Giáo án Ngữ văn 6 - Tuần thứ 26

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuần 26 B 24; 25. Tuần 26 Tiết 101. Tiết 101 Tiết 102 103;104. Hóan dụ Tập làm thơ bốn chữ Cô Tô. A. Ngày soạn: 12 /3 /06 Ngày dạy: 13 /3 /06. A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS. - Nắm được khái niệm hóan dụ - Các kiểu hóan dụ - Bước đầu biết phân tích tác dụng của hóan dụ B. Chuẩn bị: - GV: Bảng phụ; Dự kiến tích hợp. C. Hoạt động dạy học: 1. Kiểm tra bài cũ: - (H). Ẩn dụ là gì? Cho ví dụ minh họa – Nêu nét tương đồng giữa các sự vật, hiện tượng được so sánh ngầm với nhau trong ví dụ. 2. Bài mới: - Giới thiệu bài mới. – (GV ghi tên bài lên bảng). Hoạt động của thầy và trò. Nội dung ghi bảng. Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu ví dụ I. Hóan dụ là gì? HS đọc ví dụ SGK. 1. Xem xét ví dụ: Giáo viên treo bảng phụ 1 Áo nâu cùng với áo xanh (H) Áo nâu , áo xanh gợi cho ta liên tưởng đến ai? Nông thôn cùng với thị thành đứng lên (H) Áo nâu, áo xanh với sự vật được chỉ có mối quan hệ -Người nông dân hay mặc áo nâu như thế nào? -Người công nhân hay mặc áo xanh khi GV diễn giảng làm việc (H) Nông thôn, thị thành dùng để chỉ ai? -Nông thôn : chỉ những người nông dân -Thị thành : chỉ những người công nhân, GV: cách gọi sự vật dựa trên mối quan hệ giữa vật chứa thợ thủ công, viên chức… đựng (nông dân và công nhân) với vật bị chứa đựng(nông thôn, thị thành) như trên gọi là hóan dụ  Em hiểu thế nào là hóan dụ?  Quan hệ gần gũi giữa các sự vật Học sinh trả lời theo cách hiểu về hóan dụ (H) Em hãy nêu lên tác dụng của cách gọi này? GV: Nếu ta thay các từ áo nâu, áo xanh, nông thôn, thị thành bằng các từ nông dân, công nhân và những người nông dân, những người công nhân cùng “đứng lên” có được không? Vì sao? ( dài dòng , không hay) Gv tổng hợp: Gọi tên sự vật này bằng tên sự vật khác Có quan hệ gần gũi là Hóan dụ 2. Ghi nhớ (SGK / 82) Học sinh đọc ghi nhớ II. Các kiểu hóan dụ: Hoạt động 2: Tìm hiểu các kiểu hóan dụ 1. Ví dụ: GV treo bảng phụ 2 – học sinh đọc ví dụ a. Bàn tay con người: quan hệ bộ (H) Em hiểu “Bàn tay” chỉ sự vật gì?  bộ phận của con phận tòan thể người được dùng thay thế cho sức lao động b. một … ba  đơn lẻ… đòan kết : (H) “Một, ba” có ý nghĩa gì? quan hệ giữa cái cụ thể với trừu tượng c. dổ máu  chiến tranh: quan hệ giữa (H) Khi nói đến “đổ máu” ta liên hệ đến sự việc gì?  dấu hiệu  sự kiện chiến tranh d. quan hệ chứa đựng  vật bị chứa. (H) “Nông thôn, thị thành” có mối quan hệ với sự vật được nói đến như thế nào?  Vật chứa đựng và vật bị chứa 2. Ghi nhớ: SGK (H) Qua phân tích các ví dụ trên em cho biết hóan dụ gồm mấy kiểu – Học sinh đọc ghi nhớ Giáo viên củng cố nội dung bài học, cho học sinh đặt ví dụ các kiểu hóan dụ. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hoạt động 3: Luyện tập III. Luyện tập: HS đọc Bài tập 1 – Giáo viên hướng dẫn học sinh tìm hiểu BT1: Chỉ ra phép hóan dụ, nêu mối và làm bài quan hệ. (H). Chỉ ra phép hoán dụ trong những câu thơ, câu văn. a. Làng xóm  người nông dân Cho bết mối quan hệ giữa các sự vật trong phép hóan dụ. (Vật bị chứa – vật chứa) Giáo viên gợi ý bài tập. Học sinh lên bảng làm b. mười năm thời gian trước mắt (H) Em hiểu “mười năm, trăm năm” có nghĩa gì? trăm năm  thời gian lâu dài (Cái cụ thể - cái trừu tượng ) (H) Áo chàm có ý chỉ về ai? Vì sao? Có mối quan hệ như c. Áo chàm  người đồng bào dân tộc thế nào? Tây Bắc (dấu hiệu – sự kiện) (H) Trái đât chỉ ai? Có mối quan hệ như thế nào? d. trái đất  nhân loại - Câu hỏi thảo luận: Bài tập 2: Hóan dụ và ẩn dụ: giống và (vật chứa đựng – vật bị chứa đựng) khác nhau như thế nào? Cho ví dụ ( Học sinh thảo luận theo nhóm ) ẨN DỤ HÓAN DỤ GIỐNG Gọi tên sự vật hiện tượng này bằng tên sự vật hiện tượng khác KHÁC Dựa vào quan hệ tương đồng. Cụ thể là Dựa vào quan hệ tương cận. Cụ thể: tương đồng về: - bộ phận- tòan thể - hình thức - vật chứa đựng- vật bị chứa - cách thức thực hiện - dấu hiệu- sự vật - phẩm chất - cụ thể- trừu tượng - cảm giác 3. Củng cố - Hoán dụ là gì ? có mấy kiểu hoán dụ? 4. Hướng dẫn về nhà:  Học bài, học tập ví dụ. dùng kết quả thảo luận để làm bài tập 2 ở nhà  Tìm thêm các ví dụ về hóan dụ. học thuộc ghi nhớ làm thêm Bài tập 4,5 SBT  Chuẩn bị bài Tập làm thơ 4 chữ: đọc phần đọc thêm bài Lượm  Sưu tầm một bài thơ bốn chữ. Cùng tổ làm một bài thơ .. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Tuần 26 Tiết 102. Tập Làm Thơ Bốn Chữ. A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS. - Nắm được đặc điểm thơ bốn chữ - Nhận diện được thể thơ này khi học, đọc thơ ca B. Chuẩn bị: - GV: Bảng phụ, một số bài thơ bốn chữ. C. Hoạt động dạy học: 1. Kiểm tra bài cũ: - Giáo viên kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh 2. Bài mới: - Giới thiệu bài mới. – (GV ghi tên bài lên bảng). Hoạt động của thầy và trò. Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu đặc điểm thơ bốn chữ Gọi học sinh đọc phẩn đọc thêm trong bài Lượm Giáo viên giới thiệu một vài nét về thể thơ. (H) Em hãy tìm thêm một số bài thơ bốn chữ và chỉ ra những chữ cùng vần trong bài thơ đó Học sinh đọc thơ đã sưu tầm và chỉ ra các chữ cùng vần trong bài thơ. Giáo viên bình một số bài thơ hay. GV: các vần ở cuối câu được gọi là vần chân các vần ở giữa câu được gọi là vần lưng (H) Thế nào là vần chân, vần lưng? Nêu đặc điểm  Trong đoạn thơ nào vần được gieo liền câu, vần được gieo cách câu Đoạn 1: gieo vần liền Đoạn 2: gieo vần cách (H) Thế nào là vần liền, vần cách. Nêu đặc điểm  Học sinh đọc một số bài thơ sưu tầm khác, phân tích đặc điểm vần trong các bài thơ đó Hoạt động 2: Sửa vần gieo sai Giáo viên treo bảng phụ, gọi học sinh đọc nhiều lần bài thơ trong SGK. Yêu cầu học sinh phát hiện chỗ gieo vần sai và thay thế : ngồi cạnh và con sông Em cho biết nhịp của các bài thơ bốn chữ thông thường có nhịp thơ như thế nào? Hoạt động 3; Tập làm thơ bốn chữ - Tổ chức cho học sinh làm việc theo nhóm - Mỗi nhóm sẽ lên đọc bài thơ đã làm ở nhà, GV treo lên bảng - Yêu cầu học sinh trong nhóm làm rõ những đặc điểm vần, nhịp của bài thơ. Giáo viên gọi nhóm khác nhận xét. - Giáo viên và học sinh cùng chữa các bài thơ. Giáo viên bình một vài câu thơ hay, sáng tạo. -Hoc sinh đọc lại diễn cảm bài thơ Hoạt động 4: Hướng dẫn cả lớp cùng làm một bài thơ - GV đưa ra chủ đề : Mẹ, lá cờ tổ quốc, tả một con vật nuôi... - Lần lượt gọi học sinh đọc câu thơ, Gv chọn câu hay, đúng hoặc sửa chữa bài thơ, ghi bảng. Lop6.net. Ngày soạn: 13 /3 /06 Ngày dạy: 15 /3 /06. Nội dung ghi bảng. I. Đặc điểm thơ 4 chữ 1. Xuất xứ: thơ Việt Nam, thơ tứ tuyệt, ca dao, tục ngữ, hò vè.... 2. số tiếng : 4 tiếng mỗi câu thơ, 4 câu một khổ thơ 3. Vần: a. Vần chân: gieo cuối câu thơ b. Vần lưng: gieo ở giữa câu thơ. c. Vần liền: được gieo liên tiếp ở các dòng thơ d. Vần cách: không gieo liên tiếp mà cách ra một dòng thơ. 4. Nhịp thơ: 2/2. II. Tập làm thơ 4 chữ. Con chuồn chuồn Con chuồn chuồn nhỏ Đậu trên ngọn cỏ Mình nó sặc sỡ Như bông hoa nở (lớp 65).

<span class='text_page_counter'>(4)</span>   . 3. Củng cố GV củng cố đặc điểm thơ 4 chữ. Hướng dẫn thêm một số bài thơ 4 chữ được phổ nhạc 4. Hướng dẫn về nhà: Sửa chữa hòan thiện bài thơ mình đã làm Sưu tầm thêm một số bài thơ bốn chữ ghi vào sổ tay văn học. Soạn bài “Cô Tô” theo hướng dẫn SGK. Chú ý tìm hiểu ngôn ngữ miêu tả của Nguyễn Tuân.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Tuần 26 Tiết: 103+104. Coâ Toâ. Ngày soạn: 14 /3 /06 Ngày dạy: 16 /3 /06. A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS. - Cảm nhận được vẻ đẹp trong sáng, sinh động của những bức tranh thiên nhiên và đời sống con người ở vùng đảo Cô Tô được miêu tả trong bài văn. - Thấy được nghệ thuật miêu tả và tài năng sử dụng ngôn ngữ điêu luyện của tác giả. B. Chuẩn bị: - GV: Ảnh Nguyễn Tuân, bức tranh về một vùng biển đảo. Bảng phụ; Dự kiến tích hợp. - HS: Soạn bài, đọc nhiều lần văn bản C. Hoạt động dạy học: 1. Kiểm tra bài cũ: - (H). Đọc thuộc đoạn thơ” Cháu đi đường cháu... giữa đồng” (Lượm- Tố Hữu). Em có cảm tưởng gì về sự hi sinh của Lượm 2. Bài mới: - Giới thiệu bài mới: đây là phần mở đầu cụm bài kí, giáo viên nên giới thiệu qua về vị trí của cụm bài và thể kí như ở mục 1- kí là chép lại. Hoạt động của thầy và trò. Nội dung ghi bảng. Hoạt động 1: Hướng dẫn HS tìm hiểu về Cô Tô I. Giới thiệu tác giả - tác phẩm (SGK ) Sử dụng bản đồ Việt nam để giới thiệu về vị trí địa lý của đảo Cô Tô. Học sinh đọc chú thích SGK - GV giới thiệu thêm về tác giả và tác phẩm - GV hướng dẫn học sinh đọc bài kí – GV đọc mẫu một II. Đọc – Tìm hiểu chú thích- bố cục đoạn – HS đọc tiếp 1. Đọc (H) Bài văn này có thể chia làm mấy đoạn? Nọi dung chính 2. Tìm hiểu chú thích từng đoạn 3. Bố cục:3 đoạn: + Đoạn 1: từ đầu ... “ở đây” (H) Văn bản Cô Tô được viết theo phương thức biểu đạt Tòan cảnh đảo Cô Tô nào ? GV diễn giảng + Đoạn 2 : tiếp theo... “nhịp cánh” Cảnh mặt trời mọc trên đảo + Đoạn 3: phần còn lại Cảnh sinh hoạt của người dân trên đảo Hoạt động 2: Tìm hiểu cảnh bao quát đảo Cô Tô III. Tìm hiểu văn bản Gọi học sinh đọc lại đọan 1 1. Vẻ đẹp của Cô Tô sau trận bão (H) Tác giả miêu tả Cô Tô trong hòan cảnh nào? (Sau trận bão) (H) tác giả đứng ở vị trí nào để quan sát? (trên nóc đồn) - bầu trời: trong sáng - cây cối: thêm xanh mượt  thấy được tòan cảnh đảo - cát: lại vàng giòn hơn (H) Tác giả đã lựa chọn những chi tiết nào để quan sát? - nước biển : lại lam biếc đặm đà hơn (H) Các sự vật đó được miêu tả theo thứ tự nào? (Từ cao đến thấp )  ta như thấy được bức tranh Cô Tô lần lượt được hiện ra dưới ngòi bút của Nguyễn Tuân (H) Em hãy cho biết các từ “xanh mượt, trong sáng, lam biếc, vàng giòn” thuộc loại từ nào  Tính từ tuyệt đối GV: Sử dụng các tính từ tuyệt đối, Nguyễn Tuân như muốn khai thác một cách chính xác vẻ đẹp của đối tượng miêu tả. (H) Tại sao tác giả lặp lại các từ “lại.. thêm, lại... hơn, hơn nữa”  phép so sánh Quan sát lựa chọn hình ảnh tiêu (H) phép so sánh được dùng ở đây thuộc kiểu so sánh nào ? biểu, sử dụng từ ngữ điêu luyện, tinh tế, So sánh không ngang bằng (H) Với các từ ngữ so sánh đó em thấy vẻ đẹp Cô Tô so với phép so sánh làm nổi bật vẻ đẹp tươi mới trong sáng, tinh khôi của Cô Tô sau trước trận bão như thế nào ? Học sinh nhận xét trận bão GV bình giảng về cảnh đẹp trên đất nước ta Em có nhận xét gì nghệ thuật miêu tả ? Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> GV củng cố sau tiết học : Em học tập được những gì khi miêu tả cảnh ? Tiết 104: GV nhắc lại ý đã phân tích trong tiết 103 Hoạt động 3: Cảnh mặt trời mọc 2. Cảnh mặt trời mọc trên biển GV gọi học sinh đọc đoạn 2 (H) Tác giả đã chọn điểm quan sát cảnh mặt trời lên ở đâu?  trên đá đầu sư, đầu mũi đảo - chân trời ngấn bể sạch như tấm kính (H) Tác giả đã có nhận xét gì khi quan sát toàn cảnh ? (H) Tại sao tác giả lại phải “rình mặt trời lên”? (học sinh lau hết mây, hết bụi thảo luận)  để thấy được hết cái vẻ đẹp của cảnh thiên nhiên, còn là cách dùng từ độc đáo của tác giả. - mặt trời nhú lên dần dần rồi lên cho (H) Tác giả đã tả cảnh mặt trời lên độc đáo như thế nào? kì hết (Học sinh thảo luận) - tròn trĩnh, phúc hậu như lòng đỏ... - Quả trứng hồng hào, thăm thẳm... ẩn dụ độc đáo (H) Các phép ârn dụ trong đoạn văn có gì đặc sắc? - y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ Gv : mặt trời lên chầm chậm từng tí một “mặt trời nhú lên trong bình minh để mừng thọ... dần rồi lên cho kì hết...” so sánh ẩn dụ, tái hiện lại cảnh mặt (H) Theo em cách sư dụng phép so sánh, ẩn dụ của tác giả tạo ra ấn tượng gì?  thích hợp với tâm trạng háo hức của trời lên đẹp rực rỡ huy hòang và tráng lệ 3. Cảnh sinh hoạt và lao động của tác giả, giong văn trang trọng Hoạt động 4: Tìm hiểu cảnh sinh hoạt của người dân người dân trên đảo trên đảo Gọi học sinh đọc lại đoạn 3 - cái giếng nước ngọt ... vui như một (H) tác giả đã chọn tả cảnh sinh hoạt lao động của người dân trên đảo ở đâu?  quanh cái giếng nước ngọt ở ria cái bến và đậm đà như một cái chợ... hòan đảo (H) Câu hỏi thảo luận: Tại sao tác giả lại chọn địa điểm trên? - Nơi tập trung mọi ntgười dân trên đảo trong buổi sáng - Nơi tạo ra sự liên tưởng như cái sinh hoạt trên đất liền -những người gánh nước ngọt đi và về (H) Cảnh sinh hoạt và lao động được tác giả miêu tả qua - Chị Châu Hòa Mãn địu con dịu dàng, những chi tiết nào? yên tâm... (H) Em có cảm nghĩ gì về cảnh ấy?  hình ảnh so sánh hợp lý  cảnh GV diễn giảng sinh hoạt tấp nập, đông vui và thanh (H) Tâm trạng của tác giả như thế nào khi quan sát hình bình của người dân trên đảo ảnh chị Châu Hòa Mãn địu con ? IV. Tổng kết Hoạt động 5: Hướng dẫn học sinh tổng kết Ghi nhớ : (SGK -91) (H) Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả của tác giả Nguyễn Tuân (H) Qua ngòi bút của Nguyễn Tuân em thấy được cảnh đảo Cô Tô như thế nào? V. Luyện tập Viết đọan văm miêu tả hình ảnh mặt Giáo viên gợi ý cho học sinh viết đọan văm miêu tả hình trời lên trên quê em ảnh mặt trời lên trên quê em -. 3. Củng cố Gọi học sinh đọc lại một đoạn văn miêu tả trong bài 4. Hướng dẫn về nhà Học bài, thuộc ghi nhớ- Thuộc một đọan trong bài văn Cô Tô Soạn bài: Cây tre Việt nam theo gợi ý sách giáo khoa Sưu tầm một vài vật dụng bằng tre nứa.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>