BÀI THUYẾT TRÌNH
THI GIÁO VIÊN MẦM NON DẠY GIỎI CẤP HUYỆN
CHU KỲ 2019 - 2021
Biện pháp: “Nâng cao hiệu quả tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mẫu
giáo 5 - 6 tuổi trong trường mầm non”
Họ tên: Đặng Thị Hồng
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị: Trường mầm non Thanh Vân
1. Lý do chọn biện pháp:
Vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mầm non, trong đó trị chơi dân
gian khơng thể thiếu được trong đời sống trẻ thơ. Trị chơi dân gian nó chứa
đựng cả một nền văn hóa Việt Nam đậm đà bản sắc dân tộc, không chỉ giúp trẻ
phát triển tư duy sáng tạo, mà còn giúp trẻ hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình,
tình yêu q hương đất nước ...
Ngày nay thì các trị chơi dân gian dường như xa lạ đối với trẻ và đang
ngày càng bị mai một và lãng quên không chỉ ở các thành phố mà cịn cả ở các
vùng nơng thơn, nơi mà đang dần bị đơ thị hóa. Trẻ quen sống trong sự sung túc
và bao bọc của cha mẹ và một xã hội cơng nghiệp hóa đã khiến trẻ em dần mất đi
tuổi thơ trên những cánh đồng và trên lưng trâu với những khám phá đầy lý thú.
Với tốc độ phát triển của công nghệ thông tin cùng những trị chơi hiện đại ...
Qua thực tiễn tơi nhận thấy việc tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ tại
nhóm lớp cịn mang tính qua loa, hình thức, hiệu quả chưa cao: Việc lựa chọn trò
chơi dân gian vào dạy trẻ còn chưa phong phú, đồ dùng chuẩn bị cho trò chơi
còn đơn điệu, nghèo nàn, địa điểm tổ chức trò chơi nhiều khi chưa phù hợp, việc
lồng ghép trò chơi dân gian vào các hoạt động còn ít, nhiều trẻ chưa hứng thú
tham gia vào trò chơi dân gian, kỹ năng chơi của trẻ cịn hạn chế...
Vì vậy để giúp trẻ hiểu và tìm về cội nguồn dân tộc, giữ được nét văn hóa
truyền thống của ơng cha ta qua những trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết.
1

Nhưng làm thế nào để tổ chức được các trò chơi dân gian thực sự có hiệu quả, lơi
cuốn và hấp dẫn trẻ nên tôi chọn và đưa ra biện pháp: “Nâng cao hiệu quả tổ
chức trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi trong trường mầm non”
2. Mục đích ý nghĩa của biện pháp:
Giúp trẻ hứng thú tham gia vào các trò chơi dân gian, có kỹ năng chơi các
trị chơi dân gian, rèn luyện thể chất, sự khéo léo, trở lên nhanh nhẹn và hoạt bát
tạo được sự đồng thuận, đoàn kết giữa trẻ với nhau.
Giữ được truyền thống văn hóa dân gian của ông cha ta từ ngàn xưa.
3. Thực trạng:
Theo khảo sát ban đầu khi chưa thực hiện biện pháp lớp tôi phụ
trách gồm 33 cháu ở độ tuổi mẫu giáo 5 - 6 tuổi.
STT
1

Nội dung
Trẻ thuộc các bài đồng dao và chơi được với trò
chơi dân gian

Số trẻ

Tỷ lệ

19/33

58 %

2

Trẻ hứng thú tham gia chơi trị chơi dân gian


20/33

61%

3

Trẻ có kỹ năng chơi trò chơi dân gian

18/33

55%

4. Nội dung biện pháp:
4. 1. Tự học và tự bồi dưỡng nâng cao trình độ bản thân:
Xác định được nhiệm vụ của mình, bản thân tơi đã đề ra cho mình mục
tiêu là nghiên cứu tìm hiểu về các trị chơi dân gian giành cho trẻ mầm non nói
chung và trẻ 5 – 6 tuổi nói riêng. Sưu tầm các trị chơi dân gian truyền thống của
ơng cha ta để lại ... tìm hiểu kỹ cách chơi, luật chơi, cách làm đồ dùng đồ chơi
của các trò chơi dân gian và vận dụng vào dạy trẻ.
Học tập bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ do phòng giáo dục và trường
tổ chức.
Học tập bạn bè đồng nghiệp, chuyên san, trên các phương tiện thông tin:
báo, đài, ti vi....

2


4.2. Lựa chọn trò chơi dân gian phù hợp với độ tuổi và khả năng
nhận thức của trẻ:
Trò chơi dân gian rất phong phú, đa dạng, nhưng khơng phải trị chơi dân

gian nào cũng phù hợp với trẻ 5- 6 tuổi. Vì thế tơi lựa chọn các trị chơi có luật
chơi, cách chơi phù hợp với độ tuổi. Trò chơi dân gian có nội dung khơng q dễ
cũng khơng q khó vì những trị chơi dân gian phức tạp khơng những không
giúp trẻ phát triển mà ngược lại trẻ sẽ rất lúng túng, thụ động trong quá trình giải
quyết vấn đề , trò chơi phải giúp trẻ củng cố tư duy, ngôn ngữ, vận động và
những kỹ năng cần thiết cho trẻ. Các đồ dùng, đồ chơi trong trò chơi phải dễ
kiếm và gần gũi với trẻ. Trò chơi phải gây được sự hứng thú trên trẻ và thu hút
được sự chú ý từ nhiều trẻ, phải có sự tham gia của nhiều trẻ trong lớp học, gần
gũi với cuộc sống hàng ngày của trẻ.
Đối với trẻ 5 - 6 tuổi khả năng chú ý có chủ định và nhận thức của trẻ tốt
hơn vì thế trẻ có thể chơi được các trị chơi dài và khó hơn nên tơi chọn trò chơi:
“Lộn cầu vồng”, “Chi chi chành chành”, “Tập tầm vông”, “Nu na nu nống”,
“Dung dăng dung dẻ” “Kéo co”, “Mèo đuổi chuột”, “Bịt mắt bắt dê”, “ Rồng rắn
lên mây”, “đi cầu đi quán”, “Câu ếch”, “Kéo cưa lừa xẻ”, “Thả đĩa ba ba”,
“Oẳn tù tì”, “Chồng nụ chồng hoa”...
4.3. Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi, lời đồng dao và địa điểm trước khi tổ
chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian:
* Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho các trò chơi:
Đồ dùng của trò chơi dân gian cũng phong phú và mang đặc thù riêng,
mỗi trị chơi có mỗi lọai đồ dùng tương ứng. Nếu thiếu đồ dùng đồ chơi thì sẽ
khơng thể thực hiện được trị chơi. Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi
một trị chơi dân gian nào đó, tơi đã phải tìm hiểu trước về cách chơi và luật
chơi, cũng như các đồ dùng trong trò chơi cần đến. Để từ đó có thể chuẩn bị đầy
đủ những đồ dùng cần thiết cho trò chơi.

3


VD: Trị chơi bịt mắt bắt dê phải có khăn để bịt mắt, hay trị chơi kéo co
phải có sợi dây thừng dài 2-3m, trị chơi ơ ăn quan cần có sỏi, ơ quan,


Hình ảnh: Chuẩn bị khăn, chạc, sỏi...
* Dạy trẻ đọc thuộc lời đồng dao với những trò chơi có lời đồng dao:
Hầu hết các trị chơi dân gian đều có lời ca đặc trưng riêng cho từng trị
chơi. Khi chơi trẻ khơng chỉ vận động mà chúng thường vừa chơi vừa hát hoặc
đọc lời đồng dao, các bài đồng dao mang đến sự vui tươi, nhí nhảnh, nhộn nhịp
ở trẻ. Mặc dù không phải bài đồng dao nào cũng mang lại ý nghĩa cho trẻ, song
bài đồng dao nào cũng phù hợp với tư duy và sự hồn nhiên của trẻ.
VD: Trò chơi “ Rồng rắn lên mây”
Trẻ đọc:

Rồng rắn lên mây
Có cây núc nắc
....................
4


Tha hồ mà đuổi”
Lời bài đồng dao còn còn giúp trẻ phát âm rõ ràng, chính xác, giáo dục
tính tập thể.
Trị chơi chỉ có thể được tổ chức tốt khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính
vì vậy, tơi thường xuyên cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân
gian trước khi tổ chức cho trẻ chơi. Tôi luôn hướng dẫn trẻ đọc bài đồng dao vào
các thời điểm như: Giờ đón và trả trẻ, trị chuyện sáng, hoạt động ngoài trời,
hoạt động chiều ... Khi trẻ đã thuộc lời đồng dao, thì mới tổ chức cho trẻ chơi
các trò chơi tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế trẻ chơi rất hứng thú và tích
cực tham gia chơi.
* Chuẩn bị địa điểm:
Đồ dùng chuẩn bị đầy đủ và lời đồng dao đã thuộc rồi nhưng nếu thiếu đi
một địa điểm để tổ chức trò chơi thì trị chơi cũng khơng thể diễn ra được. Vì

vậy trước khi tổ chức trị chơi tơi đã tìm hiểu kỹ cách chơi, luật chơi, đặc điểm
của từng trò chơi để từ đó lựa chọn địa điểm chơi phù hợp.
Với những trị chơi dân gian mang tính tập thể cao, số lượng trẻ chơi
đơng nên địi hỏi địa điểm phải có diện tích rộng như: Trị chơi “Kéo co”;
“Chrồng nụ chồng hoa”, “cướp cờ”… thì tổ chức dưới sân phát triển vận động
hay dưới sân trường.
Nhưng lại cũng có những trị chơi tĩnh, trẻ hay chơi theo các nhóm nhỏ
như "Chi chi chành chành", "Tập tầm vơng", "Ơ ăn quan". Chính vì vậy mà tơi
tận dụng các địa điểm để tổ chức từng trị chơi sao cho phù hợp.
Ví dụ: Trị chơi "Ơ ăn quan" thì có thể chọn địa điểm là các hành lang của
lớp cũng có thể tổ chức cho trẻ chơi được.

5


Hình ảnh: Chuẩn bị đia điểm chơi trị chơi “ơ ăn quan”
4.4. Lựa chọn và tổ chức lồng ghép các trò chơi phù hợp với từng
hoạt động và từng chủ đề:
Mỗi hoạt động của trẻ đều nhằm đạt được một mục đích nhất định. Vì thế
hoạt động nào cũng có đặc trưng riêng của nó. Chính vì vậy tơi đã chú ý chọn và
tổ chức các trò chơi dân gian sao cho phù hợp với tính chất của từng hoạt động,
từng chủ đề.
Hoạt động thể dục sáng: Trò chơi dân gian sau thể dục sáng làm cho trẻ
vui vẻ, thoải mái để chuẩn bị vào hoạt động chung. Vì vậy khi cho trẻ tập xong
bài thể dục sáng thì tơi cho trẻ chơi trò chơi phù hợp với tất cả tập thể với số
lượng đông các cháu và không gây lộn xơn giữa các hàng.
Ví dụ: Trị chơi tập tầm vơng, dấu tay, chim bay ....
Hoạt động ngồi trời: Tơi tận dụng khơng gian thống mát, rộng rãi để
tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi nhằm phát các tố chất vận động, mang tính tập
thể địi hỏi phải có khơng gian rộng: Trị chơi: “Bịt mắt bắt Dê”, “Rồng rắn lên

mây”, “Nhảy dây” ... Qua các trò chơi trẻ sẽ thể hiện hết mình phát huy tính
năng động, hoạt bát ở trẻ.
VD: Trò chơi “Rồng rắn lên mây” của trẻ được thực hiện tại giờ hoạt
động ngoài trời.

6


Hình ảnh: Trị chơi “Rồng rắn lên mây”
Đối với các hoạt động học: Tôi lựa chọn phù hợp với từng loại hoạt
động, từng đề tài và từng chủ đề. Hoạt động khám phá khoa học, làm quen với
toán, làm quen văn học. Tơi chọn những trị chơi nhằm phát triển nhận thức,
ngôn ngữ; cung cấp những kĩ năng cần thiết cho trẻ, kĩ năng hoạt động theo
nhóm … Rèn luyện khả năng ghi nhớ và tư duy cho trẻ.
VD: Hoạt động âm nhạc: Tơi chọn các trị chơi có giai điệu và lời hát như
các trò chơi: “Vuốt ve” ...
VD: Hoạt động phát triển vận động: Tôi lựa chọn các trò chơi vận động
như: Trò chơi “Rồng rắn lên mây”, “Chồng nụ, chồng hoa”, “Nhảy lò cò”, “Kéo
co” ... nhằm rèn luyện thân thể khoẻ mạnh, hoạt bát và năng động. Nhiều trò
chơi đòi hỏi trẻ phải mạnh mẽ, nhanh chân, nhanh mắt, nhanh miệng. Trẻ phải
có sức khỏe mới có thể vui chơi và ngược lại vui chơi giúp cho trẻ thêm khỏe
mạnh và năng động.

7


Hình ảnh: Trị chơi: “Kéo co”
VD: Đối với hoạt động làm quen tốn, trị chơi “Tập tầm vơng”, “Oản tù
tì” để trẻ vừa hát vừa làm theo yêu cầu của cơ.


Hình ảnh: Trị chơi “Tập tầm vơng”
Hoạt động phát triển vận động ngồi trời: Tận dụng khơng gian rộng và
thống của sân phát triển vận động, tôi thường tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi
vận động nhằm rèn luyện và phát triển thể lực cho trẻ như: "Rồng rắn lên mây",
"Bịt mắt bắt dê", "Nhảy bao bố”, “Cướp cờ”, “Kéo co”, “Mèo đuổi chuột” ...

8


Hình ảnh: Trị chơi “Nhảy bao bố”
Hoạt động góc: Tơi tổ chức cho trẻ chơi các trị chơi có thể chơi theo
nhóm nhỏ trong một khơng gian hẹp như: "Ơ ăn quan", "Chuyền thẻ", "Kéo cưa
lửa xẻ", “Cắp cua”, “ Chi chi chành chành”, “Nu na nu nống”....

Hình ảnh trị chơi: “Ơ ăn quan”
Trong hoạt động chiều: Tơi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi tĩnh, cả
lớp cùng chơi, và chọn trị chơi khơng có đồ dùng, khơng hoạt động nhiều,
ngồi tại chỗ có thể chơi được như: "Chi chi chành chành", "Tập tầm vông",
“Nu na nu nống”...
9


Hình ảnh: Trị chơi “Nu na, nu nống”
Trong trị chơi dân gian cịn có loại trị chơi sáng tạo trị chơi này tôi
hướng dẫn trẻ làm những đồ vật bằng vật liệu thiên nhiên như làm chong chóng,
xếp con trâu, con châu chấu bằng lá dừa … trò chơi này giúp trẻ khéo tay phát
huy sáng kến, phát triển năng khiếu thẩm mỹ cho trẻ.

Hình ảnh: Trẻ làm các đồ chơi từ nguyên vật liệu thiên nhiên
Tôi luôn lựa chọn những trò chơi dân gian nhẹ nhàng để lồng ghép

chuyển tiếp từ hoạt động này sang hoạt động khác nhằm gây hứng thú cho trẻ.
Ngoài ra khi lựa chọn các trị chơi dân gian trong hoạt động chung tơi lựa chon
các trò chơi phù hợp với đề tài và chủ đề của bài dậy
10


VD: Đối với chủ đề "Thế giới động vật" tôi tổ chức các trò chơi: "Bịt mắt
bắt dê", “Mèo đuổi chuột” bắt vịt trên cạn…
Chủ đề "Tết và mùa xuân" là thời điểm thích hợp để giới thiệu cho trẻ
các trò chơi truyền thống của dân tộc trong dịp lễ tết như: “Chơi đu”; “Cướp
cờ”; “Ném còn”; “Bịt mắt đập niêu”….
Đối với chủ đề "Thế giới thực vật" tôi cho trẻ chơi các trò chơi: “Trồng
nụ trồng hoa” gieo hạt …

Hình ảnh : Trị chơi “Chồng nụ, chồng hoa”
Khi tổ chức để trò chơi thực sự hấp dẫn và thu hút trẻ cùng tham gia tôi
luôn quan tâm đến yếu tố thi đua giữa các tổ, các nhóm, giữa các trẻ với nhau và
động viên kịp thời trẻ chơi, khuyến khích trẻ chơi cùng, chơi đúng luật và cố
gắng hồn thành trị chơi với các bạn trong nhóm.
4. 5. Phối kết hợp với phụ huynh để hướng dẫn trẻ
chơi trò chơi dân gian
Tôi tuyên truyền với các bậc phụ huynh về lợi ích của trị chơi dân gian
đối với trẻ trong buổi họp phụ huynh đầu năm học, bảng tuyên truyền của lớp,
trong giờ đón trả trẻ, trên zalo của nhóm lớp ... tơi nhờ phụ huynh dậy trẻ học
thuộc lời đồng dao của trò chơi dân gian. Đối với những trẻ chậm nhớ, phát âm
không chuẩn lời bài đồng dao trong trị chơi, tơi đánh sẵn bài gửi phụ huynh về
tập cho trẻ đọc, giúp trẻ thuộc bài, phát âm chính xác, góp phần phát triển ngơn
ngữ mạch lạc cho trẻ.
11



Tôi kết hợp với phụ huynh để sưu tầm những trò chơi dân gian mà phụ
huynh biết phù hợp với từng chủ đề, huy động thêm đồ dùng, đồ chơi, phế liệu
gia đình có như các loại chai nhựa, hột hạt, bao tải ... để làm đồ chơi phục vụ
cho các trò chơi.
5. Kết quả sau khi áp dụng biện pháp:
5.1. Kết quả:
Trẻ say mê hứng thú tích cực tham gia vào các trò chơi dân gian trong các
hoạt động.
Kỹ năng chơi các trò chơi dân gian của trẻ được tăng lên rõ rệt.
Nhận thức và thể lực của trẻ phát triển tốt. Trẻ nhanh nhẹn, năng động, tự
tin hơn , tham gia vào các hoạt động tập thể, hồn nhiên khi giao tiếp với mọi
người xung quanh, giúp các trẻ trong lớp tơi thêm gắn bó với nhau, nâng cao
tinh thần đoàn kết và ý thức tập thể của trẻ.
Qua khảo sát cho thấy kết quả đạt được như sau:

STT

Nội dung

Trước khi
thực hiện các
biện pháp

Sau khi thực
hiện các biện
pháp

So sánh


Số trẻ

Tỷ lệ
%

Số trẻ

Tỷ lệ
%

1

Trẻ thuộc các bài đồng
dao và chơi được với trò
chơi dân gian

19/33

58%

32/33

97%

Tăng 39%

2

Trẻ hứng thú tham gia
chơi các trị chơi dân

gian

20/33

61%

33/33

100%

Tăng 39%

3

Trẻ có kỹ năng chơi trò
chơi dân gian

18/33

55%

31/33

94%

Tăng 39%

5.2. Ứng dụng:
Biện pháp này đã được áp dụng tại trường mầm non Thanh Vân. Trẻ rất
hứng thú tham gia chơi trò chơi dân gian và đạt hiệu quả cao thỏa mãn nhu


12


cầu vui chơi của trẻ. Biện pháp này có thể áp dụng vào các trường Mầm Non
trong huyện.
6. Kết luận:
Trò chơi dân gian có tầm quan trọng rất lớn đối với sự phát triển của trẻ
nhỏ. Giúp trẻ thỏa mãn nhu cầu vui chơi, vừa góp phần nâng cao nhận thức, phát
triển các giác quan, tăng cường thể lực cho trẻ, phát triển ở trẻ tinh thần tập thể,
biết nhường nhịn bạn bè, biết giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm của mình với bạn
khác, giữ được truyền thống văn hóa dân gian, đậm đà bản sắc dân tộc của ông
cha ta từ ngàn xưa.
Khi tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ giáo viên cần tìm hiểu kỹ cách chơi,
luật chơi và chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết để tiến hành trò chơi như: đồ
dùng, đồ chơi, địa điểm chơi tập và nội dung chơi phải phù hợp với chủ điểm,
phù hợp với lứa tuổi.
Trên đây là Biện pháp: “Nâng cao hiệu quả tổ chức trò chơi dân gian cho
trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi trong trường mầm non” tôi đã áp dụng thành công trên
trẻ. Trong q trình thực hiện biện pháp khơng tránh khỏi thiếu sót, tơi rất mong
nhận được sự đóng góp ý kiến của ban giám khảo để biện pháp của tôi được
hồn thiện hơn
Tơi xin trân thành cảm ơn !
Thanh vân, ngày 26 tháng 2 năm 2021
XÁC NHẬN CỦA NHÀ TRƯỜNG
HIỆU TRƯỞNG

NGƯỜI VIẾT

Nguyễn Thị Thu


Đặng Thị Hồng

13