Việt Nam trước ngưỡng cửa WTO: Sẵn sàng đối phó với mặt trái của hội nhập
Dạng tài liệu
: Bài trích bản tin
Ngơn ngữ tài liệu
: vie
Tên nguồn trích
: Tri thức và phát triển
Dữ liệu nguồn trích : 2005/Số 43/HỘI NHẬP VÀ PHÁT TRIỂN:
Đề mục
: 06.91 Kinh tế từng nước
Từ khoá
: Việt Nam ; WTO ; Hội nhập
Tóm tắt tiếng Việt
Đến thời điểm này, việc Việt Nam có kết thúc đàm phán và gia nhập Tổ chức Thương
mại thế giới (WTO) trong năm 2005, đã không trở thành vấn đề bức xúc nữa. Điều quan
trọng là Việt Nam đã có một “sức ép quý giá” để đẩy mạnh cải cách hệ thống pháp luật
và kinh tế, chuẩn bị đối phó với những thách thức sau khi gia nhập.
Nội dung:
Đây là nhận định chung của các chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước tại cuộc Hội thảo
quốc gia “Việt Nam gia nhập WTO: Cơ hội và Thách thức” do Bộ Ngoại giao và Quỹ
Hanns Seidel (Đức) tổ chức tại Hà Nội ngày 6/10/2005.
Kinh nghiệm Trung Quốc và thực tế ở Việt Nam
Có mặt tại Hà Nội để tham dự hội thảo, GS. Cốc Nguyên Dương, Giám đốc Viện Nghiên
cứu Phát triển Á-Phi (Trung Quốc) nhận định: “Gia nhập WTO là một việc lớn đối với
Trung Quốc và Việt Nam”. 14 năm đàm phán gia nhập của Trung Quốc không chỉ là một
q trình gian khổ mà cịn là một q trình giáo dục, tuyên truyền và phổ cập trong toàn
quốc về tư tưởng kinh tế thị trường, các quy phạm quốc tế và “tư duy WTO”.
Bởi lẽ, kết quả một cuộc điều tra cho thấy, trước gia nhập WTO, có tới 40% các doanh
nghiệp Trung Quốc vẫn chưa rõ việc gia nhập tổ chức này sẽ đem lại những cơ hội và
thách thức gì và phải ứng phó ra sao.
GS. Cốc Nguyên Dương nhấn mạnh: “Các doanh nghiệp không nhận rõ được những
thách thức cụ thể mà việc gia nhập WTO mang lại, ví dụ như họ khơng hiểu sự cạnh
tranh giá cả khốc liệt sẽ nảy sinh sau khi gia nhập WTO, không biết đối thủ là ai, không
biết đối thủ sẽ làm những gì, khơng biết mình nên làm gì... Tình trạng “Khơng biết làm
thế nào” chính là nguy cơ và thách thức lớn nhất sau khi gia nhập WTO”.
Tại Việt Nam, thực tế diễn ra cũng tương tự. Thông tin này được Bà Phạm Chi Lan,
Thành viên Ban Nghiên cứu của Thủ tướng cho biết, từ một cuộc khảo sát mới đây diễn
ra ngay tại Tp. Hồ Chí Minh, trung tâm kinh tế lớn nhất nước cho thấy: 95% doanh
nghiệp được hỏi nói rằng họ khơng biết WTO là gì! Số cịn lại phần lớn đều chỉ hiểu một
1
cách rất mơ hồ. Sở dĩ có hiện tượng trên, theo Bà Lan, là do đặc điểm chung của doanh
nghiệp Việt Nam.
Cụ thể, đa số doanh nghiệp Việt Nam là nhỏ và vừa (SMEs) mới thành lập nên ít kinh
nghiệm kinh doanh, năng suất lao động thấp, chi phí kinh doanh cao, năng lực cạnh tranh
hạn chế, thiếu trầm trọng các nguồn lực cần thiết như vốn, tài nguyên. Họ cịn phải hoạt
động trong mơi trường khó khăn, nhiều rào cản, ít được hỗ trợ.
Chia sẻ quan điểm này, ơng Martin Rama, Chuyên gia kinh tế Ngân hàng Thế giới tại
Việt Nam cảnh báo: Việt Nam có những cam kết gia nhập WTO cao hơn so với Trung
Quốc. Vì vậy, những trở ngại khi gia nhập WTO của Việt Nam cũng sẽ lớn hơn nhiều so
với các nước khác.
Đại diện Ban Thư ký WTO, ông Shishir Priyadarshi cho biết, tại phiên đàm phán thứ 11
vừa qua, Việt Nam đã tỏ rõ quyết tâm đưa ra một loạt cam kết mới trong lĩnh vực thuế,
trợ cấp xuất khẩu, các vùng tự do thương mại cũng như các đặc khu kinh tế. “Các bản
chào của Việt Nam đã thể hiện một sự cắt giảm đáng kể những hàng rào nhập khẩu và
các rào cản thương mại khác.
Nhưng những lợi ích mà Việt Nam có thể được hưởng từ việc tự do hóa thương mại sẽ bị
hạn chế trừ phi Việt Nam tiến hành những biện pháp cải cách kinh tế toàn diện song hành
với việc cải cách thị trường vốn nhằm tăng cường hiệu quả của việc phân bổ đầu tư trong
toàn bộ nền kinh tế và thu hút nhiều hơn các nguồn vốn nước ngồi” - ơng Shishir
Priyadarshi nhấn mạnh.
Với khối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Nguyễn
Ngọc Phúc cho biết, hầu hết các doanh nghiệp gặp phải khó khăn lúng túng khi chuyển
sang kinh doanh trong nền kinh tế thị trường. Trong khi đó, cổ phần hóa DNNN – giải
pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả hoạt động, năng lực cạnh tranh trong quá trình hội
nhập kinh tế quốc tế, gia nhập WTO - diễn ra chậm và hạn chế.
Không thể nằm ngồi vịng xốy của WTO!
Cơ hội đối với Việt Nam khi gia nhập WTO cơ bản đã nhìn thấy rõ. Đó là mở rộng thị
trường xuất khẩu, đa dạng hóa các mối quan hệ kinh tế-thương mại, tăng thu hút đầu tư
trực tiếp của nước ngoài; là cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào sân chơi
chung toàn cầu - vừa là động lực và áp lực buộc doanh nghiệp phải thích nghi và phát
triển...
Tuy nhiên, những thách thức phải đương đầu cũng chiếm một tỷ lệ tương đương và
khơng dễ gì nhìn thấy được như: cạnh tranh gia tăng ngay trên thị trường nội địa có thể sẽ
dẫn đến khả năng phá sản hoặc đình đốn của một số ngành kinh tế, tình trạng thất nghiệp
gia tăng, phân hóa giàu nghèo trong xã hội... Nhưng dù phải đối mặt với nhiều nguy cơ,
2
Việt Nam vẫn khơng thể nằm ngồi vịng xốy của WTO.
Điều này được ông Jordan Ryan, Đại diện thường trú của UNDP và điều phối viên
thường trú của LHQ tại Việt Nam nhấn mạnh, mặc dù lợi ích của quá trình tồn cầu hóa
có thể rất lớn nhưng lại khơng được phân phối một cách bình đẳng.
Thậm chí ngay cả khi tỷ lệ đói nghèo trên đầu người ở cấp độ quốc gia có giảm thì vẫn
tồn tại những nhóm bị bần cùng hóa. “Việt Nam đang rất cần những cơng cụ kinh tế, như
chương trình an sinh xã hội tổng thể và các cơ chế chính trị thích hợp để giải quyết được
vấn đề bất bình đẳng ngày càng tăng đi kèm với sự tăng trưởng nhanh về kinh tế” - ơng
Jordan Ryan khuyến nghị.
Có thể nói, hàng loạt những nguy cơ, những mặt trái đến từ quá trình hội nhập đang đòi
hỏi Việt Nam phải gấp rút cải cách hệ thống pháp luật và kinh tế. Để làm được điều này,
vẫn theo ơng Jordan Ryan, bí quyết về tồn cầu hóa thành cơng là một Chính phủ mạnh
và ý thức về vận mệnh dân tộc. Việt Nam đang bắt đầu một hành trình khó khăn, bởi gia
nhập WTO mới chỉ là sự bắt đầu chứ không phải là điểm kết của q trình hội nhập.
Nguồn: Sài Gịn Giải Phóng, 12/10/2005
3