tế
Hu
ế

ĐẠI HỌC HUẾ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HUẾ
KHOA KẾ TOÁN – KIỂM TỐN

cK

inh

-----  -----

họ

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP
KIỂM TỐN KHOẢN MỤC CHI PHÍ BÁN HÀNG VÀ
CHI PHÍ QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP TRONG KIỂM TỐN

ại

BCTC DO CƠNG TY TNHH KIỂM TỐN VÀ THẨM ĐỊNH

gĐ

GIÁ AFA THỰC HIỆN

Trư

ờn

NGUYỄN TẤN PHÁT

KHÓA HỌC: 2015 – 2019


tế
Hu
ế

ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HUẾ
KHOA KẾ TOÁN – KIỂM TỐN

cK

inh

-----  -----

họ

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP
KIỂM TỐN KHOẢN MỤC CHI PHÍ BÁN HÀNG VÀ
CHI PHÍ QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP TRONG KIỂM TỐN

ại

BCTC DO CƠNG TY TNHH KIỂM TỐN VÀ THẨM ĐỊNH


gĐ

GIÁ AFA THỰC HIỆN

Sinh viên thực hiện:

ThS. Phạm Thị Hồng Quyên

ờn

Nguyễn Tấn Phát

Giáo viên hướng dẫn:

Lớp: K49A Kiểm Tốn

Trư

Niên Khóa: 2015 - 2019

HUẾ, 05/2019


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Quyên

tế
Hu

ế

LỜI CẢM ƠN

Để hồn thành tốt bài luận văn này, tơi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ từ
quý thầy cô, Ban lãnh đạo cơng ty TNHH Kiểm tốn và Thẩm định giá AFA cùng
với các anh chị phịng Kiểm tốn Báo cáo tài chính của cơng ty.

Trước hết, tơi xin bày tỏ lịng kính trọng và biết ơn đến q thầy cơ giáo
trường Đại học Kinh tế Huế nói chung và các thày cơ trong khoa Kế tốn – Kiểm
tốn nói riêng đã tận tình giảng dạy và cung cấp cho tôi những kiến thức trong

inh

những năm học vừa qua làm cơ sở nền tảng để tơi có thể hồn thành tốt đề tài này.
Đặc biệt tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới cô Phạm Thị Hồng Quyên đã tận tình
hướng dẫn tơi hồn thành bài luận văn này.

cK

Qua đây, tôi cũng xin cảm ơn Ban lãnh đạo Cơng ty TNHH Kiểm tốn và
Thẩm định giá AFA, đặc biệt là các anh chị kiểm tốn viên phịng Kiểm tốn Báo
cáo tài chính đã tạo điều kiện để tơi tiếp xúc với thực tế q trình kiểm tốn cũng

họ

như cung cấp cho tôi rất nhiều tài liệu và nhiệt tình chỉ dẫn để tơi có được những
nhận thức đúng đắn trong q trình hồn thành bài luận văn.
Cuối cùng tơi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè – những người đã ln


gĐ

nghiệp của mình.

ại

đồng hành, chia sẻ, động viên, giúp đỡ để tơi có thể hồn thành tốt khóa luận tốt

Huế, tháng 05 năm 2019
Sinh viên thực hiện
Nguyễn Tấn Phát

Trư

ờn

Một lần nữa, tôi xin chân thành cảm ơn.

SVTH: Nguyễn Tấn Phát

3


GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Quyên

tế
Hu
ế

Khóa luận tốt nghiệp


DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 1.1: Hệ thống tài khoản chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp ..........7
Bảng 2.1: Phân tích sơ bộ TK 641 và 642.....................................................................32
Bảng 2.2 – Tỷ lệ xác định mức trọng yếu tổng thể tương ứng với các chỉ tiêu ............35
Bảng 2.3 – Bảng hướng dẫn cơ sở xác định trọng yếu..................................................35

inh

Bảng 2.4: So sánh chi phí năm nay với năm trước, kết hợp với biến động doanh thu
của doanh nghiệp ...........................................................................................................40

cK

Bảng 2.5: Phân tích chi phí quản lý doanh nghiệp ........................................................41
Bảng 2.6: Phân tích chi phí bán hàng ...........................................................................42
Bảng 2.7: Chi phí quản lý bất thường ..........................................................................45

họ

Bảng 2.8: Chi phí bán hàng được kiểm tra...................................................................47
Bảng 2.9: Chi phí quản lý được kiểm tra .....................................................................48

Trư

ờn

gĐ


ại

Bảng 2.10: Thủ tục kiểm tra tại công ty CP ABC ........................................................49

SVTH: Nguyễn Tấn Phát

ii


GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Quyên

tế
Hu
ế

Khóa luận tốt nghiệp

DANH MỤC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1.1: Sơ đồ hạch toán tổng quát chi phí bán hàng ..................................................9
Sơ đồ 1.2: Sơ đồ hạch tốn tổng qt chi phí quản lí doanh nghiệp .............................10

Trư

ờn

gĐ

ại


họ

cK

inh

Sơ đồ 2.1 – Cơ cấu tổ chức Công ty TNHH Kiểm toán và Thẩm định giá AFA..........27

SVTH: Nguyễn Tấn Phát

iii


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Quyên

tế
Hu
ế

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Báo cáo kết quả kinh doanh

BCTC

Báo cáo tài chính

BGĐ


Ban giám đốc

BHXH

Bảo hiểm xã hội

BHYT

Bảo hiểm y tế

BQT

Ban quản trị

CĐPS

Cân đối phát sinh

inh

BCKQKD

CPBH

Chi phí bán hàng

CP

Cổ phần


CPQLDN

Chi phí quản lí doanh nghiệp
Giám đốc

cK

GĐ
GTGT

Giá trị gia tăng

KSNB

Kiểm sốt nội bộ
Kiểm toán viên

họ

KTV
LNTT

Lợi nhuận trước thuế

MTY

Mức trọng yếu
Tổng giám đốc

ại


TGĐ

TNDN
TNHH
TSCĐ

Thương mại
Thu nhập doanh nghiệp
Trách nhiệm hữu hạn
Tài sản cố định
Vốn chủ sở hữu

Trư

ờn

VCSH

gĐ

TM

SVTH: Nguyễn Tấn Phát

iv


ại


gĐ

ờn

Trư
inh

cK

họ

tế
Hu
ế


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Quyên

tế
Hu
ế

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................i
DANH MỤC BẢNG BIỂU ...........................................................................................ii
DANH MỤC SƠ ĐỒ ................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .........................................................................iv
MỤC LỤC .....................................................................................................................v

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ.................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài .........................................................................................................1

inh

2. Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................................1
2.1. Mục tiêu tổng quát....................................................................................................1
2.2 mục tiêu cụ thể...........................................................................................................2

cK

3. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................................2
4. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................2
4.1. Phương pháp thu thập dữ liệu...................................................................................2

họ

4.2. Phương pháp xử lý số liệu ........................................................................................2
5. Phạm vi nghiên cứu .....................................................................................................3
5.1. Phạm vi không gian ..................................................................................................3

ại

5.2. Phạm vi thời gian......................................................................................................3
1.6. Kết cấu khóa luận .....................................................................................................3

gĐ

PHẦN II. NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..............................................4
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM TỐN KHOẢN MỤC CHI PHÍ BÁN

HÀNG VÀ CHI PHÍ QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP..................................................4
1.1. Khái quát về CPBH và CPQLDN trong kiểm toán bctc ..........................................4

ờn

1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của CPBH và CPQLDN trong hệ thống BCTC .............4
1.1.1.1. Chi phí bán hàng.................................................................................................4
1.1.1.2. Chi phí quản lý doanh nghiệp.............................................................................5

Trư

1.1.2. Đặc điểm hạch toán CPBH và CPQLDN ..............................................................6
1.1.2.1. Chứng từ sử dụng ...............................................................................................8
1.1.2.2. Việc hạch tốn hai loại chi phí này được mô tả theo sơ đồ 1.1 và 1.2...............9
.........................................................................................................................................9

SVTH: Nguyễn Tấn Phát

ii


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Quyên

tế
Hu
ế

1.1.3. Vai trị của CPBH và CPQLDN trong chi phí sản xuất kinh doanh ...................11

1.2 Những vấn đề cơ bản về kiểm tốn CPBH và CPQLDN trong kiểm tốn báo cáo
tài chính .........................................................................................................................12
1.2.1 Ảnh hưởng của CPBH và CPQLDN trong kiểm toán BCTC ..............................12
1.2.2. Mục tiêu kiểm toán CPBH và CPQLDN.............................................................13
1.2.3 Nội dung kiểm toán CPBH và CPQLDN .............................................................14
1.1.4. Khảo sát KSNB khoản mục CPBH và CPQLDN trong kiểm toán BCTC .........15
1.1.4.1. Mục tiêu khảo sát..............................................................................................15

inh

1.1.4.2. Nội dung khảo sát .............................................................................................16
1.1.4.3. Phương pháp khảo sát.......................................................................................16
1.1.5. Những sai phạm thường gặp khi kiểm tốn CPBH và CPQLDN .......................17

cK

1.1.5.1. Những chi phí phản ánh trên báo cáo , sổ sách thấp hơn chi phí thực tế .........17
1.1.5.2. Những chi phí phản ánh trên báo cáo, sổ sách lớn hơn chi phí thực tế............18
1.2. Quy trình kiểm tốn CPBH, CPQLDN trong kiểm tốn BCTC ............................18

họ

1.2.1. Lập kế hoạch kiểm toán.......................................................................................18
1.2.1.1. Tiền kế hoạch ...................................................................................................18
1.2.1.2. Lập kế hoạch kiểm toán....................................................................................19

ại

1.2.2. Thực hiện kiểm toán ............................................................................................21
1.2.3. Kết thúc kiểm tốn...............................................................................................22


gĐ

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TỐN KHOẢN MỤC CHI
PHÍ BÁN HÀNG VÀ CHI PHÍ QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP TRONG KIỂM
TỐN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CƠNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ THẨM
ĐỊNH GIÁ AFA ...........................................................................................................23

ờn

2.1. Giới thiệu về cơng ty tnhh kiểm tốn và thẩm định giá AFA ................................23
2.1.1. Quá trình thành lập ..............................................................................................23
21.2. Phương châm hoạt động .......................................................................................23

Trư

2.1.3. Ngành nghề và dịch vụ kinh doanh .....................................................................23
2.1.3.1. Kiểm toán và soát xét bctc...............................................................................24
2.1.3.2. Kiểm toán quyết tốn vốn đầu tư xây dựng cơ bản hồn thành .......................24
2.1.3.3. Dịch vụ kế toán................................................................................................24
SVTH: Nguyễn Tấn Phát

iii


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Quyên

tế

Hu
ế

2.1.3.4. Dịch vụ tư vấn thuế ..........................................................................................25
2.1.3.5. Dịch vụ thẩm định giá .....................................................................................25
2.1.3.6. Dịch vụ chun ngành khác .............................................................................25
2.1.4. Văn phịng cơng ty...............................................................................................26
2.1.4.1. Trụ sở chính......................................................................................................26
2.1.4.2. Chi nhánh..........................................................................................................26
2.1.5. Cơ cấu tổ chức .....................................................................................................27
2.1.6. Phương pháp thực hiện kiểm toán .......................................................................27

inh

2.1.6.1. Đánh giá và chấp nhận khách hàng ..................................................................27
2.1.6.2. Kế hoạch kiểm toán ..........................................................................................28
2.1.6.3. Các thử nghiệm – giao dịch, tài khoản và thuyết minh ....................................28

cK

2.1.6.4. Các thử nghiệm ảnh hưởng toàn doanh nghiệp ................................................29
2.1.6.5. Hồn thành và kết thúc .....................................................................................29
2.2. Kiểm tốn khoản mục cpbh và cpqldn trong bctc tại một đơn vị khách hàng – công

họ

ty cp abc.........................................................................................................................29
2.2.1 Lập kế hoạch kiểm toán.......................................................................................30
2.2.1.1. Đánh giá khả năng chấp nhận khách hàng .......................................................30


ại

2.2.1.2. Lập hợp đồng kiểm tốn. ..................................................................................30
2.2.1.3. Lựa chọn nhóm kiểm tốn. ...............................................................................31

gĐ

2.2.1.4. Tìm hiểu mơi trường hoạt động của khách hàng..............................................31
2.2.1.5. Đánh giá rủi ro..................................................................................................32
2.2.1.6. Tìm hiểu kiểm sốt nội bộ đối với cpbh và cpqldn ..........................................32
2.2.1.7. Đánh giá rủi ro có sai phạm trọng yếu đối với chi phí bản hàng và quản lý....34

ờn

2.2.1.8. Xác định mức trọng yếu cho khoản mục CPBH và CPQLDN ........................34
2.2.2 Thực hiện kiểm toán tại CPBH và CPQLDN tại AFA.........................................39
2.2.2.1. Thử nghiệm kiểm sốt ......................................................................................40

Trư

2.2.2.2. Thủ tục phân tích cơ bản ..................................................................................40
2.2.2.3. Thử nghiệm chi tiết ..........................................................................................42
2.2.3. Kết thúc kiểm toán khoản mục chi phí bán hàng và quản lý...............................51

SVTH: Nguyễn Tấn Phát

iv


Khóa luận tốt nghiệp


GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Quyên

tế
Hu
ế

2.2.3.1. Xem xét các sự kiện phát sinh sau ngày khóa sổ ảnh hưởng đến chi phí bán
hàng và chi phí quản lý..................................................................................................51
2.2.3.2. Đánh giá tổng hợp bằng chứng kiểm toán........................................................51
2.2.3.3. Kết luận kiểm tốn............................................................................................52
CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP GĨP PHẦN HỒN THIỆN QUY TRÌNH
KIỂM TỐN KHOẢN MỤC CPBH VÀ CPQLDN TRONG KIỂM TỐN BCTC
TẠI CƠNG TY TNHH KIỂM TỐN VÀ THẨM ĐỊNH GIÁ AFA .....................53
3.1 Nhận xét về thực tế cơng tác kiểm tốn cpbh và cpqldn của afa ...........................53

inh

3.1.1. Ưu điểm ...............................................................................................................53
3.1.2. Hạn chế ................................................................................................................53
3.1.3 Một số giải pháp nhằm hồn thiện quy trình kiểm tốn khoản mục CPBH và

cK

CPQLDN trong BCTC tại cơng ty AFA. ......................................................................54
3.1.3.1. Hồn thiện quy trình xác định mức trọng yếu cho khoản mục ........................54
3.1.3.2. Hoàn thiện thủ tục chọn mẫu............................................................................56

họ


3.1.3.3. Hoàn thiện thủ tục phân tích.............................................................................59
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..................................................................60
1. Kết luận chung về nội dung nghiên cứu ....................................................................60

ại

2. Một số các kiến nghị và đề xuất ................................................................................60

Trư

ờn

gĐ

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................62

SVTH: Nguyễn Tấn Phát

v


ại

gĐ

ờn

Trư
inh


cK

họ

tế
Hu
ế


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Quyên

tế
Hu
ế

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài

Trong thời đại cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa như ngày nay với nền kinh tế ngày
càng phát triển mạnh mẽ vươn ra khỏi khu vực hướng tới quốc tế thì thơng tin đóng
một vai trị hết sức quan trọng. Bất kỳ một lĩnh vực, hoạt động gì thì thơng tin ln là
cái đầu tiên và tất yếu mà ai cũng mong muốn có được. Đối với các doanh nghiệp kinh
doanh thơng tin về báo cáo tài chính, tình hình hoạt động của cơng ty ln được quan

inh

tâm hết mức bởi nó khơng chỉ phục vụ cho đối tượng trong nội bộ doanh nghiệp mà
còn là hỗ trợ cho các đối tượng khác có liên quan với doanh nghiệp đưa ra các quyết

định của mình. Do vậy một yêu cầu được đặt ra là thơng tin phản ánh trên báo cáo tài

cK

chính phải trung thực, khách quan và chính xác. Chính vì điều đó mà kiểm tốn báo
cáo tài chính ra đời nhằm đưa ra ý kiến về tính khách quan, chính xác, trung thực của
thơng tin trên báo cáo tài chính. Kiểm tốn báo cáo tài chính là một bộ phận của kiểm
toán độc lập, được áp dụng cho tất cả các khoản mục, chu trình diễn ra trong mỗi

họ

doanh nghiệp.

Một trong những dịch vụ quan trọng hàng đầu mà các công ty kiểm toán cung
cấp cho khách hàng phải kể đến dịch vụ kiểm tốn báo cáo tài chính. Chi phí bán hàng

ại

(CPBH) và Chi phí quản lý doanh nghiệp (CPQLDN) tuy chỉ là chi phí gián tiếp đối
với q trình sản xuất nhưng lại là nhân tố cấu thành nên giá thành tiêu thụ của sản

gĐ

phẩm, hàng hóa , dịch vụ, ảnh hưởng một cách trực tiếp và thường tạo rủi ro đến việc
xác định thu nhập chịu thuế trên BCKQKD của doanh. Vì vậy CPBH và CPQLDN có
vai trị hết sức quan trọng và ảnh hưởng nhất định đến cuộc kiểm tốn BCTC, địi hỏi
phải có sự chú trọng khi tiến hành kiểm toán khoản mục này. Với ý nghĩa và vai trị

ờn


như trên cũng như qua q trình thực tập và kiến thức đã học tôi chọn nghiên cứu đề
tài “Kiểm tốn khoản mục chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp trong
kiểm tốn BCTC do cơng ty TNHH Kiểm tốn và Thẩm định giá AFA thực hiện”.

Trư

2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu tổng quát
Mục tiêu của đề tài là tìm hiểu việc vận dụng các thử nghiệm cơ bản trong kiểm

tốn Chi phí bán hàng và Chi phí quản lý Doanh nghiệp ở các Công ty khách hàng do
SVTH: Nguyễn Tấn Phát

1


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Qun

tế
Hu
ế

Cơng ty TNHH Kiểm toán và Thẩm định giá AFA thực hiện, từ đó đưa ra giải pháp
góp phần hồn thiện.
2.2 Mục tiêu cụ thể

Thứ nhất, tổng hợp và hệ thống hoá các lý luận về Chi phí bán hàng và Chi phí
quản lý Doanh nghiệp; quy trình kiểm Chi phí bán hàng và Chi phí quản lý Doanh

nghiệp trong kiểm tốn BCTC.

Thứ hai, tìm hiểu thực tế quy trình kiểm tốn khoản mục Chi phí bán hàng và Chi

inh

phí quản lý Doanh nghiệp trong BCTC tại cơng ty kiểm tốn TNHN Kiểm toán và
Thẩm định giá AFA.

Thứ ba, nhận xét và đề xuất giải pháp nhằm khắc phục hạn chế và góp phần hồn

cK

thiện quy trình kiểm tốn Chi phí bán hàng và Chi phí quản lý Doanh nghiệp tại cơng
ty TNHH Kiểm toán và Thẩm định giá AFA.

3. Đối tượng nghiên cứu

họ

Kiểm tốn khoản mục chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp trong
kiểm tốn BCTC do cơng ty TNHH Kiểm tốn và Thẩm định giá AFA thực hiện.

4. Phương pháp nghiên cứu

ại

4.1. Phương pháp thu thập dữ liệu

gĐ


- Thu thập số liệu thống kê tại công ty;
- Trực tiếp tham gia cùng các đoàn đi kiểm tốn cơng ty khách hàng với vai trị là
trợ lý kiểm toán.

- Phỏng vấn, lấy ý kiến chuyên gia: Tiến hành trao đổi trực tiếp với những người

ờn

cung cấp thông tin, dữ liệu, nhằm tìm hiểu các thơng tin liên quan đến đề tài nghiên
cứu; và

Trư

- Quan sát thực tế tại công ty.
4.2. Phương pháp xử lý số liệu

Sau khi đã thu thập được số liệu, ta tiến hành tổng hợp, phân tích, đối chiếu

số liệu kết hợp vận dụng những kiến thức và kinh nghiệm thực tế có được về

SVTH: Nguyễn Tấn Phát

2


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Qun


tế
Hu
ế

quy trình kiểm tốn khoản mục CPBH và CPQLDN để từ đó có những đánh giá
và đề xuất nhằm hồn thiện quy trình kiểm tốn khoản mục CPBH và CPQLDN
tại cơng ty Kiểm tốn AFA.
5. Phạm vi nghiên cứu
5.1. Phạm vi khơng gian

Đề tài được thực hiện tại công ty TNHH Kiểm tốn và Thẩm định giá AFA,
phịng kiểm tốn báo cáo tài chính.

inh

5.2. Phạm vi thời gian

Số liệu thực hiện tại cơng ty khách hàng cho năm tài chính kết thúc vào ngày

cK

31/12/2018. Thời gian nghiên cứu bắt đầu từ ngày 1/01/2019 đến ngày 25/04/2019.
1.6. Kết cấu khóa luận

Đề tài gồm 3 chương chính sau:

họ

Chương 1. Cơ sở lý luận về kiểm tốn khoản mục chi phí bán hàng và chi phí
quản lý doanh nghiệp.


Chương 2. Thực trạng quy trình kiểm tốn khoản mục chi phí bán hàng và chi

ại

phí quản lý doanh nghiệp trong kiểm tốn báo cáo tài chính tại cơng ty TNHH kiểm
tốn AFA.

gĐ

Chương 3. Một số giải pháp góp phần hồn thiện quy trình kiểm tốn khoản mục
chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp trong kiểm tốn bctc tại cơng ty

Trư

ờn

TNHH kiểm tốn AFA.

SVTH: Nguyễn Tấn Phát

3


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Quyên

tế
Hu

ế

PHẦN II. NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM TỐN KHOẢN MỤC CHI
PHÍ BÁN HÀNG VÀ CHI PHÍ QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP
1.1. Khái quát về CPBH và CPQLDN trong kiểm toán BCTC


1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của CPBH và CPQLDN trong hệ thống BCTC

inh

Chi phí sản xuất kinh doanh là biểu hiện bằng tiền của các chi phí về lao động
sống, lao động vật hóa mà doanh nghiệp đã bỏ ra trong q trình sản xuất kinh doanh
trong một thời kì nhất định (tháng, quý, năm). Căn cứ vào hoạt động của quá trình sản

cK

xuất kinh doanh, chi phí được chia làm 3 loại:
- Chi phí sản xuất;
- Chi phí bán hàng; và

1.1.1.1. Chi phí bán hàng

họ

- Chi phí quản lý doanh nghiệp .

Là những chi phí thực tế phát sinh trong q trình bán hàng hóa sản phẩm hàng


ại

hóa, cung cấp dịch vụ bao gồm các chi phí chào hàng, giới thiệu sản phẩm, hoa hồng

gĐ

bán hàng, chi phí bảo hành sản phẩm hàng hóa (trừ hoạt động xây lắp), chi phí bảo
quản, đóng gói, vận chuyển....

Chi phí bán hàng có 7 loại:
-

Chi phí nhân viên bán hàng: là tất cả các khoản tiền phải trả cho nhân viên

ờn

bán hàng, nhân viên đóng gói, bảo quản hàng hóa, vận chuyển đi tiêu thụ sản phẩm và
các khoản trích theo lương (BHYT, BHXH, BHTN, KPCĐ) các khoản trích theo

Trư

lương (BHYT, BHXH, BHTN, KPCĐ);
-

Chi phí vật liệu bao bì: bao gồm các chi phí vật liệu liên quan đến bán hàng

như: vật liệu bao gói, vật liệu dùng cho nhân viên bán hàng, vật liệu dùng cho sửa
chữa quầy hàng;

SVTH: Nguyễn Tấn Phát


4


Khóa luận tốt nghiệp

Chi phí dụng cụ, đồ dùng: là các loại chi phí cho dụng cụ cân, đo đong đếm,

bàn ghế, máy tính cầm tay…phục vụ cho bán hàng;
-

Chi phí khấu hao TSCĐ: là chi phí khấu hao TSCĐ dùng cho bộ phần bán

hàng (nhà cửa, kho bãi, phương tiện vận chuyển…);
-

Chi phí bảo hành sản phẩm: là chi phí chi cho sản phẩm trong thời gian bảo

hành theo hợp đồng;
-

tế
Hu
ế

-

GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Quyên

Chi phí dịch vụ mua ngồi: là các chi phí dịch vụ mua ngồi cho sửa chữa


TSCĐ, tiền thuê kho bãi, thuê bốc vác, vận chuyển hàng hóa để tiêu thụ, tiền hoa hồng

-

inh

cho đại lý bán hàng, hoa hồng cho đơn vị nhận ủy thác xuất khẩu; và
Chi phí bằng tiền khác: là các chi phí phát sinh trong q trình bán hàng

chi phí hội nghị khách hàng.
1.1.1.2. Chi phí quản lý doanh nghiệp

cK

ngồi các chi phí kể trên như chi phí tiếp khách, chi phí giới thiệu sản phẩm, hàng hóa,

Là những khoản chi phí phát sinh liên quan chung đến tồn bộ hoạt động của

họ

đơn vị mà không tách riêng cho hoạt động nào.

Chi phí quản lý doanh nghiệp bao gồm tiền lương nhân viên quản lý doanh
nghiệp (tiền lương, tiền cơng, các khoản phụ cấp…) các khoản trích theo lương

ại

(BHYT, BHXH, BHTN, KPCĐ) của nhân viên quản lý doanh nghiệp, tiền th đất,


gĐ

thuế mơn bài, dự phịng khoản phải thu khó địi, dịch vụ mua ngồi (chi phí điện,
nước, điện thoại, fax, bảo hiểm cháy nổ…) chi phí bằng tiền khác (hội nghị, tiếp
khách…)

Chi phí quản lý doanh nghiệp bao gồm các yếu tố chi phí sau:

ờn

- Chi phí nhân viên quản lý: Tiền lương cho ban giám đốc, nhân viên các phịng
ban trong doanh nghiệp và các khoản trích theo lương (BHYT, BHTN, BHXH,

Trư

KPCĐ) trên tiền lương nhân viên quản lý theo tỷ lệ quy định;
- Chi phí vật liệu quản lý: là giá trị thực tế các vật liệu xuất dùng cho hoạt động

của ban giám đốc, các phòng ban của doanh nghiệp, dùng cho hoạt động sửa chữa các
TSCĐ…dùng chung cho hoạt động quản lý của doanh nghiệp;

SVTH: Nguyễn Tấn Phát

5


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Qun


cho cơng tác quản lý chung của đơn vị; và

tế
Hu
ế

- Chi phí đồ dùng văn phịng: là chi phí về đồ dùng văn phịng , dụng cụ dùng
- Chi phí khấu hao TSCĐ: là chi phí khấu hao các tài sản dùng cho hoạt động
quản lý doanh nghiệp: văn phòng, vật kiến trúc, kho tàng, phương tiện truyền dẫn;
- Thuế, phí lệ phí: là các khoản thuế nhà đất, thuế mơn bài và các khoản phí, lệ
phí giao thơng cầu phà;

- Chi phí dự phịng: là các khoản dự phịng nợ phải thu khó địi, dự phịng nợ
phải trả tính vào chi phí sản xuất kinh doanh;

inh

- Chi phí dịch vụ mua ngồi: các khoản chi phí về dịch vụ mua ngồi phục vụ
chung toàn doanh nghiệp như: tiền điện, nước, vệ sinh, thuê sửa chữa TSCĐ, tiền mua
và sử dụng các tài liệu kỹ thuật, bằng phát minh sáng chế phân bổ dần (không đủ điều
kiện ghi nhận là TSCĐ), chi phí trả cho nhà thầu phụ; và

cK

- Chi phí bằng tiền khác: các khoản chi khác bằng tiền ngoài các khoản kể trên như chi
hội nghị tiếp khách, chi đào tạo cán bộ, chi cơng tác phí và các khoản chi khác.
1.1.2. Đặc điểm hạch toán CPBH và CPQLDN

họ


Nguyên tắc và yêu cầu kế toán cơ bản trong việc ghi nhận các yếu tố trên báo
cáo tài chính là trung thực, hợp lý và hợp pháp. Đối với việc hạch tốn CPBH,
CPQLDN thì cần chú trọng các ngun tắc sau:

ại

- Nguyên tắc nhất quán: Các nguyên tắc và phương pháp doanh nghiệp áp dụng
sách phân bổ;

gĐ

phải thống nhất ít nhất trong vịng một năm tài chính như chính sách khấu hao, chính
- Nguyên tắc thận trọng: Thận trọng là việc xem xét, cân nhắc, phán đoán cần
thiết để lập các ước tính kế tốn trong điều kiện khơng chắc chắn. Như vậy, kế tốn
phải phản ánh ngay chi phí khi có bằng chứng về khả năng phát sinh chi phí và không

ờn

được phản ánh thấp hơn hay cao hơn giá trị thực của khoản chi phí đó;
- Ngun tắc phù hợp: Ghi nhận doanh thu, chi phí phải phù hợp với nhau tức là
khi ghi nhận một khoản doanh thu thì đồng thời ghi nhận một khoản chi phí liên quan

Trư

đến việc tạo ra doanh thu đó;
- Nguyên tắc trọng yếu: Thông tin được coi là trọng yếu trong trường hợp nếu

thiếu thơng tin đó hoặc thiếu chính xác của thơng tin đó làm sai lệch đáng kể thơng tin

SVTH: Nguyễn Tấn Phát


6


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Qun

tế
Hu
ế

trình bày trên BCTC, làm ảnh hưởng quyết định của người sử dụng thơng tin trên
BCTC;

- Ngun tắc kì kế tốn: Chi phí phát sinh trong kì nào thì hạch tốn vào đúng kì
đó; và

- Ngun tắc chi phí: CPBH, CPQLDN hạch tốn theo chi phí thực tế mà doanh
nghiệp chi ra, không phụ thuộc vào giá thị trường, chú ý phân bổ chi phí giữa các kì.
Hệ thống tài khoản

Theo chế độ kế toán hiện hành, tài khoản 641, tài khoản 642 được chia thành các tiểu

inh

khoản sau:

Bảng 1.1: Hệ thống tài khoản chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp
Tên tài khoản


cK

Số hiệu
641

Chi phí bán hàng

6411

Chi phí nhân viên

6412

Chi phí vật liệu – bao bì
Chi phí dụng cụ - đồ dùng

họ

6413
6414

Chi phí khấu hao TSCĐ

6415

Chi phí bảo hành

ại


6417
642
6421
6422
6423

ờn

6424

gĐ

6418

Chi phí dịch vụ mua ngồi
Chi phí bằng tiền khác
Chi phí quản lý doanh nghiệp
Chi phí nhân viên quản lý
Chi phí vật liệu – bao bì
Chi phí dụng cụ - đồ dùng
Chi phí khấu hao TSCĐ
Thuế, phí và lệ phí

6426

Chi phí dự phịng

6427

Chi phí dịch vụ mua ngồi


6428

Chi phí bằng tiền khác

Trư

6425

SVTH: Nguyễn Tấn Phát

7


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Qun

tế
Hu
ế

Ngồi ra có các tài khoản liên quan để phản ánh CPBH, CPQLDN như: TK 111,
112, 141, 142, 242, 331, 334…
1.1.2.1. Chứng từ sử dụng

Chứng từ sử dụng để hạch toán CPBH, CPQLDN liên quan đến nhiều phần
hành khác nhau:

- Chứng từ về tiền: Phiếu thu, phiếu chi, giấy báo nợ, giấy báo có, biên bản

xác

inh

nhận, các quyết định đi kèm;
- Chứng từ phân bổ chi phí trả trước: Chính sách phân bổ chi phí, bảng tính
việc phân bổ, cá chứng từ khác liên quan dến việc hình thành chi phí;

cK

- Chứng từ về hàng tồn kho: Các phiếu nhập- xuất hàng hóa, bảng kê mua
hàng;

- Chứng từ tài sản cố đinh: Chứng từ và quyết định mua sắm liên quan đến

họ

việc hình thành TSCĐ, bảng tính phân bổ khấu hao, biên bản bàn giao, biên
bản thanh lý TSCĐ; và

- Chứng từ về lương nhân viên: Bảng chấm cơng, bảng thanh tốn tiền lương

ại

và các khoản trích theo lương.

Tùy theo yêu cầu quản lý của từng ngành, từng doanh nghiệp, TK 641, 642 có

gĐ


thể được mở thêm một số tiểu tài khoản khác để theo dõi các khoản chi phí thuộc về
quản lý doanh nghiệp.

Khi hạch tốn chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp thì cần đảm bảo một

ờn

số nguyên tắc:

- Kế tốn chi phí phải tính tốn ghi chép, phản ánh một cách đầy đủ, kịp thời,
chính xác các khoản chi phí thuộc chi phí bán hàng, quản lý doanh nghiệp.

Trư

Qua dó kiểm tra việc thực hiện các kế hoạch chi phí nhằm đảm bảo chi đúng,
chi có hiệu quả;
- Tập hợp và phân bổ đúng đắn các khoản chi phí phát sinh theo đúng đối
tượng chi phí; và

SVTH: Nguyễn Tấn Phát

8


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Quyên

tế
Hu

ế

- Tổ chức hợp lý kế tốn chi tiết chi phí bán hàng, quản lý doanh nghiệp đáp
ứng yêu cầu của chế độ hạch tốn chi phí kinh doanh và tiết kiệm chi phí.

Trư

ờn

gĐ

ại

họ

cK

inh

1.1.2.2. Việc hạch tốn hai loại chi phí này được mô tả theo sơ đồ 1.1 và 1.2

Sơ đồ 1.1: Sơ đồ hạch tốn tổng qt chi phí bán hàng

SVTH: Nguyễn Tấn Phát

9


GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Quyên


Trư

ờn

gĐ

ại

họ

cK

inh

tế
Hu
ế

Khóa luận tốt nghiệp

Sơ đồ 1.2: Sơ đồ hạch tốn tổng qt chi phí quản lí doanh nghiệp

SVTH: Nguyễn Tấn Phát

10


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Quyên


tế
Hu
ế

1.1.3. Vai trị của CPBH và CPQLDN trong chi phí sản xuất kinh doanh
Bộ phận bán hàng và bộ phận quản lý trong doanh nghiệp là hai bộ phận rất
quan trọng đóng vai trò quyết định đến sự tồn tại của một doanh nghiệp. Nếu như
khơng có bộ phận bán hàng doanh nghiệp sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc tiêu thụ
sản phẩm như vậy sẽ ảnh hưởng đến doanh thu trong kỳ của đơn vị, quá trình luân
chuyển vốn gây ứ đọng vốn, và đó là điều mà khơng doanh nghiệp nào mong muốn cả.
Cũng như vậy, nếu như không có bộ phận quản lý thì doanh nghiệp sẽ khơng định

inh

hướng được, không xác định được liệu các sản phẩm của mình có thực sự là cái mà thị
trường đang cần khơng, ngồi ra bộ phận quản lý cịn đóng vai trị trong việc thúc đẩy
q trình sản xuất diễn ra một cách nhanh hơn, hiệu quả hơn. Như vậy, bộ phận bán
hàng và bộ phận quản lý là hai bộ phận rất quan trọng trong các bộ phận trong doanh

cK

nghiệp. Điều đó dẫn đến chi phí bỏ ra để duy trì sự hoạt động của hai bộ phận này là
điều tất yếu mà các doanh nghiệp phải chịu. Ngoài ra CPBH, CPQLDN có ảnh hưởng

nộp trên BCKQHĐKD:

họ

trong việc đánh giá kết quả hoạt động kinh doanh, thuế thu nhập doanh nghiệp phải


- Các khoản mục chi phí trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là những
chỉ tiêu quan trọng phản ánh tổng quát quá trình kinh doanh của doanh nghiệp trong

ại

kỳ. Chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp ảnh hưởng nghiêm trọng đến
báo cáo kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. CPBH, CPQLDN bị phản ánh sai lệch

gĐ

sẽ thay đổi lợi nhuận trước thuế, thuế lợi tức và lợi nhuận sau thuế nghiêm trọng đến
Báo cáo kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, dẫn đến số liệu trên báo cáo kết quả
kinh doanh phản ánh không trung thưch kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của

ờn

đơn vị. Mọi sai sót liên quan đến việc phản ánh chi phí đều có ảnh hưởng trực tiếp tới
việc đánh giá kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp;
- CPBH, CPQLDN cũng ảnh hưởng tới các khoản mục trên Bảng cân đối kế

Trư

toán. Một sự thay đổi lớn về chi phí sẽ làm thay đổi số dư của tài khoản lợi nhuận,
thuế phải nộp;

- CPBH, CPQLDN phát sinh thường liên quan đến các khoản phải trả ngắn hạn

hay các khoản phải trả ngay là những yếu tố có khả năng tồn tại gian lận cao;và
SVTH: Nguyễn Tấn Phát


11


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Quyên

tế
Hu
ế

- Đối với ngân sách thì các chỉ tiêu chi phí là một trong các cơ sở để xác định
thu nhập chịu thuế do đó ln địi hỏi đơn vị hạch tốn tuân thủ theo đúng quy định,
điều này cũng đòi hỏi các kiểm toán viên phải thận trọng khi kiểm toán các khoản mục
này nếu họ không muốn khách hàng của mình bị truy thu thuế vì hạch tốn chi phí
khơng hợp lý, hợp lệ.

1.2 Những vấn đề cơ bản về kiểm toán CPBH và CPQLDN trong kiểm toán
báo cáo tài chính

inh

1.2.1 Ảnh hưởng của CPBH và CPQLDN trong kiểm tốn BCTC
Kiểm toán CPBH, CPQLDN là một phần hành quan trọng trong kiểm tốn
BCTC. Chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp có một đặc điểm quan trọng:

cK

chúng là những chi phí gián tiếp đối với q trình sản xuất nhưng lại là chỉ tiêu trực

tiếp để xác định thu nhập chịu thuế. Cụ thể:

- Khoản mục chi phí này tham gia trực tiếp vào việc xác định kết quả kinh doanh

họ

trong doanh nghiệp nên những sai sót về CPBH và CPQLDN thường dẫn đến những
sai sót trọng yếu về kết quả kinh doanh của doanh nghiệp;
- CPBH và CPQLDN cũng ảnh hưởng tới các khoản mục trên bảng cân đối kế

ại

toán. Một sự thay đổi lớn về CPBH và CPQLDN sẽ làm thay đổi số dư của tài khoản

gĐ

lợi nhuận, thuế phải nộp nhà nước;

- CPBH và CPQLDN phát sinh thường xuyên liên quan đến các khoản phải trả
ngắn hạn hay các khoản phải trả ngay. Đây là những yếu tố có khả năng tồn tại gian
lận cao; và

ờn

- CPBH và CPQLDN là cơ sở để xác định thu nhập chịu thuế do đó địi hỏi
doanh nghiệp phải hạch tốn theo đúng quy định, điều này địi hỏi các KTV phải thận

Trư

trọng khi kiểm toán khoản mục này.

Đặc điểm CPBH và CPQLDN làm nảy sinh nhiều vấn đề trong cơng tác kế tốn

cũng như kiểm tốn đối với khoản mục này. CPBH và CPQLDN có những ảnh hưởng
nhất định đến một cuộc kiểm toán BCTC:

SVTH: Nguyễn Tấn Phát

12


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Hồng Quyên

tế
Hu
ế

- CPBH và CPQLDN là hai chỉ tiêu được thể hiện trên Báo cáo kết quả kinh
doanh, nó bao gồm rất nhiều các yếu tố chi phí liên quan tới các chỉ tiêu được phản
ánh trên Bảng cân đối kế toán như: tiền, tiền gửi ngân hàng, hàng tồn kho, khấu hao
TSCĐ, tiền lương và các khoản trích theo lương. Chính vì mối quan hệ chặt chẽ này
mà trong quá trình kiểm tốn, KTV ln phải quan tâm xem xét đối chiếu với việc
kiểm toán các khoản mục liên quan, kết hợp các phần hành kiểm toán khác để đảm bảo
hiệu quả cuộc kiểm tốn, giảm bớt khối lượng cơng việc; và

inh

- CPBH, CPQLDN liên quan mật thiết tới khâu tiêu thụ trong một doanh
nghiệp, nó bao gồm cả những chi phí rất nhạy cảm, tuỳ thuộc vào đặc điểm sản xuất

kinh doanh và đặc điểm về quản lý của mỗi doanh nghiệp. Kiểm tra tính đúng đắn
trong việc tập hợp, phân loại và ghi nhận CPBH, CPQLDN không chỉ giúp KTV đưa

cK

ra ý kiến nhận xét về việc tiêu thụ và quản lý trong doanh nghiệp góp phần tư vấn cho
doanh nghiệp để nâng cao hiệu quả quản lý kinh doanh của doanh nghiệp, mà còn là
cơ sở để KTV đánh giá mức độ tin cậy đối với BCTC của doanh nghiệp.

họ

1.2.2. Mục tiêu kiểm toán CPBH và CPQLDN

Theo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam (VSA) số 200: “Mục tiêu của kiểm tốn
BCTC là giúp kiểm tốn viên và cơng ty kiểm tốn đưa ra ý kiến nhận xét rằng BCTC

ại

có được lập trên chuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành (hoặc được chấp nhận), có

gĐ

tuân theo pháp luật liên quan và có phản ánh trung thực và hợp lý tình hình tài chính
của doanh nghiệp trên các khía cạnh trọng yếu hay khơng?”. Đối với mỗi cuộc kiểm
tốn cụ thể, mục tiêu này được phân loại thành mục tiêu kiểm toán chung và mục tiêu
kiểm toán đặc thù.

ờn

Mục tiêu kiểm toán chung là việc xem xét, đánh giá tổng thể số tiền ghi trên các

khoản mục trên cơ sở cam kết chung về trách nhiệm trình bày trung thực và hợp lý
thông tin trên BCTC và với tất cả các thông tin thu được qua khảo sát thực tế ở khách

Trư

thể. Với kiểm toán CPBH và CPQLDN mục tiêu chung là tất cả các khoản CPBH và
CPQLDN trong BCTC có được phát ánh trung thực và hợp lý trên mọi khía cạnh trọng
yếu.

SVTH: Nguyễn Tấn Phát

13