B GIÁO D C ÀO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P
TÀI:

GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU KINH
DOANH NGO I H I TRÊN TH TR
NG BÁN
BUÔN T I NGÂN HÀNG TH
NGăM I C
PH N CỌNGăTH
NGăVI T NAM

SINH VIÊN TH C HI N

: NGUY N TH THANH HUY N

MÃ SINH VIÊN

: A17619

CHUYÊN NGÀNH

: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG

HÀăN Iăậ 2014


B GIÁO D C ÀO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P
TÀI:

GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU KINH
DOANH NGO I H I TRÊN TH TR
NG BÁN
BUÔN T I NGÂN HÀNG TH
NGăM I C
PH N CỌNGăTH
NGăVI T NAM

Giáoăviênăh

ng d n

: Ths. Ph m Th B o Oanh

Sinh viên th c hi n


: Nguy n Th Thanh Huy n

Mã sinh viên

: A17619

Chuyên ngành

: Tài chính - Ngân hàng

HÀăN Iăậ 2014

Thang Long University Library


L I C Mă N
hồn thành khóa lu n này, em xin t lòng bi t n sâu s c đ n cô ThS. Ph m
Th B o Oanh, đã t n tình h ng d n em trong su t q trình vi t khóa lu n t t
nghi p.
Em xin chân thành c m n quý Th y, Cô trong khoa Qu n lý tr ng
ih c
Th ng Long đã t n tình truy n đ t ki n th c trong 4 n m h c t p t i tr ng. V i v n
ki n th c đ c ti p thu trong quá trình h c không ch là n n t ng v ng ch c cho q
trình nghiên c u khóa lu n mà còn là hành trang quý báu đ em b c vào đ i m t
cách t tin.
Em xin chân thành c m n Ban lãnh đ o và các anh ch trong Ngân hàng th ng
m i c ph n Công th ng Vi t Nam đã cho phép và t o đi u ki n thu n l i đ em th c
t p t i quý ngân hàng, giúp đ em trong su t quá trình thu th p s li u.
Cu i cùng em kính chúc quý Th y, Cô d i dào s c kh e và thành công trong s
nghi p, đ ng kính chúc các cơ, chú, anh, ch trong Ngân hàng Vietinbank luôn d i dào

s c kh e, g t hái đ

c nhi u thành công trong công vi c.
Sinh viên
Nguy n Th Thanh Huy n


L IăCAMă OAN
Tơi xin cam đoan Khóa lu n t t nghi p này là do t b n than th c hi n, có s h
tr t giáo viên h ng d n và không sao chép các công trình nghiên c u c a ng i
khác. Các d li u thông tin th c p s d ng trong Khóa lu n là có ngu n g c và đ
trích d n rõ ràng.
Tơi xin ch u hồn toàn trách nhi m v l i cam đoan này!
Sinh viên
Nguy n Th Thanh Huy n

Thang Long University Library

c


M CL C
CH

NGă 1:ă Lụă THUY T CHUNG V

KINH DOANH NGO I H I TRÊN

TH TR
NG BÁN BUÔN C AăNGỂNăHÀNGăTH

NGăM I ..........................1
1.1. Nh ng v năđ c ăb n v kinh doanh ngo i h i ....................................................1
1.1.1. Khái ni m kinh doanh ngo i h i .........................................................................1
1.1.2. c đi m và vai trò c a kinh doanh ngo i h i ...................................................1
1.1.2.1. c đi m c a kinh doanh ngo i h i ...................................................................1
1.1.2.2. Vai trò c a kinh doanh ngo i h i .......................................................................4
1.1.3. Th tr ng ngo i h i ............................................................................................6
1.1.3.1. Khái ni m th tr ng ngo i h i ..........................................................................6
1.1.3.2. c đi m và vai trò c a th tr ng ngo i h i ....................................................7
1.1.3.3. Các thành ph n tham gia th tr ng ngo i h i ..................................................9
1.1.3.4. Các ph ng pháp y t giá trên th tr ng ngo i h i......................................... 11
1.2.1. Khái ni m kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán buôn c a ngân hàng
th ng m i ....................................................................................................................12
1.2.2. c đi m ho t đ ng kinh doanh ng ai h i trên th tr ng bán buôn c a ngân
hàng th ng m i ..........................................................................................................13
1.2.3. Vai trò ho t đ ng kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán buôn c a ngân
hàng th ng m i ..........................................................................................................14
1.2.4. Các nghi p v kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán buôn ......................15
1.2.4.1. Nghi p v giao ngay (Spot) ..............................................................................15
1.2.4.2. Nghi p v k h n (Forward) ............................................................................15
1.2.4.3. Nghi p v hoán đ i (Swap) ..............................................................................16
1.2.4.4. Nghi p v quy n ch n (Option) ........................................................................18
1.2.4.5. Nghi p v t

ng lai (Future) ............................................................................18

1.3. Hi u qu kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán buôn c a ngân hàng
th ngăm i ...................................................................................................................19
1.3.1. Khái ni m hi u qu kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán buôn c a ngân
hàng th ng m i ..........................................................................................................19

1.3.2. Ý ngh a c a vi c nâng cao hi u qu kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán
buôn c a ngân hàng th ng m i ................................................................................20
1.3.3. Các ch tiêu đánh giá hi u qu kinh doanh ngo i h i c a ngân hàng th ng
m i trên th tr ng bán buôn .......................................................................................21
1.3.3.1. Ch tiêu đ nh tính ..............................................................................................21
1.3.3.2. Ch tiêu đ nh l

ng ...........................................................................................23


1.3.4. Các nhân t

nh h

ng đ n hi u qu kinh doanh ngo i h i trên th tr

ng

bán buôn c a ngân hàng th ng m i .........................................................................30
K T LU NăCH
NGă1 ............................................................................................33
CH
NG 2: TH C TR NG KINH DOANH NGO I H I TRÊN TH TR
BÁN BUÔN T Iă NGỂNă HÀNGă TH
NGă M I C PH N CÔNG TH

NG
NGă

VI T NAM ...................................................................................................................34

2.1. Khái quát v NgơnăhƠngăth ngăm i c ph năCôngăth ngăVi t Nam ..........34
2.1.1. T ng quan v Ngân hàng th ng m i c ph n Công th ng Vi t Nam.........34
2.1.2. Các m c l ch s quan tr ng ...............................................................................34
2.1.2.1. Ngày thành l p Ngân hàng th ng m i c ph n Công th ng Vi t Nam........34
2.1.2.2. Ngày thành l p các đ n v thành viên ..............................................................35
2.2. Nh ngăquyăđ nh chung trong kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán buôn
t iăNgơnăhƠngăth ngăm i c ph năCôngăth ngăVi t Nam ...................................36
2.2.1. Ph m vi và đ i t ng giao d ch .........................................................................36
2.2.2. ng ti n giao d ch.............................................................................................37
2.2.3. T giá giao d ch ...................................................................................................37
2.2.4. K h n c a các giao d ch ngo i h i ...................................................................37
2.2.5. Xác nh n giao d ch và h p đ ng giao d ch .......................................................37
2.2.6. Ch ng t trong các giao d ch h i đối ..............................................................38
2.2.7. Phí giao d ch .......................................................................................................38
2.2.8. Quy trình mua bán ngo i t t i Ngân hàng th ng m i c ph n Công th ng
Vi t Nam........................................................................................................................38
2.2.8.1. Giao d ch t i b ph n ti p th và bán s n ph m ..............................................38
2.2.8.2. Quy trình x lý sai sót ......................................................................................43
2.2.8.3. Ki m soát sau, l p báo cáo và l u tr ch ng t ..............................................44
2.3. Tình hình kinh doanh ngo i h i trên th tr

ng bán buôn t i Ngân hàng

th ngăm i c ph năCôngăth ngăVi tăNamăgiaiăđo năn mă2011ă- 2013 ...............45
2.3.1. Tình hình kinh doanh ngo i h i trên th tr ng liên ngân hàng trong n c 45
2.3.2. Tình hình kinh doanh ngo i h i trên th tr ng ngo i h i qu c t ................46
2.4. Hi u qu kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán buôn t i Ngân hàng
th ngăm i c ph năCôngăth ngăVi tăNamăgiaiăđo năn mă2011ă- 2013 ...............47
2.4.1. Các ch tiêu đánh giá hi u qu kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán
buôn t i Ngân hàng th ng m i c ph n Công th ng Vi t Nam............................47

2.4.1.1. Các ch tiêu đ nh tính .......................................................................................47
2.4.1.2. Các ch tiêu đ nh l
2.4.2.
hàng th

ng ....................................................................................51

ánh giá hi u qu kinh doanh ngo i h i trên th tr
ng m i c ph n Công th

ng bán buôn t i Ngân

ng Vi t Nam.....................................................62

Thang Long University Library


2.4.2.1. Nh ng k t qu đ t đ

c ...................................................................................62

2.4.2.2. H n ch còn t n t i...........................................................................................64
2.4.2.3. Nguyên nhân c a h n ch .................................................................................66
CH
NGă 3:ă M T S GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU KINH DOANH
NGO I H I TRÊN TH TR
NG BÁN BUÔN T IăNGỂNăHÀNGăTH
NGă
M I C PH NăCỌNGăTH
NGăVI T NAM.......................................................68

3.1. M cătiêuăvƠăđ nhăh ng phát tri n kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán
buôn t iăNgơnăhƠngăth ngăm i c ph năCôngăth ngăVi t Nam .........................69
3.1.1. M c tiêu ..............................................................................................................69
3.1.2. nh h ng .........................................................................................................69
3.2. M t s gi iăphápăgiaăt ngăhi u qu kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán
buôn t iăNgơnăhƠngăth ngăm i c ph năCôngăth ngăVi t Nam .........................70
3.2.1. Hoàn thi n các nghi p v kinh doanh ngo i h i ..............................................70
3.2.1.1. a d ng hóa các lo i ngo i t kinh doanh ......................................................70
3.2.1.2. a d ng hóa các lo i hình giao d ch ...............................................................71
3.2.1.3. Có nh ng chu n b đ đ a nghi p v option vào giao d ch.............................72
3.2.1.4. M r ng và phát tri n các ho t đ ng có liên quan đ n kinh doanh ngo i h i 72
3.2.2. Xây d ng chính sách khách hàng .....................................................................73
3.2.2.1. Ch đ ng tìm ki m khách hàng .......................................................................73
3.2.2.2. Có chính sách giá c h p lý cho t ng khách hàng...........................................73
3.2.2.3. Có chính sách Marketing khách hàng ..............................................................74
3.2.3. Qu n lý r i ro ngo i h i .....................................................................................74
3.2.4. Chú tr ng đ u t vào công ngh .......................................................................75
3.2.5. Phát tri n ngu n nhân l c .................................................................................75
3.2.5.1. Phát huy h n n a n ng l c ban lãnh đ o ........................................................75
3.2.5.2. Ti p t c đ y m nh công tác đào t o b i d

ng cán b ....................................76

3.2.6. Th c hi n t t m t s nguyên t c trong kinh doanh ngo i h i .........................78
3.3. Ki n ngh ...............................................................................................................79
3.3.1. Ki n ngh v i Chính ph ....................................................................................79
3.3.2. Ki n ngh v i Ngân hàng Nhà N c .................................................................79
K T LU N ..................................................................................................................81



DANH M C VI T T T
Ký hi u vi t t t
EUR
GBP

Tênăđ yăđ
ng euro
ng b ng Anh

H QT

H i đ ng qu n tr

JPY
KDNT
NHCT

ng yên Nh t
Kinh doanh ngo i t
Ngân hàng công th ng

SGD
TMCP

ô la Singapore
Th ng m i c ph n

USD
VND


ô la M
ng Vi t Nam

Thang Long University Library


DANH M C B NG BI U
B ng 2.1. Doanh s mua/bán ngo i h i trên th tr

ngăliênăngơnăhƠngătrongăn

c

.......................................................................................................................................45
B ng 2.2. Tình hình doanh s mua ngo i h i trên th tr ngăbánăbnăgiaiăđo n
2011-2013 ......................................................................................................................51
Hình 2.1: T căđ t ngătr ng doanh s mua/bán ngo i h i trên th tr ng bán
bn c a Vietinbank....................................................................................................51
B ng 2.3. Tình hình doanh thu t kinh doanh ngo i h i trên th tr

ng bán bn

giaiăđo n 2011-2013 .....................................................................................................54
Hình 2.2. T căđ t ngătr ng doanh thu t kinh doanh ngo i h i trên th tr ng
bánăbuônăgiaiăđo n 2011-2013 ....................................................................................54
B ng 2.4. Tình hình chi phí t kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán buôn giai
đo n 2011-2013 .............................................................................................................56
Hình 2.3. T căđ t ngătr ng chi phí kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán
bnăgiaiăđo n 2011-2013 ............................................................................................56
B ng 2.5. Tình hình l i nhu n t kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán bn

giaiăđo n 2011-2013 .....................................................................................................58
Hình 2.4. T căđ t ngătr ng l i nhu n kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán
buônăgiaiăđo n 2011-2013 ............................................................................................58
B ng 2.6. T l thu nh p t kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán buôn so v i
t ng thu nh păgiaiăđo năn mă2011-2013 ....................................................................59
B ng 2.7. T l thu nh p t kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán buôn so v i
t ng thu d ch v c aăngơnăhƠngăgiaiăđo năn mă2011-2013 ......................................59
B ng 2.7. T l thu nh p kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán bn so v i
chi phí kinh doanh ngo i h i trên th tr ngăbánăbuônăgiaiăđo n 2011-2013 .......60
B ng 2.8. T l l i nhu n kinh doanh ngo i h i so v i doanh thu kinh doanh
ngo i h i trên th tr ngăbánăbuônăgiaiăđo năn mă2011-2013 ................................61
B ng 2.9. T l l i nhu n kinh doanh ngo i h i so v i chi phí kinh doanh ngo i
h i trên th tr

ngăbánăbnăgiaiăđo năn mă2011-2013 ..........................................61


L IM

U

1. Tính c p thi t c aăđ tài
L ch s phát tri n c a các ngân hàng g n li n v i quá trình l n m nh không
ng ng c a th tr ng tài chính ti n t . V i vai trị là trung gian tài chính, bên c nh vi c
cung c p tín d ng và thanh tốn cho các ch th trong n n kinh t thì các ngân hàng
th ng m i nói chung và Ngân hàng TMCP Cơng th ng Vi t Nam nói riêng cịn có
m t ho t đ ng r t quan tr ng, góp ph n đa d ng hóa ngu n thu, t o ra l i nhu n và s
phát tri n cho ngân hàng đó là kinh doanh ngo i h i.
S ki n Vi t Nam gia nh p WTO đã góp ph n t o đà thúc đ y và phát tri n cho
ho t đ ng kinh doanh ngo i h i t i các ngân hàng th ng m i. Tuy nhiên đ có th

thích nghi và c nh tranh đ c v i môi tr ng bên ngoài cùng các tác đ ng c a n n
kinh t th gi i thì các ngân hàng th ng m i Vi t Nam nói chung c ng nh Ngân
hàng TMCP Cơng th ng Vi t Nam nói riêng c n ph i tích c c h n trong vi c đ i m i
và đa d ng hóa các d ch v cung c p trong ho t đ ng kinh doanh ngo i h i. So v i
th c t , Ngân hàng TMCP Công th ng Vi t Nam đã r t n l c đ hoàn thi n c ng
nh h n ch t i thi u các tác đ ng không t t t th tr ng bên ngoài nh m đ a đ n các
d ch v t t nh t trong l nh v c kinh doanh ngo i h i trên th tr

ng bán buôn.

i u

này đã kh ng đ nh l i ti m n ng c ng nh hình nh v n có c a Ngân hàng TMCP
Cơng th ng Vi t Nam trên tr ng qu c t c ng nh n i đ a. V i tình tr ng l m phát
t ng nhanh nh hi n nay đã gây nh h ng nghiêm tr ng đ i v i không nh ng cá
nhân, doanh nghi p ho t đ ng trong n c mà còn đ i v i c nh ng cá nhân, doanh
nghi p có ho t đ ng kinh doanh mua bán v i n c ngoài. T l l m phát t ng cao d n
đ n t giá h i đoái xu t hi n nhi u bi n đ ng khó l ng và t o ra nh ng thách th c
cho ngân hàng trong ho t đ ng kinh doanh ngo i h i, đòi h i ph i có đ tài nghiên c u
nh m nâng cao hi u qu kinh doanh ngo i h i cho các ngân hàng th

ng m i.

Xu t phát t nhu c u này, em quy t đ nh l a ch n đ tài “Gi i pháp nâng cao
hi u qu kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán buôn t i Ngân hàng TMCP
Côngăth ngăVi t Nam ” làm đ tài cho khóa lu n t t nghi p ch ng trình đào t o
b c đ i h c c a mình.
2. M c tiêu nghiên c uăđ tài
Thơng qua q trình nghiên c u, đ tài t p trung làm rõ ba m c tiêu chính nh
sau:

- Làm rõ các c s lý lu n v ho t đ ng kinh doanh ngo i h i và hi u qu kinh
doanh ngo i h i trên th tr

ng bán buôn c a ngân hàng th

ng m i.

Thang Long University Library


- Phân tích, đánh giá làm rõ th c tr ng kinh doanh ngo i h i trên th tr
buôn đ th y đ
th tr

ng bán

c các h n ch còn t n t i trong ho t đ ng kinh doanh ngo i h i trên

ng bán buôn này t i Ngân hàng TMCP Công th ng Vi t Nam.
- T nh ng h n ch và nguyên nhân c a h n ch .
tài s đ a ra m t s gi i

pháp c b n nh m nâng cao hi u qu trong ho t đ ng kinh doanh ngo i h i trên th
tr ng bán buôn t i Ngân hàng th ng m i c ph n Công th ng Vi t Nam.
3.ă

iăt ng và ph m vi nghiên c u
i t ng nghiên c u: Ho t đ ng kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán
buôn và hi u qu kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán buôn t i Ngân hàng TMCP
Công th


ng Vi t Nam.

- Ph m vi nghiên c u: Ho t đ ng kinh doanh ngo i h i và hi u qu kinh doanh
ngo i h i trên th tr ng bán buôn c a Ngân hàng th ng m i c ph n Công th ng
Vi t Nam trong ba n m 2011, 2012 và 2013.
4.ăPh
ph

ngăphápănghiênăc u
tài s d ng k t h p nhi u ph

ng pháp nghiên c u sau:
- Ph ng pháp th ng kê: là ph

ng pháp nghiên c u, song ch y u s d ng ba
ng pháp đ

li u v ho t đ ng kinh doanh ngo i h i trên th tr

c s d ng đ thu th p thông tin, s
ng bán buôn t i Ngân hàng TMCP

Công th ng Vi t Nam. T đó, k t h p v i các ph ng pháp nghiên c u khác đ làm
rõ hi u qu kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán buôn c a Ngân hàng TMCP Công
th

ng Vi t Nam và đ t đ c các m c tiêu nghiên c u đ tài đã đ a ra.
- Ph ng pháp so sánh: là s đ i chi u t ng h gi a s li u qua các n m đ


th y đ c m c đ hoàn thành b ng t l ph n tr m (%) ho c s chênh l ch t ng gi m.
So sánh gi a s li u th c hi n k báo cáo v i s th c hi n cùng k n m tr c ho c các
n m tr c đ th y đ c s bi n đ ng t ng gi m c a các ch tiêu kinh t qua nh ng
th i k khác nhau và xu th phát tri n c a chúng trong t
hình kinh doanh ngo i h i trên th tr
th ng Vi t Nam.

ng lai, t đó làm rõ tình

ng bán bn c a Ngân hàng TMCP Cơng

- Ph ng pháp phân tích và t ng h p: là ph ng pháp đ c s d ng đ phân
tích, đánh giá làm rõ th c tr ng ho t đ ng kinh doanh ngo i h i và hi u qu kinh
doanh ngo i h i trên th tr ng bán buôn t i Ngân hàng TMCP Công th ng Vi t
Nam. T đó tìm ra nh ng v n đ còn t n t i, c ng nh nguyên nhân c a h n ch , t o
c s đ a ra gi i pháp nh m nâng cao hi u qu kinh doanh ngo i h i trên th tr ng
bán buôn c a đ n v .


5. K t c u khóa lu n
Ngồi l i m đ u, k t lu n, các danh m c các t vi t t t, danh m c tài li u tham
kh o, k t c u khóa lu n g m ba ph n:
Ch ngă 1:ă LỦă thuy t chung v kinh doanh ngo i h i trên th tr
c aăngơnăhƠngăth ngăm i

ng bán buôn

Ch ngă2:ăTh c tr ng kinh doanh ngo i h i trên th tr ng bán buôn t i Ngân
hƠngăth ngăm i c ph năCôngăth ngăVi t Nam
Ch ngă3:ăM tăs ăgi iăphápănơngăcaoăhi uăqu ăkinhădoanhăngo iăh iătrênăth

tr

ngăbánăbuônăt iăNgơnăhƠngăth

ngăm iăc ăph năCôngăth

ngăVi tăNam

Thang Long University Library


CH

NGă1:ăLụăTHUY T CHUNG V KINH DOANH NGO I H I TRÊN
TH TR

NG BÁN BUÔN C AăNGỂNăHÀNGăTH

NGăM I

1.1. Nh ng v năđ c ăb n v kinh doanh ngo i h i
1.1.1. Khái ni m kinh doanh ngo i h i
Kinh doanh ngo i h i, theo ngh a h p ch đ n thu n là vi c mua bán các đ ng
ti n c a các qu c giá khác nhau. Theo ngh a r ng thì kinh doanh ngo i h i bao g m
vi c mua bán ngo i t , các ch ng t bán ngo i t nh m đ m b o s d tài kho n ngo i
t n c ngoài đ đáp ng nhu c u thanh toán c a n n kinh t và tìm cách thu l i thơng
qua chênh l ch t giá và lãi su t c a các đ ng ti n khác nhau.
Hay nói cách khác, kinh doanh ngo i h i v c ă b n là ho tă đ ng mua bán,
đ uăt ,ăchoăvay,ăđ uăc ăngo i t c a các t ch c tín d ng ho c phi tín d ng và các
công ty l n trên th tr ngătrongăvƠăngoƠiăn căđ c phép kinh doanh ngo i h i.

V i m căđíchăchínhălƠătìmăki m l i nhu n và phòng ng a r i ro trong ho tăđ ng
kinh doanh thông qua chênh l ch v t giá và lãi su t.
Kinh doanh ngo i h i bao g m: kinh doanh ngo i h i ti n m t và kinh doanh
ngo i h i chuy n kho n.
- Kinh doanh ngo i h i ti n m t (đ ng ti n c a m t qu c gia khác ho c đ ng
ngo i t b ng kim lo i, ti n gi y, séc du l ch và các cơng c thanh tốn khác) ch y u
liên quan đ n ho t đ ng du l ch và có doanh s giao d ch r t nh so v i KDNT chuy n
kho n.
- Kinh doanh ngo i h i chuy n kho n đ

c th c hi n nh vào các l nh chuy n

qua m ng thông tin thanh toán. Nh ng l nh này ch đ nh vi c ghi Có vào tài kho n c a
m t đ ng ti n n c này và ghi N vào tài kho n c a m t đ ng ti n n c khác. Ti n
g i đ c chuy n t tài kho n c a ng i bán sang tài kho n c a ng i mua thông qua
các l nh chuy n ti n b ng đi n tín, h i phi u…
1.1.2. c đi m và vai trò c a kinh doanh ngo i h i
1.1.2.1. c đi m c a kinh doanh ngo i h i
LƠăl nhăv căkinhădoanhăch aăđ ngănhi uăr iăro
Các lo i r i ro th ng g p trong kinh doanh ngo i h i là r i ro v t giá và r i ro
lãi su t và r i ro th tr ng.
- R i ro v t giá: là lo i r i ro đ c tr ng trong kinh doanh ngo i h i. Nó s xu t
hi n khi ngân hàng có tr ng thái th a ho c thi u c a m t lo i ngo i t nào đó. Khi
ngo i t này lên giá thì tr ng thái th a s có l i, cịn tr ng thái ngo i t thi u s b t l i
và ng

c l i. Trong quá trình kinh doanh mua bán hàng ngày, tr ng thái ngo i t luôn

bi n đ ng nên đ n v kinh doanh ln có kh n ng g p r i ro do s bi n đ ng c a t
giá.

1


- R i ro v lãi su t: so v i r i ro v t giá, r i ro v lãi su t ít có ý ngh a h n
nh ng v i kh i l ng tín d ng l n thì c ng gây ra nh ng thi t h i đáng quan tâm. Do
các nghi p v kinh doanh c a ngân hàng th ng m i n c ta còn đ n gi n nên nh
h ng ch a rõ nét. Vì kinh doanh ngo i h i là ho t đ ng có m c r i ro cao, m t l nh
v c kinh doanh r t kh t khe, đòi h i nhà kinh doanh ph i có đ chun mơn v nhi u
l nh v c, có k n ng giao d ch, trình đ qu n lý và kh n ng n m b t th tr

ng m t

cách linh ho t nh m xác đ nh nh ng gì x y ra trên th tr ng và d đoán nh ng gì x y
ra trong t ng lai.
- R i ro v th tr ng: r i ro này đ c hình thành d a trên nh ng bi n đ ng c a
t giá và lãi su t trong ho t đ ng kinh doanh ngo i h i. R i ro th tr ng xu t hi n do
có nh ng ph n ng t phía các đ nh ch tài chính đ i v i nh ng s ki n h u hình hay
vơ hình, d n đ n nh ng phán đoán v r i ro t giá hay lãi su t trong t ng lai. M i bên
tham gia giao d ch trên th tr ng s đ a ra nh ng quy t đ nh d a trên k v ng v l i
nhu n c a b n thân và các s ki n n y sinh tác đ ng đ n tâm lý. T nh ng di n bi n
trên th tr ng ngo i h i có th d n đ n hi n t ng trì hỗn, ch m d t giao d ch, hay
th m chí là đ u c . nh h ng tiêu c c đ n cung c u trên th tr ng ngo i h i và các
k ho ch trong ho t đ ng kinh doanh c a ngân hàng trong t

ng lai.

Là ho tăđ ng ph c t p,ăđ cătr ngăchoăn n kinh t th tr ng hi năđ i
Xu t phát t nhu c u s d ng và trao đ i hàng hóa tồn c u mà ho t đ ng kinh
doanh ngo i h i đ c phát tri n và kéo theo s v n đ ng c a n n kinh t th tr ng
hi n đ i. Ho t đ ng mua bán, trao đ i hàng hóa trong n n kinh t th tr ng hi n đ i

đã khơng ch cịn là s v n đ ng hàng hóa, cung c u trong ph m vi m t lãnh th mà là
h ng đ n toàn c u, v t kh i ranh gi i m t qu c gia. M i n n kinh t trên th gi i
đ u ph i nh p kh u m t s m t hàng hóa đ đáp ng nhu c u tiêu dùng trong n c.
mua nh ng hàng hóa này, nh ng nhà kh u ph i ti n hành quá trình chuy n đ i đ ng
ti n c a h sang đ ng ti n c a n

c mà h mu n nh p kh u hàng hóa. Q trình

chuy n đ i này s đem l i l i ích cho m t cá nhân, ch th , nh ng l i tác đ ng không
nh đ n n n kinh t c a m t đ t n c. Ho t đ ng kinh doanh ngo i h i, tr c m t là
ph c v cho nhu c u trao đ i c a n n kinh t th tr ng hi n đ i, nh ng m t khác l i là
m t kênh kinh doanh đ ki m l i c a ngân hàng. N u kh i l ng ngo i t trao đ i l n
và l p l i nhi u l n, cho dù là ph c v trao đ i hay lý do kinh doanh thì m i m t giao
d ch s khi n nhu c u v đ ng ti n c a n c xu t kh u cao h n và t ng giá tr cho
đ ng ti n đó, đ ng th i làm gi m giá tr c a đ ng n i t và ng c l i. B i v y, v i s
tác đ ng không nh đ n cung c u hàng hóa c ng nh ho t đ ng xu t nh p kh u mà
ho t đ ng kinh doanh ngo i h i luôn đ

c coi là m t ho t đ ng ph c t p b i s chi

ph i c ng nh tác đ ng đ n nhi u m t c a m t n n kinh t .
2

Thang Long University Library


Có s tham gia c a nhi uăđ ng ti n khác nhau trong m t giao d ch
Nh đã nói trên, ho t đ ng KDNT g n li n v i ho t đ ng trao đ i, mua bán
hàng hóa c ng nh m c đích kinh doanh ki m l i d a trên chênh l ch t giá và lãi su t
c a ngân hàng. Vi c trao đ i bao g m quá trình mua m t đ ng ti n và bán m t đ ng

ti n khác. M t giao d ch đ n gi n s là quá trình trao đ i c a ít nh t là hai đ ng ti n.
Ví d : m t doanh nghi p t i Vi t Nam nh p kh u hàng hóa c a M , thanh toán d a
trên các lo i hình giao d ch trên th tr ng ngo i h i mà ngân hàng các n c s t i
cung c p. Nh v y, doanh nghi p nh p kh u mu n thanh toán h p đ ng s ph i dùng
n i t là VND đ chuy n đ i sang USD và giao d ch. Trong tr ng h p khác, ví d
ngân hàng th

ng m i t i Vi t Nam ph c v cho nhà xu t kh u. Sau khi doanh nghi p

xu t kh u đ c thanh toán h p đ ng, doanh nghi p n c ngoài l y ln chính s ti n
đó chuy n đ i sang GBP đ giao d ch thanh toán v i m t đ i tác khác. Nh v y, quan
h thanh toán xu t hi n ba đ ng ti n trong c ng m t giao d ch. ó là VND, USD,
GBP. B i v y, đ th c hi n đ c ho t đ ng kinh doanh trên th tr ng ngo i h i luôn
luôn c n s tham gia c a nhi u đ ng ti n khác nhau.
Ph ngăth c giao d ch,ăkinhădoanhăđaăd ng
Hi n nay, v i th c t i h ng đ n m t s phát tri n n đ nh, b n v ng và tồn c u
hóa c a nhi u qu c gia trên th gi i, trong đó có Vi t Nam, ho t đ ng kinh doanh
ngo i h i càng tr nên quan tr ng h n bao gi h t. S giao th ng c a các qu c gia
trên th gi i s góp ph n thúc đ y m t n n kinh t còn non tr nh c a Vi t Nam. Ph c
v cho nhu c u đó, kinh doanh ngo i h i c ng phát tri n đa d ng h n v các lo i hình
d ch v , nh m đem l i cho khách hàng s ti n l i và an toàn nh t đ nh khi tham gia
vào các m i quan h kinh t cách nhau hàng nghìn km v v trí đ a lý. Hi n nay, ho t
đ ng kinh doanh ngo i h i g m hai ph ng th c giao d ch chính, đó là giao ngay và
phái sinh. Ho t đ ng kinh doanh ngo i h i d i hình th c phái sinh nh m giúp các bên
tham gia gi m thi u r i ro xu t phát t nh ng bi n đ ng th tr
thanh toán

t

ng, đ m b o an toàn


ng lai.

Ch u s qu n lý ch t ch c a pháp lu t
Ho t đ ng kinh doanh ngo i h i tác đ ng r t l n tr ng thái ngo i t c a m t qu c
gia, cung c u ngo i t th tr ng trong n c và nh h ng sâu s c đ n các chính sách
qu n lý ho t đ ng xu t nh p kh u. Chính b i s nh h ng to l n và sâu r ng nh v y
nên Chính ph và Ngân hàng Trung ng luôn theo dõi sát sao, c ng nh đ a ra các
quy đ nh nh m s d ng ho t đ ng kinh doanh ngo i h i nh m t công c đ đi u ti t
và ki m soát n n kinh t . B i v y, tùy t ng th i k , ho t đ ng kinh doanh ngo i h i s
ph i ch u s qu n lý, chi ph i t phía các v n b n quy ph m pháp lu t nh m đem đ n
nh ng hi u qu t i u nh t cho m i m t c a n n kinh t .
3


T nh ng đ c đi m trên c a ho t đ ng kinh doanh ngo i h i, ta th y đ
đ th c hi n đ

c r ng,

c m t cách th c s hi u qu đòi h i các nhà qu n tr ph i có nh ng

trang thi t b hi n đ i, c ng nh tâm lý v ng vàng và trí tu t t nh t tr
bi n c a th tr ng.

c nh ng di n

1.1.2.2. Vai trò c a kinh doanh ngo i h i
Kinh doanh ngo i h i đ c xem là m t trong nh ng ho t đ ng kinh doanh ngân
hàng xu t hi n s m nh t d i d ng đ i ti n nh m đáp ng nhu c u c a các th ng

nhân thu c các qu c gia khác nhau. Tuy nhiên, ho t đ ng kinh doanh ngo i h i trên
th gi i ch th c s phát tri n m nh m vào th k XI khi các lu ng th ng m i và t
b n qu c t t ng nhanh, còn

Vi t Nam thì m ng d ch v này b t đ u đ

và xem xét k l ng là khi gia nh p vào t ch c WTO.
V vai trị c a kinh doanh ngo i h i có th xét trên hai ph

c chú tr ng

ng di n, vai trò đ i

v i n n kinh t và vai trò đ i v i ch th kinh doanh ngo i h i
- i v i n n kinh t
Làm t ngăngu n d tr ngo i h i qu c gia
Th tr ng ngo i t th gi i trong th i gian qua luôn t n t i song song hai thái
c c c a th tr ng: th tr ng chính th c, bao g m ho t đ ng giao d ch c a th tr ng
ngo i t liên ngân hàng và ho t đ ng mua bán gi a h th ng ngân hàng v i các khách
hàng và th tr ng ch đen. S t n t i c a th tr ng ch đen đã có nh ng tác đ ng
tiêu c c t i cung c u ngo i t c a n n kinh t . Trong nh ng n m g n đây, thâm h t cán
cân vãng lai đã đ c thu h p đáng k b i có s gia t ng trong h ng m c chuy n giao
đ n ph ng. M t khác, dòng v n đ u t ch y vào m t qu c gia ngày càng t ng t
nhi u kênh khác nhau do h i nh p ngày càng nhi u vào các t ch c th ng m i qu c
t và chính sách qu n lý ch t ch t phía Chính ph nh m thu h p c ng nh xóa b th
tr ng ch đen đã ph n nào tài tr cho thâm h t cán cân th ng m i và do v y d tr
ngo i h i t ng lên.
Góp ph n hồn thi năcácăchínhăsáchăv ămơăc aăNhƠăN

c v qu n lý ngo i


h i
Vi c th c hi n các chính sách nh m m c đích qu n lý ngo i h i có nh h ng
tr c ti p t i th tr ng ngo i h i c a m t qu c gia. Nó quy đ nh tính pháp lý v mua,
bán, chuy n nh ng, đ u t cho m i pháp nhân kinh t và ph m vi ho t đ ng c a ngân
hàng th ng m i. Bên c nh đó, nó cịn quy đ nh tính bi t l p hay thơng su t c a th
tr ng ngo i h i trong n c v i th tr ng ngo i h i qu c t . Và ng c l i, các ho t
đ ng kinh doanh ngo i h i trên th tr
N

ng c ng có tác đ ng ng

c tr l i, yêu c u Nhà

c có s đi u ch nh và hồn thi n các chính sách kinh t v mô trong t ng th i k

đ phù h p h n v i nhu c u c a th tr ng. Và m i tác đ ng nh v y s ph n ánh
đ c m t cách chân th c nh ng u đi m hay nh c đi m c a m i chính sách trong
4

Thang Long University Library


t ng th i k . D a vào nh ng bi u hi n đó mà Nhà N

c có c s đ hoàn thi n và

ch nh s a các chính sách v mơ v qu n lý ngo i h i sao cho phù h p và đ t hi u qu
cao nh t.
Góp ph n hồn thi n chính sách t giá và lãi su t

Khi Ngân hàng Trung ng th c hi n chính sách ti n t n i l ng b ng cách gi m
lãi su t s kích thích đ u t t ng, đ u t t ng làm t ng thu nh p qu c dân, thu nh p
qu c dân t ng s làm t ng nh p kh u. Tuy nhiên, t ng nh p kh u s làm s làm cán cân
vãng lai tr nên x u h n, lãi su t gi m s kích thích lu ng v n rịng ch y ra n c
ngồi, nh h ng x u đ n cán cân v n, k t qu là cán cân thanh toán tr nên x u h n
và ng

c l i. Nh v y, tùy t ng th i k mà Nhà N

c thông qua ho t đ ng xu t nh p

kh u, tác đ ng tr c ti p lên ho t đ ng kinh doanh ngo i h i nh m hồn thi n các chính
sách t giá và lãi su t đ phù h p v i m c đích kinh t chi n l c mà t ng th i k
mu n đ t đ

c.

Góp ph năđi u ti t quan h cung c u trên th tr ng ngo i h i
Ngân hàng Trung ng th c hi n các đ ng thái mua vào ho c bán ra ngo i t s
tác đ ng tr c ti p đ n cung c u trên th tr ng ngo i h i. Làm gi m s chênh l ch quá
l n gi a cung và c u s khi n cho lãi su t và t giá luôn đ c n đ nh và tr ng thái
cân b ng, phòng tránh đ

c đáng k nh ng r i ro do bi n đ ng c a th tr

Góp ph năđ m b o năđ nhăđ ng n i t
Thông qua ho t đ ng mua bán ngo i t gi a Ngân hàng Trung

ng.
ng và tr s


chính c a các ngân hàng th ng m i, Ngân hàng Trung ng th c hi n ho t đ ng
cung ng ti n t ho c rút ti n t kh i q trình l u thơng, trên c s đó nh m n đ nh
t giá c ng nh lãi su t c a đ ng b n t , hay nói cách khác là đ m b o n đ nh đ ng
n i t trên th tr ng.
Góp ph n s d ng hi u qu ngu n ngo i h i c a các t ch c kinh t nói
riêng và c a qu c gia nói chung
Ho t đ ng c a các ngân hàng th ng m i là không đ c đ đ ng ti n đ c phép
đ ng yên b t đ ng. Ho t đ ng kinh doanh ngo i h i, hay nói chính xác h n là đ u c ,
kinh doanh ki m l i d a trên chênh l ch c a các ngân hàng th ng m i c ng là m t
cách nh m s d ng hi u qu và tri t đ ngu n ngo i t ch y vào qu c gia. Luân
chuy n và sinh l i càng nhi u s c i thi n đ c c c u v n cho b n thân các ngân
hàng và đem l i nh ng l i ích kinh t nh t đ nh cho n n kinh t .
- i v i ch th kinh doanh ngo i h i
m b o ngu n v n trong thanh toán qu c t
N u nh các ngân hàng th ng m i ch ho t đ ng d a trên nhu c u ph c v cho
q trình thanh tốn c a khách hàng thì tùy t ng th i k mà các ngân hàng th ng m i
s có th g p nh ng b t c p trong quá trình thanh tốn qu c t . Ví d : khi Nhà n c
5


mu n đ y m nh ho t đ ng nh p kh u trong n m nay nh m h
l

c kinh t nh t đ nh thì n u không chu n b tr

ng đ n nh ng chi n

c, các ngân hàng s r t khó có đ


ngu n ngo i t đ ph c v cho nhu c u thanh toán c a khách hàng và ng c l i. N u
ch ph thu c vào ngu n ngo i t t các ho t đ ng thanh tốn cho q trình kinh
doanh xu t nh p kh u thì s r t khó đ xoay s đ c v i các ho ch đ nh kinh t c a
Nhà N c trong m i th i k . Vì v y, kinh doanh ngo i h i s góp ph n t o thêm
ngu n thu và thu hút thêm đ c ngo i t nh m ch đ ng h n trong công cu c đ m b o
ngu n v n trong thanh toán qu c t .
Phân tán r i ro trong ho tăđ ng kinh doanh
M t đi u t t y u là khi các ngân hàng càng đa d ng các lo i hình d ch v và
ph m vi kinh doanh c a mình thì r i ro càng đ c phân tán. C ng t ng t nh câu
“Không nên b tr ng vào cùng m t gi ”. Tr c nh ng bi n đ ng c a th tr ng và n n
kinh t s có nh ng tác đ ng khác nhau đ n các m ng kinh doanh c a ngân hàng. Vì
v y, càng nhi u kênh kinh doanh đ ngân hàng ho t đ ng thì đ r i ro s càng đ c
san nh và phân tán.
Giaăt ngăthuănh p cho các ch th kinh doanh
Kinh doanh ngo i h i có c h i phát tri n m nh m h n khi Vi t Nam tham gia
vào các t ch c toàn c u.

ây c ng nh là m t kênh đ các ngân hàng th

ng m i có

th m r ng ph m vi ho t đ ng c ng nh kinh doanh c a mình. u c ngo i t , kinh
doanh ki m l i d a trên chênh l ch và lãi su t c ng là m ng ho t đ ng đem l i ngu n
thu cho chính b n thân các ngân hàng.
1.1.3. Th tr ng ngo i h i
1.1.3.1. Khái ni m th tr ng ngo i h i
Th ng m i và đ u t qu c t ngày càng phát tri n thì nhu c u v chuy n đ i
m t đ ng ti n c a n c này sang m t đ ng ti n c a n c khác đ thanh toán các h p
đ ng kinh t đ i ngo i ngày càng cao. V i n i t trong tay, m t ng
đ

đ

i ch có th mua

c các hàng hóa, d ch v c ng nh tài s n chính qu c gia c a mình. Cịn đ mua
c các hàng hóa, d ch v c ng nh tài s n đ c s n xu t hay ph c v
n c ngồi

thì đi u đ u tiên chúng ta ph i có đó là ngo i t hay nói cách khác là đ ng ti n c a
qu c gia đó. Ch ng h n, m t nhà nh p kh u Vi t Nam c n thanh toán cho nhà xu t
kh u M b ng USD, cho nhà xu t kh u Singapore b ng SGD hay cho nhà xu t kh u
Nh t b ng JPY… Mu n có đ c các đ ng ti n nói trên thì nhà nh p kh u Vi t Nam có
th dùng VND đ mua ngo i t nh m đáp ng cho nhu c u giao d ch c a mình. N i
di n ra ho t đ ng mua bán ngo i t nh v y đ

c g i là th tr

ng ngo i h i (The

Foreign Exchange Market – FOREX).
Nh v y, th tr

ng ngo i h iăchínhălƠăn iăth c hi n vi cătraoăđ i mua bán

ngo i h iă trongă đóăch y u là ngo i t vƠă cácă ph

ngă ti n thanh tốn có giá tr

6


Thang Long University Library


b ng ngo i t . Ho c có th nói th tr

ng ngo i h iălƠăn iăchunămơnăhóaăv trao

đ i mua bán ngo i h i thông qua s c xát gi a cung và c u ngo i h iă đ th a
mãn nhu c u c a các ch th kinh t đ ng th iăxácăđ nhăcácăđi u ki n giao d ch
t c giá c và s l ng ngo i h iăđ c mua bán.
1.1.3.2. c đi m và vai trò c a th tr ng ngo i h i
(1)
c đi m c a th tr ng ngo i h i:
Là m t th tr ngăhƠngăhóaăđ c bi t
Trên th tr ng ngo i h i, lo i hàng hóa đ c giao d ch khơng ph i các lo i hình
hàng hóa d ch v thông th ng trong n n kinh t , mà chính là ti n t . c bi t là các
lo i ngo i t khác nhau đ
tr

c giao d ch v i nhau.

So v i nh ng th tr ng hàng hóa, d ch v khác, th tr ng ngo i h i là m t th
ng vơ hình b i các giao d ch mua bán luôn di n ra trong m t ph m vi không gian

r ng l n, đ c th c hi n b ng đi n tho i, Telex và h th ng máy tính n i m ng tồn
c u. Ngày nay, do s phát tri n nhanh chóng c a cơng ngh thông tin, các nhà kinh
doanh ngo i h i đã bi t t n d ng tri t đ đi u này đ duy trì m i quan h liên t c v i
nhau nh m đ t đ
v m t đ a lý.


c nh ng thành qu kinh t mà h mong mu n dù h

cách xa nhau

Là th tr ng toàn c u
V i th i l ng giao d ch 24/24 và ho t đ ng mua bán trao đ i ngo i h i di n ra
h u kh p m i n i trên th gi i, có th nói th tr ng ngo i h i chính là th tr ng tồn
c u. Trung tâm c a th tr ng ngo i h i là Th tr ng liên ngân hàng qu c t
(Interbank) v i các thành viên ch y u là các ngân hàng th ng m i, các nhà môi gi i
ngo i h i và các Ngân hàng Trung ng. Doanh s giao d ch trên Interbank chi m t i
85% t ng s giao d ch toàn c u. Do tính ch t tồn c u và hi u qu mà th tr ng ngo i
h i đem l i nên t giá h i đoái trên các th tr ng khác nhau h u nh là th ng nh t.
Là m t th tr ng r t nh y c m
T t c các t giá h i đoái r t nh y c m v i b t n chính tr và d đốn v đ ng
c m quy n m i. Bi n đ ng chính tr và b t n có th có tác đ ng tiêu c c đ n n n kinh
t c a m t qu c gia, thơng qua đó mà nh h ng đáng k đ n th tr ng ngo i h i. Ví
d , b t n c a chính ph liên minh Pakistan và Thái Lan có th nh h ng tiêu c c
đ n giá tr đ ng ti n c a h . T ng t nh v y, trong m t qu c gia g p khó kh n v tài
chính, s n i lên c a m t nhóm chính tr đ c coi là ch u trách nhi m v tài chính có
th có tác d ng ng c l i. Ngoài ra, các s ki n trong m t qu c gia trong m t khu v c
có th thúc đ y s quan tâm tích c c/tiêu c c
này, nh h

ng đ n đ ng ti n c a mình.

7

n

c láng gi ng, và trong quá trình



Ph iăcóăđ iăt

ng là các ch th tham gia th tr

ng có nhu c u mua bán và

traoăđ i ngo i t
Các trung tâm mua bán ngo i h i l n nh t hi n nay là London, New York, Tokyo,
Singapore và Frankfurt. Tuy nhiên, c ng nh các th tr ng hàng hóa d ch v khác, th
tr ng ngo i h i mu n ho t đ ng đ c thì đi u ki n tiên quy t là ph i có hàng hóa và
ph i có đ i t ng là các ch th tham gia th tr ng có nhu c u mua bán, trao đ i
ngo i t . B i ho t đ ng KDNT trên th tr ng ngo i h i là quá trình mua m t đ ng
ti n này và bán m t đ ng ti n khác.
(2) Vai trò c a th tr ng ngo i h i:
Giúpă chuy nă đ iă đ ngă ti nă nƠyă thƠnhă đ ngă ti nă khácă đ ă ph că v ă cácă m că
đíchăkinhăt ăc aăcácăch ăth ătrênăth ătr ng
Th tr ng ngo i h i là m t b ph n c a th tr ng ti n t v i các ch c n ng c
b n đ c hình thành t nhiên t m t trong các vai trò c b n c a ngân hàng th ng
m i đó là cung c p d ch v cho khách hàng th c hi n các giao d ch th ng m i, đ u t
qu c t . Trên th tr ng ngo i h i, các ngân hàng th ng m i tham gia ho t đ ng vì l i
ích kinh doanh ti n t c a chính mình nh ng c ng vì c l i ích c a chính khách hàng
c a h . Ví d : m t khách hàng là cơng ty mu n nh p kh u hàng hóa, d ch v t n c
ngồi s có nhu c u ngo i t n u hóa đ n hàng hóa và d ch v đ

c ghi b ng ngo i t ,

ho c là nhà xu t kh u có nhu c u chuy n đ i ngo i t thành n i t n u hóa đ n xu t
kh u hàng hóa và d ch v đ c ghi b ng ngo i t , t t c vi c mua bán ngo i t và

thanh toán qu c t nói trên đ u đ

c th c hi n qua ngân hàng th

ng m i.

Thúcăđ y quá trình luân chuy n các kho năđ uăt ăqu c t , tín d ng qu c t ,
các giao d ch tài chính qu c t khácăc ngănh ăho tăđ ngăgiaoăl uăgi a các qu c
gia
Th tr

ng ngo i h i đ

c s d ng đ thanh toán nh ng ho t đ ng m u d ch gi a

các qu c gia, luân chuy n ngu n v n qua các biên gi i, thanh toán và hoán đ i đ ng
ti n gi a các chính ph , các t ch c tài chính và phi tài chính và các thành ph n kinh
t khác trên toàn th gi i. Thông qua ho t đ ng c a th tr ng ngo i h i mà giá tr đ i
ngo i c a ti n t đ
tr ng.

c xác đ nh m t cách khách quan theo quy lu t cung c u c a th

Cung c p các công c b o hi m r i ro t giá h iăđoái
Th tr ng ngo i h i cung c p các công c b o hi m r i ro t giá h i đoái cho
các kho n thu xu t kh u, các kho n thanh toán nh p kh u, các kho n đ u t và các
kho n đi vay b ng ngo i t c ng nh b ng vàng tiêu chu n qu c t thông qua các h p
đ ng k h n, hoán đ i, quy n ch n và t

ng lai.


8

Thang Long University Library


LƠăn iăđ NgơnăhƠngăTrungă

ngăth c hi n chính sách ngo i h i c a qu c

gia trong t ng th i k
Th tr ng ngo i h i còn là n i đ Ngân hàng Trung ng ti n hành các bi n
pháp can thi p nh m đ y t giá h i đoái, giá vàng tiêu chu n qu c t và lãi su t bi n
đ ng theo chi u h ng có l i cho n n kinh t . Có th th y, th tr ng ngo i h i có vai
trị vơ cùng quan tr ng trong n n kinh t tài chính qu c gia c ng nh n n kinh t tài
chính toàn c u.
1.1.3.3. Các thành ph n tham gia th tr
- Nhóm khách hàng mua bán l :
it

ng ngo i h i

ng này bao g m các công ty n i đ a, các công ty đa qu c gia, nh ng nhà

đ u t qu c t và t t c nh ng ch th khác có nhu c u mua bán ngo i h i nh m ph c
v cho l i ích kinh t c a chính mình. Ví d : nhà nh p kh u có nhu c u mua ngo i t
đ thanh toán v n đ n nh p kh u ghi b ng ngo i t , nhà xu t kh u có nhu c u bán
ngo i t khi nh n đ c v n đ n xu t kh u ghi b ng ngo i t , khách du l ch bán ngo i
t đ l y ti n chi tiêu…
Nh v y, nhóm khách hàng này có nhu c u mua bán ngo i t đ ph c v cho ho t

đ ng c a chính mình ch khơng nh m m c đích kinh doanh ki m l i khi t giá thay
đ i. Hi n nay v i các chính sách qu n lý ngo i h i ch t ch t phía Nhà N
khách hàng mua bán l này khơng đ
ngân hàng th ng m i.

c, nhóm

c giao d ch tr c ti p v i nhau mà ph i thông qua

- Các ngân hàng th ng m i
Các ngân hàng th ng m i gi v trí trung tâm trong các ho t đ ng trên th
tr ng ngo i h i v i t cách là trung gian cho khách hàng c a mình, nh ng ng i giao
d ch trên th tr ng này ho c m t s giao d ch cho b n thân ngân hàng trong tr ng
h p tr ng thái ngo i h i khơng có l i.
Các ngân hàng th

ng m i ti n hành giao d ch ngo i h i nh m cung c p d ch v

cho khách hàng mà ch y u là mua bán h cho nhóm khách hàng mua bán l .
ng
th i, các ngân hàng th ng m i c ng giao d ch kinh doanh cho chính mình, t c là mua
bán ngo i h i nh m ki m lãi khi t giá thay đ i. Trong tr ng h p mua bán h khách
hàng, ngân hàng th ng m i ch là ng i mua h và bán h nên s không ch u b t k
r i ro ngo i h i nào và nh ng ho t đ ng mua bán h không làm thay đ i c c u b ng
t ng k t tài s n c a ngân hàng. Thông qua cung c p các d ch v , ngân hàng th ng
m i s thu m t kho n phí. Cịn n u ngân hàng th ng m i giao d ch ngo i h i cho
chính mình nh m ki m l i khi t giá thay đ i thì đ

ng nhiên ngân hàng th


ng m i

s ph i đ i m t và gánh ch u l y r i ro.
Bên c nh các nghi p v ngo i h i ph c v ho t đ ng thanh toán c a khách hàng,
h u h t các ngân hàng th ng m i còn th c hi n các ho t đ ng ngo i t liên ngân
9


hàng, t c là các ngân hàng tr c ti p mua bán v i nhau b ng chính tài kho n riêng c a
ngân hàng.
- Nh ng nhà môi gi i ngo i h i
Nh ng n m đ u th p k 60, ho t đ ng trung gian c a nh ng nhà môi gi i ch là
nh ng tr ng h p ngo i l . Còn hi n nay, t i các n c đang phát tri n, ho t đ ng này
đ c các thành viên tham d đánh giá là chi m t i 50% t ng doanh s th ng m i
ngo i h i. Nguyên nhân c a s phát tri n m nh m này là do s dao đ ng t giá l n t
nh ng n m đ u th p k 70 và đ c bi t t th i k chuy n sang c ch th n i v t giá
n m 1973 c ng nh s phát tri n m nh m c a th tr ng ngo i h i.
Các nhà môi gi i tham gia th tr

ng ngo i h i v i t cách là nh ng ng

it o

c u n i gi a cung và c u ngo i t . H ho t đ ng v i các ngân hàng trong và ngoài
n c b ng ph ng ti n đi n tho i và m ng vi tính. Ph ng th c giao d ch qua mơi
gi i có u đi m ch là nhà môi gi i đã thu th p h u h t các l nh đ t mua và l nh đ t
bán ngo i t t các ngân hàng khác nhau, trên c s đó cung c p t giá chào mua và t
giá chào bán cho khách hàng c a mình m t cách nhanh nh t v i giá u đãi nh t, hay
còn g i là giá tay trong – inside rate. Tuy nhiên, giao d ch qua môi gi i c ng có nh c
đi m đó là các ngân hàng ph i tr cho nhà môi gi i m t kho n phí g i là brokerage

fee.
Nh ng ch th hành ngh môi gi i ngo i h i ph i có gi p phép và ch đ c phép
cung c p d ch v cho khách hàng ch không đ c phép mua bán ngo i h i cho chính
mình đ ki m l i.
- Các Ngân hàng Trung

ng

Ngân hàng Trung ng tham gia trên th tr ng ngo i h i v i t cách là ng i
đi u ti t th tr ng, n đ nh giá c trong n c thông qua t giá và lãi su t. Trong ch
đ t giá th n i có đi u ch nh thì Ngân hàng Trung ng c ng ph i tham gia mua bán
ngo i t đ

n đ nh t giá.

Trên th tr ng ngo i h i, Ngân hàng Trung ng đóng vai trị kép đó là ti n
hành mua bán ngo i t v a đ cân b ng cung c u th tr ng v a nh m tác đ ng vào t
giá h i đoái.
Ngân hàng Trung

ng ti n hành giao d ch ngo i t nh ngân hàng th

ng m i

đ th c hi n vi c thâu tóm ngo i t c ng nh các nghi p v ngo i h i khác nh truy
đòi h i phi u n c ngoài, các séc n c ngoài, các nghi p v tín d ng,..
Ngân hàng Trung ng cịn là ngân hàng ph c v Nhà n c trong vi c th c hi n
các ho t đ ng thanh toán c a Chính ph v i các t ch c qu c t , ph c v các ho t
đ ng tài tr … Khác v i ngân hàng th


ng m i, Ngân hàng Trung

ng v nguyên t c

không tham gia kinh doanh ngo i h i v i các doanh nghi p kinh t , ho t đ ng khơng
nh m m c đích ki m l i cho b n thân.
10

Thang Long University Library


Nhìn chung, các Ngân hàng Trung

ng khơng th

tr

c s bi n đ ng t giá

đ i v i đ ng ti n mà mình phát hành. M c dù h u h t các đ ng ti n c a các n

c phát

tri n đ c th n i t n m 1973 nh ng trên th c t , các Ngân hàng Trung ng v n can
thi p b ng cách mua vào hay bán ra n i t trên th tr ng ngo i h i nh m tác đ ng lên
t giá theo h ng mà Ngân hàng Trung ng cho là có l i nh t cho n n kinh t .
1.1.3.4. Các ph ng pháp y t giá trên th tr ng ngo i h i
Trên th tr ng ngo i h i nói chung có hai ph ng pháp y t giá là y t giá tr c
ti p và y t giá gián ti p.
- Y t giá tr c ti p: Là ph

m ts l

ng pháp bi u th giá tr m t đ n v ngo i t thông qua

ng n i t nh t đ nh. Nó cho bi t, đ mua bán m t đ ng ngo i t c n bao

nhiêu đ ng n i t . V i ph ng pháp y t giá này, các ch th giao d ch ngo i h i trên
th tr ng d dàng nh n bi t s l ng n i t ho c ngo i t c n có hay thu v trong các
giao d ch ngo i h i, t o thu n l i cho quá trình thanh tốn.
a ph n các đ ng ti n trên th tr ng đ c niêm y t theo ph ng pháp y t giá
tr c ti p do u đi m v t tr i mà ph ng pháp này mang l i. H u h t các đ ng ti n
đ u đ c y t giá tr c ti p, trong đó có VND c a Vi t Nam.
Ví d : USD / VND = 21 276/21 281
Có ngh a: T giá mua 1 USD = 21 276 VND
T giá bán 1 USD = 21 281 VND
Trong đó đ ng ti n y t giá là đ ng ti n có đ n v b ng 1, là đ ng ti n đ ng tr

c

hay n m trên.
ng ti n đ nh giá là đ ng ti n có s đ n v thay đ i ph thu c vào
quan h cung c u trên th tr ng, là đ ng ti n đ ng sau hay n m d i. Thông th ng.
ng i niêm y t và công b t giá t giá trên th tr ng là các đ nh ch tài chính (ngân
hàng th ng m i). T giá mua là t giá mua vào c a ngân hàng, t giá bán là t giá
bán ra c a ngân hàng cho khách hàng. T giá đ ng tr c là t giá mua, t giá đ ng sau
là t giá bán, và t giá mua luôn luôn nh h n t giá bán.
- Y t giá gián ti p: Là ph ng pháp bi u th giá tr m t đ n v n i t thông qua
m t s l ng ngo i t nh t đ nh. Nó cho bi t, đ mua bán m t đ ng n i t c n có bao
nhiêu đ ng ngo i t . Ph ng pháp y t giá này th ng đ
m nh nh b ng Anh, dollar Úc và dollar New Zealand.


c áp d ng v i các đ ng ti n

Ví d : GBP / USD = 1.6397/1.6403
T ng t y t giá tr c ti p, có ngh a là: T giá mua 1 GBP = 1.6397 USD
T giá bán 1 GBP = 1.6403 USD

11


1.2. Ho tă đ ng kinh doanh ngo i h i trên th tr

ng bán buôn c a ngân hàng

th ngăm i
1.2.1. Khái ni m kinh ếoanh ngo i h i trên th tr

ng bán buôn c a ngân hàng

th

ng m i
Th tr ng bán buôn là th tr ng di n ra các giao d ch kinh doanh ngo i h i theo
lô l n v i các ch th có nhu c u mua/bán ngo i t , bao g m c các đ nh ch tài chính
và các doanh nghi p l n.
Ho t đ ng kinh doanh ngo i h i có th hi u theo ngh a chung nh t là toàn b
ho t đ ng c a ngân hàng th ng m i có liên quan đ n các nghi p v giao d ch ngo i
h i, v i m c đích t p trung và chu chuy n ngu n v n

th tr


ng ngo i h i trong

n c và qu c t . Nh m đ m b o thanh toán hàng hóa và d ch v ngo i th ng c ng
nh góp ph n quan tr ng bào vi c m r ng và phát tri n n n kinh t đ t n c, đ ng
th i đ m b o l i nhu n cho b n thân ngân hàng th ng m i.
Có hai d ng ho t đ ng chính trên th tr ng ngo i h i: làm vi c v i khách hàng
(kí k t h p đ ng môi gi i, h tr k thu t, đào t o và t v n v th tr ng ngo i h i)
và giao d ch (th c hi n các ho t đ ng giao d ch, qu n tr r i ro h i đoái). D ng ho t
đ ng đ u tiên, cung c p d ch v cho khách hàng, có th đ c g i là ho t đ ng bán l ,
còn d ng ho t đ ng th hai có th đ

c g i là ho t đ ng bán bn trong đó bao g m

ho t đ ng gi a ngân hàng v i các doanh nghi p l n và các ngân hàng x lý hàng lo t
các giao d ch h i đoái v i nhau trên c hai th tr ng liên ngân hàng trong n c c ng
nh th tr ng tài chính qu c t . Có th hi u r ng, các ngân hàng giao d ch v i nhau,
đây bao g m c tr s chính và chi nhánh, trên th tr ng liên ngân hàng trong n c là
đ h tr , chia s v i nhau nh m đáp ng nhu c u thanh kho n trong ng n h n. Còn
n u là giao d ch trên th tr ng tài chính qu c t thì ch có các tr s chính c a các
ngân hàng th ng m i và Ngân hàng Trung ng đ c phép giao d ch. Trên th tr ng
này, ch y u các ngân hàng th

ng m i ch th c hi n ho t đ ng đ u c ngo i t , tìm

ki m chênh l ch ph c v cho l i ích c a b n thân ngân hàng.
Nh v y, kinhă doanhă ngo iă h iă c aă cácă ngơnă hƠngă th
tr

ngă m iă trênă th ă


ngăbánăbnăchínhălƠăho tăđ ngămuaăbán,ăđ uăt ăngo iăh iătrênăth ătr

liênăngơnăhƠngătrongăn
giaălƠăcácăngơnăhƠngăth

ngă

căvƠăth ătr ngătƠiăchínhăqu căt ămƠăcácăch ăth ăthamă
ngăm iăv iănhauăvƠăcácădoanhănghi păl năv iăcácăngơnă

hƠngăth ngăm iănh măm căđíchăgi iăquy tănh ngăkhóăkh nătrongăthanhăkho nă
ng năh năvƠăđ uăc ă năchênhăl ch.

12

Thang Long University Library


1.2.2.

c đi m ho t đ ng kinh doanh ng ai h i trên th tr

hàng th ng m i
R i ro trong kinh doanh cao
Ho t đ ng kinh doanh ngo i h i trên th tr

ng bán buôn c a ngân

ng bán buôn, c ng nh bán l c a


các ngân hàng th ng m i đ u ph i đ i m t v i nh ng r i ro xu t phát t s bi n đ ng
không ng ng c a th tr ng, c v t giá l n lãi su t. D n đ n vi c d đoán chi u
h ng bi n đ ng c a th tr ng và đ a ra các quy t đ nh c a ngân hàng th ng m i
tr nên khó kh n. Kh n ng x y ra r i ro, t n th t trong kinh doanh là khá cao n u nh
khơng có các bi n pháp phát hi n, ng n ng a và phòng ch ng r i ro trong kinh doanh
m t cách đúng đ n và hi u qu .
Quy mô giao d ch l n
Trên th tr ng bán buôn, ho t đ ng kinh doanh ngo i h i ch đ

c th c hi n khi

kh i l ng ngo i t cho m i l n giao d ch là m t tri u USD tr lên, đ i v i ho t đ ng
đ u c n chênh l ch gi a các ngân hàng th ng m i v i nhau. Bình th ng thì con s
giao d ch hàng ngày vào kho ng hai tri u USD, nh ng th p nh t là m t tri u USD. Có
nh ng giao d ch l n h n v i kh i l
tri u USD cho m t l n giao d ch.

ng đ nh đi m lên đ n n m hay th m chí là m

Cịn đ i v i ho t đ ng kinh doanh ngo i h i trên th tr

i

ng bán buôn ph c v

khách hàng là các công ty xu t nh p kh u hay các doanh nghi p l n thì kh i l ng
giao d ch l i tùy thu c vào nhu c u thanh toán c a h . Tuy nhiên, đ đ c th c hi n
giao d ch trên th tr ng bán bn thì kh i l ng giao d ch ít nh t c ng ph i t vài
ch c nghìn USD tr lên. Tùy thu c vào h p đ ng th ng m i đ c ký k t gi a hai bên

tham gia ho t đ ng xu t nh p kh u mà kh i l ng giao d ch m i l n có th lên đ n
hàng ch c tri u USD, l n h n nhi u so v i kh i l ng giao d ch khi b n thân các ngân
hàng tham gia vào ho t đ ng đ u c ki m l i.
V c b n thì ho t đ ng kinh doanh ngo i h i trên th tr

ng bán bn c ng có

nh ng đ c đi m t ng t nh th tr ng bán l , ch khác ch là kh i l ng cho m i
l n giao d ch l n h n ch không l t nh t. Kh i l ng giao d ch l n, đi u này c ng
đ ng ngh a v i s c n tr ng cao h n cho m i quy t đ nh giao d ch trên th tr
ngo i h i c a các ngân hàng.

ng

Ch th tham gia giao d ch trên th tr ngălƠăcácăđ nh ch tài chính
V i quy mơ giao d ch l n và kh i l ng ngo i t kh ng l cho m i l n giao d ch,
các ngân hàng th ng m i ch giao d ch v i nh ng đ nh ch tài chính l n, ví d nh
các ngân hàng th

ng m i, các t ch c tài chính phi ngân hàng, các doanh nghi p l n.

Nh ng giao d ch nh l s ch tham gia

c p chi nhánh và các phòng giao d ch.

13