Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (82.33 KB, 5 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
<b>Chế độ tập dượt:</b>
<b>Tập ăn cám: Chào mào bổi mới bắt về, bạn phải tập cho ăn cám nếu khơng, nó chết chắc. Cách</b>
tập rất đơn giản - bạn lột trần truồng quả chuối ra, lấy khoảng 1/3 quả rồi bỏ vào trong cóng cám,
đổ cám đầy lên sao cho lộ một phần quả chuối trên mặt cóng cám là được - cứ để như vậy chim
nó ăn chuối + liếm láp cám, dần dần nó sẽ biết ăn cám. Mất tầm 5-7 ngày để tập cho chim ăn
cám.
<b>Tập cho dạn: Bản chất của chim hay thú hoang nói chung là nhát người, khi bị bắt giam thì</b>
chúng sợ thêm đồ vật và thú ni khác nữa. Vì vậy khi bắt đầu ni chim bổi thì trước tiên bạn
phải để chim làm quen với sự hiện diện của con người, thú nuôi và đồ vật chung quanh nó. Tốt
nhất là để cho nó tự thích nghi dần dần bằng cách tủ áo như phần trên, treo ở nơi hay có người
qua lại, dần dần nó thấy con người khơng nguy hiểm như nó tưởng (Hic, mà ác ôn hơn nhiều !).
Muốn chim mau dạn thì phải để cho nó ln ln đói (đừng để đói q nó chầu zời mất). Hàng
ngày bạn cho nó ăn 2-3 lần, canh sao đó để khi bạn cho ăn là lúc em nó đói lả lơi, rồi cho ăn cầm
hơi thơi. Buổi sáng bạn đến vén áo lồng ra, lạnh lùng bỏ vài hạt cám hoặc một mẩu chuối vào
lồng rồi bỏ đi, đi biền biệt đến trưa mới đến, vén áo lồng ra, lạnh lùng … cứ thế đến khi nào bạn
đến mà nó nhón nhón lên nhìn vào cóng thức ăn - thế là bạn thành công rồi – lúc này nó mong
mỏi được nhìn thấy bạn lắm … Chỉ khi nào chim bắt đầu đứng lồng rồi thì mới tập cho như vậy,
chim cịn q nhát thì cứ phải từ từ. Cần lưu ý là khi cho chim đói thì phải dọn sạch sẽ bố lồng
đi, nếu khơng đói q nó xơi ln … phân của nó. Một điều nữa, bạn nên để đôi găng tay mà bạn
hay đeo để làm vệ sinh lồng chim ở gần gần lồng chim, chỗ nào mà nó có thể nhìn thấy được ấy,
để nó nhìn cho quen. Trong cơ thể con người thì ơng chim ơng í hãi nhất là đơi bàn tay, vì vậy cứ
để cho ơng ý nhìn ngắm mãi cái của nợ ấy cho quen đi, để rồi thấy chẳng có jì phải sợ cả.
<b>Tạo điều kiện, dụ cho chim mở miệng hót: Chim đứng trong lồng mà vươn cổ cất tiếng hót tự</b>
nhiên như ở rừng là mục đích chính của người chơi chim. Chỉ khi nào chim đã đứng lồng, coi cái
lồng chim và không gian quanh nó là nhà, là địa phận của nó thì nó mới thực sự hót. Cịn chưa
được như thế, thì theo tơi, chưa phải là hót thực sự - mà chỉ là tiếng kêu do nhớ rừng, nhớ bầy,
nhớ cặp của nó (whiuuuu, khơng biết jờ này nàng đẻ được mấy trứng với thằng cha nào rồi? Mà
nàng có tình ý jì với cái thằng cánh trắng ở phía bờ suối khơng ta !? …), hoặc tiếng than khóc
cho cái số phận hẩm hiu khốn khổ được phát âm theo bản năng nghe tương tự như tiếng hót mà
thơi. Hic, tội thế! Thơi thì tạo điều kiện cho khóc than thoải mái chán chê đi, rồi thì “biến đau
thương thành hành động” mà hót cho khoả lấp cái nỗi nhớ rừng, nhớ bạn.
Khi nó bắt đầu sổ đều thì bạn nên thường xun cho nó đứng một mình, chỗ có lùm cây hoặc
một chỗ khuất nào đó – càng yên tĩnh nó sẽ càng hót nhiều hơn. Giai đoạn này rất quan trọng.
Đây là dịp để nó ơn lại tất cả giọng điệu vốn có của nó hồi xa xưa, hồi nó đem rêu rao khắp đồi
này núi nọ - bị bặt đi một thời gian do “biến cố chính trị”, đây là lúc mà nó đem ra ơn luyện lại,
lúc đầu sẽ còn ngượng ngập nhưng sẽ nhanh chóng trơn tru trở lại như hồi cịn ở rừng.
<b>Đem đi dợt ở tụ: Khi mà ở nhà treo đâu nó cũng hót. Móc nó ra ngồi, vừa bng tay quay lưng</b>
đi là nó bắt đầu hót – là đến lúc có thể bắt đầu đem nó đến tụ cho dợt dần được rồi. Đây là lúc dễ
phá hỏng con chim nhất. Những lần đầu đem ra tụ thì chỉ nên để cho nó ở xa xa, nơi một góc
khuất nào đó để cho nó nghe và thấy thấp thống đồng loại của nó thơi. Tư từ nó sẽ sung dần lên.
Bạn hãy để ý lúc nó hót, thường những con sành thì cứ thế sổ thẳng cánh, nhưng những con yếu
hơn thường nương vào một giọng nào đó để sổ theo, cái này phải để ý kỹ mới thấy. Khi xác định
để nó bưng bít trong áo một tý cho nó rạo rực đã, làm vậy khi mở áo chim sẽ đấu sung hơn. Làm
ngay mà …
<b>Đi dợt rừng: Chim chơi sung mãn ở nhà, ở tụ thì nên cho đi rừng. Trước khi cho đi rừng thì bạn</b>
phải tập cho nó quen ở trong lồng bẫy đã. Đầu tiên phải cho qua lồng tắm, rồi từ lồng tắm sang
qua lồng bẫy. Bạn phải lấy lá cây nguỵ trang cho lồng bẫy. Khơng muốn cho chim rừng bu cắn ở
phần nào thì lấy lá che chắn phần đó lại. Đi rừng thì nên có 2-3 con cùng đi để chim mồi dựa
nhau mà đấu đón chim rừng, treo cách nhau chừng 20-30m thơi, đừng treo xa q để cịn chia sẻ
áp lực của lũ chim rừng cho nhau.
Phần đi dợt tụ, dợt rừng thì AE diễn đàn đã nói khá nhiều, tơi cũng có viết mấy bài tương đối chi
tiết ở diễn đàn này rồi - thế nên tôi xin phép bàn đến đây thôi, không nhắc lại thêm nữa.
<b>Các vấn đề khác:</b>
<b>Tập thả ra: Đối với một con chim mà bạn đã ưng ý chon ni rồi, thì nên dành một ít thời gian</b>
… tập thả nó ra, phịng khi nó xổng thì có nhiều cơ hội túm về lại. Chim ni tầm 2-3 năm ở nhà
khi bị xảy thì nó sẽ chưa đi ngay mà cịn lẩn quẩn ở nhà vài hơm đã, sau đó mới đi mất (cũng có
thể đói quá chết lả ở đâu đó, hay bị mèo nó chụp trong lúc đói khát hoa cả mắt lên, vì nó đâu cịn
bản năng kiếm mồi ngồi thiên nhiên đâu). Gọi là tập thả chứ thực chất là tập cho nó tìm về lồng
của nó. Việc này bạn nào có điều kiện mới làm được. Để thực hiện thì nhà phải có một căn
phịng tương đối rộng, đảm bảo kín khơng có chỗ cho chim lọt được ra ngồi, buổi sáng bạn đem
lồng chim vào đó, ban đầu thì để 1 trái chuối trên nóc lồng, để lồng chim ở giữa phòng, rồi lùa
chim ra, cứ để cho nó ở trong phịng. Đến trưa thì bạn vơ phịng cho trái chuối vào bên trong
biết mị vơ lồng ăn thì bạn cố tình dấu cái lồng vào chỗ kin kín cho nó tìm. Khi no thì bay nhảy
bu bám chỗ nọ chỗ kia, nhưng khi đói là tìm đến cái lồng - riết vậy nó quen, khi nó quen rồi thì
thỉnh thoảng vẫn phải thả ra như vậy, mà chỉ thả trong phịng thơi, khi nào tin tưởng lắm + xác
định tư tưởng cho mình đã (hic!) thì mới thả ở ngồi. Làm vậy chim giữ được lửa + được tự do
bay nhảy giãn gân giãn cốt - rất tốt cho em nó.
<b>Chim thay lơng: Chim mái thì cứ đúng 12 tháng là thay lơng, chim trống thì chu kỳ thay lơng</b>
ngắn hơn 9-10 tháng, có con 8 tháng là thay. Vì vậy, nói con chim 4-5 mùa lơng nhưng chưa
chắc nó đã được 4-5 năm tuổi. Chim thay lơng thì sẽ được chăm sóc đặc biệt hơn một tý, lồng
luôn tủ áo chỉ để hở sơ sơ như chim bổi thơi, lồng cóng lúc nào cũng phải sạch sẽ, treo cất chỗ
yên tĩnh - mục đích là để cho chim ngủ nhiều. Lông chỉ mọc và dài ra trong lúc chim ngủ. Chim
đang thay lơng thì tuyệt đối khơng cho đấu đá - mặc dù có nhiều con thay lơng thì cứ thay,
nhưng sung vẫn cứ sung. Lúc thay lơng nó ê ẩm khắp mình, hơi sức đâu mà đấu ?! Khi chim gần
xong lông – nhìn con chim tương đối mượt mà rồi là bắt đầu phơi nắng cho bộ lông cứng cáp
dần là vừa. Lúc này bộ lơng của nó vẫn cịn yếu lắm, mới bung hết bản ra thơi chứ gốc lơng vẫn
cịn máu và chưa bám chắc đâu - chỉ khi nào nhìn vào bộ mào của nó thấy gom nhọn + bộ lơng
đi gom lại, viền trắng chóp đi xếp tháp đều đặn thì lúc đó nó mới hồn tất việc thay lơng.
<b>Chim bị nín lơng: Là con chim khơng chịu thay lơng, khốc bộ lơng cả 15-17 tháng trời, bộ lơng</b>
thì tả như cái áo tơi mà khơng chịu thay, chim vẫn chơi đều đều. Hoặc đang rớt được vài cọng rồi
nín ln, khơng rớt nữa. Lý do: chế độ ăn uống của chim thiếu chất, không đủ chất và năng
lượng để cung cấp cho một bộ lông mới. Chim bị shock do thay đổi chế độ chăm sóc đột ngột –
khi chim rớt vài cọng lông theo mùa là báo hiệu nó chuẩn bị thay lơng - gọi là rớt lơng báo, khi
Chim bị vậy thì phải điều chỉnh, bổ sung chế độ dinh dưỡng cho nó rồi giúp nó rớt bộ lơng bằng
cách cho tắm (phun) nước pha với dấm ăn cho nó rồi tủ lại (2 muỗng canh dấm pha với 1 lit
nước cho nó tắm, nó khơng tắm thì phun – làm vậy nó rớt lơng rất nhanh do dấm thấm vào da
làm mềm chân lơng ra + với việc con chim nó ngứa ngáy cứ rỉa lông miết nên lông rụng nhanh.
Với lại khi rụng được rồi là có đà, có sự kích thích nên nó sẽ rớt cả bộ nhanh chóng thôi.
<b>Chim suy lông, sâu lông: Bộ lông mới mọc ra cịn tơi tả hơn bộ lơng cũ, lơng ống thì èo uột, ra</b>
gần cứng thì teo gốc, nghẹo xuống rồi rụng đi, gốc vàng khè hoặc đen thui, có nước nhờn – Chim
bị thiếu chất trầm trọng, trong lúc thay lơng khơng được chăm sóc chu đáo, lồng khơng vệ sinh +
rệp, mạt cắn chân lông làm nhiễm trùng da + thúi cuống lông. Chim mà ra cơ sự này thì chỉ cịn
nước tủ lại tiếp, dập cho ra bộ lông khác thôi – nhưng trước hết là triệt cái gốc nguyên nhân cái
đã. Có một vài trường hợp chim vẫn được chăm sóc chu đáo, chế độ dinh dưỡng vẫn đảm bảo
nhưng nó vẫn bị rụng vài cọng lông máu. Trường hợp này, nếu tin tưởng vào chế độ chăm + dinh
dưỡng rồi thì khơng có jì đáng ngại – có thể do tai nạn, bạn cần để ý lại chỗ treo cất xem chó
mèo hay người qua lại có khả năng làm cho nó hoảng khơng. Hoặc có thể do cơ thể nó đào thải
sớm một số cọng lơng khơng phù hợp - điều này bình thường.
<b>Thay lông bất thường: Đây là điều khủng khiếp đứng hàng thứ 2 trong việc chơi chim (điều</b>
đứng hạng 1 là : chim quy tiên). Thay lông bất thường là con chim thay một phần lơng, có khi
1/3, khi 1/2, khi thì thay cả bộ lơng ln, nhưng có thể chỉ rớt vài cọng (mức độ nhẹ), nhưng mà
không theo chu kỳ nào cả, thay đột xuất như vậy bất cứ lúc nào. Rồi con chim nó suy hẳn đi, lúc
nào cũng xù ra, kích kiểu jì cũng khơng sung, cứ vật vờ vậy hàng … mấy năm zời … Hiện tượng
thay lơng đột suất chỉ là triệu chứng, cịn ngun căn chính là do em nó bị shock q nặng nề.
Cịn shock thì có nhiều lý do làm cho em nó shock. Cái này khi ai là nạn nhân sẽ tự tìm hiểu
được.
<b>Chim nhát quá: Khi gặp phải mấy con chim nhát q thì bạn đừng có cố làm cho nó dạn làm jì,</b>
vì càng cố nó sẽ càng nhát thêm thơi. Con chim nó đã sợ người mà lúc nào cũng cứ lăn tăn bên
nó lại cịn để chỗ đơng người qua lại, để xuống đất ép nó, thế thì nó càng ngày càng sợ hơn chứ
dạn kiểu jì. Điều cần phải làm là tìm cách trấn an nó. Cho nó một khoảng khơng n tĩnh, chỉ
thấy thấp thống người cho quen dần thơi, cho nó một chỗ trú an tồn cho nó đứng đó n tân
quan sát và làm quen từ từ. Để tự nó dạn chứ khơng ép, tự nó có khả năng thích nghi mà. Rồi khi
sung lên thì nó sẽ dạn người dần lên.
<b>Chim lâu sung: Có nhiều con chim thay lơng xong rồi mãi chẳng chịu chơi, riết rồi bạn chán nó</b>
bỏ thí coi nó như cây ổi ngồi vườn vậy – Đây là do nết của nó, con nhanh con chậm, nhưng rồi
đến lúc nó sẽ chơi - loại này khi bung ra chơi là hết bài vở. Bạn cần chăm nó đều hơn, năng đi
dợt hơn, nhưng đem ra để đó. Kiên trì, rồi sẽ gặp được một tác động nào đó kích nó sung lên.
<b>Chim bị đè: Treo cất chim mà cứ để cho thấy mặt nhau lần hồi chim nó sẽ phân chia ngơi thứ.</b>
Trong bầy sẽ có một đại ca nổi lên, chơi căng nhất, to mồm nhất. Chính nó quyết định có để hay
khơng để mấy con còn lại chơi - tuỳ theo tâm trạng của nó ngày hơm đó như thế nào. Để tránh
chim bị đè nhau như vậy thì lúc treo cất khơng nên để cho chim thấy mặt nhau, tranh thủ lúc
chim sung mãn thì cho cắn mấy mỏ cho nó ghét nhau. Bạn cần bắt cặp búa xua cho cắn để không
con nào sợ con nào. Tranh thủ làm được vài mỏ thịm thèm như vậy thì con chim nó sẽ khơng sợ
nhau nữa – mà càng nghe giọng con kia vang lên nó càng sung, càng hậm hực.
<b>Ni chim mái: Trong nhà ni > 5 con Chào mào thì nên ni một con chim mái. Ni mái để</b>
cả bầy chim lồng lộn lên như thể cái con lạ kia sắp tia em mái của chúng đi mất. Nuôi chim mái
hiệu quả nhất là phải thả được. Sáng đẹp trời, cả bầy chim đang hừng hực khí thế chiến đấu,
mình xếp chúng ra vừa cho phơi nắng vừa tranh thủ cho đấu để cho chúng rậm rực cự nự đề
-pa một lát rồi từ từ lôi một cô nàng ra thả cho đi ngúng nga ngúng nguẩy – ôi giời ôi … Rồi cơ
nàng bị lên nóc lồng này rũ rũ một tý, lần sang nóc lồng kia lượn lượn le le một tý, tạt sang lồng
nọ mơn mơn miếng chuối – ôi giời ôi … rồi nàng vù ra xa xa, lụm lụm jì đó – ơi giời ơi … Khi
nàng ở bên này thì bên kia nhao nhao lên, khi nàng sang bên kia thì bên này ầm ĩ cả, ơi giờ ơi …
thơi thì chẻ nẹt qt tháo um sùm. Túm lại là không chim nào chịu nổi !!!
<b>Chim sợ linh tinh: Chim bổi và đặc biệt là chim con thường nó hay sợ linh tinh, ni cho đến</b>
lớn, cho thuần rồi, nó vẫn cứ nhè vào một hoặc một số thứ jì đó để mà sợ - rất là vơ lý khó chịu.
Chim sợ linh tinh cũng có lý do của nó – do khi cịn nhát có một điều jì đó làm cho nó giật mình
hoảng hốt, khi định thần lại thì cái vật nó nhìn thấy đầu tiên (ở bên ngồi lồng ni nó) sau khi
hồn hồn gây ấn tượng với nó, thế là nó nhè cái đó để sợ chơi cho zui, hễ thấy thứ đó là khiếp.
Khi chim bị vậy thì bạn cần xác đinh chính xác nó sợ cái thứ gì, rồi cho nó tiếp xúc dần với mấy
thứ đó như cách làm ở phần trên là ổn - cứ từ từ rồi nó quen thơi.
<b>Chim chơi cà dựt: Nhiều con chim ở nhà chơi rất rát, nhưng đem ra quầy thì tịt mít. Có con ra</b>
quầy thì hầm hố là thế mà về nhà thì xụi lơ. Lại có con chỉ đi rừng thì chơi miệt mài chứ ở nhà
hay ra quầy thì iem chã … Chơi thì bữa sung, bữa xìu chẳng hiểu ra làm sao, chả biết đâu mà
lần. Cái này thì do nết con chim, khi chim thuần sành mà có nết này thì khó sửa lắm. Mình chỉ có
thể thử can thiệp bằng cách ghẹo ghẹo cho nó kết với một con nào đó, hễ gặp con đó là nó điên
tiết lên, rồi thì đi đâu cũng sách cả cặp đi, nhứ nhứ cho nó tức con đó nó chơi cái đã, hic biết đâu
khơng làm jì được nhau, nó lại đổ vào đầu con khác thì may …
<b>Khuyết tật: Chơi chim thì nên ráng giữ cho chim đừng bị khuyết tật. Nhưng nếu xui xẻo mà</b>
chim nó lâm nạn thì phải xác định ngay từ đầu là có nên tiếp tục ni hay khơng - vụ này phải
thật nhẫn tâm và dứt khoát - nhắm chữa được thì để, khơng là loại ngay lập tức, hơi tiếc nhưng
đỡ dặt dẹo về sau. Đây là quan điểm cá nhân tôi nêu ra để AE tham khảo thêm thơi.
<b>Ép chim non: Vấn đề này tơi có viết một bài tương đối chi tiết ở diễn đàn nên xin phép không</b>
nhắc lại nữa.
<b>Chim độc: Chào mào độc là Chào mào khác thường: Bạch tạng, bông mơ, điểm đốm, cánh trắng</b>
đuôi trắng … sở hữu được một con chim độc là mơ ước của biết bao thế hệ “điểu sĩ”. Ấy nhưng
mà các bạn săn hàng độc cần lưu ý vài điểm:
- Giờ ra đường Thạch Sanh thì ít – Lý Thông thời nhiều, thế nên chưa được mắt thấy, tai nghe,
tay sờ, chờ kết quả xét nghiệm thì khoan hãy tin vội. Cách làm cho chim có màu bạc phếch gần
như màu trắng: chim thay lông vừa xong lấy ôxy già tẩy lông chim đi, pha thêm NAOH vào nữa
là lơng gần có màu ngà ln; Màu cà phê sữa: tẩy = ơxy già, khi lơng cịn ướt thì nhuộm màu tóc
Hàn Quốc vào, làm xong kể cả lấy aceton rửa lại cũng không phai màu – nhưng phơi nắng nhiều
lông sẽ bạc màu dần đi.
- Hàng độc xịn đa phần là phái yếu.
- Hiện ở Thái Lan họ đã nhân giống được Chào mào trắng rồi, nhưng do chưa làm đại trà được
nên hàng vẫn còn đắt đỏ. Trước sau jì họ cũng có thể nhân giống đại trà, thế lúc ấy Chào mào
Bạch tạng còn độc nữa không ??!
<b>Vận chuyển đi xa: Chim bị vận chuyển đi xa thường là bị lậm nước, khựng lại không chơi nữa,</b>
ra chỗ mới, lạ nước lạ khí hậu, lạng quạng nó thay lơng bất thường ln. Vì vậy có nhiều AE nhờ
= một đốt ngón tay cái, rồi hồ tan vào ½ lít nước sạch, đun cho sơi kỹ. Bạn để cho nguội đi rồi
lấy bơng gịn lọc cho sạch bùn, lọc thật sạch thì nước vẫn cịn hơi vàng vàng. Sau đó lấy ½ viên
thuốc ENEVON C nghiền nhuyễn ra, hồ vào ½ lít nước đó, cho chim uống ngay khi đến nơi,
cho uống hết ½ lít nước đó thì thơi. Bài này tơi đã áp dụng nhiều (cho cả chim, gà đá) và bày cho
mấy AE làm đều có hiệu quả. Lý do thế nào thì tơi khơng biết – tơi cũng được chỉ lại như thế
thôi.
<b>Về giọng chim: Sau đây là quan điểm cá nhân tôi đưa ra để tán chuyện. Xin mời các bạn tham</b>
gia thêm.
Chơi chim quan trọng là chất giọng, chim đẹp lộng lẫy, nết hay hút hồn mà chất giọng “hở hàm
ếch” thì đúng là khiếm khuyết quá lớn. Giọng hót thì phải cho ra giọng hót, mà đã là Chào mào
thì phải hót giọng Chào mào. Chứ mà Chào mào chơi giọng Chi chi, chim Sẻ thì ta ni Chi chi,
chim Sẻ thích hơn chứ. Tuỳ mỗi vùng, mỗi bạn có sở thích riêng về giọng Chào mào thế nào gọi
là hay, nhưng cơ bản thì giọng phải rõ ràng, nhiều âm tiết, luyến láy đa dạng, đổi đảo liên tục thì
là hay. Chi tiết thì:
- Giọng rõ ràng: giọng hót sổ phải có đầy đủ âm chính (whitch, whèo, whiu, whìu), âm phụ (ch,
t-tr). Khi thu âm phát ra thường thì âm phụ bị lặn mất tiêu, vì vậy nghe qua âm khó mà phân biệt
được. Khi chim phát ra một giọng thì phải đủ âm chính âm phụ, chỉ âm chính khơng thì nghe như