Chương 3
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐỘC LẬP DÂN
TỘC VÀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI


I. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐỘC LẬP DÂN TỘC

Khái niệm:
Dân tộc
- Là một vấn đề rộng lớn bao gồm những quan hệ
về chính trị, kinh tế, lãnh thổ, pháp lý, tư tưởng và
văn hoá giữa các dân tộc, các nhóm dân tộc và bộ
tộc.
- Thực chất vấn đề dân tộc mà Hồ Chí Minh đề
cập tới là vấn đề dân tộc thuộc địa.

2


1. Vấn đề độc lập dân tộc
a. Độc lập, tự do là quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm của tất
cả các dân tộc

- Độc lập tự do là khát vọng lớn nhất của HCM và
nhân dân Việt Nam
+ Tự do cho đồng bào tôi, độc lập cho Tổ quốc tôi, đấy là
tất cả những điều tôi muốn; đấy là tất cả những điều tơi
hiểu”.
+ Tư tưởng đó được thể hiện trong bản yêu sách, mà Người
gửi đến Hội nghị hồ bình Vécxây năm 1919, địi ...
+ “Dù hy sinh tới đâu, dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn

cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập!” (8/1945)
+ Thể hiện trong bản “Tuyên ngôn độc lập năm” 1945
+ Trong “Lời kêu gọi toàn quốc
3 kháng chiến” 1946


1. Vấn đề độc lập dân tộc
b. Độc lập dân tộc phải gắn liền với tự do, cơm áo và
hạnh phúc của nhân dân

- Thuyết tam dân của Tôn Trung Sơn
- Tuyên ngôn “Nhân quyền và dân quyền” của cách
mạng Pháp 1789
- Cách mạng tháng tháng tám 1945

4


1. Vấn đề độc lập dân tộc
c. Độc lập dân tộc phải là nền độc lập thực sự, hoàn
toàn và triệt để

- Người nhấn mạnh: Độc lập mà người dân khơng có
quyền tự quyết về ngoại giao, khơng có qn đội
riêng, khơng có tài chính riêng…, độc lập đó chẳng
có ý nghĩa gì.
- Vì vậy, ngày 6.3.1946 Người thay mặt Chính phủ ký
với Pháp Hiệp định sơ bộ.

5



1. Vấn đề độc lập dân tộc
d. Độc lập dân tộc gắn liền với thống nhất và toàn vẹn
lãnh thổ
- 1946 trong bức Thư gởi đồng bào nam bộ HCM khẳng
định: “ Đồng bào Nam bộ là dân Việt Nam, Sơng có thể
cạn, núi có thể mịn, song chân lý đó khơng bao giờ thay
đổi”
- Tháng 2.1958 Người khẳng định: “Nước Việt Nam là một,
dân tộc Việt Nam là một”.
- Trong Di Chúc Bác viết: “Dù khó khăn gian khổ đến mấy,
nhân dân ta nhất định hoàn toàn thắng lợi. Đế quốc Mỹ nhất
định cút khỏi nước ta. Tổ quốc ta nhất định sẽ thống nhất.
Đồng bào Nam Bắc nhất định sẽ sum họp một nhà”
6


2. Về cách mạng giải phóng dân tộc
Mâu thuẫn chủ yếu ở các nước
thuộc địa phương Đông (MTDT)
Đối tượng của CMTĐ: chủ nghĩa
thực dân và tay sai phản động

Yêu cầu cấp thiết của CMTĐ:
Độc lập dân tộc
Nhiệm vụ hàng đầu của
CMTĐ: Giải phóng dân tộc
7



2. Về cách mạng giải phóng dân tộc
Mục tiêu
Phương
pháp CM

Conđường
CMGPDT

Khả năng
CM

Lãnh đạo
cách mạng
Lực lượng
cách mạng
8


Đánh đổ ách thống trị
của CNTD

MỤC
TIÊU

Giành độc lập dân tộc
Thiết lập chính quyền
của nhân dân

“Cuộc CM Đơng Dương” hiện tại không phải là

cuộc CM tư sản dân quyền (cuộc CM phải giải
quyết 2 vấn đề: phản đế và điền địa). Mà là cuộc
CM giải quyết vấn đề cần kíp là “dân tộc giải
phóng” – Đó là cuộc CM dân tộc giải phóng.


2. Về cách mạng giải phóng dân tộc
a. Cách mạng giải phóng dân tộc muốn thắng lợi phải
đi theo con đường cách mạng vô sản.
Bài học rút ra từ những con đường cứu
nước trước đó.

CM tư sản là khơng triệt để.

Con đường giải phóng dân tộc.


a. Cách mạng giải phóng dân tộc muốn thắng lợi phải
đi theo con đường cách mạng vô sản.
- Rút bài học từ sự thất bại của các con đường cứu nước
trước đó

Hồ Chí Minh đánh giá về con đường cứu nước của:
+ Phan Bội Châu: “Đưa hổ cửa trước, rước beo cửa sau”.
+ Phan Chu Trinh: “Chẳng khác gì xin giặc rủ lịng thương”.
+ Hồng Hoa Thám: “Vẫn nặng về cốt cách phong kiến”.


- CM tư sản là không triệt để


“CM Pháp cũng như CM Mỹ, nghĩa là CM tư sản, CM
không đến nơi, tiếng là cộng hòa và dân chủ, kỳ thực
trong thì nó tước lục cơng nơng, ngồi thì nó áp bức
thuộc địa”

Cuộc cách mạng tư sản Pháp (1789 – 1794) đã
kết thúc bằng sự ra đời của nền Cộng hòa Pháp


- Con đường giải phóng dân tộc
 “ Trong thế giới bây giờ chỉ có cách mệnh Nga là đã
thành công và thành công đến nơi, nghĩa là dân chúng
được hưởng cái hạnh phúc tự do, bình đẳng thật...”
 CMT10 Nga không chỉ là một cuộc CM vô sản mà cịn là
một cuộc CM giải phóng dân tộc, “mở ra trước mắt thời
đại CM chống đế quốc, thời đại giải phóng dân tộc”.
 “Chỉ có giải phóng giai cấp vơ sản thì mới giải phóng
được dân tộc; cả hai cuộc giải phóng này chỉ có thể là sự
nghiệp của CNCS và của CM thế giới”.
“Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc khơng có con
đường nào khác con đường CM vô sản”


b. Cách mạng giải phóng dân tộc trong thời đại
mới phải do Đảng Cộng sản lãnh đạo

Cách mạng trước hết phải có Đảng

Đảng CSVN là người lãnh đạo duy nhất



Cách mạng trước hết phải có Đảng
 Muốn làm cách mệnh “trước phải làm cho dân giác
ngộ … phải giảng giải lý luận và chủ nghĩa cho dân
hiểu”, “cách mệnh phải hiểu phong trào thế giới, phải
bày sách lược cho dân… Vậy nên, sức cách mệnh phải
tập trung, muốn tập trung phải có đảng cách mệnh”
 “Trước hết phải có Đảng cách mệnh, để trong thì vận
động và tổ chức dân chúng, ngồi thì liên lạc với dân
tộc bị áp bức và giai cấp vơ sản mọi nơi. Đảng có vững
CM mới thành cơng, cũng như người lái đị có vững
thuyền mới chạy”.
 Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng của giai cấp công
nhân, của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam


c. Cách mạng giải phóng dân tộc phải dựa trên lực
lượng đồn kết tồn dân tộc, lấy liên minh cơng-nơng
làm nền tảng.
- Chủ nghĩa Mác Lênin khẳng định: Cách mạng là sự
nghiệp của quần chúng nhân dân,, quần chúng
nhân dân là chủ thể sáng tạo nên lịch sử”
 Hồ Chí Minh nhấn mạnh vai trị động lực CM của
cơng nhân và nông dân. Người khẳng định “công
nông là gốc của cách mệnh”. Đồng thời, Người
không xem nhẹ khả năng CM của các giai cấp, tầng
lớp khác. Người coi tiểu tư sản, tư sản dân tộc và
một bộ phận giai cấp địa chủ là bạn đồng minh của
CM.



d. Cách mạng giải phóng dân tộc cần chủ động, sáng
tạo và có khả năng giành thắng lợi trước cách mạng vơ
sản ở chính quốc.
Nguyễn Ái Quốc khẳng định:
“ tất cả sinh lực của chủ nghĩa tư bản quốc tế đều lấy
ở các thuộc địa”
“ …nọc độc và sức sống của con rắn độc tư bản chủ
nghĩa đang tập trung ở các nước thuộc địa”
Vì vậy: nhân dân các nước thuộc địa có khả năng cách
mạng to lớn
- Người khẳng định: “Cơng cuộc giải phóng anh em
chỉ có thể thực hiện được bằng sự nổ lực của bản thân
anh em”.


d. Cách mạng giải phóng dân tộc cần chủ động, sáng
tạo và có khả năng giành thắng lợi trước cách mạng
vơ sản ở chính quốc.
 Quan điểm của Quốc tế Cộng sản: “chỉ có thể thực
hiện hồn tồn cơng cuộc giải phóng các nước thuộc
địa khi giai cấp vơ sản giành được thắng lợi ở các
nước tư bản tiên tiến”.
 Quan điểm Hồ Chí Minh:
+ CMTĐ và CMVS ở chính quốc có mối liên hệ mật
thiết với nhau trong cuộc đấu tranh chống CNĐQ.
Đây là mối quan hệ bình đẳng chứ khơng phải là
quan hệ chính phụ hay lệ thụơc.



d. Cách mạng giải phóng dân tộc cần chủ động, sáng
tạo và có khả năng giành thắng lợi trước cách mạng
vơ sản ở chính quốc.
- Nhận thức đúng về vai trị, vị trí chiến lược của cách
mạng thuộc địa và sức mạnh dân tộc, Nguyễn Ái
Quốc cho rằng: cách mạng giải phóng dân tộc ở
thuộc địa có thể giành thắng lợi trước cách mạng vơ
sản ở chính quốc.
=> Là luận điểm sáng tạo, có giá trị lý luận to lớn, là
cống hiến quan trọng vào kho tàng lý luận Mác _
Lênin.


e. Cách mạng giải phóng dân tộc phải được tiến hành
bằng phương pháp bạo lực cách mạng
Tính tất yếu của bạo lực CM
- “Chế độ thực dân, tự bản thân nó đã là một hành
động bạo lực của kẻ mạnh đối với kẻ yếu”.
- “Trong cuộc đấu tranh gian khổ chống kẻ thù của
giai cấp và của dân tộc, cần dùng bạo lực CM chống
bạo lực phản CM, giành lấy chính quyền và bảo vệ
chính quyền”.


“Độc lập tự do khơng thể cầu xin mà
có được”. “Chủ nghĩa thực dân Tự bản
thân nó đã là một hành động bạo lực
của kẻ mạnh đối với kẻ yếu”.
Hồ Chí Minh



Nhân dân Miền Nam phá ấp chiến lược


CUỘC CÁCH
MẠNG NỔ RA
KHẮP NƠI…


e. Cách mạng giải phóng dân tộc phải được tiến hành
bằng phương pháp bạo lực cách mạng
Tư tưởng bạo lực CM gắn bó hữu cơ với tư tưởng nhân
đạo hịa bình.
- Tận dụng mọi khả năng giải quyết xung đột bằng biện
pháp hịa bình.
- Chiến tranh chỉ là giải pháp bắt buộc cuối cùng
u thương con người
u chuộng hịa bình, tự do, công lý
Đánh giặc không phải tiêu diệt hết lực lượng mà chủ
yếu đánh bại ý chí xâm lược của giặc, giành thắng lợi
về quân sự với giải pháp ngoại giao kết thúc chiến
tranh


Tư tưởng bạo lực CM gắn bó hữu cơ với tư tưởng nhân đạo
hịa bình.
“CHÚNG TƠI MUỐN HỊA BÌNH NGAY ĐỂ MÁU NGƯỜI VIỆT VÀ
NGƯỜI PHÁP NGỪNG CHẢY. NHỮNG DÒNG MÁU ĐĨ CHÚNG TƠI ĐỀU
Q NHƯ NHAU. CHÚNG TƠI MONG ĐỢI Ở CHÍNH PHỦ VÀ NHÂN
DÂN PHÁP MỘT CỬ CHỈ MANG LẠI HỊA BÌNH. NẾU KHƠNG, CHÚNG

TƠI BẮT BUỘC PHẢI CHIẾN ĐẤU ĐẾN CÙNG ĐỂ GIẢI PHĨNG HỒN
TỒN ĐẤT NƯỚC”.

"LỜI KÊU GỌI TỒN QUỐC KHÁNG CHIẾN CỦA HỒ CHÍ MINH" là văn kiện chính
trị cơng bố đêm 19.12.1946 nhằm phát động cuộc kháng chiến trên toàn quốc của nhân
dân Việt Nam chống lại cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam lần thứ hai của thực dân
Pháp.