Phần thứ ba
HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC TỪ 
CÁCH MẠNG THÁNG TÁM ĐẾN 
NAY
 
Chương 7
Hành chính Nhà nước 
thời kỳ 
1945 – 1975
 
 
 
 
 
 
 
I. Hành chính Nhà nước thời kỳ 
1945 – 1946
•
Ngày 28/8/1945 Chính phủ lâm thời Việt 
Nam dân chủ cộng hòa được thành lập, 
nội các gồm 15 thành viên (GT 345).
•
Ngày 2/9/1945 Chủ tịch Hồ Chí Minh 
thay mặt chính phủ lâm thời đọc tuyên 
ngôn độc lập và tuyên bố nước Việt 
Nam dân chủ cộng hòa ra đời.
 
 
Xây dựng bộ máy hành chính 
Trung ương
•
Ngay sau khi tuyên bố độc lập, Chủ tịch 
Hồ Chí Minh đã ban hành nhiều văn 
bản để xây dựng chính quyền dân chủ 
nhân dân.
•
Ngày 3/10/1945 các Sở thuộc Phủ 
Toàn quyền Đông Dương bãi bỏ và sát 
nhập vào các Bộ của chính phủ lâm 
thời Việt Nam. 
Xây dựng bộ máy hành chính 
Trung ương
•
Ngày 1/1/1946 Chính phủ lâm thời Việt 
Nam Dân chủ Cộng hòa được cải tổ 
thành Chính phủ Liên hiệp Lâm thời 
Việt Nam Dân chủ Cộng hòa gồm 18 
thành viên. (GT 346-347) 
Xây dựng bộ máy hành chính 
Trung ương
•
Ngày 6/1/1946, mọi công dân Việt Nam 
lần đầu tiên đã tự mình bỏ phiếu bầu ra 
những đại diện chân chính của mình vào 
cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất. 
Nhân dân đã bầu được 333 đại biểu 
Quốc hội, gồm đủ các thành phần giai 
cấp và tầng lớp nhân dân. 
Xây dựng bộ máy hành chính 
Trung ương
•
Tại kỳ họp thứ nhất ngày 2/3/1946, 
Quốc hội đã bầu Chính phủ chính thức 
do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu, 
Phó Chủ tịch là Nguyễn Hải Thuần và 
13 vị Bộ trưởng phụ trách 13 lĩnh vực 
xã hội khác nhau gồm: (gt 347-348). 
Vua Bảo Đại thoái vị, trao ấn kiếm cho chính 
quyền Cách mạng  
Cơ cấu tổ chức bộ máy chính 
quyền địa phương
•
Ngày 30/11/1945 hệ thống cơ quan 
chính quyền địa phương các cấp 
(kỳ, tỉnh, huyện, xã) được chính 
thức thành lập. 
Cơ cấu tổ chức bộ máy chính 
quyền địa phương
•
Chính quyền nhân dân địa phương bao 
gồm hai cơ quan là Hội đồng nhân dân 
và Ủy ban hành chính. Hội đồng nhân 
dân do dân bầu ra, là cơ quan thay mặt 
nhân dân. Ủy ban hành chính do Hội 
đồng nhân dân bầu ra, là cơ quan hành 
chính, vừa thay mặt cho dân, vừa đại 
diện cho chính phủ. 
Cơ cấu tổ chức bộ máy chính 
quyền địa phương
•
Thời gian này cơ quan chính quyền 
địa phương ở cấp xã và cấp tỉnh có 
cả Hội đồng nhân dân và Ủy ban 
hành chính, còn cấp huyện và cấp 
kỳ chỉ có Ủy ban hành chính . 
Cơ cấu tổ chức bộ máy chính 
quyền địa phương
•
Đối với khu vực thành thị, các cơ 
quan chính quyền thị xã, thành phố 
đã được tổ chức theo Sắc lệnh số 
77 ngày 21/12/1945. 
•
Ủy ban hành chính thành phố do 
HĐND thành phố bầu ra và được 
UBHC kỳ hoặc Chính phủ chuẩn y. 
Cơ cấu tổ chức bộ máy chính 
quyền địa phương
•
Cương vực-phân giới: về phân chia địa 
giới hành chính, trong những ngày đầu 
tiên mới thành lập thì các đơn vị hành 
chính nước ta được chia thành 5 cấp: 
kỳ, tỉnh, huyện xã và thôn. Không có 
cấp tổng. Các cấp kỳ, tỉnh, huyện, xã có 
các cơ quan hành chính. Thôn có 
trưởng thôn giữ chức năng hành chính 
và tự quản. 
TW
Kỳ Kỳ
TỈNH TỈNH
Thôn
Xã
Thôn
Việt Nam
HUYỆN
Kỳ 
Xây dựng và chấn chỉnh đội ngũ 
công chức
•
Ngày 13/9/1945 Chủ tịch Hồ Chí Minh 
ban hành Sắc lệnh số 32-SL bãi bỏ hai 
ngạch quan lại hành chính và tư pháp 
của chế độ cũ.
•
Ngày 8/9/1945 Chủ tịch Hồ Chí Minh 
ban hành Sắc lệnh số 18-SL bãi bỏ hai 
ngạch học quan.
 Xây dựng và chấn chỉnh đội ngũ 
công chức
•
Chủ tịch Hồ Chí Minh ban hành Sắc lệnh 
số 75 ngày 17/12/1945 về trưng tập 
công chức.
•
Chủ tịch Hồ Chí Minh ban hành Sắc lệnh 
số 74 ngày 17/12/1945 quy định về việc 
nghỉ dài hạn của những công chức mắc 
bệnh lao hay phong. 
Xây dựng và chấn chỉnh đội ngũ 
công chức
•
Chủ tịch Hồ Chí Minh ban hành Sắc 
lệnh số 54 ngày 1/11/1945 quy định về 
chế độ hưu trí cho công chức.
•
Chủ tịch Hồ Chí Minh ban hành Sắc 
lệnh số 53 ngày 3/11/1945 ấn định thể 
lệ về hội đồng kỷ luật đối với các ngạch 
công chức. 
II. Hành chính Nhà nước thời kỳ 
1946 – 1954
II.1. CỦNG CỐ BỘ MÁY HÀNH CHÍNH 
TRUNG ƯƠNG
II.2. PHÂN CHIA ĐỊA GIỚI HÀNH CHÍNH 
II.3. CƠ CẤU TỔ CHỨC BỘ MÁY HÀNH 
CHÍNH ĐỊA PHƯƠNG
II.4. VỀ XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC