Giáo án Ngữ văn 10 - Tuần 13 - GV: Nguyễn Thành Lập

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuần: 13 Tiết: 37. TOÛ LOØNG (Thuật hoài - Phạm Ngũ Lão). I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Cảm nhận được “hào khí Đông A” thể hiện qua vẻ đẹp của con người và thời đại. - Nhận thức được bút pháp thơ trung đại thể hiện trong bài thơ. II. CHUẨN BỊ: - GV: Giáo án, sgk, sách tham khảo. - HS: Đọc sgk, soạn bài ở nhà. III. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC KĨ NĂNG: 1. Kiến thức: - Vẻ đẹp của con người thời trần với tầm vóc, tư thế, lí tưởng cao cả; vẻ đẹp của thời đại với khí thế hào hùng, tinh thần quyết chiến thắng. - Hình ảnh kì vĩ; ngôn ngữ hàm súc, giàu tính biểu cảm. 2. Kĩ năng: Đọc – hiểu một bài thơ Đường luật. IV. PHƯƠNG PHÁP: Thuyết trình, vấn đáp. V. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1. Ổn định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: 3. Bài mới: HÑ cuûa GV- HS * HÑ 1: Tìm hieåu taùc giaû, taùc phaåm : - HS: Đọc phần Tiểu dẫn Neâu vaøi neùt veà taùc giaû? - GV: Choát laïi caùc yù chính veà taùc giaû, taùc phaåm.. * HÑ 2: Tìm hieåu baøi thô : -HS: Đọc bài thơ (phiên âm, dịch nghĩa, dòch thô) - GV: Cho HS hoạt động nhóm + N1: Caâu hoûi 1 + N2: Caâu hoûi 2 - HS: Trao đổi, thảo luận Đại diện trình bày Boå sung - GV: Nhaän xeùt, phaân tích boå sung Choát yù. Noäi dung I. TÌM HIỂU CHUNG : 1. Taùc giaû : PNL (1255-1320) là anh hùng dân tộc, có công lớn trong công cuộc chống xâm lược Mông – Nguyên. 2. Taùc phaåm : - Hoàn cảnh ra đời. - Thể thơ. II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN: 1. Nội dung: 1.1. Vóc dáng hùng dũng: - Hình ảnh tráng sĩ: hiện lên qua tư thế “ cầm ngang ngọn giáo” (hoành sóc) giữ non sông. Đó là tư thế hiên ngang với vẻ đẹp kì vĩ mang tầm vóc vũ trụ. - Hình ảnh “ba quân”: hiện lên với sức mạnh của đội quân đang sôi sục khí thế quyết thắng. - Hình ảnh tráng sĩ lồng trong hình ảnh “ba quân” mang ý nghĩa khái quát, gợi ra hào khí dân tộc thời Trần – “hào khí Đông A”.. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - GV: Quan nieäm veà chí laøm trai cuûa taùc giaû theå hieän trong baøi thô nhö theá naøo? - HS: Trả lời phải trả traû cuûa keû laøm trai. - GV: Phaân tích, giaûng giaûi Choát yù Ý nghĩa của chữ “thẹn”? - HS: Trao đổi, phát biểu. - GV: Nhaän xeùt, giaûng giaûi, choát yù. Nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ ?. 1.2. Khát vọng hào hùng: - Khát vọng lập công danh để thỏa “chí nam nhi”: + Công danh được coi là món nợ đời của kẻ làm trai phải trả. + Trả xong nợ công danh là hoàn thành nghĩa vụ với đời, với dân, với nước. => Lí tưởng sống tích cực cũng là khát vọng được đem tài trí “tận trung báo quốc” – thể hiện lẽ sống lớn của con người thời đại Đông A. - Theïn: + Vì chưa có tài mưu lược lớn như Gia Cát Lượng đời Hán để trừ giặc, cứu nước. + Vì chưa trả xong nợ nước. => Người có nhân cách, cảm thấy chưa bằng lòng với chính mình. 2. Nghệ thuật: - Hình ảnh thơ hoành tráng, thích hợp với việc tái hiện khí thế hào hùng của thời đại và tầm vóc, chí hướng của người anh hùng. - Ngôn ngữ cô đọng, hàm súc, có sự dồn nén cao độ về cảm xúc.. * HÑ3: Toång keát - GV: Qua bài thơ, ta thấy vẻ đẹp của người nam nhi PNL thể hiện như thế nào III. Ý NGHĨA VĂN BẢN: ? Thể hiện lí tưởng cao cả của vị danh tướng Phạm - HS: Trả lời Ngũ Lão, khắc ghi dấu ấn đáng tự hào về một thời kì oanh liệt, hào hùng của lịch sử dân tộc. - GV chốt lại : vẻ đẹp tâm hồn, nhân caùch. Gọi 1 HS đọc lại phần Ghi nhớ 4. Hướng dẫn tự học: - Học thuộc lòng bản dịch thơ. - Tự đánh giá về quan niệm “chí làm trai” của Phạm Ngũ Lão. - Soạn bài: Cảnh ngày hè - Nguyễn Trãi VI. RUÙT KINH NGHIEÄM:. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Tiết: 38. CAÛNH NGAØY HEØ (Bảo kính cảnh giới – bài 43 - Nguyễn Trãi). I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Cảm nhận được vẻ đẹp của bức tranh ngày hè và tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu nhân dân, đất nước của Nguyễn Trãi ; - Thấy được đặc sắc thơ Nôm Nguyễn Trãi : bình dị, tự nhiên, đan xen câu lục ngôn. II. CHUẨN BỊ: - GV: Giaùo aùn, SGK , SGV - HS: Đọc và soạn bài trước ở nhà III. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 1. Kiến thức: - Vẻ đẹp của bức tranh cảnh ngày hè được gợi tả một cách sinh động. - Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi: nhạy cảm với thiên nhiên, với cuộc sống đời thường của nhân dân, luôn hướng về nhân dân với mong muốn “ Dân giàu đủ khắp đòi phương”. - Nghệ thuật thơ Nôm độc đáo, những từ láy sinh động và câu thơ lục ngôn tự nhiên. 2. Kó naêng: Đọc – hiểu bài thơ Nôm Đường luật theo đặc trưng thể loại. IV. PHÖÔNG PHAÙP: Thuyết trình, gợi mở, vấn đáp. V. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1-Ổn ñịnh lớp. 2 -Kieåm tra baøi cuõ: 3 -Bài mới : HÑ cuûa GV- HS Noäi dung I. TÌM HIỂU CHUNG: * HÑ 1: Tìm hieåu chung - Xuất xứ: là bài số 43 thuộc chùm thơ Bảo - HS: Nêu xuất xứ, chủ đề bài thơ? kính cảnh giới trong Quốc âm thi tập. - GV: Choát laïi caùc yù chính - Chủ đề: bộc lộ nỗi lòng, chí hướng của tác giả. * HĐ 2: Đọc- hiểu bài thơ II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN: - GV: Gọi 1 HS đọc bài thơ. Lưu ý HS đọc 1. Nội dung: 1.1 - Vẻ đẹp rực rỡ của bức tranh thiên đúng nhịp thơ và giọng thơ. nhiên: - HS: Đọc bài thơ và tìm hiểu các chú thích. - Mọi hình ảnh đều sống động: hòe lục đùn đùn, rợp mát như giương ô che rợp; thạch lựu - GV: Bức tranh thiên nhiên qua bốn câu thơ phun trào sắc đỏ, sen hồng đang độ nức ngát đầu hiện lên như thế nào? mùi hương. - HS: Phaân tích - Mọi màu sắc đều đậm đà: hòe lục, lựu đỏ, - GV: Nhaän xeùt, phaân tích boå sung sen hồng. Choát yù 1. 2 - Vẻ đẹp thanh bình của bức tranh đời sống con người: Bức tranh cuộc sống ? + Nơi chợ cá dân dã thì “lao xao”, tấp nập. - HS: Trả lời, chứng minh + Chốn lầu gác thì “dắng dỏi” tiếng ve như - GV: Nhaän xeùt, giaûng giaûi, choát yù. một bản đàn.. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> => Cả thiên nhiên và cuộc sống con người - GV: +Tình cảm, tâm trạng của tác giả trước đều tràn đầy sức sống. Điều đĩ cho thấy một tâm hồn khát sống, yêu đời mãnh liệt và tinh thieân nhieân? tế giàu chất nghệ sĩ của tác giả. 1.3 - Niềm khát khao cao đẹp: + Tấm lòng của tác giả đối với nhân - Đắm mình trong cảnh ngày hè, nhà thơ ước daân? có cây đàn của vua Thuấn, gảy khúc Nam - HS: Trao đổi, phát biểu phong cầu mưa thuận gió hòa để “Dân giàu đủ khắp đòi phương”. - GV: Nhaän xeùt vaø boå sung - Lấy Nghiêu, Thuấn làm “gương báu răn Choát caùc yù chính. mình”, Nguyễn Trãi đã bộc lộ chí hướng cao cả: luôn khao khát đem tài trí để thực hành tư tưởng nhân nghĩa yêu nước thương dân. Nêu những nét đặc sắc nghệ thuật ? 2. Nghệ thuật: - Hệ thống ngôn từ giản dị, tinh tế xen lẫn từ Hán và điển tích. * HÑ 3: Toång keát - Sử dụng từ láy độc đáo: đùn đùn, lao xao, dắng dỏi,… - GV: Ý nghĩa văn bản? III. Ý NGHĨA VĂN BẢN: - HS: Trả lời, đọc ghi nhớ (sgk) Tư tưởng lớn xuyên suốt sự nghiệp trước tác của Nguyễn Trãi – tư tưởng nhân nghĩa yêu nước thương dân – được thể hiện qua những rung động trữ tình dạt dào trước cảnh thiên nhiên ngày hè. 4. Hướng dẫn tự học: - Học thuộc lòng bài thơ. - Bài thơ giúp anh (chị) hiểu gì về Nguyễn Trãi? - Anh (chị) có nhận xét gì về tiếng Việt trong bài thơ? - Soạn bài: Tóm tắt văn bản tự sự. VI. RÚT KINH NGHIỆM:. Tiết: 39. TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ. I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: Nắm được cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính. II. CHUAÅN BÒ : - GV: Giaùo aùn, SGK , SGV - HS: Đọc và soạn bài trước ở nhà III. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG: 1. Kiến thức: - Mục đích, yêu cầu của việc tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - Cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính. 2. Kó naêng: - Tóm tắt các văn bản tự sự đã học ở lớp 10 theo nhân vật chính. - Trình bày văn bản tóm tắt trước tập thể. IV. PHÖÔNG PHAÙP: Thuyết trình, vấn đáp, thảo luận V.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP: 1-Ổn ñịnh lớp. 2-Kieåm tra baøi cuõ: 3 -Bài mới : Văn bản tự sự thường có nhiều nhân vật. Tóm tắt vb tự sự theo nhân vật chính là một cách tóm tắt giúp người đọc ghi nhớ được nội dung cơ bản của vb đó. HÑ cuûa GV- HS * HÑ 1: Tìm hieåu muïc ñích yeâu caàu toùm taét : - GV: + Tóm tắt văn bản tự sự là gì ? + Tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính laø gì ? + Mục đích, yêu cầu của việc tóm tắt bản tự sự ? - HS: Trả lời ( TTVBTS là dùng lời văn của mình giới thiệu ngắn gọn nội dung chính các sự việc tiêu biểu và caùc nhaân vaät chính.) - GV Nhaän xeùt, choát yù chính * HĐ 2: Tìm hiểu cách tóm tắt vbts dựa theo nhaân vaät chính : - GV: Theá naøo laø nhaân vaät chính? - HS: Trả lời NV chính laø NV xuaát hieän lieân tuïc vaên baûn, coù vai trò trung tâm trong việc tạo nên mqh giữa NV ấy với các NV khác và giữa các NV với các sự việc, sự kiện văn bản. - GV: Cho HS hoạt động nhóm +N1: Toùm taét nhaân vaät An Döông Vöông +N2:Toùm taét nhaân vaät MÒ Chaâu - HS: Trao đổi, thảo luận, tóm tắt Cử đại diện trình bày - GV: Nhận xét kết quả của từng nhóm và định hướng: + ADV xây Loa thành nhờ sự giúp đỡ của thần Kim Quy + Rùa Vàng cho ADV chiếc vuốt để làm lẫy nỏ choáng giaëc Lop10.com. Noäi dung I. Muïc ñích, yeâu caàu toùm taét vaên baûn tự sự dựạ theo nhân vật chính : 1. Muïc ñích: - Nắm vững tính cách, số phận nhân vaät. - Hiểu ý nghĩa và đánh giá tác phẩm. 2. Yeâu caàu: - Viết hoặc kể ngắn gọn - Trung thành với văn bản gốc - Nêu được đặc điểm, những sự việc xãy ra với nhân vật chính. II. Cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhaân vaät chính :.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> + Đà cầu hôn MC cho con trai là TT + TT tráo lẫy nỏ mang về nước + TĐ sang xâm lược Aâu Lạc + ADV thua cuøng MC chaïy veà p.Nam + Vua cầu cứu RV và được cho biết “kẻ ngồi sau löng chính laø giaëc” + Vua rút kiếm chém MC, sau đó cầm sừng tê bảy taác theo RV xuoáng bieån Nêu cách tóm tắt vbts dựa theo nhân vật chính? * HÑ 3: Luyeän taäp : - HS: Trả lời câu hỏi 1 Caùc HS khaùc boå sung. - GV: Nhận xét, gợi ý Gọi HS đọc văn bản tóm tắt truyện Tấm Cám đã chuẩn bị ở nhà .. - Đọc kỉ văn bản, xác định nhân vật chính. - Chọn các sự việc cơ bản xãy ra với nhân vật chính và diễn biến của các sự việc đó. - Tóm tắt các hành động, lời nói, tâm traïng cuûa nhaân vaät theo dieãn bieán cuûa coát truyeän. - Kiểm tra và sửa chữa văn bản tóm taét. *Ghi nhớ ( SGK). III. Luyeän taäp : Baøi taäp 1: a) - Bản tóm tắt (1) tóm tắt đầy đủ câu chuyện -> hiểu và nhớ văn bản - Bản tóm tắt (2) bắt đầu từ “Chàng Trương đi đánh giặc” đến “ Không kịp nữa”. Đoạn tóm tắt ->làm sáng tỏ một yù kieán b) - Bản tóm tắt (1) trung thành với cốt truyện, hành động, số phận của các NV. - Bản tóm tắt (2) chỉ lựa chon 1 số s.vieäc, chi tieát t.bieåu . Baøi taäp 3: 4. Hướng dẫn tự học: - Sưu tầm một số văn bản tóm tắt, để tìm hiểu, phân tích, qua đó nắm vững cách thức tóm tắt văn bản tự sự. - Soạn bài: Nhàn - Nguyễn Bỉnh Khiêm. NTL, ngaøy 08 thaùng 11 naêm 2010 VI. RUÙT KINH NGHIEÄM: Kyù duyeät. Taêng Thanh Bình. Lop10.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>