văn 6 tiết 93-96

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngày soạn: …………… Ngày giảng:…………… Tiết 93 NHÂN HÓA I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Nắm được khái niệm nhân hóa, các kiểu nhân hóa. - Hiểu được tác dụng của nhân hóa 2. Kĩ năng: - Nhận biết và bước đầu phân tích được giá trị của phép tu từ nhân hóa. - Sử dụng được phép nhân hóa trong nói và viết. 3. Thái độ: Ý thức sử dụng các biện pháp tu từ có hiệu quả, tạo cho lời nói và câu văn gợi hình, gợi cảm. 4. Năng lực, phẩm chất: - Năng lực : hợp tác, sử dụng ngôn ngữ, tự học, tư duy sáng tạo, phân tích - Phẩm chất : tự tin, tự chủ * Nội dung tích hợp giáo dục đạo đức: các giá trị TRÁCH NHIỆM, TÔN TRỌNG, YÊU THƯƠNG, TRUNG THỰC. Tích hợp kĩ năng sống - Ra quyết định: lựa chọn cách sử dụng các biện pháp tu từ theo những mục đích giao tiếp cụ thể của bản thân. - Giao tiếp: Trình bày suy nghĩ, ý tưởng, thảo luận và chia sẻ kinh nghiệm cá nhân về cách dùng các biện pháp tu từ tiếng Việt. Tích hợp giáo dục đạo đức: - Biết yêu quí và trân trọng tiếng Việt. - Tự lập, tự tin, tự chủ trong công việc, có trách nhiệm với bản thân, có tinh thần vượt khó. II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH - Giáo viên: nghiên cứu kĩ sách giáo khoa, sách bài tập, sách giáo viên, hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng, tư liệu tham khảo; chuẩn bị kế hoạch dạy học, thiết bị, phương tiện dạy học,... - Học sinh: đọc kĩ sách giáo khoa, sách bài tập, những tài liệu liên quan; soạn bài; và chuẩn bị đầy đủ theo hướng dẫn về nhà của giáo viên. III. PHƯƠNG PHÁP - Phương pháp thuyết trình, đàm thoại, luyện tập, dạy học nhóm, giải quyết vấn đề, dạy học theo tình huống, dạy học định hướng hành động,... - Kĩ thuật giao nhiệm vụ, hỏi và trả lời, động não, “trình bày một phút”, tóm tắt tài liệu,... IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> 1. Ổn định tổ chức (1’) 2. Kiểm tra bài cũ (4’): Kiểm tra phần chuẩn bị phiếu học tập ở nhà của học sinh ? Các tổ trưởng hãy báo kết quả phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà của tổ mình ? -> Gv khen động viên sự chuẩn bị của lớp 3. Bài mới: A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG - Mục tiêu: tạo hứng thú, tâm thế cho học sinh; tạo tình huống/vấn đề học tập nhằm huy động kiến thức, kinh nghiệm hiện có của học sinh và nhu cầu tìm hiểu kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập - Phương pháp: Diễn giảng, thảo luận nhóm, trò chơi - Kĩ thuật: Động não, làm việc nhóm, khăn trải bàn, trình bày 1 phút - Thời gian: ( 4’ ) Cách 1: Gv: Trong chương trình Ngữ văn 6, kì 2, chúng ta đã được học về một nhân vật có vẻ ngoài cường tráng, đẹp đẽ, nhưng kiêu căng, tự phụ. Và chính cái thói kiêu căng ấy đã khiến anh chàng này phải ân hận suốt đời. Đó là nhân vật nào? ( Dế Mèn) ? Nhân vật Dế Mèn trong văn bản nào? Tác giả là ai? GV: Hãy thử nhập vai Dế Mèn tự giới thiệu ngắn gọn về bản thân. - Hs thực hành phần chuẩn bị -> dưới lớp quan sát, nhận xét . ? Em thấy nhân vật DM tự giới thiệu về mình bằng cách xưng hô ntn ? xưng tôi ? Từ «Tôi » là từ vốn được dùng để xưng hô, gọi người. Cách xưng hô như thế khiến DM- một con vật có lời nói, cử chỉ, hành động và suy nghĩ tình cảm giống với ai ? (giống với con người) ? Vậy cách mà nhân vật DM thể hiện lời lẽ xưng hô, cử chỉ, hành động đó là nhờ phép tu từ nào? – Nhân hóa- > gv dẫn dắt vào bài mới. Cách 2: Cho học sinh nghe hoặc hát bài" Có con chim vành khuyên nhỏ" Gv hỏi: Con chim Vành Khuyên được nhắc đến trong bài hát qua những ca từ nào: gọi dạ, bảo vâng, lễ phép, chào bác Chào Mào, cô Sơn Ca..... Có loài chim nào kì diệu như vậy không các con? Vậy thì tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì đây?....Dẫn dắt vào bài.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Hoạt động của thầy- trò Nội dung B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC - Mục tiêu: Trang bị cho học sinh những kiến thức mới liên quan đến tình huống/ vấn đề nêu ra ở hoạt động khởi động - Phương pháp: Diễn giảng, thảo luận nhóm, trò chơi, tình huống có vấn đề - Kĩ thuật: Động não, làm việc nhóm, khăn trải bàn, trình bày 1 phút - Thời gian: (15 ) Hoạt động 1: Hình thành kiến thức ( 8p) I- Nhân hóa là gì : - Mục tiêu: Tìm hiểu khái niệm và tác dụng 1. Phân tích ngữ liệu ( sgk/ 56) của phép nhân hóa. - Phương pháp: hoạt động cá nhân , vấn đáp - Phương tiện: máy chiếu. - Kĩ thuật: động não, phân tích ngữ liệu mẫu,giao nhiệm vụ, hoàn tất một nhiệm vụ, trình bày một phút,... Gv : Để hiểu thế nào là nhân hóa, chúng ta cùng quan sát và phân tích ngữ liệu( sgk/56) – S4 ? Đọc khổ thơ của Trần Đăng Khoa ? ? Trong khổ thơ trên những sự vật nào được nói đến? - Bầu trời, cây mía, kiến ? Các sự vật như: Trời, mía, kiến được gọi tên và miêu tả như thế nào? - Bầu trời: “ ông” , mặc áo giáp, ra trận. - Cây mía: múa gươm - Kiến: hành quân. ? Đây là những từ ngữ thường dùng để miêu tả cho đối tượng nào ? ( con người ) -> Cách gọi tên và miêu tả hoạt động giống với con người. Vậy dùng cách gọi tên và miêu tả hoạt động của con người gán cho sự vật có tác dụng như thế nào, chúng ta cùng quan sát màn hình ( ngữ liệu 2) BÀI TẬP NHANH: THẢO LUẬN NHÓM BÀN ( 1 phút) ? Hãy so sánh 2 cách diễn đạt và cho biết cách miêu tả sự vật, hiện tượng ở cách nào hay hơn? Vì sao? Cách 1 Cách 2 Ông trời - Bầu trời đầy mây đen. Mặc áo giáp đen - Muôn nghìn cây mía ngả nghiêng, lá Ra trận bay phấp phới. Muôn nghìn cây mía - Kiến bò đầy đường..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Múa gươm Kiến Hành quân Đầy đường ( Trần Đăng Khoa, Mưa) HS trả lời-> gv nhấn mạnh: + Cách 1 : Sử dụng phép nhân hóa -> Làm tăng tính biểu cảm của câu thơ, làm cho quang cảnh trước cơn mưa sống động hơn với những hoạt động khẩn trương, vội vã của sự vật. + Cách 2: Không sử dụng phép nhân hóa mà chỉ mang tính chất là những câu văn miêu tả, tường thuật sự vật, sự việc. ? Việc so sánh 2 cách diễn đạt trên giúp em - Tác dụng : Làm cho sự vật trở hiểu gì về tác dụng của nhân hóa? nên gần gũi với con người, biểu thị được suy nghĩ, tình cảm của con người. ? Qua phân tích các ngữ liệu, em hãy rút ra kết luận về nhân hóa?( nhân hóa là gì? Nhân hóa có tác dụng như thế nào?) - Nhân hóa: là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ vật bằng những từ ngữ vốn dùng để gọi hoặc tả người - Tác dụng : Làm cho sự vật trở nên gần gũi với con người, biểu thị được suy nghĩ, tình cảm của con người. => Nội dung của phần ghi nhớ ( sgk/57) 2. Ghi nhớ ( sgk/57) ? Theo em, nhân hóa là từ thuần Việt hay Hán Việt? ? Lấy 1 ví dụ cụ thể về việc sử dụng phép nhân hóa trong 1 văn bản mà em đã đc học ?( đoạn trích : Bài học đường đời đầu tiên, Mưa…) ? Kể tên 1 bộ phim hoạt hình mà em yêu thích có sử dụng phép nhân hóa ? BÀI TẬP NHANH (S6) ? So sánh hai cách diễn đạt sau, em thấy cách nào hay hơn ? Vì sao ? - Đoạn 1: Bến cảng lúc nào cũng đông vui. Tàu mẹ, tàu con đậu đầy mặt nước. Xe anh, xe em tíu tít nhận hàng về và chở hàng ra. Tất cả đều bận rộn. ( Phong Thu) - Đoạn 2: Bến cảng lúc nào cũng rất nhiều tàu xe. Tàu lớn, tàu bé đậu đầy mặt nước. Xe to, xe nhỏ nhận hàng về và chở hàng ra. Tất cả đều hoạt động liên tục. - 1 Hs trả lời -> hs khác nhận xét -> gv chốt nhấn mạnh về tác dụng của nhân hóa. Gv : Trong cuộc sống hàng ngày và trong trong văn học, người ta thường sử dụng các kiểu nhân hóa nào-> phần II : Các kiểu nhân hóa. Hoạt động 2 (7’): Tìm hiểu các kiểu ẩn dụ II. Các kiểu nhân hóa:.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Chiếu 3 ngữ liệu sgk/57 cho hs quan sát – S7 ? Dựa vào phiếu học tập đã chuẩn bị của mình, em hãy chỉ ra từ ngữ nhân hóa và kiểu nhân hóa tương ứng với từng ví dụ ? a. Miệng, tai, mắt, chân, tay-> lão, bác, cô, cậu - > Dùng những từ vốn gọi người để gọi vật. b. Tre -> chống lại, xung phong, giữ -> Dùng những từ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật. c. Trâu -> ơi -> Trò chuyện xưng hô với vật như đối với người. Hs trả lời -> hs khác đánh giá, nhận xét-> gv chiếu kết quả bài tập ( S8). 1. Phân tích ngữ liệu ( sgk/57). a. Miệng, tai, mắt, chân, tay-> lão, bác, cô, cậu - > Dùng những từ vốn gọi người để gọi vật. b. Tre -> chống lại, xung phong, giữ -> Dùng những từ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật. c. Trâu -> ơi -> Trò chuyện xưng hô với vật như đối với người. ? Qua các ngữ liệu đã phân tích, em thấy 2. Ghi nhớ ( sgk/58) người ta thường thực hiện phép nhân hóa bằng cách nào? Gv chốt kiến thức Gv cho bài tập nhanh : ? Quan sát hình ảnh và đặt câu có sử dụng phép nhân hóa ?( S9) ? Câu em vừa đặt thuộc kiểu nhân hóa nào ? ->Các thành viên khác nhận xét, đánh giá. Gv : Vậy là các em đã nắm được kiến thức về khái niệm, tác dụng và các kiểu nhân hóa. Bây giờ chúng ta cùng chuyển sang phần Luyện tập về nhân hóa. C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP - Mục tiêu: Học sinh vận dụng những kiến thức mới đã học ở phần hình thành kiến thức vào các tình huống cụ thể thông qua hệ thống bài tập - Phương pháp: - Kĩ thuật: Trả lời nhanh, KT khăn phủ bàn - Thời gian: ( 13 ) Hoạt động 4 : Luyện tập III. Luyện tập ( SGK/58) Gv dẫn dắt nhắc lại yêu cầu của bài tập 1,2 đã giải quyết trong phần tìm hiểu bài. Bài tập 3 : ( Bài tập này tương tự như bài tập 1,2 -> tham khảo gợi ý Vở bài tập Ngữ văn/51) ? Bài tập 4 đưa ra yêu cầu gì ? ( S10) ? Dựa vào phiếu học tập đã chuẩn bị, em hãy nêu kết quả bài tập của mình ? -> Gv chọn phiếu học tập chiếu hắt..

<span class='text_page_counter'>(6)</span> - hs khác đánh giá, nhận xét phần báo cáo. Bài tập 1,2 : Bài tập 3 : Nhận xét 2 cách diễn đạt ( VN). Bài tập 4 : Xác định phép nhân hóa, kiểu nhân hóa và tác dụng của nhân hóa Sau khi hs nhận xét-> giáo viên công bố đáp án ( S11)-> Chốt lại kiến thức bài tập ? Bài viết TLV số 5 vừa rồi, đối tượng mà em Bài tập bổ sung : miêu tả là đối tượng nào ? Đối tượng miêu tả có được em sử dụng phép nhân hóa không ? Em hãy đọc lên câu văn đó ? ( Trình bày phiếu học tập đã chuẩn bị) Bài tập 5: Viết đoạn văn miêu tả Bài tập 5 : Viết đoạn văn miêu tả ngắn( 3-5 ngắn có sử dụng phép nhân hóa. câu) với nội dung tự chọn, trong đó có dùng phép nhân hóa. Hs báo cáo kết quả chuẩn bị bài tập viết đoạn văn ở nhà. - Chọn bài tiêu biểu ( 1- 2 bài) đọc ( hoặc chiếu hắt màn hình) - Hs khác nhận xét về hình thức, nội dung đoạn văn.-> Gv chốt, cho điểm động viên. D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG - Mục tiêu: Sử dụng kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết vấn đề, nhiệm vụ trong thực tế - Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận nhóm - Kĩ thuật: Trả lời nhanh, KT khăn trải bàn - Thời gian: (2’ ) ? Đặt câu có sử dụng biện pháp nhân hóa để minh họa cho mỗi kiểu nhân hóa nêu trong Phiếu học tập dưới đây. Các kiểu nhân hóa thường gặp Ví dụ Dùng những từ ngữ vốn chỉ gọi người để gọi vật Dùng nững từ ngữ vốn chỉ tính chất của người để chỉ tính chất của vật.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trò chuyện xưng hô với vật như với người E. HOẠT ĐỘNG MỞ RỘNG, TÌM TÒI, SÁNG TẠO - Mục tiêu: tìm tòi, mở rộng thêm những gì đã được học, dần hình thành nhu cầu học tập suốt đời. - Phương pháp: thảo luận nhóm - Kĩ thuật: hỏi và trả lời, trình bày một phút, chia nhóm, giao nhiệm vụ - Thời gian: (2 ) ? Tìm những câu thơ, câu văn mà em đã học hoặc biết có sửu dụng biện pháp nhân hóa ? Tại sao những câu chuyện hay bài hát dành cho thiếu nhi, các tác giả lại hay sử dụng biện pháp nhân hóa. Em hãy kể tên một vài bài hát như thế Hướng dẫn HS về nhà( 2’)- Chiếu S27 * Hướng dẫn học bài: - Học ghi nhớ: Khái niệm, tác dụng về nhân hóa; các kiểu nhân hóa - Làm bài tập 3 và hoàn thành phần d bài tập 4 trong sgk/58 . - Tập viết đoạn văn miêu tả ( 4-6 câu) có nội dung tự chọn, trong đoạn văn có sử dụng một số phép tu từ đã học. - Chuẩn bị: Phương pháp tả người + «n tËp lý thuyÕt v¨n t¶ c¶nh + LËp dµn ý cho c¸c bµi tËp 1,2,3 SGK – 71 V. Rút kinh nghiệm: ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... Ngày soạn:................................

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Ngày giảng:............................. Tiết: 96 ĐÊM NAY BÁC KHÔNG NGỦ - Minh Huệ I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Thấy được trong bài thơ hình ảnh Bác Hồ trong cảm nhận của người chiến sĩ mang vẻ đẹp bình dị mà vô cùng lớn lao: Tình yêu thương bao la của Bác Hồ dành cho bộ đội dân công, và tình cảm của người chiến sĩ với Bác Hồ. - Hiểu được những nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả và kể chuyện của bài thơ: Sự kết hợp giữa yếu tố tự sự, miêu tả, với biểu cảm và các biện pháp nghệ thuật khác được sử dụng trong bài thơ. 2. Kĩ năng: - Rèn kỹ năng đọc – hiểu văn bản thơ. - Kể tóm tắt diễn biến câu chuyện bằng một đoạn văn ngắn. - Bước đầu biết cách đọc thơ tự sự viết theo thể thơ năm chữ có kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm, thể hiện được tâm trạng lo lắng không yên của Bác Hồ; tâm trạng ngạc nhiên, xúc động lo lắng và niềm vui sướng HP của người chiến sĩ. - Tìm hiểu sự kết hợp giữa các yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm trong bài thơ. - Trình bày được suy nghĩ của bản thân sau khi học xong bài thơ. 3. Thái độ: Giáo dục tình cảm kính yêu Bác Hồ, biết ơn thế hệ cha anh. 4. Định hướng phát triển năng lực - Năng lực giải quyết vấn đề, sáng tạo, hợp tác, tự quản bản thân. - Năng lực giao tiếp, thưởng thức văn học. * Nội dung tích hợp giáo dục đạo đức: giá trị sống YÊU THƯƠNG, TÔN TRỌNG, TRÁCH NHIỆM, TRUNG THỰC. Tích hợp kĩ năng sống - Tự nhận thức và xác định cách ứng xử, yêu thương chia sẻ với những người xung quanh, biết ơn kính trọng đối với những người có công . - Giao tiếp; phản hồi, lắng nghe tích cực; trình bày suy nghĩ ý tưởng, cảm nhận của bản thân về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ. Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh: - Ngợi ca vẻ đẹp lãnh tụ Hồ Chí Minh: Hi sinh, quên mình vì hạnh phúc dân tộc, tình yêu thương của Bác, tinh thần đồng cam cộng khổ của Bác với nhân dân. - Cảm phục và có ý thức rèn luyện theo những đức tính quý báu của Chủ tịch Hồ Chí Minh ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Tích hợp giáo dục đạo đức: - Giáo dục tình yêu con người, tình yêu quê hương đất nước, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh vĩ đại, biết lo cho dân tộc cho đất nước. - Rèn luyện phẩm chất tự lập, tự tin, có tinh thần vượt khó, có trách nhiệm với bản thân, với quê hương, đất nước. II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH - Giáo viên: nghiên cứu kĩ sách giáo khoa, sách bài tập, sách giáo viên, hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng, tư liệu tham khảo; chuẩn bị kế hoạch dạy học, thiết bị, phương tiện dạy học,... - Học sinh: đọc kĩ sách giáo khoa, sách bài tập, những tài liệu liên quan; soạn bài; và chuẩn bị đầy đủ theo hướng dẫn về nhà của giáo viên. III. PHƯƠNG PHÁP - Phương pháp thuyết trình, đàm thoại, luyện tập, dạy học nhóm, giải quyết vấn đề, dạy học theo tình huống, dạy học định hướng hành động,... - Kĩ thuật giao nhiệm vụ, hỏi và trả lời, động não, “trình bày một phút”, tóm tắt tài liệu,... IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC VÀ GIÁO DỤC 1. Ổn định tổ chức (1’) 2. Kiểm tra bài cũ: (4’) Câu hỏi Phân tích diễn biến tâm trạng Phrăng trong Buổi học cuối cùng? - Kiểm tra việc làm bài tập của HS.. Đáp án- biểu điểm * Yêu cầu: - Tâm trạng: Chán học ham chơi nhưng đã ý thức được việc đến trường. * Khi đến trường - Quang cảnh sân trường và không khí lớp học trang trọng khác thường. - Tâm trạng Phrăng trong buổi học cuối cùng: + Ngạc nhiên: + Choáng váng + Tự giận mình, đau lòng + Lúng túng, lòng rầu rĩ không dám ngẩng đầu lên. + Ngạc nhiên thấy sao mình lại hiểu bài đến thế….Chua bao giờ tôi thấy thầy lại lớn lao đến thế Phrăng ân hận đau lòng nuối tiếc và khát khao được học tiếng Pháp.. 3. Bài mới. A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG - Mục tiêu: tạo hứng thú, tâm thế cho học sinh; tạo tình huống/vấn đề học tập nhằm huy động kiến thức, kinh nghiệm hiện có của học sinh và nhu cầu tìm hiểu kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> - Phương pháp: Diễn giảng, thảo luận nhóm, trò chơi - Kĩ thuật: Động não, làm việc nhóm, khăn trải bàn, trình bày 1 phút - Thời gian: ( 3’ ) Cách 1: Một canh, hai canh, lại ba canh […] hồn quanh. Không ngủ được đã trở thành quen thuộc đối với Bác. Không ngủ được vì còn lo cho đất nước còn giặc ngoại xâm, lo cho nhân dân phải làm nô lệ. “Đêm nay Bác ko ngủ” là một trong muôn vàn những đêm không ngủ của Bác.Vậy nguyên nhân nào khiến đêm nay Bác không ngủ được chúng ta cùng tìm hiểu. Cách 2: Tổ chức cuộc thi Tinh thần đồng đội, chia lớp thành 2-4 nhóm, các nhóm kể tên các bài thơ, bài hát viết về Bác Hồ và nhận xét về tình cảm của các nghệ sĩ ( nhà thơ, nhạc sĩ) đối với Bác Hồ trong các bài thơ, bài hát mà em vừa nêu? Gợi ý: 1. Bài thơ, bài viết về Bác: Viếng Lăng Bác, Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn các em nhi đồng, Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ, Đêm nay Bác không ngủ, Bác ơi, Hồ Chí Minh với thiếu nhi... 2. Tình cảm của các nhà nghệ sĩ trong những tác phẩm trên đều là sự kính yêu vô hạn đối với vị lãnh tụ vĩ đại, người cha già của dân tộc Để phần nào hiểu được lí do mà Bác luôn nhận được sự kính trọng, tôn tính từ đồng bào, chúng ta sẽ tìm hiểu bài học hôm nay Cách 3: Sinh thời, Bác luôn sống vì mọi người, dành tình cảm, sự quan tâm đến mọi người, đặc biệt là các em thiếu nhi, Bác từng viết: Trẻ em như búp trên cành, Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan Bác căn dặn từng li, từng tí, từ chuyện học hành đến miếng ăn đến giấc ngủ. Lo cho người khác là vậy, nhưng Bác lại chẳng mấy khi để ý đến mình. Bác là vậy, cả cuộc đời vì nước vì dân...Điều đó, được thể hiện rõ trong bài thơ" Đêm nay Bác không ngủ" của Minh Huệ Hoạt động Thầy – Trò Nội dung B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC - Mục tiêu: Trang bị cho học sinh những kiến thức mới liên quan đến tình huống/ vấn đề nêu ra ở hoạt động khởi động - Phương pháp: Diễn giảng, thảo luận nhóm, trò chơi, tình huống có vấn đề - Kĩ thuật: Động não, làm việc nhóm, khăn trải bàn, trình bày 1 phút - Thời gian: ( 25’ ) Hoạt động 1: Giới thiệu chung văn bản. I. Giới thiệu chung:.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> ? Em có hiểu biết gì về tác giả Minh Huệ? Tên khai sinh: Nguyễn Đức Thái, sinh ngày 3 tháng 10 năm 1927. Quê gốc: Bến Thủy, thành phố Vinh. Nơi ở hiện nay: Phường Quang Trung, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An. Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam. Tốt nghiệp đại học Văn. Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam (1957) - Sau hơn hai thỏng điều trị tại khoa hồi sức cấp cứu Bệnh viện Đa khoa tỉnh Nghệ An, nhà thơ Minh Huệ qua đời hồi 6h00 ngày 11-102003, thọ 77 tuổi. ? Bài thơ viết trong hoàn cảnh nào? - Bài thơ viết về một đêm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chiến dịch năm 1950. - Sự nghiệp sáng tác của ông ghi dấu ấn qua bảy tập thơ (có hai tập thơ viết về Bác Hồ là Cừi Sen và Đêm nay Bác không ngủ), bốn tập truyện ký và ký, hai tập truyện và nhiều bài thơ, tiểu luận về đời sống văn học nghệ thuật và văn hóa VN. Bài thơ nổi tiếng Đêm nay Bác không ngủ được nhà thơ Minh Huệ viết năm 1951 lúc 24 tuổi. Hoạt động 2: Đọc- hiểu văn bản ( Hoạt động hình thành kiến thức) - Phương pháp: vấn đáp, thuyết trình, định hướng... - Kĩ thuật : hỏi và trả lời, đặt câu hỏi, phản biện... - Năng lực: giao tiếp, sử dụng ngôn ngữ, sáng tạo, giải quyết vấn đề, hợp tác... - GV hướng dẫn đọc: giọng đọc trầm ở đoạn 1. Đoạn 2 đọc thể hiện sự ngạc nhiên. Đoạn 3 hạ giọng. * Giọng tâm tình, chậm rãi, thủ thỉ, ngắt nhịp 3/2 – 2/3 Phân biệt 3 giọng + Giọng kể chuyện, miêu tả của tác giả + Giọng anh chiến sĩ lo lắng + Giọng Bác trầm ấm, yêu thương.. 1. Tác giả : Minh Huệ (Nguyễn thái- 1927) Quê : Nghệ An, làm thơ từ thời kháng chiến chống TD Pháp.. 2. Tác phẩm : Sáng tác năm 1951. Là một trong những bài thơ nổi tiếng viết về chủ tịch Hồ Chí Minh. II. Đọc- hiểu văn bản: 1. Đọc, chú thích..

<span class='text_page_counter'>(12)</span> - gv đọc mẫu -> học sinh đọc. ?Hiểu thế nào là đội viên vệ quốc? Đinh ninh ? - học sinh tìm hiểu các chú thích SGK. ? Bài thơ làm theo thể thơ gì? 2. Kết cấu, bố cục - 5 tiếng /câu, 4 câu/khổ. gieo vần chân, vần liền - thể thơ ngũ ngôn. - Thể thơ: Thơ ngũ ngôn ? Em nhận xét gì về thể thơ và PTBĐ? - PTBĐ: Tự sự, miêu tả, biểu cảm - GV: Bài thơ như một câu chuyện kể. ? Hãy kể lại câu chuyện đó? - HS kể lại truyện. Bài thơ là câu chuyện hoàn chỉnh về 1 đêm không ngủ của Bác Hồ qua cái nhìn và cảm nhận của anh đội viên ? Câu chuyện trên có thể chia mấy phần? Giới hạn và nội dung từng phần? - Bố cục: 3 phần Chia 3 phần. - Mở truyện: Khổ 1. Thắc mắc của anh đội viên vì sao Bác mãi ko ngủ được? - Diễn biến câu chuyện: Khổ 2 -> khổ 15 Câu chuyện giữa anh đội viên với Bác Hồ, trong đêm rừng VB - Kết truyện: Khổ 16: Lý do không ngủ được của Bác Hồ. ?Anh đội viên thức dậy trong hoàn cảnh nào? (Thời gian, thời tiết ra sao) ? Tác giả sử dụng nghệ thuật gì? ? Thế nào là mưa lâm thâm?Qua đó em hiểu gì về hoàn cảnh này? (Bình về hoàn cảnh). 3. Phân tích: a. Lần thức dạy thứ nhất của anh Đội viên. *. Hoàn cảnh: - Khuya lắm - Mưa lâm thâm -> Lúc mọi người đã ngủ - Lều tranh xơ xác + Nghệ thuật: miêu tả, từ láy gợi hình, gợi cảm. ?Trong hoàn cảnh ấy anh đ.v đã bắt gặp Bác ->Hoàn cảnh thiếu thốn, khắc nghiệt trong dáng vẻ nào? khó khăn b. Hình ảnh Bác Hồ:.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> ? Trầm ngâm là gì? ? Tác giả sử dụng NT gì để khắc hoạ hình ảnh Bác ? ? Quan sát hình ảnh đó em có nhận xét gì về dáng vẻ của Bác? ? Tìm cách xưng hô của anh đội viên với Bác ? NX về cách xưng hô đó ? ? Tác dụng của cách nói này? Liên hệ “Người là cha..... * Dáng vẻ: - Bác ngồi - Lặng yên - Vẻ mặt trầm ngâm ( Trầm ngâm: thế chủ động đã ngồi từ rất lâu) + Miêu tả, từ láy. - Tư thế ưu tư suy nghĩ - Bác hiện lên như một pho tượng thiêng liêng giữa trời khuya. - ẩn dụ -> Thân thiết- gần gũi như người thân trong gia đình đầy tình cảm ấm áp. * Hành động: - Đốt lửa - Dém chăn - Nhón chân + Năng lực quan sát, nhận xét. + Động từ chỉ mức độ rất nhẹ nhàng. + Cách kể: rồi + Miêu tả. - Từ ngữ trên đã gợi tả sự cẩn trọng khéo léo, tỉ mỉ, chăm chút của Bác như người cha, người mẹ hiền. -> Tình yêu thương chăm sóc của Bác dành cho các chiến sĩ đội viên.. ? Trong đêm không ngủ ấy Bác đã có những hành động gì? ? Nhận xét từ ngữ tg sử dụng ở đây ? ? Từ đó bộc lộ tình cảm gì của Bác? B2: HS làm việc theo nhóm,tổng hợp kết quả theo nhóm.GVquan sát,trợ giúp HS. B3:GV tổ chức cho HS báo cáo và thảo luận kết quả thực hiện. B4: Gv chốt kiến thức. (GV bình từ "dém"- "nhón") ? Qua cái nhìn của anh đ.v hình ảnh Bác hiện lên qua những câu thơ nào? ? Biện pháp tu từ, loại từ nào được tg sử dụng ở đây ? *T/C cho HS TL cặp đôi ?Tại sao lại so sánh bóng Bác với ngọn lửa? Tác dụng ? - Bóng Bác cao lồng lộng * GV bình:Hình Bác thật đẹp như một ông tiên - Ấm hơn ngọn lửa hồng từ truyện cổ tích vừa lung linh huyền diệu vừa + So sánh, ẩn dụ , từ láy sáng trong tâm trí người đội viên. ?Cảm nhận của em về hình ảnh Bác Hồ trong bài thơ ?  Bác vừa cao cả thiêng liêng vừa gần gũi và toả sáng một tình yêu bao ?Nêu những nét đặc sắc nghệ thuật trong la. những khổ thơ vừa học? => Bác là vị lãnh tụ cao quý, vị cha + Ẩn dụ, so sánh, từ láy, tính từ, động từ gợi của muôn dân. Bác hy sinh tất cả vì tả. dân, vì nước..

<span class='text_page_counter'>(14)</span> + Ngôn ngữ đặc sắc, giàu hình ảnh. ? Hình ảnh Bác hiện nên như thế nào? ? Em học được vẻ đẹp nào từ Bác?. + Hình ảnh Bác Hồ hiện nên trong đêm không ngủ khi chỉ huy chiến dịch là người lớn lao, cao cả, vĩ đại, yêu nước, thương các chiến sĩ bộ đội. Đó chính là tấm lòng, tình yêu nước, thương dân.. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP - Mục tiêu: Học sinh vận dụng những kiến thức mới đã học ở phần hình thành kiến thức vào các tình huống cụ thể thông qua hệ thống bài tập - Phương pháp: - Kĩ thuật: Trả lời nhanh, KT khăn phủ bàn - Thời gian: (5’ ) - Hoạt động 3 : Luyện tập * Luyện tập: ? Em nào có thể đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ? a. Vì sao trong bài thơ Đêm nay bác không ngủ, tác giả không kể lần thức dậy thứ 2 của anh đội viên? b. Tìm các từ láy trong bài thơ và phân tích tác dụng biểu đạt của một số láy mà em cho là đặc sắc. Bài làm: a. Lẩn thức giấc thứ hai không được kể bởi vì Ịần này đã tiếp liên với lần thứ nhất trong một trạng thái nửa thức, nửa ngủ "Anh đội viên mơ màng - như nằm trong giác mộng". Ta có thể xem như lần thức giấc thứ nhất và lần thức giác thứ hai mơ màng đó chỉ là một. b. Các từ láy trong bài: trầm ngâm, lâm thâm, xơ xác, nhẹ nhàng mơ màng lồng lộng, thổn thức, thầm thì, bồn chồn, bề bộn, hốt hoảng, (đinh ninh, phăng phắc, nằng nặc, mau mau, mênh mông.) Phân tích giá trị biểu cảm của một vài từ:  Lồng lộng (trong câu: "Bóng Bác cao lồng lộng") đã nói được hình ảnh và tấm lòng cao đẹp của Bác Hồ.  Bồn chồn nói được tâm trạng nóng ruột,.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> lo âu của anh đội viên khi nhìn thấy Bác không ngủ mà cứ thức hoài trong đêm. D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG - Mục tiêu: Sử dụng kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết vấn đề, nhiệm vụ trong thực tế - Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận nhóm - Kĩ thuật: Trả lời nhanh, KT khăn trải bàn - Thời gian: ( ) ? Đọc những bài thơ viết về anh bộ đội và Bác Hồ mà em biết. ? Kể những việc em đã làm bày tỏ lòng biết ơn đối với Bác Hồ. E. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI, MỞ RỘNG, SÁNG TẠO - MT: giúp hs củng cố khắc sâu kiến thức nd bài học ? Tìm đọc thêm những bài thơ viết về người lính trong những năm tháng kháng chiến của dân tộc ta. . Hướng dẫn học sinh học ở nhà: (5 phút) - Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ - Học bài theo các ĐVKT cơ bản. - Chuẩn bị: Tiết 2 của bài: Tìm hiểu tâm trạng anh đội viên và hình tượng của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong lần thứ 2 thứ dậy của aanh đội viên. V. Rút kinh nghiệm: ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ......................................................................................................................................

<span class='text_page_counter'>(16)</span>