Chị Đẹp Dạy Văn
SĐT: 0975.243.107
Fanpage & Insta: Chị Đẹp Dạy Văn

CHÍ KHÍ ANH HÙNG
Trích “Truyện Kiều” của Nguyễn Du
I. MỞ BÀI
Có một nhà thơ mà người Việt Nam ai cũng biết, có một truyện thơ mà dù ra
đời cách đây hơn 200 năm nhưng người Việt Nam ai cũng thuộc vài câu hay vài
đoạn. Nhà thơ đó chính là Nguyễn Du và truyện thơ đó chính là kiệt tác Truyện Kiều.
Với một năng lực sử dụng, sáng tạo ngôn từ tài hoa cùng một trái tim nhân đạo lớn và
“Lời văn tả ra hình như máu chảy ở đầu ngọn bút, nước mắt thắm ở trên tờ giấy,
khiến ai đọc đến cũng phải thấm thía ngậm ngùi, đau đớn như đứt ruột” (Mộng Liên
Đường), Nguyễn Du đã tạo nên tập đại thành của văn học dân tộc. Thông qua Truyện
Kiều thế giới biết hơn về một nước Việt nhân văn, biết hơn về một tiếng Việt tinh tế,
giàu sắc điệu. Đoạn trích “Chí khí anh hùng” là một trong những đoạn tiêu biểu góp
phần thể hiện giá trị tác phẩm.
II. THÂN BÀI
1. Khái quát
- Vị trí đoạn trích:
+ Đoạn trích “Chí khí anh hùng” thuộc phần “Gia biến và lưu lạc”, nằm ở vị trí
câu 2213 đến câu 2230/ 3254 câu thơ trong Truyện Kiều.
+ Rơi vào lầu xanh lần thứ hai, Thúy Kiều luôn sống trong tâm trạng chán
chường, tuyệt vọng:
Biết thân chạy chẳng khỏi trời,
Cũng liều mặt phấn cho rồi ngày xanh.
Thế rồi Từ Hải đột nhiên xuất hiện “vụt đến như một ngôi sao lạ chiếu sáng
một đoạn đời nàng” (Hồi Thanh), cứu Thúy Kiều thốt khỏi cảnh sống nhơ nhớp, ơ
nhục và cịn giúp nàng tát cạn bể oan.
+ Còn Từ Hải trước lúc gặp gỡ và kết duyên với Thúy Kiều đã là một anh hùng
hảo hán, là “khách biên đình” oai phong lẫm liệt:

Râu hùm hàm én mày ngài.
Vai năm tấc rộng, thân mười thước cao”.
Đã từng:
Nghênh ngang một cõi biên thùy
Dọc ngang nào biết trên đầu có ai.
Từ Hải chuộc Kiều ra khỏi lầu xanh, đã tái sinh cuộc đời nàng, nâng Kiều lên
thành một phu nhân. Họ trở thành một đôi tri âm, tri kỉ:
“Trai anh hùng, gái thuyền quyên,
Phỉ nguyền sánh phượng, đẹp duyên cưỡi rồng”.
Nhưng chỉ được nửa năm. Từ Hải đã giã biệt Thúy Kiều để lên đường chinh
chiến quyết “rạch đơi sơn hà”.
- Nhan đề: Chí là chí hướng, mục đích cao cả cần hướng tới. Khí là khí khái, khí
chất và nghị lực để đạt tới mục đích. Vì thế có thể hiểu nhan đề “Chí khí anh hùng” là
1


Chị Đẹp Dạy Văn
SĐT: 0975.243.107
Fanpage & Insta: Chị Đẹp Dạy Văn

lí tưởng, chí hướng cao cả và khí chất, nghị lực để làm nên sự nghiệp lớn của người
anh hùng Từ Hải.
- Đề tài: Li biệt là một đề tài quen thuộc trong văn học kim-cổ, Đông- Tây, được
coi là một trong bốn bi kịch của đời người là sinh-ly-tử-biệt. Trong Truyện Kiều
người đọc từng chứng kiến cảnh biệt li giữa Thúy Kiều và Kim Trọng, Thúy Kiều và
Thúc Sinh. Nếu các cuộc chia tay ấy đều quyến luyến, đầy tâm trạng kiểu như
“Khách đà lên ngựa người còn ghé theo” hoặc “Người lên ngựa, kẻ chia bào - Rừng
phong thu đã nhuốm màu quan san” thì cuộc chia tay giữa Kiều với Từ Hải trong
đoạn trích “Chí khí anh hùng” lại khơng hề có tâm trạng của kẻ đi - người ở. Nguyễn
Du với ngòi bút xuất chúng của mình đã dựng nên một cảnh li biệt giữa một đơi trai

anh hùng gái thuyền qun, từ đó làm nổi bật hình tượng người anh hùng Từ Hải đầu
đội trời, chân đạp đất, ý chí hồi bão lớn lao, có đầy sức mạnh và khát vọng để làm
nên sự nghiệp phi thường.
- Nhân vật: Từ Hải là một giấc mơ của Nguyễn Du, giấc mơ anh hùng, giấc mơ tự
do và công lý. Cho nên Từ Hải là một người chí khí, một người siêu phàm. Con
người ấy đến từ một giấc mơ và ở lại như một huyền thoại. Hiện diện trong “Truyện
Kiều” như một nhân cách sử thi, Từ Hải đã làm nên những trang sôi động nhất, hào
sảng nhất trong cái thế giới buồn đau dằng dặc của “Đoạn Trường Tân Thanh”.
2. Đoạn 1: Khát vọng lên đường của Từ Hải
2.1. Bản năng không kiềm chế được của người anh hùng (Hai câu đầu)
Trong hai câu thơ đầu của đoạn trích, Nguyễn Du đã đặt Từ Hải trong hai khoảng
không gian đối lập nhau. Một bên là khơng gian kh phịng với “hương lửa đương
nồng”, là tình yêu nồng nàn, ấm áp, đẹp đẽ, hạnh phúc với nàng Kiều và một bên là
“bốn phương” với không gian rộng lớn có sức vẫy gọi mãnh liệt với kẻ làm trai:
Nửa năm hương lửa đương nồng,
Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương
Khát vọng vùng vẫy tự do, sống khơng chịu gị bó mình vào trong một khn khổ
nào khiến Từ không chịu yên phận. Nguyễn Du đã rất khéo léo, tài tình khi sử dụng
động từ “thoắt” chỉ sự thay đổi nhanh chóng, bất ngờ của Từ Hải. Ông cũng thể hiện
sự trân trọng khi gọi Từ Hải là "trượng phu", tức là người đàn ơng có chí khí, là bậc
anh hùng, qn tử. Cụm từ “Động lịng bốn phương” có nghĩa là náo nức chí làm trai
ngang dọc bốn phương, là lí tưởng và khát vọng tạo sự nghiệp lớn. Bốn phương trời
xa vẫy gọi, thoắt đã động lòng bậc anh hùng quân tử nên đang sống êm đềm, hạnh
phúc bên Thúy Kiều Từ Hải bỗng nhanh chóng, bất ngờ náo nức khát vọng lên
đường. Điều đó cho thấy, Từ Hải vốn là một người anh hùng mà chí lớn đã trở thành
bản năng tự nhiên khơng kiềm chế được, ngay cả cuộc sống hạnh phúc với một nàng
Kiều đẹp nghiêng nước nghiêng thành, tri âm tri kỉ cũng khơng thể giữ chân. Từ Hải
trở thành hình tượng người anh hùng theo quan niệm phổ biến là người có chí khí, có
chí làm trai ngang dọc, tính cách mạnh mẽ, phi thường. Chí làm trai ngang dọc bốn
phương ấy đã từng được nhắc đến trong ca dao:

Làm trai cho đáng nên trai
Phú Xuân cũng trải, Đồng Nai cũng từng
2


Chị Đẹp Dạy Văn
SĐT: 0975.243.107
Fanpage & Insta: Chị Đẹp Dạy Văn

Cũng như Nguyễn Cơng Trứ từng thổ lộ về chí anh hùng:
“Chí làm trai nam bắc tây đơng,
Cho phỉ sức vẫy vùng trong bốn bể”.
(Chí anh hùng)

2.2. Hình ảnh Từ Hải quyết chí lên đường
- Hình ảnh Từ Hải quyết chí lên đường chinh chiến để thực hiện khát vọng
"vẫy vùng trong bốn bể" mà không một chút do dự, phân vân được thể hiện rõ hơn
trong hai câu thơ tiếp theo:
Trông vời trời bể mênh mang,
Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong.
- Trên lưng ngựa, cái nhìn của chàng “trông vời” xa đến vạn dặm, hướng vào “trời
bể mênh mang” là hướng đến một khoảng không gian xa rộng, hướng đến nơi mà bậc
hào kiệt có thể thỏa sức vẫy vùng. Hình ảnh người anh hùng Từ Hải được đặt trong
khơng gian kì vĩ, hồnh tráng “trời bể mênh mang” đã nhấn mạnh đây là người anh
hùng có chí khí mạnh mẽ, phẩm chất xuất chúng và mang tầm vóc vũ trụ. Nói như
Hồi Thanh thì chàng "khơng phải là người một nhà, một họ, một xóm, một làng, mà
là người của trời đất, của bốn phương".
- Câu thơ “Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong” đã khắc họa tư thế và
tâm thế của người anh hùng Từ Hải lúc lên đường. Đó là tư thế oai phong lẫm liệt với
thanh gươm, yên ngựa, tái hiện hình ảnh Từ Hải một mình một ngựa lên đường thực

hiện chí lớn. Tâm thế dứt khốt, quả quyết khơng quay lại được thể hiện rõ nét qua
cụm từ “lên đường thẳng rong”. Có thể nói, người anh hùng Từ Hải đã kiên quyết lên
đường, dám đối diện với trời đất, vũ trụ bằng một tâm thế đầy chủ động.
3. Đoạn 2: Lí tưởng của người anh hùng Từ Hải
Thể hiện rõ qua đối đáp với nàng Kiều trước lúc lên đường:
3.1. Lời Thúy Kiều: xin được đi theo
- Nguyễn Du để cho Từ Hải ngồi trên yên ngựa với tư thế đã sẵn sàng lên
đường rồi mới nói với Kiều những lời tiễn biệt. Nàng Kiều trong vị thế là một người
vợ đã bày tỏ mong muốn được đi theo chồng, thuyết phục Từ Hải bằng đạo phu thê,
bằng sự thấu tình đạt lí, bằng nghĩa tình:
Nàng rằng: “Phận gái chữ tòng,
Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi”.
Nàng gọi Từ Hải là chàng và xưng là thiếp để gợi tình cảm vợ chồng thắm thiết,
mặn nồng. Hơn nữa, Nho giáo đã quy định người phụ nữ phải theo luật "tam tòng",
nghĩa là ở nhà theo cha, xuất giá theo chồng, chồng chết phải theo con. Nàng Kiều là
người thông minh nên khéo léo nhắc đến chữ tịng, nói mình là “phận gái chữ tòng”
xác định rõ bổn phận của người vợ phải theo chồng. Nàng cũng bày tỏ quyết tâm
“một lòng xin đi” theo Từ Hải để nâng khăn sửa túi cho chồng. Nàng Kiều muốn
3


Chị Đẹp Dạy Văn
SĐT: 0975.243.107
Fanpage & Insta: Chị Đẹp Dạy Văn

cùng đi để được ở bên chồng, được tiếp sức, chia sẻ, gánh vác công việc với chồng.
Như vậy, lời lẽ của Kiều vừa cho thấy tình yêu, sự khâm phục và kính trọng của nàng
với chồng, vừa thể hiện được ý thức được bổn phận, trách nhiệm của người vợ, dù
phải chịu những vất vả, gian nan vẫn sẵn sàng chia sẻ với chồng. Quả thật, từ lời nói
đến phẩm chất Kiều đều rất xứng đáng là tri kỉ của người anh hùng Từ Hải.

3.2. Lời Từ Hải thể hiện phẩm chất và lí tưởng của người anh hùng
- Từ Hải trách móc và khuyên Thúy Kiều: Nếu Từ Hải là người yếu đuối, lí tưởng
khơng kiên định thì có lẽ sẽ bị Thúy Kiều làm xiêu lịng. Nhưng lời Từ Hải đáp lại
Thúy Kiều trong lúc tiễn biệt chính là minh chứng cho phẩm chất anh hùng của nhân
vật:
Từ rằng: “Tâm phúc tương tri,
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?
Lời nói của Từ Hải với Kiều trước hết là một lời trách móc nhẹ nhàng. Từ Hải
trách Kiều đã là “tâm phúc tương tri” là tri âm, tri kỉ, hiểu Từ Hải hơn ai hết, vậy mà
sao nàng chưa thốt khỏi thói nữ nhi thường tình. Từ Hải khuyên Kiều hãy tỏ ra cứng
cỏi để xứng là vợ của một người anh hùng. Lời nói đó của Từ Hải cũng thể hiện
chàng đã quyết chí dứt áo ra đi và đã ra đi là không vương thê nhi. Từ Hải muốn một
lòng làm nên nghiệp lớn và khơng muốn vì tình cảm vợ chồng mà sao nhãng mục
đích, lí tưởng cao cả.
- Từ Hải hứa hẹn với Thúy Kiều -> Lí tưởng cao đẹp của người anh hùng:
Bao giờ mười vạn tinh binh,
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường.
Làm cho rõ mặt phi thường,
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.
Từ Hải khẳng định khi nào lập nên sự nghiệp lớn với mười vạn tinh binh,
chiêng dậy đất, cờ rợp đường, là khi khát vọng lớn toại nguyện, ca khúc khải hoàn.
Khi nào “rõ mặt phi thường”, có sự nghiệp xuất chúng, hơn người rước thì chàng sẽ
đón nàng bằng lễ nghi trang trọng, sẽ cho nàng danh phận và cuộc sống viên mãn.
Chính vì lời hứa hẹn ấy cho nên sau này trong thời gian chờ đợi, Kiều khơng chỉ nhớ
thương, mong ngóng Từ Hải trở về mà cịn có bao nhiêu hi vọng:
Cánh hồng bay bổng tuyệt vời
Đã mòn con mắt phương trời đăm đăm.
- Từ Hải can ngăn, thuyết phục Thúy Kiều:
Bằng nay bốn bể không nhà,
Theo càng thêm bận biết là đi đâu?

Đành lịng chờ đó ít lâu,
Chầy chăng là một năm sau vội gì!”
Từ Hải can ngăn, thuyết phục để Kiều hiểu rằng đi theo chàng là việc không
nên. Bây giờ Từ Hải sự nghiệp chưa có, bốn bể là nhà nên không muốn nàng phải
chịu cảnh thân gái dặm trường, khơng chốn dung thân. Hơn nữa, chàng muốn tồn
tâm tồn ý cho sự nghiệp, giờ mang nàng theo thì chỉ thêm vướng bận mà thôi. Từ
Hải mong Thúy Kiều hiểu cho lịng mình và đợi chờ ít lâu. Lúc lên đường Từ Hải chỉ
4


Chị Đẹp Dạy Văn
SĐT: 0975.243.107
Fanpage & Insta: Chị Đẹp Dạy Văn

có một mình một ngựa nhưng chàng hứa hẹn với Thúy Kiều khi trở về sẽ có mười
vạn tinh binh, chiêng dậy đất, cờ rợp đường. Sự nghiệp ấy có người phấn đấu cả đời
chưa thành, vậy mà Từ Hải dám khẳng định chậm nhất một năm sẽ trở về rước nàng
cùng hưởng vinh hoa phú quý. Lời hứa hẹn này đã thể hiện rõ chí khí, lịng quyết tâm
cao độ, tài năng phi thường và niềm tin nhất mực vào bản thân của người anh hùng
Từ Hải.
4. Đoạn 3: Từ Hải dứt áo ra đi
- Nếu cuộc chia tay của đôi vợ chồng trong "Chinh phụ ngâm" được Đặng Trần
Côn miêu tả:
"Nhủ rồi tay lại cầm tay
Bước đi một bước giây giây lại dừng"
thì cuộc chia tay của Từ Hải và Thúy Kiều trong đoạn trích "Chí khí anh hùng" được
Nguyễn Du miêu tả với sự dứt khoát:
Quyết lời dứt áo ra đi
Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi.
Người xưa có câu anh hùng khó qua ải mĩ nhân nhưng với khát vọng lớn lao của

con người đầu đội trời chân đạp đất thì ải mĩ nhân khơng làm khó được Từ Hải. Từ
lời nói “Quyết lời” đến hành động "dứt áo ra đi" của chàng đều thể hiện thái độ dứt
khốt, khơng chút tơ vương, vướng bận, khơng để tình cảm làm lung lạc và cản bước
ý chí người anh hùng.
Mở rộng:
Li khách! Li khách! Con đường nhỏ
Chí lớn chưa về bàn tay khơng
Thì khơng bao giờ nói trở lại
Ba năm mẹ già cũng đừng mong
(Tống biệt hành – Thâm Tâm)
- Hình ảnh Từ Hải lúc lên đường được liên tưởng tới hình ảnh chim bằng giữa gió
mây. Theo truyện ngụ ngơn trong sách Trang Tử, "chim bằng là giống chim rất lớn,
đập cánh làm động nước trong ba ngàn dặm, cưỡi gió mà bay lên chín ngàn dặm.
Chim bằng trong thơ văn thường tượng trưng cho khát vọng của người anh hùng có
bản lĩnh phi thường, khát khao làm nên sự nghiệp lớn". Hình ảnh chim bằng lướt gió
mây, dặm khơi chính là ẩn dụ cho người anh hùng có lí tưởng lớn, có tầm vóc phi
thường, mang tầm vóc vũ trụ. Người anh hùng ra đi thực hiện chí lớn như chim bằng
được trở về với trời bể mênh mang. Cũng với hình ảnh chim bằng, Nguyễn Du đã thể
hiện mong muốn xây dựng Từ Hải là người anh hùng đại diện cho cơng lí của nhân
dân, muốn có một người anh hùng xuất chúng để tát cạn bể oan, giúp đỡ những người
yếu thế như Thúy Kiều.
Qua đoạn trích, đại thi hào Nguyễn Du đã thể hiện quan niệm về người anh hùng
với chân dung kì vĩ, mang tầm vóc vũ trụ, có chí lớn, sự nghiệp lớn, có tài năng, bản
lĩnh phi thường và rất mực tự tin để thực hiện giấc mơ cơng lí “Giữa đường dẫu thấy
bất bằng mà tha”.
III. ĐÁNH GIÁ CHUNG
5


Chị Đẹp Dạy Văn

SĐT: 0975.243.107
Fanpage & Insta: Chị Đẹp Dạy Văn

- Về nghệ thuật: Hình tượng người anh hùng Từ Hải trong Truyện Kiều là
một sáng tạo nghệ thuật đặc sắc của Nguyễn Du về phương diện cảm hứng và nghệ
thuật miêu tả. Nhân vật được xây dựng bằng bút pháp ước lệ tượng trưng cùng với
ngơn ngữ và hình ảnh hàm súc, mang tính biểu đạt cao. Đặc biệt khuynh hướng lí
tưởng hóa đã tạo nên hình tượng người anh hùng Từ Hải phi thường, xuất chúng,
mang tầm vóc vũ trụ.
- Về nội dung:
+ "Chí khí anh hùng" đã miêu tả cuộc chia ly giữa "trai anh hùng" và "gái
thuyền quyên" nhưng nổi bật lên trong đoạn trích là chí khí của người anh hùng Từ
Hải. Từ đó, tác giả gửi gắm ước mơ lãng mạn về một người anh hùng của nhân dân,
thể hiện mạnh mẽ ước mơ cơng lí vẫn âm ỉ trong cảnh đời tù túng của xã hội cũ. Từ
Hải ra đi để vẫy vùng cho phỉ sức, phỉ chí, nhưng hơn nữa cịn ra đi vì thực hiện ước
mơ cơng lí của nhân dân.
+ Đoạn trích tuy ngắn nhưng ý nghĩa lại rất lớn. Nó góp phần bộc lộ giá trị
nhân đạo cao cả của tác phẩm Truyện Kiều.

LUYỆN ĐỀ
Đề bài 1: Dàn ý phân tích hình tượng người anh hùng Từ Hải trong đoạn trích
I. MỞ BÀI
- Giới thiệu tác giả Nguyễn Du, tác phẩm “Truyện Kiều” và đoạn trích “Chí
khí anh hùng”.
- Giới thiệu nhân vật Từ Hải: là hình tượng trung tâm của đoạn trích thể hiện
ước mơ về người anh hùng lí tưởng của tác giả.
II. THÂN BÀI
1.Khái quát:
- Khái niệm về hình tượng văn học
- Vị trí đoạn trích, nhan đề, đề tài

2. Đoạn 1: Từ Hải với ý chí, khát vọng vùng vẫy giữa trời đất
- Hai khơng gian đối lập:
+ “Hương lửa đương nồng”: Mái ấm gia đình với tình u, hạnh phúc ngọt ngào
=> Khơng gian nhỏ hẹp, gắn với thói thường
+ “Bốn phương”, “trời bể mênh mang”: Không gian vũ trụ mênh mông, rộng lớn
nâng tầm vóc người anh hùng lên tầm vũ trụ.
⇒ Thể hiện ước mơ, khát vọng lớn lao của người anh hùng.
→ Từ Hải quyết tâm từ bỏ không gian gia đình ấm êm để đến với khơng gian vũ trụ
để vùng vẫy với những khát vọng.
- “Trượng phu”: Cách gọi thể hiện sự trân trọng đối với những bậc anh hùng có tài
năng, đức độ hơn người
- Tính từ “thoắt”: Sự mau lẹ, quyết đốn, tự tin khơng phân vân.
6


Chị Đẹp Dạy Văn
SĐT: 0975.243.107
Fanpage & Insta: Chị Đẹp Dạy Văn

⇒ Sự thức dậy của lí trí, khí phách anh hùng vượt lên những điều bình thường để làm
những điều phi thường.
- Ánh mắt “trơng vời”, hình ảnh “trời bể mênh mang” và tư thế “thẳng dong”: Khắc
họa hình tượng người tráng sĩ với khát vọng vùng vẫy, chí khí và vẻ đẹp mang tầm
vóc vũ trụ, lên đường với tư thế dứt khoát, mạnh mẽ đi liền một mạch khơng ngoảnh
lại
3. Đoạn 2: Từ Hải với tình cảm, khát vọng hạnh phúc và lí tưởng, hồi bão lớn
lao, phi thường
3.1. Từ Hải với tình yêu và khát vọng hạnh phúc lớn lao
- Khái quát ngắn gọn về lời của Thúy Kiều.
- Trước lời nói của Kiều, Từ Hải đã trách móc nhẹ nhàng:

+ “Tâm phúc tương tri”: Là người tri kỉ, hiểu rõ lòng dạ của nhau.
⇒ Từ Hải lấy đạo tri kỉ ra để thuyết phục Kiều ở lại, với Từ Hải Kiều khơng
phải người vợ, người tình mà là một người tri kỉ.
+ “Nữ nhi thương tình”: Thói nữ nhi tầm thường
⇒ Với Từ Hải, Kiều khơng phải cô gái tầm thường mà là người thông minh,
sắc sảo, tinh tế. Lời trách móc của Từ Hải cho thấy tình u của chàng đối với Thúy
Kiều khơng phải tình cảm tầm thường mà là mối tình tri kỉ, trân quý lẫn nhau.
- Lời hứa hẹn thể hiện khát vọng hạnh phúc lớn lao của Từ Hải:
+ “Làm cho rõ mặt phi thường”: Thực hiện được hồi bão, lí tưởng anh hùng.
+ “Rước nàng nghi gia”: Rước Thúy Kiều danh chính ngơn thuận về làm vợ,
cho nàng một danh phận, cùng nàng hưởng vinh hoa, phú quý.
→ Từ Hải ra đi không chỉ hướng đến sự nghiệp của một bậc anh hùng mà còn
hướng đến khát vọng hạnh phúc phi thường của “trai anh hùng với gái thuyền
quyên”.
- Hình ảnh “bốn bể không nhà” kết hợp với câu hỏi tu từ “theo càng thêm bận biết là
đi đâu?”:
+ Can ngăn và lo lắng cho Thúy Kiều, không muốn nàng phải chịu cảnh bốn bể là
nhà, không chốn dung thân.
+ Thể hiện sự quyết chí ra đi, ra đi là khơng vương thê nhi.
3.2. Lí tưởng, hồi bão lớn lao và sự tự tin nhất mực của người anh hùng
- Hình ảnh “mười vạn tinh binh”, “tiếng chiêng dậy đất, bóng tinh rợp đường”:
⇒ Thể hiện hồi bão phi thường của Từ Hải, muốn xây dựng cơ đồ của một bậc đế
vương, chí khí xứng đáng tầm vóc của một bậc anh hùng.
- Khoảng thời gian “một năm”: Thái độ tự tin, quyết tâm thực hiện lí tưởng anh hùng.
-> Với những hình ảnh ước lệ đã cho thấy chí khí hồi bão, khát vọng lớn lao phi
thường của người anh hùng Từ Hải.
4. Đoạn 3: Hình ảnh Từ Hải lúc lên đường
- “Quyết lời”: Lời nói dứt khốt, quyết đoán
- “Dứt áo ra đi”: Thái độ mạnh mẽ, quyết tâm, dứt khoát.


7


Chị Đẹp Dạy Văn
SĐT: 0975.243.107
Fanpage & Insta: Chị Đẹp Dạy Văn

- “Gió mây bằng đã...đến kì dặm khơi”: Bút pháp lí tưởng hóa đã cực tả dáng vẻ tựa
như cánh chim bằng cất mình bay thẳng vào mn trùng dặm khơi của người anh
hùng
⇒ Từ Hải là người có chí khí anh hùng, hồi bão lớn lao cùng bản lĩnh phi thường.
III. ĐÁNH GIÁ CHUNG
1. Nghệ thuật xây dựng nhân vật
- Bút pháp miêu tả, khắc họa nhân vật qua dáng vẻ, hành động, lời nói
- Ngơn ngữ đối thoại trực tiếp
- Hình ảnh ước lệ với các danh từ, động từ, tính từ giàu giá trị biểu đạt.
- Bút pháp lí tưởng hóa
2. Ý nghĩa của hình tượng
- Thể hiện quan niệm, ước mơ về người anh hùng lí tưởng của thời đại: chí khí, hồi
bão lớn lao, khát vọng phi thường, tình cảm cao đẹp.
- Là biểu tượng về khát vọng tự do và lẽ cơng bằng.
- Góp phần bộc lộ tinh thần nhân đạo cao cả (Phải có người anh hùng như Từ Hải để
những những người bất hạnh như Thúy Kiều được hạnh phúc và tát cạn bể oan, Ca
người con người, Hướng con người đến cuộc sống tốt đẹp hơn)
Đề bài 2: Dàn Ý Nhận xét về đặc điểm của cách miêu tả người anh hùng Từ Hải
trong đoạn trích “Chí khí anh hùng”, trích “Truyện Kiều” của Nguyễn Du.
I. MỞ BÀI
- Giới thiệu nhân vật Từ Hải trong Truyện Kiều của Nguyễn Du: Mang vẻ đẹp của
một bậc anh hùng cái thế.
- Đặc biệt, qua đoạn trích "Chí khí anh hùng", tác giả đã xây dựng Từ Hải với cảm

hứng ngợi ca theo bút pháp ước lệ, lí tưởng hóa.
II. THÂN BÀI
1. Hình ảnh nhân vật mang dáng dấp của một "quốc sĩ" phóng túng, oai hùng
- Tư thế của người anh hùng: "Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong"
=> Chỉ với "thanh gươm yên ngựa" sẽ tạo dựng được sự nghiệp lớn, ngày trở về sẽ có
"mười vạn tinh binh".
- Hình ảnh người anh hùng mang một sắc vóc kì vĩ, lớn lao: "Gió mây bằng đã đến kì
dặm khơi".
- Hình ảnh người quân tử bắt đầu con đường hành hiệp trượng nghĩa, gây dựng sự
nghiệp lớn với khí chất ngút trời qua các tính từ, động từ mạnh chỉ bậc “trượng phu”:
"thoắt, dứt, thẳng rong, tinh binh, phi thường, dặm khơi, bốn bể..." => Miêu tả sắc
vóc, hồi bão, khát vọng của một bậc "trượng phu".
- Ngôn ngữ đối thoại cùng với những biện pháp miêu tả có tính thậm xưng, ước lệ
cũng góp phần làm cho khuynh hướng lí tưởng hóa trong ngịi bút Nguyễn Du thêm
phần nổi bật. Hình ảnh Từ Hải được hiện lên với vẻ đẹp của sự phi thường.
8


Chị Đẹp Dạy Văn
SĐT: 0975.243.107
Fanpage & Insta: Chị Đẹp Dạy Văn

- Anh hùng, tráng sĩ là mẫu nhân vật lí tưởng truyền thống của văn học trung đại.
Các nhà văn, nhà thơ đã khái quát thành những khuôn mẫu miêu tả người anh hùng
trên hai phương diện: ước lệ và cảm hứng vũ trụ. Hai phương diện này gắn bó chặt
chẽ với nhau. Hình tượng Từ Hải của Nguyễn Du vừa nằm trong hệ thống thi pháp tả
người anh hùng của văn học trung đại đồng thời có những nét riêng biệt, Từ Hải vào
trong những phẩm chất rất người khiến cho nhân vật anh hùng nhưng không quá cách
biệt với đời thường.
2. Hình ảnh nhân vật mang những nét đời thường

- Khi đối thoại với Thúy Kiều, Từ coi Kiều là "tâm phúc tương tri", khuyên nàng hãy
vượt qua những suy nghĩ của một "nữ nhi thường tình".
- Từ mang lại niềm tin cho Thúy Kiều, tin vào ngày chàng khải hoàn trở về trong
khúc tráng ca oai hùng sẽ đón nàng về dinh.
=> Người chồng hết mực chân thành, yêu thương vợ; niềm tin sắt đá vào bản thân, sự
nghiệp, sự coi trọng hết mực dành cho Kiều.
III. KẾT BÀI
- Đánh giá, nhận định lại cách miêu tả người anh hùng Từ Hải trong đoạn trích “Chí
khí anh hùng” của nhà thơ Nguyễn Du (Tham khảo đề 1).

9