NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH
KHOA MÁC - LÊNIN

[DATE]

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

CHƯƠNG VII
SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN
VÀ CÁCH MẠNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
(07 TIẾT=05LT+02TH)
* MỤC TIÊU
- Về kiến thức: Trang bị cho sinh viên những kiến thức cơ bản về bản chất và tính khách
quan SMLS của giai cấp cơng nhân và vai trị của Đảng cộng sản trong quá trình thực hiện
SMLS của giai cấp cơng nhân. Từ đó khẳng định: SMLS đó khơng phải là do ý muốn chủ quan
hay do sự áp đặt của các nhà kinh điển mác xít, mà là do chính những yếu tố khách quan trong
xã hội TBCN quy định, qua đó xây dựng cho bản thân quan điểm giai cấp đúng đắn.
+ Khẳng định tính tất yếu của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa cũng như tính tất yếu
của sự thay thế hình thái kinh tế - xã hội TBCN bằng hình thái kinh tế - xã hội CSCN.
+ Trên cơ sở đó góp phần nâng cao lập trường giai cấp công nhân cho sinh viên, trung
thành và tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản. Nâng cao tính cảnh giác trước những
luận điệu xuyên tạc chủ nghĩa Mác – Lênin về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, cách
mạng XHCN và con đường đi lên CNXH của Việt Nam của các thế lực thù địch.
- Về kỹ năng: Phân tích để làm rõ sứ mệnh lịch sử của Giai cấp công nhân, xây
dựng xã hội chủ nghĩa và Chủ nghĩa cộng sản
- Về thái độ: Hiểu đúng về học thuyết chủ nghĩa Mác – Lênin, Có niềm tin vào sự
thắng lợi của chủ nghĩa Mác – Lênin, Tích cực học tập, rèn luyện để góp phần vào cơng
cuộc xây dựng đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa.

* TÀI LIỆU, PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
- Giáo trình “Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin” của Bộ Giáo dục
và Đào tạo.
- Máy chiếu, một số tranh ảnh, đoạn phim để minh họa thực tiễn.
- Các thông tin, tư liệu có liên quan đến nội dung trọng tâm.
* TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Hoạt động của
Hoạt động
Nguồn
Nội dung
T.gian
giáo viên
của học viên
I. Ổn định lớp
01
- Kiểm tra sỉ số lớp Lớp
trưởng
phút - Trao đổi thông tin báo cáo sỉ sổ
về tiết học trước.
lớp.
II. Kiểm tra bài cũ
- Đặt câu hỏi:
Trình bày Nguyên
07
nhân và bản chất
SV: Lên bảng
phút của CNTB độc
trình bày
quyền và CNTB
độc quyền Nhà

nước ?
Vào bài mới:
02
- Dẫn dắt vào bài
SV lắng nghe
phút - Giới thiệu mục

GIẢNG VIÊN BIÊN SOẠN: PHAN HỮU TÀI

1


NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

I. SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA
GIAI CẤP CÔNG NHÂN
1. GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ
SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI
CẤP CÔNG NHÂN
a. Khái niệm
Giai cấp cơng nhân là một tập
đồn người ra đời, tồn tại và phát
triển cùng với nền đại công nghiệp;
là giai cấp của những người lao
động sản xuất ra của cải vật chất
trong lĩnh vực cơng nghiệp với
trình độ kỹ thuật và công nghệ
ngày càng hiện đại; sản phẩm
thặng dự do họ làm ra là nguồn
gốc chủ yếu cho sự giàu có và phát

triển của xã hội; là lực lượng chủ
yếu của tiến trình lịch sử quá độ từ
CNTB lên CNXH.
b. Sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân
Giai cấp cơng nhân có sứ mệnh
lịch sử là thủ tiêu chế độ tư bản và
tiền tư bản; từng bước xây dựng xã
hội mới - xã hội XHCN và CNCS,
xoá bỏ áp bức, bóc lột; giải phóng
mình đồng thời giải phóng tồn
nhân loại.
2. Những điều kiện khách
quan quy định sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân
a. Địa vị kinh tế - xã hội
- Giai cấp công nhân là bộ phận
quan trọng nhất của LLSX hiện đại.
Họ đại diện cho LLSX tiên tiến có
trình độ xã hội hố ngày càng cao,
do đó họ là nhân tố quyết định
trong việc thủ tiêu QHSX TBCN và
là giai cấp đại diện cho xu hướng
phát triển của xã hội loài người.
- Dưới CNTB, giai cấp công
nhân bị giai cấp tư sản tước đoạt
hết TLSX và bị giai cấp tư sản bóc
lột giá trị thặng dư. Sự tồn tại của

GIẢNG VIÊN BIÊN SOẠN: PHAN HỮU TÀI


10
phút

tiêu (KQHT)
GV
sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm và ghi chép
thoại kết hợp diễn
giảng giúp sinh
viên hiểu được
điều kiện ra đời
của giai cấp công
nhân và khái niệm
được giai cấp công
nhân là gì?

[DATE]

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

10
phút

GV
sử

dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Ghi chép
thoại kết hợp diễn
giảng giúp sinh
viên hiểu được Sứ
mệnh lịch sử của
giai cấp công nhân?

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

10
phút

GV
sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Ghi chép
thoại kết hợp diễn
giảng giúp sinh
viên hiểu được Sứ
mệnh lịch sử của
giai cấp công nhân?

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình


2


NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

họ phụ thuộc vào quy luật cung cầu
của hàng hoá sức lao động, phụ
thuộc vào phân phối và kết quả lao
động của chính họ.
- Giai cấp cơng nhân có lợi ích
cơ bản nhất trí với lợi ích của toàn
thể nhân dân lao động nên họ có
thể tập hợp, đồn kết, lãnh đạo
đông đảo quần chúng đi theo làm
cách mạng.
Từ địa vị kinh tế - xã hội đó tạo
cho giai cấp cơng nhân những đặc
điểm chính trị - xã hội nổi bật sau
b. Những đặc điểm chính trị xã hội của giai cấp công nhân
- Giai cấp công nhân là giai cấp
tiên tiến nhất
- Giai cấp cơng nhân là giai cấp
có tinh thần cách mạng triệt để nhất
- Giai cấp công nhân là giai cấp
có tính tổ chức kỷ luật cao
- Giai cấp cơng nhân là giai cấp
có bản chất quốc tế
3. Vai trị của Đảng cộng sản
trong q trình thực hiện sứ

mệnh lịch sử của giai cấp cơng
nhân
a. Tính tất yếu, quy luật hình
thành và phát triển Đảng của giai
cấp công nhân
*. Đảng Cộng sản ra đời là sản
phẩm của sự kết hợp chủ nghĩa
Mác – Lênin với phong trào công
nhân.
Đảng Cộng sản ra đời vừa là tất
yếu trong việc hình thành vừa là
nhân tố chủ quan. Đó là nhân tố
định hướng, nhân tố quy định sự
thành công hoặc thất bại của q
trình cách mạng do giai cấp cơng
nhân tiến hành.
b. Mối quan hệ giữa Đảng
Cộng sản và giai cấp công nhân
Đảng cộng sản là nhân tố đảm
bảo cho giai cấp cơng nhân hồn

GIẢNG VIÊN BIÊN SOẠN: PHAN HỮU TÀI

[DATE]

10
phút

GV: Thuyết Trình SV: lắng nghe
và diễn giải

SV: Ghi chép

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

10
phút

GV
sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Trả lời
thoại kết hợp diễn SV: Ghi chép
giảng giúp sinh
viên hiểu được Sứ
mệnh lịch sử của
giai cấp công nhân?

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

10
phút

GV
sử

dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Ghi chép
thoại kết hợp diễn
giảng giúp sinh
viên hiểu được
Tính tất yếu, quy
luật hình thành và
phát triển Đảng của
giai cấp cơng nhân

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

15
phút

GV
sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Ghi chép
thoại kết hợp diễn

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn

3



NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

thành sứ mệnh lịch sử của mình.
Đảng là đội tiên phong chiến đấu,
là bộ phận tham mưu của giai cấp
công nhân, là biểu hiện tập trung
cho lợi ích, nguyện vọng, phẩm
chất, trí tuệ của giai cấp cơng nhân
và của cả dân tộc. Giai cấp công
nhân là cơ sở xã hội - giai cấp của
Đảng, là nguồn bổ sung lực lượng
của Đảng.
Kết luận: Giữa Đảng với giai
cấp cơng nhân có mối liên hệ hữu
cơ, không thể tách rời.
II. CÁCH MẠNG XHCN - QUY
LUẬT PHỔ BIẾN CỦA QUÁ
TRÌNH CHUYỂN BIẾN TỪ
CNTB LÊN CNXH
1. Cách mạng XHCN và
nguyên nhân của nó
a. Khái niệm về cách mạng
XHCN
+ Nghĩa hẹp: Cách mạng
XHCN là một cuộc cách mạng
chính trị nhằm lật đổ chế độ tư sản,
giành lấy chính quyền, thiết lập nhà
nước của giai cấp cơng nhân - Nhà
nước chun chính vơ sản.

+ Nghĩa rộng: Cách mạng
XHCN là bao gồm cả hai thời kỳ:
cách mạng chính trị và giai đoạn
sau khi giành chính quyền, giai cấp
cơng nhân và nhân dân lao động
tiến hành cải tạo xã hội cũ, xây
dựng xã hội mới trên tất cả các lĩnh
vực của đời sống xã hội đến khi
CNXH được xây dựng trên cơ sở
của chính nó.
b. Ngun nhân của cuộc cách
mạng XHCN
* Nguyên nhân kinh tế
Cách mạng XHCN là kết quả
tất yếu của sự phát triển mâu thuẫn
trong PTSX. Đó là mâu thuẫn giữa
sự phát triển mạnh mẽ của LLSX
có trình độ xã hội hố ngày càng

GIẢNG VIÊN BIÊN SOẠN: PHAN HỮU TÀI

[DATE]

giảng giúp sinh
viên hiểu được Mối
quan hệ giữa Đảng
Cộng sản và giai
cấp cơng nhân?
GV: Kết luận


- Giáo trình

10
phút

GV: Kết luận bản SV: lắng nghe
chất của độc quyền SV: Trả lời
là như thế nào từ SV: Ghi chép
đó thấy được cải
biến về quan hệ sản
xuất kéo theo sự
biến đổi trong phân
phối lợi nhuận và tổ
chức quản lý

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

30
phút

GV: Chia lớp
thành nhiều nhóm
nhỏ, mỗi nhóm từ
5 – 6sv. Mỗi nhóm
đều thảo luận 2 câu
hỏi :
Tìm hiểu Nguyên


SV: lắng nghe - Bảng
SV: Thảo luận - Phấn
Và lên bảng - Giáo trình
trả lời nội
dung vừa thảo
luận
SV: Ghi chép

4


NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

cao với QHSX TBCN lỗi thời kìm
hãm sự phát triển của LLSX. Chính
tính chất xã hội hố của lực LLSX
địi hỏi phải xoá bỏ sở hữu tư nhân
TBCN, thiết lập sở hữu công cộng
về TLSX để mở đường cho LLSX
tiếp tục phát triển.
* Nguyên nhân xã hội
Từ mâu thuẫn về kinh tế biểu
hiện thành mâu thuẫn giai cấp
mang tính đối kháng khơng thể
điều hồ được. Đó là mâu thuẫn
giữa giai cấp công nhân hiện đại
với giai cấp tư sản.
Kết luận: Cuộc đấu tranh giai
cấp của giai cấp công nhân chống

lại giai cấp tư sản mà đỉnh cao của
nó là cách mạng XHCN nổ ra là
một tất yếu khách quan.
2. Mục tiêu, nội dung và động lực
của cuộc cách mạnh xã hội
chủ nghĩa
a. Mục tiêu của cuộc cách
mạng XHCN
Giải phóng xã hội, giải
phóng con người thơng qua q
trình lao động nhiệt tình của quần
chúng nhân dân lao động, thơng
qua những biện pháp tổ chức xã hội
một cách khoa học trên tất cả các
lĩnh vực của đời sống xã hội, của
nhà nước XHCN, dưới sự lãnh đạo
của Đảng Cộng sản.
b. Động lực của cách mạng
XHCN
Động lực của cách mạng
XHCN là sức mạnh của nhân dân
lao động mà hạt nhân của sức mạnh
đó là khối liên minh cơng - nơng trí thức
- Giai cấp công nhân ngày càng
tăng về số lượng, nâng cao về chất
lượng, ngày càng giác ngộ về lợi
ích giai cấp của mình thơng qua sự
lãnh đạo của Đảng Cộng sản, cho

GIẢNG VIÊN BIÊN SOẠN: PHAN HỮU TÀI


[DATE]

nhân
kinh
tế,
Nguyên nhân xã hội
của cuộc cách
mạng XHCN
GV: chốt ý, hệ
thống, kết luận

10
phút

GV
sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Trả lời
thoại kết hợp diễn SV: Ghi chép
giảng giúp sinh
viên nắm được
Mục tiêu của cuộc
cách mạng XHCN

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình


10
phút

GV
sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Ghi chép
thoại kết hợp diễn
giảng giúp sinh
viên nắm được
Động lực của cách
mạng XHCN

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

5


NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

nên đây là động lực cơ bản, chủ
yếu của cuộc cách mạng XHCN.
- Giai cấp nơng dân: Là giai cấp
có nhiều lợi ích cơ bản thống nhất
với lợi ích của giai cấp công nhân.
Do vậy, giai cấp này trở thành động
lực cách mạng to lớn trong cách

mạng XHCN.
- Trí thức: Là những người có
đóng góp to lớn trong chăm sóc sức
khoẻ nhân dân, phát triển dân trí,
đào tạo nguồn nhân lực cho đất
nước, tham gia xây dựng đường lối
của Đảng, chính sách của Nhà
nước, đưa chúng vào trong quần
chúng nhân dân và tổ chức quần
chúng thực hiện đường lối chính
sách đó. Cùng với sự phát triển của
khoa học cơng nghệ lượng giá trị
chất xám ngày càng chiểm tỷ lệ cao
trong sản phẩm hàng hố thì vai trị
động lực phát triển xã hội của trí
thức ngày càng cao.
c. Nội dung của cuộc cách
mạng XHCN
* Trên lĩnh vực chính trị
Đưa quần chúng nhân dân lao
động từ địa vị nô lệ, làm thuê, bị áp
bức, bóc lột trở thành người làm
chủ nước nhà, làm chủ xã hội.
* Trên lĩnh vực kinh tế
- Xoá bỏ chế độ chiếm hữu tư
nhân TBCN, thiết lập chế độ sở
hữu XHCN đối với TLSX với
những hình thức phù hợp.
- Phát triển kinh tế, không
ngừng nâng cao năng suất lao

động, cải thiện đời sống nhân dân,
qua đó phát huy dân chủ, tính tích
cực xã hội, góp phần làm nên chiến
thắng của cách mạng XHCN.
* Trên lĩnh vực xã hội
Cuộc cách mạng này hướng đến
việc xố bỏ giai cấp bóc lột, tiến
đến xố bỏ giai cấp nói chung. Xây

GIẢNG VIÊN BIÊN SOẠN: PHAN HỮU TÀI

[DATE]

10
phút

GV: Thuyết trình SV: lắng nghe
và diễn giải
SV: Ghi chép

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

30
phút

GV: Chia lớp
thành nhiều nhóm

nhỏ, mỗi nhóm từ
5 – 6sv. Mỗi nhóm
đều thảo luận 2 câu
hỏi :
Tìm hiểu Nội dung
của cuộc cách
mạng XHCN
GV: chốt ý, hệ
thống, kết luận

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

SV: lắng nghe
SV: Thảo luận
Và lên bảng
trả lời nội
dung vừa thảo
luận
SV: Ghi chép

6


NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

dựng một xã hội khơng cịn giai
cấp.

* Trên lĩnh vực tư tưởng, văn
hoá – xã hội
- Đấu tranh xoá bỏ một cách
triệt để những tư tưởng tư hữu, tạo
điều kiện cho người lao động
hưởng thụ những giá trị văn hoá
tinh thần do mình sáng tạo ra.
- Giải phóng người lao động về
mặt tinh thần, từng bước xây dựng
thế giới quan và nhân sinh quan
CSCN cho người lao động, hình
thành những con người mới
XHCN, giàu lịng u nước, có bản
lĩnh chính trị, có năng lực làm chủ.
3. Liên minh giữa giai cấp
công nhân với giai cấp nông dân
và các tầng lớp lao động khác
trong cách mạng xã hội chủ
nghĩa
a. Tính tất yếu, cơ sở khách
quan của liên minh giữa giai cấp
công nhân với nông dân và các
tầng lớp lao động khác
- Tính tất yếu
+ Khi tổng kết phong trào
cơng nhân ở Châu Âu nhất là ở
Anh, Pháp nửa cuối thế ky XIX,
C.Mác và Ph.Ăngghen chỉ ra
nguyên nhân thất bại là do giai cấp
công nhân không liên minh được

với “người bạn đồng minh tự
nhiên” của mình là giai cấp nơng
dân. Do đó, giai cấp công nhân
luôn luôn đơn độc và cách mạng vô
sản đã trở thành “bài ca ai điếu”.
+ Trong giai đoạn chủ nghĩa
đế quốc, V.I.Lênin vận dụng và
phát triển nguyên lý liên minh
công, nông của C.Mác –
Ph.Ăngghen và đã giành thắng lợi
trong Cách mạng Tháng Mười Nga
1917.
V.I.Lênin chỉ rõ, giai cấp cơng

GIẢNG VIÊN BIÊN SOẠN: PHAN HỮU TÀI

[DATE]

10
phút

GV: Thuyết trình SV: lắng nghe
và diễn giải
SV: Ghi chép

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình


10
phút

GV
sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Ghi chép
thoại kết hợp diễn
giảng giúp sinh
viên hiểu được
Tính tất yếu, cơ sở
khách quan của liên
minh giữa giai cấp
công nhân với nông
dân và các tầng lớp
lao động khác

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

05
phút

GV: Thuyết trình SV: lắng nghe
và diễn giải
SV: Ghi chép

- Máy chiếu

- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

7


NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

nhân khơng chỉ liên minh với nơng
dân mà cịn liên minh với các tầng
lớp lao động khác như tiểu thương,
thợ thủ cơng, trí thức… để tạo
thành sức mạnh, hồn thành nhiệm
vụ của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội.
+ Trong một nước nông
nghiệp đại đa số dân cư là nơng dân
thì vấn đề giai cấp cơng nhân liên
minh với họ là điều tất yếu. V.I.
Lênin đặc biệt lưu ý mối liên minh
công, nông trong các giai đoạn xây
dựng chủ nghĩa xã hội: “Nguyên
tắc cao nhất của chuyên chính là
duy trì khối liên minh giữa giai cấp
vơ sản và nơng dân để giai cấp vơ
sản có thể giữ được vai trị lãnh
đạo và chính quyền nhà nước”.
Qua mối liên minh này, lực lượng
đông đảo nhất trong xã hội là nông

dân, công nhân được tập hợp về
mục tiêu chung là xây dựng chủ
nghĩa xã hội, vì lợi ích của tồn thể
dân tộc. Đây là điều kiện để giai
cấp công nhân giữ vai trị lãnh đạo.
Đó chính là tính tất yếu về mặt
chính trị – xã hội, là yếu tố quyết
định trước tiên trong cách mạng x
hội chủ nghĩa.
- Cơ sở khách quan của
việc xây dựng khối liên minh
+Thứ nhất, dưới chủ nghĩa
tư bản giai cấp công nhân, giai cấp
nông dân đều là những người lao
động, đều bị áp bức bóc lột. Do vậy
giai cấp công nhân và giai cấp nông
dân dễ dàng thông cảm, dễ dàng
liên minh với nhau để chống kẻ thù
chung là giai cấp tư sản.
+Thứ hai, trong quá trình
xây dựng xã hội chủ nghĩa, cơng
nghiệp và nơng nghiệp là hai ngành
sản xuất chính trong xã hội. Nếu
khơng có sự liên minh chặt chẽ

GIẢNG VIÊN BIÊN SOẠN: PHAN HỮU TÀI

[DATE]

05

phút

GV: Thuyết trình SV: lắng nghe
và diễn giải
SV: Ghi chép

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

05
phút

GV: Thuyết trình SV: lắng nghe
và diễn giải
SV: Ghi chép

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

10
phút

GV
sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Ghi chép

thoại kết hợp diễn
giảng giúp sinh
viên hiểu được Cơ
sở khách quan của
việc xây dựng khối
liên minh

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

8


NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

giữa cơng nhân và nơng dân thì hai
ngành kinh tế này không thể phát
triển được. Công nghiệp tạo ra
những sản phẩm phục vụ cho nông
nghiệp và bà con nông dân. Nơng
nghiệp tạo ra lương thực, thực
phẩm phục vụ cho tồn xã hội, tạo
ra nông sản phục vụ cho công
nghiệp.
+Thứ ba, xét về mặt chính
trị – xã hội giai cấp cơng nhân và
những người lao động khác là lực
lượng chính trị to lớn trong xây

dựng và bảo vệ chính quyền nhà
nước, trong xây dựng khối đồn kết
dân tộc. Do vậy có thể nói giai cấp
nơng dân là người bạn “tự nhiên”,
tất yếu của giai cấp công nhân.
b. Nội dung cơ bản của liên
minh giữa giai cấp công nhân với
giai cấp nông dân và các tầng lớp
lao động khác
- Liên minh về chính trị:
trong thời kỳ đấu tranh giành chính
quyền là nhằm giành lấy chính
quyền về tay giai cấp cơng nhân
cùng với nhân dân lao động. Trong
quá trình xây dựng chủ nghĩa xã
hội, liên minh về chính trị giữa giai
cấp cơng nhân với giai cấp nông
dân và các tầng lớp lao động khác
là cùng nhau tham gia vào chính
quyền nhà nước từ cơ sở đến trung
ương, cùng nhau bảo vệ chế độ xã
hội chủ nghĩa ngày càng vững
mạnh.
Khối liên minh này trở thành
cơ sở vững chắc cho nhà nước xã
hội chủ nghĩa, tạo thành nòng cốt
trong mặt trận dân tộc thống nhất.
- Liên minh về kinh tế: Đây
là nội dung cơ bản, quyết định nhất,
vì có liên minh về kinh tế chặt chẽ

mới thực hiện được sự liên minh
trong các lĩnh vực khác.

GIẢNG VIÊN BIÊN SOẠN: PHAN HỮU TÀI

[DATE]

05
phút

GV: Thuyết trình SV: lắng nghe
và diễn giải
SV: Ghi chép

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

10
phút

GV
sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Ghi chép
thoại kết hợp diễn
giảng giúp sinh
viên hiểu được Nội
dung cơ bản của

liên minh về chính
trị

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

10
phút

GV
sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Ghi chép
thoại kết hợp diễn
giảng giúp sinh

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

9


NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

Đảng và nhà nước xã hội chủ
nghĩa phải thường xuyên quan tâm

tới xây dựng một hệ thống chính
sách phù hợp đối với nông dân,
nông nghiệp và nông thôn.
- Nội dung văn hóa - xã hội
của liên minh
+ Một là, chủ nghĩa xã hội
được xây dựng trên một nền tảng
công nghiệp hiện đại. Những người
mù chữ, những người có trình độ
văn hóa thấp khơng thể tạo ra được
một xã hội như vậy.
+ Hai là, chủ nghĩa xã hội
với mong muốn xây dựng một xã
hội nhân văn, nhân đạo, quan hệ
giữa con người với con người, giữa
dân tộc này với dân tộc khác là
quan hệ hữu nghị tương trợ lẫn
nhau. Điều đó chỉ có thể có được
trên cơ sở một nền văn hóa phát
triển của nhân dân.
+ Ba là, chủ nghĩa xã hội tạo
điều kiện cho quần chúng nhân dân
lao đông tham gia quản lý kinh tế,
quản lý xã hội, quản lý nhà nước.
Nhân dân muốn thực hiện được
công việc quản lý của mình cần
phải có một trình độ văn hóa, phải
hiểu biết về chính sách, pháp luật.
Trong q trình xây dựng chủ
nghĩa xã hội, liên minh dưới góc độ

kinh tế giữ vai trò quyết định. Điều
này do sự nghiệp xây dựng chủ
nghĩa xã hội quy định, do phải gắn
chặt nông nghiệp với công nghiệp,
với dịch vụ, để thực hiện việc thỏa
mãn lợi ích kinh tế cả trước mắt và
cả lâu dài, cơ bản của xã hội. Như
vậy, sự liên minh về kinh tế là do
yêu cầu khách quan của sự nghiệp
xây dựng chủ nghĩa xã hội quy
định.
c. Những nguyên tắc cơ bản
trong xây dựng khối liên minh

GIẢNG VIÊN BIÊN SOẠN: PHAN HỮU TÀI

[DATE]

viên hiểu được Nội
dung cơ bản của
liên minh về kinh tế

10
phút

GV
sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Ghi chép
thoại kết hợp diễn

giảng giúp sinh
viên hiểu được
Nguyên nhân hình
thành chủ nghĩa tư
bản độc quyền nhà
nước

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

10
phút

GV: Thuyết trình SV: lắng nghe
và diễn giải
SV: Ghi chép

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

10


NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

giữa giai cấp công nhân với giai

cấp nông dân và các tầng lớp lao
động khác
- Một là, phải đảm bảo vai trị
lãnh đạo của giai cấp cơng nhân
trong khối liên minh.
- Hai là, phải đảm bảo
nguyên tắc tự nguyện.
- Ba là, kết hợp đúng đắn các
lợi ích.
III. HÌNH THÁI KINH TẾ – XÃ
HỘI CỘNG SẢN CHỦ NGHĨA
1. Xu hướng tất yếu của sự
ra đời hình thái kinh tế – xã hội
cộng sản chủ nghĩa
- Sự ra đời của hình thái kinh
tế xã hội Cộng sản chủ nghĩa là một
tất yếu khách quan. Trong xã hội tư
bản chủ nghĩa, lực lượng sản xuất
đặc biệt là nền công nghiệp hiện
đại, dựa trên các thành tựu khoa
học – công nghệ đã phát triển ngày
càng cao thì trình độ xã hội hóa
cũng càng cao. Điều đó đã tạo ra
mâu thuẫn ngày càng gay gắt với
quan hệ sản xuất dựa trên chế độ
chiếm hữu tư nhân tư bản chủ
nghĩa về tư liệu sản xuất chủ yếu.
Biểu hiện về mặt xã hội là mâu
thuẫn giữa giai cấp công nhân và
giai cấp tư sản. Đây là mâu thuẫn

đối kháng, khơng thể điều hịa.
Giai cấp tư sản đã dùng rất
nhiều biện pháp như tăng cường sự
can thiệp của nhà nước vào kinh tế,
thành lập các tập đoàn tư bản… với
mong muốn làm giảm những mâu
thuẫn giữa tư sản và công nhân.
Song sở hữu nhà nước trong chủ
nghĩa tư bản thực chất chỉ là giai
cấp tư sản lợi dụng nhà nước, nhân
danh nhà nước để nắm tư liệu sản
xuất. Do vậy, mâu thuẫn đối kháng
trong kinh tế và trong xã hội khơng
hề suy giảm. địi hỏi phải giải quyết

GIẢNG VIÊN BIÊN SOẠN: PHAN HỮU TÀI

[DATE]

05
phút

GV
sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Ghi chép
thoại kết hợp diễn
giảng giúp sinh
viên hiểu được
Những nguyên tắc

cơ bản trong xây
dựng khối liên minh
giữa giai cấp công
nhân với giai cấp
nông dân và các
tầng lớp lao động
khác

- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

10
phút

GV
sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Ghi chép
thoại kết hợp diễn
giảng giúp sinh
viên hiểu được
nguyên nhân của Sự
kết hợp về nhân sự
giữa các tổ chức
độc quyền và nhà
nước

- Máy chiếu
- Bảng

- Phấn
- Giáo trình

10
phút

GV: Thuyết trình SV: lắng nghe
và diễn giải
SV: Ghi chép

- Máy chiếu
- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

11


NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

mâu thuẫn trên bằng một cuộc cách
mạng xã hội chủ nghĩa đưa đến sự
ra đời hình thái kinh tế xã hội cộng
sản chủ nghĩa.
2. Các giai đoạn phát triển của
hình thái kinh tế – xã hội cộng
sản chủ nghĩa
a. Thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội
- Khái niệm: Thời kỳ quá độ

lên chủ nghĩa xã hội là thời kỳ
chuyển tiếp từ xã hội tư bản và tiền
tư bản lên xã hội xã hội chủ nghĩa.
Tính tất yếu của thời kỳ quá
độ lên chủ nghĩa xã hội:
- Một là, chủ nghĩa tư bản và
chủ nghĩa xã hội khác nhau về bản
chất. Chủ nghĩa xã hội được xây
dựng trên cơ sở chế độ công hữu về
tư liệu sản xuất chủ yếu, khơng cịn
đối kháng giai cấp, khơng cịn tình
trạng áp bức bóc lột. Muốn có xã
hội như vậy cần phải có một thời
gian cải biến cách mạng khá lâu
dài.
- Hai là, chủ nghĩa xã hội
được xây dựng trên nền sản xuất
đại cơng nghiệp có trình độ cao.
Q trình phát triển của chủ nghĩa
tư bản đã tạo ra cơ sở vật chất- kỹ
thuật nhất định cho chủ nghĩa xã
hội, nhưng phải có thời gian tổ
chức, sắp xếp lại.
- Ba là, các quan hệ xã hội
của chủ nghĩa xã hội không tự phát
nảy sinh trong lòng xã hội tư bản,
chúng là kết quả của quá trình xây
dựng và cải tạo xã hội chủ nghĩa.
Do vậy cần phải có thời gian nhất
định để xây dựng và phát triển

những quan hệ đó.
- Bốn là, cơng cuộc xây dựng
chủ nghĩa xã hội là một công việc
mới mẻ, khó khăn và phức tạp, cần
phải có thời gian để giai cấp công

GIẢNG VIÊN BIÊN SOẠN: PHAN HỮU TÀI

[DATE]

05
phút

GV
sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Ghi chép
thoại kết hợp diễn
giảng giúp sinh
viên hiểu được
Khái niệm Thời kỳ
quá độ lên chủ
nghĩa xã hộ

- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

05
phút


GV
sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Ghi chép
thoại kết hợp diễn
giảng giúp sinh
viên hiểu được
nguyên nhân của Sự
điều tiết kinh tế của
nhà nước tư sản

- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

05
phút

GV: Thuyết trình SV: lắng nghe
và diễn giải
SV: Ghi chép

- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

12



NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

nhân từng bước làm quen với
những cơng việc đó.
- Đặc điểm của thời kỳ quá độ
lên chủ nghĩa xã hội:
Đặc điểm nổi bật của thời kỳ
quá độ lên chủ nghĩa xã hội là
những nhân tố của xã hội mới và
những tàn tích của xã hội cũ tồn tại
đan xen lẫn nhau, đấu tranh với
nhau trên tất cả các lĩnh vực của
đời sống xã hội: chính trị, kinh tế,
văn hóa, tư tưởng, tập quán…
b. Chủ nghĩa xã hội (hay xã
hội xã hội chủ nghĩa)
- Khái niệm Chủ nghĩa xã hội:
Chủ nghĩa xã hội là “giai đoạn
thấp của xã hội cộng sản” theo
cách gọi của Các Mác và
Ph.Ăngghen. Theo hai ơng thì trong
giai đoạn này, trình độ phát triển
kinh tế – xã hội trước hết là trình độ
phát triển của lực lượng sản xuất
còn thấp. Của cải làm ra chưa thật
dồi dào do đó phải “lấy lao động
làm thước đo trong phân phối của
cải vật chất” (Tuyên ngôn của
Đảng Cộng sản).
c. Giai đoạn cao của hình

thái kinh tế – xã hội cộng sản chủ
nghĩa
- Về mặt kinh tế: Lực lượng
sản xuất phát triển vô cùng mạnh
mẽ, của cải xã hội tuôn ra dồi dào,
ý thức con người được nâng lên,
khoa học phát triển, lao động của
con người được giảm nhẹ, lúc đó
nhân loại mới thực hiện được
nguyên tắc làm theo năng lực
hưởng theo nhu cầu.
- Về mặt xã hội: Trình độ xã
hội ngày càng phát triển, con người
có điều kiện phát triển năng lực của
mình, tri thức con người được nâng
cao, khơng cịn có sự khác biệt giữa
thành thị và nơng thơn.

GIẢNG VIÊN BIÊN SOẠN: PHAN HỮU TÀI

[DATE]

05
phút

GV
sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Ghi chép
thoại kết hợp diễn

giảng giúp sinh
viên hiểu được Đặc
điểm của thời kỳ
quá độ lên chủ
nghĩa xã hội

- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

05
phút

GV
sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Ghi chép
thoại kết hợp diễn
giảng giúp sinh
viên hiểu được
Khái niệm Chủ
nghĩa xã hội

- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

10
phút


GV
sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Ghi chép
thoại kết hợp diễn
giảng giúp sinh
viên hiểu được
những điều kiện
kinh tế và xã hội
của giai đoạn cao
của hình thái kinh tế
– xã hội cộng sản
chủ nghĩa.

- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

13


NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

Qua phân tích của C.Mác,
Ph.Ăngghen và V.I.Lênin về giai
đoạn cao của hình thái kinh tế – xã
hội cộng sản chủ nghĩa, cho chúng
ta những nhận thức đúng đắn về
giai đoạn hiện nay:
Một là, C.Mác, Ph.Ăngghen,

V.I.Lênin dự báo về giai đoạn cao
của hình thái kinh tế – xã hội cộng
sản chủ nghĩa khi có những điều
kiện kinh tế – xã hội đảm bảo cho
sự xuất hiện của giai đoạn này.
Hai là, sự xuất hiện giai đoạn
cao của hình thái kinh tế – xã hội
cộng sản chủ nghĩa là một quá trình
lâu dài, bằng việc không ngừng
phát triển mạnh mẽ lực lượng sản
xuất, tổ chức xã hội về mọi mặt,
giáo dục nâng cao tinh thần tự giác
của con người.
Ba là, quá trình xuất hiện giai
đoạn cao của hình thái kinh tế – xã
hội cộng sản chủ nghĩa ở các nước
khác nhau diễn ra với những quá
trình khác nhau, tùy thuộc vào sự
nỗ lực phấn đấu về mọi phương
diện.,
IV. Tổng kết bài

GIẢNG VIÊN BIÊN SOẠN: PHAN HỮU TÀI

[DATE]

05
phút

GV

sử
dụng SV: lắng nghe
phương pháp đàm SV: Ghi chép
thoại kết hợp diễn
giảng giúp sinh
viên hiểu được Giai
đoạn cao của hình
thái kinh tế – xã hội
cộng sản chủ nghĩa

- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

05
phút

GV: Thuyết trình SV: lắng nghe
và diễn giải
SV: Ghi chép

- Bảng
- Phấn
- Giáo trình

04
phút

Như vậy Chúng
vừa tìm hiểu xong

chương 7 Sứ mệnh
lịch sử của giai cấp
công nhân và cách
mạng xã hội chủ
nghĩa, để hệ thống
lại nội dung chúng
ta vừa học thầy sẽ
đưa ra một số câu
hỏi cũng cố bài
GV: Sứ mệnh lịch
sử của giai cấp
công nhân là gì ?;
Cách mạng xã hội
chủ nghĩa là gì?
GV: Nhận xét và
diễn giảng

- Mời một vài
SV trả lởi, 0102 SV nhận
xét, bổ sung.

14


NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

V. Câu hỏi bài tập về nhà

01
phút


Trà Vinh, ngày …tháng … năm ….
TRƯỞNG BỘ MÔN
(Ký, ghi rõ họ tên)

[DATE]

- Những vấn đề SV: lắng nghe
chính trị – xã hội là
gì và vì sao những
vấn đề đó có tính
quy luật?
Xem trước bài:
NHỮNG VẤN ĐỀ
CHÍNH TRỊ – XÃ
HỘI CĨ TÍNH
QUY LUẬT
TRONG
TIẾN
TRÌNH
CÁCH
MẠNG XÃ HỘI
CHỦ NGHĨA

Trà Vinh, ngày 09 tháng 10 năm 2014.
NGƯỜI LẬP KẾ HOẠCH
(Ký, ghi rõ họ tên)

Phan Hữu Tài


GIẢNG VIÊN BIÊN SOẠN: PHAN HỮU TÀI

15