Bài 3
Độ co giãn của cầu
Các ứng dụng về phân tích cung cầu
1
Sự co giãn
1. Khái niệm về sự co giãn
Cho A là biến số có tác động đến B. Nếu A thay đổi 1% thì B sẽ
thay đổi bao nhiểu %?
Nếu A thay đổi X%, B sẽ thay đổi Y%
Hệ số co giãn của B theo A sẽ được tính bằng
cơng thức:
EB,A=% thay đổi của B/% thay đổi của A
2
Các loại co giãn. . .
Price
Co giãn của cầu theo
giá
Co giãn của cầu theo
thu nhập
Co giãn của cung
Quantity
3
Độ co giãn của cầu
(Elasticities of Demand)
• Độ co giãn của cầu theo giá (của chính nó)
• Độ co giãn của cầu theo giá của hàng hố, dịch vụ khác
có liên quan (độ co giãn chéo)
• Độ co giãn của cầu đối với thu nhập.
4
Độ co giãn của cầu theo giá
Độ co dãn của cầu theo giá là độ nhạy (% thay đổi) của lượng cầu khi giá của nó thay đổi (1% thay đổi)
Ed = %ΔQ/%ΔP
Trong đó: %ΔQ = ΔQD/ QD
P
D
%ΔP = ΔPD/ PD
A
B
5
Độ co giãn của cầu theo giá
Co giãn điểm
Lượng cầu về hàng hóa sẽ thay đổi ra sao khi giá thay đổi 1 lượng tương
đối nhỏ ΔP
∆Q
P
∆QD
P
ED =
×
=
×
Q
∆P
∆P QD
ΔQD/ ΔP: là đạo hàm của QD =f(P) khi ΔP 0
6
Độ co giãn của cầu theo giá
Co giãn khoảng: Trong khoảng biến thiên giá P1 và P2
thì độ co
giãn của cầu theo giá là bao nhiêu
∆QD
∆P
:
(QD1 + QD 2 ) / 2 ( P1 + P2 ) / 2
7
Độ co giãn của cầu theo giá
ED
∆Q
P
∆QD
P
=
×
=
×
Q
∆P
∆P
QD
Độ co giãn của cầu theo giá phụ thuộc:
- Mức giá P: Khi mức giá P cao độ co giãn của cầu lớn và ngược lại
-
Độ dốc của đường cầu
8
Độ co giãn của cầu theo giá
Khi mức giá P cao độ co giãn của cầu lớn
P
4
/Ed / = ∞
/Ed />1
2
/Ed/ = 1
/Ed/ <1
/Ed/= 0
9
Độ co giãn của cầu theo giá
ĐẶC ĐIỂM CỦA ED
Luôn <0
Tại cùng 1 mức giá, độ dốc đường cầu (P=f(Qd)) càng nhỏ
thì ED càng lớn, cầu co giãn mạnh
Cầu co giãn ít
P1
Cầu co giãn nhiều
P1
P2
P2
Q1 Q2
Q1
Q2
10
Độ co giãn của cầu theo giá
•
•
•
•
•
•
•
Ed <0
IEdI > 1 cầu co giãn nhiều
IEdI < 1 cầu co giãn ít
IEdI = 1 cầu co giãn đơn vị
IEdI = ∞ cầu co giãn hoàn toàn (nằm ngang)
IEdI = 0 cầu hoàn tồn khơng co giãn (thẳng đứng)
Khi di chuyển xuống dưới đường cầu, độ co giãn càng
giảm
11
Độ co giãn của cầu theo giá
Minh họa đường cầu hồn tồn khơng co giãn (thẳng đứng) IEdI = 0
Hồn tồn khơng co giãn
P2
Giá tăng bao nhiêu
lượng vẫn khơng
đổi
P1
12
Độ co giãn của cầu theo giá
Co giãn hoàn toàn
Một sự thay đổi
nhỏ về giá dẫn
tới lượng cầu
hoàn toàn bằng 0
P1
Co giãn hoàn toàn
13
Độ co giãn của cầu theo giá
Ví dụ 1:
Ví dụ giá của hoa hồng tăng lên 10% nên lượng cầu của nó
giảm 12%. Khi đó độ co dãn của cầu sẽ là -12%/10% = -1.2
Ví dụ lượng cầu hoa hồng là 110 hoa trong mỗi tháng khi giá
của nó là 1đôla. Khi giá tăng lên là 1.05$ lượng cầu giảm
xuống cịn 90 hoa. Khi đó độ co dãn theo khoảng là:
Ed = (90-110)/(1.05-1)X(1.05+1)/(90+110)= -4.1
Ed = (Q2-Q1)/(P2-P1)X(P2+P1)/(Q2+Q1)
14
Độ co giãn của cầu theo giá
Ví dụ 2:
Cho hàm cầu là Q = 100 – 0.7P. Tính độ co dãn của cầu tại mức giá P = 100.
Khi P = 100 thì Q = 30. Theo cơng thức độ co dãn điểm:
Ed = P/Q*(δQ/δP) = 100/30*(-0.7) = -2.33
[(δQ/δP) là đạo hàm cấp 1 của hàm số cầu theo biến P]
15
Các nhân tố chính ảnh hưởng đến độ co giãn của cầu theo giá
Tính sẵn có của hàng hố thay thế:
Hàng hóa A càng sẵn có H thay thế tương đương -> cầu về A
càng co giãn theo giá vì người tiêu dùng có nhiều khả năng
khác để lựa chọn các H thay thế khác
Khi H thay thế hàng hóa A khan hiếm -> cầu về A kém co giãn
theo giá
16
Các nhân tố chính ảnh hưởng đến độ co giãn của cầu theo giá
Tính thiết yếu của H:
Hàng hố thiết yếu (necessity) hay hàng cao cấp(luxury)
-
H thiết yếu: cầu kém co giãn theo giá
H xa xỉ : co giãn mạnh theo giá
17
Các nhân tố chính ảnh hưởng đến độ co giãn của cầu theo giá
Thời gian
* Hàng hóa khơng lâu bền
-
Độ có giãn của cầu theo giá trong ngắn hạn ít co giãn hơn so với trong dài hạn do
người tiêu dùng chưa kịp điều chỉnh hành vi trong ngắn hạn
VD: giá xăng tăng làm lượng cầu về xăng giảm, nhưng sự cắt giảm lượng cầu về xăng
trong ngắn hạn nhỏ hơn dài hạn vì:
Các biện pháp trong ngắn hạn: hạn chế việc đi lại.
Trong dài hạn: thay thế phương tiện khác ít dùng xăng
* Hàng hóa lâu bền
-
Độ co giãn của cầu theo giá về H lâu bền trong ngắn hạn lại có xu hướng co giãn
mạnh hơn theo giá so với trong dài hạn
VD: Khi giá ô tô, tủ lạnh tăng, trong ngắn hạn lượng cầu về ô tô tủ lạnh giảm mạnh vì có
thể tạm hỗn mua trong ngắn hạn
Tuy nhiên trong dài hạn vẫn phải mua -> cầu về H lâu bền trong ngắn hạn lại có xu hướng
co giãn mạnh hơn theo giá so với trong dài hạn
18
Độ co giãn của cầu theo giá - Ý nghĩa kinh tế
Độ co giãn của cầu theo giá có quan hệ chặt chẽ với
doanh thu
Muốn tăng doanh thu nên tăng hay giảm giá bán?
Doanh thu (Total Revenue - TR) = Số lượng hàng hóa
bán được x Đơn giá
19
Độ co giãn của cầu theo giá - Ý nghĩa kinh tế
•
•
Hàng hóa X đang được bán với mức giá P0, số lượng hàng hóa bán được là Q0. Tổng doanh thu
TR0=P0×Q0
Giá tăng lên P1>P0, số lượng hàng hóa bán được là Q1
Trong trường hợp này, tổng doanh thu TR sẽ thay đổi ra sao?
20
Độ co giãn của cầu theo giá – Ý nghĩa kinh tế
Khơng xác định được! Vì P tăng kéo theo TR tăng, nhưng
Q giảm kéo theo TR giảm.
21
Độ co giãn của cầu theo giá – Ý nghĩa kinh tế
Nếu hàng hóa đang xét có |ED|>1
P tăngQ giảm, nhưng % tăng của P (là xu hướng kéo TR tăng)< %giảm của Q (là xu hướng kéo TR
giảm) TR giảm
Tóm tắt:
•
•
Nếu |ED|>1: P tăng Q giảm TR giảm
Khi độ co giãn của cầu theo giá là lớn thì chiều biến thiên giữa giá và doanh thu là ngược chiều
(INDIRECT or OPPOSITE)
22
Độ co giãn của cầu theo giá – Ý nghĩa kinh tế
Nếu hàng hóa đang xét có |ED|<1
P tăngQ giảm, nhưng % tăng của P (là xu hướng kéo TR tăng)> %giảm của Q (là xu hướng kéo TR
giảm)
TR tăng
Tóm tắt
Nếu |ED|<1: P tăng Q giảm TR tăng
Khi độ co giãn của cầu theo giá là nhỏ thì chiều biến thiên
giữa giá và doanh thu là cùng chiều (DIRECT or THE
SAME)
23
Độ co giãn của cầu theo giá – Ý nghĩa kinh tế
Nếu hàng hóa đang xét có |ED|=1
P tăngQ giảm, nhưng % tăng của P (là xu hướng kéo
TR tăng)= %giảm của Q (là xu hướng kéo TR giảm)
TR không đổi
Tóm tắt:
Nếu |ED|=1: P tăng Q giảm TR khơng đổi
Khi độ co giãn giữa giá và lượng là co giãn đơn vị thì
chiều biến thiên giữa giá và doanh thu là không đổi
24
Độ co giãn của cầu theo giá – Ý nghĩa kinh tế
TÓM TẮT
Nếu |ED|>1
P tăng Q giảm TR giảm
P giảm Q tăng TR tăng
P và TR nghịch biến
Nếu |ED|<1
P tăng Q giảm TR tăng
P giảm Q tăng TR giảm
P và TR đồng biến
Nếu |ED|=1
P tăng Q giảm TR không đổi
P giảm Q tăng TR không đổi
P và TR độc lập
25