ca âäüng cå dë
bäü. Tỉì thäng trong âäüng cå âäưng bäü âỉåüc tảo thnh do bäü kêch tỉì riãng, âọ l mäüt mạy
phạt mäüt chiãưu nh. Âãø âỉa âäüng cå âiãûn vo lm viãûc, rä to cáưn phi quay våïi vng
quay gáưn våïi vng quay tỉì trỉåìng ca stator. Båíi váûy rä to ca pháưn låïn cạc âäüng cå
âiãûn âäưng bäü cọ âàût cün ngàõn mảch khåíi âäüng phủ, tỉång tỉû nhỉ cün dáy rä to ca
âäüng cå dë bäü.
Âäüng cå âiãûn âäưng bäü cọ âiãûn ạp 3.000 V, 6.000 V, 10.000 V v hån. Liãn Xä â
chãú tảo loải âäüng cå âäưng bäü loải MC, B , B C, BC H v.v
Loải B C ( xem Hçnh 9 - 6 trang sau ) cọ kê hiãûu nhỉ sau: B l âäüng cå trủc âỉïng,
chỉỵ l
âäüng cå, chỉỵ C l âäưng bäü, dy säú tiãúp theo l âỉåìng kênh stator ( cm ), dy säú

sau dáúu gảch chẹo l chiãưu cao li thẹp tỉì ( cm ), chỉỵ säú sau gảch ngang l säú cỉûc tỉì.
Loải âäüng cå ny hiãûn nay â chãú tảo cọ cäng sút âảt âãún 200.000 kW.
Vê dủ B C 325 / 44 - 16 l âäüng cå âiãûn âäưng bäü trủc âỉïng cọ âỉåìng kênh stator l
325 cm, chiãưu cao li thẹp tỉì l 44 cm, cọ 16 cỉûc tỉì ( 8 âäi cỉûc ).
Loải BC H l loải âäüng cå âäưng bäü trủc âỉïng dng cho mạy båm nỉåïc. Kê hiãûu cạc
säú sau dy chỉỵ láưn lỉåüt l: cåí thán mạy, dy säú tiãúp sau gảch ngang l cåí chiãưu cao li

126
theùp tổỡ, con sọỳ sau gaỷch ngang cuọỳi laỡ sọỳ cổỷc tổỡ. Vờ duỷ BC H 15 - 31 - 8 laỡ õọỹng cồ
õióỷn õọửng bọỹ truỷc ngang cồớ thỏn maùy laỡ 15, cồớ chióửu cao loợi theùp tổỡ laỡ 31 vaỡ coù 8 cổỷc tổỡ.























Hỗnh 9 - 6. Cỏỳu taỷo cuớa õọỹng cồ õióỷn õọửng bọỹ B C- 325/44 - 16.
1- giaù õồợ dổồùi; 2,8 - ọứ truỷc õởnh hổồùng ; 3- rọ to; 4- cổỷc tổỡ; 5- stator; 6- ọứ õồợ;
7- thióỳt bở laỡm nguọỹi; 9 - kờch tổỡ.

ọỹng cồ õióỷn õọửng bọỹ mỷc duỡ coù cỏỳu taỷo vaỡ tổỷ khồới õọỹng phổùc taỷp, giaù thaỡnh cao
(thổồỡng hồn 20% so vồùi õọỹng cồ dở bọỹ ) nhổng vỏựn õổồỹc duỡng rọỹng raợi trong thổỷc tóỳ vỗ
nhổợng ổu õióứm sau õỏy:
- Coù khaớ nng laỡm vióỷc vồùi hóỷ sọỳ cọng suỏỳt ( cos ) õaỷt tồùi 1, do vỏỷy nỏng cao
õổồỹc hóỷ sọỳ cọng suỏỳt cuớa maỷng vaỡ taỷo khaớ nng sổớ duỷng õióỷn kinh tóỳ;
- Hóỷ sọỳ cọng suỏỳt khọng phuỷ thuọỹc vaỡo voỡng quay õởnh mổùc cuớa rọ to;
- ọỹng cồ laỡm vióỷc ọứn õởnh khi õióỷn aùp trong maỷng giao õọỹng;
- Goùp phỏửn tng hóỷ sọỳ cọng suỏỳt cos khi tham gia buỡ õọửng bọỹ trong lổồùi õióỷn .




127
III. Cạc loải cå cáúu truưn âäüng tỉì âäüng cå cho mạy båm
Cå nàng do trủc âäüng cå truưn cho trủc mạy båm cọ thãø qua cạc thiãút bë khạc nhau
nhỉ: khåïp näúi âéa, khåïp näúi thy lỉûc, khåïp näúi âiãûn tỉì, truưn âäüng âai truưn, truưn
âäüng bạnh ràng v.v
1. Khåïp näúi âéa ( Hçnh 9- 7,a ).
Khåïp näúi trủc loải âéa âỉåüc dng âãø näúi trủc âäüng cå v trủc mạy båm cọ cng vng
quay âënh mỉïc . Cạc chäút 2 mäüt âáưu bë näúi cỉïng trãn âéa 1 näúi trủc âäüng cå v
âỉåüc läưng bãn ngoi bàòng äúng cao su âem làõp vo cạc läø åí âéa 3 ca ca trủc mạy båm.
Khåïp âéa ny nhåì cọ cạc äúng cao su nãn khi mä men xồõn truưn tỉì trủc âäüng cå cho
trủc mạy båm s cọ va âáûp mãưm. Loải khåïp näúi ny cọ cáúu tảo âån gin v tiãûn låüi cho
váûn hnh. Hiãûu sút ca nọ gáưn bàòng 1. Båíi váûy khåïp näúi âéa âỉåüc dng räüng ri.














Hçnh 9 - 7. Cạc loải khåïp näúi trủc âäüng cå v trủc mạy båm.
a- khåïp näúi âéa; b- khåïp näúi thy lỉûc; c- khåïp näúi âiãûn tỉì.

2. Khåïp näúi thy lỉûc ( Hçnh 9 - 7,b ):
Khåïp näúi thy lỉûc âỉåüc dng näúi trủc âäüng cå v trủc mạy båm khi cáưn âiãưu chènh
vng quay ca mạy båm cho ph håüp våïi cạc âiãøm cäng tạc trãn âỉåìng H - Q nhỉng
vng quay ca âäüng cå khäng âäøi. Cáúu tảo ca khåïp thy lỉûc gäưm cọ: bạnh xe båm li
tám 2 näúi våïi trủc dáùn âäüng 1 ( trủc âäüng cå ) v bạnh xe cäng tạc turbin 4 näúi våïi trủc
bë âäüng 3 ( trủc mạy båm ). Bạnh xe li tám 2 quay do trủc âäüng cå kẹo v lm tàng nàng
lỉåüng ca cháút lng chy qua nọ ( tỉì tám âãún chu vi ). Nàng lỉåüng ny truưn cho bạnh
cäng tạc turbin 4, bạnh 4 näúi våïi trủc mạy båm chênh thäng qua trủc bë âäüng 3. Trủc 3
lm viãûc cọ âäü trỉåüt tỉång âäúi so våïi trủc dáùn âäüng 1. Mỉïc âäü trỉåüt phủ thüc vo lỉåüng
cháút lng âỉa vo khåïp näúi do mäüt mạy båm âàûc biãût cung cáúp. Khi thay âäøi âäü trỉåüt
cng l thay âäøi vng quay ca mạy båm chênh v hiãûu sút ca khåïp näúi cng phủ

128
thüc vo mỉïc âäü trỉåüt. Nãúu mỉïc âäü trỉåüt l 2 3 % thç hiãûu sút ca khåïp thy lỉûc âảt

0,96 0,98, khi mỉïc âäü trỉåüt låïn hån 50% thç hiãûu sút khåïp näúi gim âãún 0,6.
3. Khåïp näúi âiãûn tỉì ( Hçnh 9 - 7,c ):
Khåïp näúi âiãûn tỉì âỉåüc dng cng giäúng âiãưu kiãûn ca khåïp näúi thy lỉûc. Cáúu tảo ca
nọ gäưm pháưn cm 2 âỉåüc gàõn våïi trủc mạy båm v pháưn ỉïng 1 gàõn våïi trủc âäüng cå.
Khi dng âiãûn mäüt chiãưu qua vng tiãúp xục 5 dáùn vo cün kêch thêch 3 thç giỉỵa pháưn
ỉïng 1 v pháưn cm 2 xút hiãûn quan hãû âiãûn tỉì. Quan hãû ny lm cho pháưn cm phi
quay theo vng quay ca pháưn ỉïng våïi mäüt mỉïc âäü trỉåüt no âọ. Khi dng âiãûn thay âäøi
âãưu âàûn thç mỉïc âäü trỉåüt cng thay âäøi âãưu âàûn v do váûy cng lm cho vng quay ca
mạy båm thay âäøi. Ỉu âiãøm chênh ca khåïp näúi âiãûn tỉì l âån gin cho viãûc âiãưu khiãøn,
sỉỵa chỉỵa v cäng viãûc dỉû phng, cạc chi tiãút êt bë mn, cọ kh nàng âiãưu khiãøn tỉì xa v
tỉû âäüng họa. Nhỉåüc âiãøm ca nọ l khäúi lỉåüng v kêch thỉåïc ca nọ låïn, khi nhiãût âäü
mäi trỉåìng thay âäøi thç lm viãûc kẹm äøn âënh. Hiãûu sút ca khåïp näúi ny phủ thüc
vo mỉïc âäü trỉåüt ca pháưn cm.
4. Truưn âäüng bàòng âai truưn.
Truưn âäüng ny âỉåüc sỉí dủng khi vng quay trủc âäüng cå khạc vng quay trủc mạy
båm hồûc khi trủc âäüng cå v trủc mạy båm âàût cạch nhau hồûc âỉåüc âàût åí nhỉỵng màût
phàóng nàòm ngang khạc nhau. Nhạnh kẹo ca âai thỉåìng âàût bãn dỉåïi cn nhạnh khäng
ti âàût phêa trãn nhạnh kẹo. Hiãûu sút ca âai truưn vo khong 0,94 0,98.
5. Truưn âäüng bạnh ràng ( bäü biãún täúc ).
Truưn âäüng bạnh ràng cng âỉåüc dng giäúng nhỉ truưn âäüng âai. Bäü biãún täúc gäưm
cạc trủc v cạc bạnh ràng làõp hon chènh trong mäüt häüp nh. Trong thåìi gian lm viãûc
nọ cáưn âỉåüc bäi trån bàòng dáưu. Hiãûu sút ca truưn âäüng bạnh ràng âảt 0,98 0,99.
Tênh håüp l ca viãûc sỉí dủng loải khåïp näúi hồûc truưn âäüng no trong trỉåìng håüp
củ thãø phi âỉåüc láûp lûn qua tênh toạn kinh tãú k thût tháûn trng.
IV. Chn âäüng cå âiãûn cho mạy båm.
Trong mäüt säú bng tra mạy båm ngỉåìi ta â cho âäüng cå âiãûn âi km. Trong trỉåìng
håp mạy båm chỉa cọ âäüng cå âi km ta phi tiãún hnh tênh toạn v lỉûa chn âäüng cå
thêch håüp. Âiãưu kiãûn chn âäüng cå kẹo mạy båm l âäüng cå âỉåüc chn phi âm bo
truưn cäng sút cáưn thiãút cho mạy båm våïi säú vng quay â cọ ca mạy båm. Cäng
sút cáưn thiãút v vng quay trủc âäüng cå cọ thãø âỉåüc chè dáùn åí ti liãûu mạy båm. Vng

quay ca âäüng cå âỉåüc chn v vng quay ca mạy båm chãnh lãûch khäng quạ 5%.
Cäng sút u cáưu låïn nháút ca mạy båm ( kW ) khi säú vng quay â cho trãn trủc
ca mạy båm âỉåüc tênh theo cäng thỉïc:

max
, /
N
QH= 981
η ( 9 - 7 )
Trong âọ: Q, H, η l lỉu lỉåüng ( m
3
/s ), cäüt nỉåïc ( m ) v hiãûu sút mạy båm láúy våïi
cäng sút u cáưu låïn nháút. Âäúi våïi mạy båm li tám tè täúc vỉìa v nh thç cäng sút låïn
nháút xy ra khi Q = Qmax v H = Hmin ( Hçnh 9 - 8,a ) . Âäúi våïi mạy båm hỉåïng trủc