Tu nhieu nghia hien tuong chuyen nghia cua tu

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (186.08 KB, 14 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Nghĩa của từ là nội dung (sự vật, tính chất, hoạt động, 
quan hệ . . .) mà từ biểu thị.

Có hai cách giải nghĩa từ

+ Trình bày khái niệm mà từ biểu thị

+ Đưa ra những từ đồng nghĩa hoặc trái 
nghĩa với từ cần giải thích.

KIỂM TRA BÀI CŨ

Nghĩa của từ là gì?

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Cái gậy có một chân
Biết giúp bà khỏi ngã.
Chiếc com-pa bố vẽ

Có chân đứng, chân quay.
Cái kiềng đun hàng ngày
Ba chân xoè trong lửa.
Chẳng bao giờ đi cả
Là chiếc bàn bốn chân.

Riêng cái võng Trường Sơn
Không chân, đi khắp nước.
 (Vũ Quần Phương)

NHỮNG CÁI CHÂN
Em hãy cho biết có mấy

sự vật có “chân” được 
nhắc tới trong bài thơ?

TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA

TỪ

II- TỪ NHIỀU NGHĨA

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

chân gậy:

Bộ phận dưới cùng của cái gậy, có tác dụng đỡ cái gậy đứng 
thẳng.

chân compa:

Bộ phận dưới cùng của compa có tác dụng đỡ bộ phận khác 
để quay vẽ.

chân kiềng:

Bộ phận dưới cùng của cái kiềng, có tác dụng nâng đỡ cho 
các bộ phận khác.

chân bàn:

Bộ phận dưới cùng của cái bàn, có tác dụng đỡ cho các bộ 
phận khác

TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA

TỪ

II- TỪ NHIỀU NGHĨA

=> Bộ phận dưới cùng của một 
số đồ dùng, có tác dụng đỡ cho 
các bộ phận khác.

Tìm hiểu nghĩa của các từ “chân” trong bài thơ?

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

I. Tõ nhiÒu nghÜa

= > Từ chân là từ có

nhiều nghÜa

1. VÝ dơ :

chân

tường được ốp bằng

gạch men.

Phía

chân

núi rực sáng

một màu hồng.

TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA TỪ

II- TỪ NHIỀU NGHĨA:

Tìm hiểu nghĩa của các từ

chân

sau?

Đôi

chân

của anh bộ đội đi

khắp nước.

Chân

mèo có móng vuốt

rất sắc.

Bộ phận dưới cùng của cơ thể

người, động vật dựng để đi,

đứng

.

Bộ phận dưới cùng của

một

số sự vật tiếp giáp và bám

chặt vào mặt nền.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

I.

TỪ NHIỀU NGHĨA

Em hãy cho biết nghĩa của một số từ sau?

Hoa nhài: Tên một lồi hoa

-> Tõ

chỉ

cã mét nghÜa

Tốn học: Tên một môn học thuộc khoa học tự nhiên

TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA TỪ

Ghi nhớ: Tõ cã thĨ cã mét nghÜa hay nhiỊu nghÜa.

Xe đạp:

Chỉ một loại xe dùng chân để đạ

p.

Nhận xét về nghĩa của

các từ trên?

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA

TỪ

II- TỪ NHIỀU NGHĨA

Nghĩa của các từ “chân” có mối quan hệ như thế nào?
chân gậy:

chân compa 
chân kiềng:
chân bàn:

=> Bộ phận dưới cùng của một số đồ 
dùng, có tác dụng đỡ cho các bộ phận 
khác.

chân anh bộ đội:
chân mèo:

Bộ phận dưới cùng của cơ thể người, 
động vật dựng để đi, đứng.

Bộ phận dưới cùng của một số sự vật 
tiếp giáp và bám chặt vào mặt nền.

chân tường:

chân núi:

=> Bộ phận dưới cùng của bộ phận người, sự vật dùng để đi,

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Từ chân nào có 
nghĩa gốc?

TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA

TỪ

I- TỪ NHIỀU NGHĨA

II. HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA CỦA TỪ

chân gậy:
 chân compa

chân kiềng:
chân bàn:

=> Bộ phận dưới cùng của 
một số đồ dùng, có tác dụng 
đỡ cho các bộ phận khác.

chân anh bộ đội:
chân mèo:

Bộ phận dưới cùng của cơ 
thể người, động vật dựng để 
đi, đứng.

Bộ phận dưới cùng của một 
số sự vật tiếp giáp và bám 
chặt vào mặt nền

chân tường:
chân núi:

=> Hiện tượng chuyển nghĩa của từ

=>Nghĩa chuyển

=>Nghĩa gốc

=>Nghĩa chuyển

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA TỪ

GHI NHỚ

- Chuyển nghĩa là hiện tượng thay đổi nghĩa của từ, tạo ra 
những từ nhiều nghĩa.

- Trong từ có nhiều nghĩa:

+ Nghĩa gốc là nghĩa xuất hiện từ đâu, làm cơ sở để hình 
thành các nghĩa khác.

+ Nghĩa chuyển là nghĩa được hình thành trên cơ sở của 
nghĩa gốc.

II- TỪ NHIỀU NGHĨA

II. HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA CỦA TỪ

- Thông thường, trong câu, từ chỉ có một nghĩa nhất định. 
Tuy nhiên trong một số trường hợp từ có thể được hiểu đồng

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA TỪ

II- TỪ NHIỀU NGHĨA

II. HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA CỦA TỪ

Bài tập 1: Tìm 3 từ chỉ bộ phận cơ thể người và kể ra một số ví dụ

về chuyển nghĩa của chúng?

Chỉ bộ phận cơ thể người, động vật.
VD: Mũi người, mũi khỉ, mũi Lợn.

Chỉ bộ phận phía trước của phương 
tiện giao thơng đường thuỷ. VD: Mũi 
tàu, mũi thuyền.

Chỉ bộ phận nhọn sắc của vũ khí. 
VD: Mũi dao, mũi lê . . .

Chỉ bộ phận của lãnh thổ. 
VD: Mũi Né, mũi Cà Mau->

Mòi

=>Nghĩa gốc

=>Nghĩa chuyển

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA TỪ

Phần trên cùng thân thể con người hay 
phần trước thân thể động vật, nơi có 
nhiều giác quan và bộ óc.

VD: mái đầu, đầu xanh.

Phần trên, phần trước của một số vật
VD: đầu tủ, đầu tầu->

Biểu tượng của suy nghĩ, nhận thức:
VD: cứng đầu, đầu óc.

Vị trí hoặc thời điểm thứ nhất…
VD: lần đầu, dẫn đầu, tập đầu->

Đầu

II- TỪ NHIỀU NGHĨA

II. HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA CỦA TỪ

=>Nghĩa gốc

=>Nghĩa chuyển
=>Nghĩa chuyển

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Tìm hiểu ngha ca t bn?

Bàn (1) học của tôi làm bằng gỗ xoan.

Bố tôi đang bàn(2) công việc

i tuyn Vit Nam thắng đội tuyển Lào 4 bàn(3)
Bàn(1):

Bµn(2):
Bµn(3):

Từ “bàn” là từ đồng âm

Em có nhận xét gì về nghĩa của 
từ bàn?

Đồ dùng th ường làm bằn gỗ, mặt phẳng, có chân để bày 
vật dụng, học tập.

Trao đổi ý kiến về việc gỡ đó.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Từ nhiều nghĩa Từ đồng õm

Các nghĩa của từ phải cã

mèi liªn hƯ víi nhau (cã 
nÐt gièng nhau)

Các nghĩa không liên quan 
đến nhau (chỉ giống nhau 
về ngữ âm)

* Từ nhiều nghĩa phải đ

ược

đặt trong hoàn cảnh, t

ỡ

nh huống,

câu

vă

n cụ thể.

Từ đồng âm và từ nhiều nghĩa khác nhau ở chỗ nào?

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

- L¸:

- Quả:
- Búp:

lá phổi, lá gan, lá lách, lá mỡ. 
quả tim, quả thận

búp ngón tay.

Bi tập 2. Dùng bộ phận của cây cối để chỉ bộ phận của cơ thể người?

Bµi tËp 3. Dưới đây là một số hiện tượng chuyển nghĩa của từ tiếng

Việt. Hãy tìm thêm trong mỗi hiện tượng chuyển nghĩa đó 3 ví dụ

minh hoạ.

a. Chỉ sự vật chuyển thành chỉ hành động:

cân muối  muối d ưa cà
b. Chỉ sự hành động chuyển thành chỉ đơn vị:

+ Đang gói bánh  ba gói bánh 
Cái c a  c a gỗ, cái cuốc  cuốc đất,

+ Đang bã lóa  g¸nh ba bó lúa 
+ ang nắm cơm ba nắm c¬m

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Đọc đoạn trích dưới đây và trả lời câu hỏi?

Bài 4:

III- LUYỆN TẬP

a. Tác giả đoạn trích nêu lên mấy nghĩa của từ “Bụng”? đó là 
những nghĩa nào? Em có đồng ý với tác giả không?

2: Biểu tượng của ý nghĩa sâu kín khơng bộc lộ ra đối với người, 
việc nói chung.

b. Nghĩa của từ “ Bụng”

- Ăn cho ấm bụng: Bộ phận cơ thể người.
-Anh ấy tốt bụng: ý nghĩa sâu kín

- Chạy nhiều, bụng chân rất săn chắc: Phần phình to ở 
chân ( hoặc giữa một số vật).

Vậy em có nhận xét gì về từ bụng?
=> Bụng là từ nhiều nghĩa.

</div>

Tu nhieu nghia hien tuong chuyen nghia cua tu

<b>KIỂM TRA BÀI CŨ </b>

<b>TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA </b>

<b>TỪ </b>

<b>TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA </b>

<b>TỪ </b>

<i><b>= > Từ chân là từ có </b></i>

<i><b>nhiều nghÜa</b></i>

<i><b>chân</b></i>

<b>tường được ốp bằng </b>

<b>gạch men.</b>

<b>Phía </b>

<i><b>chân</b></i>

<b>núi rực sáng </b>

<b>một màu hồng. </b>

<b>TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA TỪ </b>

<b>Tìm hiểu nghĩa của các từ </b>

<i><b>chân</b></i>

<b> sau?</b>

<b>Đôi </b>

<i><b>chân</b></i>

<b> của anh bộ đội đi </b>

<b>khắp nước.</b>

<i><b>Chân</b></i>

<b> mèo có móng vuốt </b>

<b>rất sắc.</b>

<i><b>Bộ phận dưới cùng của cơ thể </b></i>

<i><b>người, động vật dựng để đi, </b></i>

<i><b>đứng</b></i>

<i><b>.</b></i>

<i><b>Bộ phận dưới cùng của </b></i>

<i><b>một </b></i>

<i><b>số sự vật tiếp giáp và bám </b></i>

<i><b>chặt vào mặt nền.</b></i>

<b>I. </b>

<b>TỪ NHIỀU NGHĨA </b>

<i><b>Em hãy cho biết nghĩa của một số từ sau? </b></i>

<b>Hoa nhài: Tên một lồi hoa</b>

<i><b>-> Tõ </b></i>

<i><b>chỉ </b></i>

<i><b>cã mét nghÜa</b></i>

<b>Tốn học: Tên một môn học thuộc khoa học tự nhiên</b>

<b>TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA TỪ </b>

<i><b>Ghi nhớ: Tõ cã thĨ cã mét nghÜa hay nhiỊu nghÜa.</b></i>

<b>Xe đạp: </b>

<b> Chỉ một loại xe dùng chân để đạ</b>

<b>p.</b>

<i><b>Nhận xét về nghĩa của </b></i>

<i><b>các từ trên?</b></i>

<b>TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA </b>

<b>TỪ </b>

<b>TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA </b>

<b>TỪ </b>

<i><b>=> Hiện tượng chuyển nghĩa của từ</b></i>

<b>TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA TỪ </b>

<b>TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA TỪ </b>

<b>Mòi</b>

<b>TỪ NHIỀU NGHĨA VÀ HIỆN TƯỢNG CHUYỂN NGHĨA TỪ </b>

<b>Đầu</b>

<i><b>* Từ nhiều nghĩa phải đ</b></i>

<i><b>ược </b></i>

<i><b>đặt trong hoàn cảnh, t</b></i>

<i><b>ỡ</b></i>

<i><b>nh huống, </b></i>

<i><b>câu </b></i>

<i><b>vă</b></i>

<i><b>n cụ thể.</b></i>

<i><b> Từ đồng âm và từ nhiều nghĩa khác nhau ở chỗ nào?</b></i>

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về