Giáo án Ngữ văn - Tuần 24

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuaàn:24. Ngày soạn: Baøi 23 Tieát 93-94. Vaên baûn: ÑEÂM. NAY BAÙC KHOÂNG NGUÛ <Minh Hueä>. A.ĐỌC,HIỂU VĂN BẢN: I.Mục tiêu cần đạt: * Giuùp HS - Cảm nhận được vẻ đẹp của hình tượng của Bác Hồ trong bài thơ với tấm lòng yêu thương mênh mông,sự chăm sóc ân cần đối với các chiến sĩ đồng bào,thấy được tình cảm yêu quí,kính trọng của người chiến sĩ đối với Bác Hồ. - Nắm được những đặc sắc nghệ thuật của bài thơ.Kết hợp miêu tả,kể chuyện với biểu hiện cảm xúc, tâm trạng,những chi tiết giản dị tự nhiên mà giáu sức truyền cảm;thể thơ 5 chữ thích hợp với bài thơ coù yeáu toá keå chuyeän. II.Các bước lên lớp: 1.Oån ñònh 2.Bài cũ: - Khi miêu tả người ta cầm nắm những yêu cầu gì ? - Bố cục bài văn tả người gồm có mấy phần?Nêu nội dung từng phần? 3.Bài mới *Giới thiệu bài: Tiến trình tổ chức các hoạt động Ghi baûng I.Tìm hieåu taùc -giaû taùc phaåm Hoạt đôïng 1: Tìm hiểu tác giả ,tác phẩm .SGK/66 - HS đọc chú thích (trang 66) - GV boå sung: + Taùc giaû + Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm II.Tìm hieåu vaên baûn Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản 1.Đọc * GV hướng dẫn cách đọc: - Đọạn đầu: nhịp chậm,giọng thấp. - Đoạn sau: nhịp nhanh hơn,giọng lên cao hôn -Khổ thơ cuối: đọc chậm và mạnh 2.Phaân tích - Gv đọc mẫu cả bài2 rồi 2 Hs đọc lại a.Phaân tích taâm traïng vaø suy *Gv hướng dẫn HS trả lời câu hỏi: 1.Bài thơ này kể lại câu chuyện gì?về ai?thời kì nào? Em hãy kể nghĩ của anh Đội viên 2 lần thaáy Baùc khoâng nguû: vắn tắt câu chuyện đó. - Baøi thô keå veà chuyeän moät ñeâm khoâng nguû;cuûa Baùc Hoà;trong thời kì khangsg chiến chống Pháp - Tóm tắt: Trong một đêm khuya,để chuẩn bị cho chiến dich ngày mai Bác Hồ ở cùng láng với bộ đội trong rừng.Bên bếp lửa Bác không ngủ vì thương đoàn dân công đêm nay còn phải chịu *Lần đầu: rét mướt khổ sở ngoài rừng sâu,mưa đêm rả rích.Bác không ngủ - Ngaïc nhieân: thaáy Baùc nên Bác đi lại săn sóc giấc ngủ cho những người bộ đội để sáng khoâng nguû hôm sau hành quân đi vào các trận đánh với quân thù. - Xúc động trước việc làm 2.Hình ảnh anh Đội viên trong bài thơ được tạo dựng bởi những chi tiết nào? Tâm trạng của anh diễn bién ra sao trong đêm thấy của Bác :đốt lửa .dém chăn cho bộ đội Baùc khoâng nguû? - Traïng thaùi mô maøng nhö - Câu chuyện kể theo ngôi thứ 3,hình ảnh anh đội viên được motaroo và trần thuật một cách khách quan.Người trần thuật chủ trong giấc mộng: anh thấy hình ảnh Bác lớn lao vĩ đại yếu miêu tả diễn biến tâm trạng của anhqua 3 lần thức giấc. - Xúc động cao độ để lo lắng - Tâm trạng của anh đội viên . Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> *Lần đầu thức giấc anh ngạc nhiên vì trời đã khuya lắm rồi mà Bác vẫn ngồi “trầm ngâm” bên bếp lửa rồi xúc độnh khi anh hiểu rằng Bác vẫn ngồi vẫn ngồi đốt lửa cho các chiến sĩ;niềm xúc động càng lớn khi anh được chứng kiến cảnh Bác Hồ đi”dém chăn”cho các chiến sĩ với những bước chân nhẹ nhàng để làm họ khoâng giaät mình. .Trong trạng thái mơ màng trong giấc mộng anh đội viên cảm nhận được sự lớn lao và gần gũi của vị lãnh tujqua hình ảnh so saùnh: “Bóng Bác…ngọn lửa hồng” Hình ảnh Bác hiện qua cái nhìn đầy xúc động của anh chiến sĩ trong tâm trạng lâng lâng mơ màng vừa lớn lao vĩ đại nhưng lại hết sức gần gũi sưởi ấm lòng anh hơn cả ngọn lửa hồng. .Trong sự xúc động cao độ,anh đội viên” Thổn thức cả nỗi lòng và thét lên những câu hỏi thầm thì đầy tin yêu và lo lắng với Bác” Bác có lạnh lắm không?” Anh tha thiết mời Bác đi nghỉ,anh lo cho sức khỏe của Bác. *Lần thứ 3 thức dậy,trời sắp sáng,anh chiến sĩ vẫn thấy Bác ngồi”đinh ninh”.Sự lo lắng của anh đã thành sự “hốt hoảng” thật sự. - Ở trên anh chỉ dám”thầm thì hỏi nhỏ”thì giờ đây anh hết sức nài nỉ”vội vàng nằng nặc” mới Bác đi nghỉ:”Mời Bác ngủ Bác ôi!... Baùc nguû”. - Câu trả lời của Bác:”Bác ngủ không an lòng…thương đoàn dân công”,làm cho anh đội viên cảm nhận một lần nũa thật sâu xa,thaám thía taám loøng meâng moâng cuûa Baùc:”loøng vui soáng… cuøng Baùc” *Vì sao bài thơ không kể lần thứ 2 thức dậy? Vì: - Trong đêm ấy anh đã nhiều lần thức tỉnh và lần nào anh cũng chứng kiến Bác Hồ không ngủ,nhưng từ lần 1 đến lần 3 tâm trạng của anh đội viên mới có sự biến đổi rõ rệt. * Qua cảm nghĩ của anh đội viên ø hình ảnh va tấm lòng của Bác Hồ đã được khắc họa sâu đậm như thế nào? - Biểu hiện cụ thể và chân thực tình cảm của anh,cũng là tình cảm chung của bộ đội và nhân dân ta đối với Bác Hồ.Đó là lòng kính yêu vừa thiêng liêng vừa gần gũi,là lòng biết ơn và niềm hạnh phúc được nhận tình yêu thương và sự chăm sóc của Bác Hồ là niềm tự hào về vị lãnh tụ vĩ đại mà bình dị. -Hình tượng Bác Hồ trong bài thơ được miêu tả qua con mắt và caûm nghó cuaû ai? + Cảm nghĩ của anh đội viên - Tìm đọc câu thơ,khổ thơ miêu tả hình tượng Bác Hồ? +”Laëng yeân…xô xaùc”; “Roài Baùc …nheï nhaøng”;”Baùc vaãn…phaêng phaéc”. - Nhà thơ miêu tả Bác ở những phiến diện nào? +Hình dáng,tư thế ,vẻ mặt ,cử chỉ,hành động và lời nói - Tìm từ ngữ miêu tả hình dáng,tư thế của Bác?+Vẻ mặt “trầm ngaâm”;”ngoài ñinh ninh”? +Traàm ngaâm: ñang nghæ ngôi chaêm chuù veà moät ñieàu gì? Lop7.net. cho sức khỏe của Bác. *Lần thứ 3: - Hốt hoảng khi thấy Bác vẫn ngoài ñinh ninh - Nài nỉ mời Bác đi ngủ - Thaám hieåu cuûa taám loøng cảu Bác anh sung sướng hạnh phuùc. Theå hieän tình caûm cuûa boä đội,nhân dân đối với Bác Hồ.Đó là lòng kính yêu vừa thiêng liêng vừa gần gũi,lòng biết ơn tự hào về vị lãnh tụ vĩ đại mà bình dị.. b.Hình tượng Bác Hồ: *Hình daùng tö theá cuûa Baùc:veû maët”traàm ngaâm”;”ngoài ñinh ninh”—Taâm traïng lo laéng,suy nghó.. *Lời nói”Chú cứ việc ngủ ngon”;”Baùc thöông…mau.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> +Ngoài ñinh ninh - Những từ ráng buộc thuộc kiểu từ gì? +từ láy;có tác dụng gì;+gợi hình ảnh +Bieåu hieän chieáu saâu taâm traïng cuûa Baùc. _Ghi. *Đọc diễn cảm khổ thơ 3-4: - Trong lúc bộ đội ngủ say Bác Hồ đang làm gì?+đốt lửa,dém chaên;ñi nhoùn chaân\ - Cử chỉ chăm sóc nào của Bác làm ta xúc động nhất?(đi nhón chaân) - “Ñi nhoùn chaân “laø ñi nhö theá naøo?+Ñi nheï nhaøng khoâng gaây tiếng động. - Tìm từ ngữ miêu tả dáng đi như thế(đi rụt rè,rón rén) - Thay từ”nhón”bằng từ”rón” được không vì sao?(không,chưa theå hieän tình caûm cuûa Baùc) - Hành động chăm sóc như thế khiến em liên tương đến ai?(cha,meï) GV giaûng-bình-ghi *Bài thơ cho thấy 2 lần anh đội viên (Bác) nói với Bác(anh đ/v) - Em hãy đọc 2 lần nói ấy - Thảo luận: đối chiếu với 2 lời nói đó có gì giống và khác? + Lo Bộ đội;lo cho cả bộ đội và nhân dân. - Vì sao Baùc nguû khoâng yeân loøng? + Lo cho dân,cho nước. Ghi… *Em coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuaät mieâu taû cuûa Minh Hueä?(Taû chân dung Bác dùng từ láy) *Qua ngoøi buùt taùc giaû em hieåu theâm gì veà Baùc? Ghi.. 4.Đọc khổ thơ cuối: - Vì sao trong khoå thô cuoái nhaø thô laïi vieát “ Ñeâm nay …Hoà Chí Minh”? + Tình thương Bác không chỉ là những biểu hiện lẻ tẻ mà nó là bản chất trong nhân cách Hồ Chí Minh làm người đọc thấu hiểu một chân lí đơn giản mà lớn lao. + Caùi ñeâm khoâng nguû mieâu taû trong baøi thô chæ laø moät ñeâm trong vô vàng đêm không ngủ của Bác.Việc Bác không ngủ để lo việc nước và thương bộ đội,dân công đã là một lẽ thường tình của cuộc đời Bác vì Bác là Hồ Chí Minh: vị lãnh tụ của dân tộc va là người cha thân yêu của quân đội ta,cuộc đời người dành troïn veïn cho nhaân daân,Toå quoác. - Tìm đọc bài thơ nói về Bác không ngủ?( Cảnh khuya…) *Em hiểu gì về Bác và anh đội viên ?Nêu những nét nghệ thuật tieâu bieåu trong baøi thô ? HS đọc ghi nhớ SGK/16 Hoạt động 3: Tìm hiểu nội dung ghi nhớ Hoạt động 4: Hướng dẫn HS luyện tập. - Em haõy phaùt bieåu caûm nghó veà Baùc ? - Đọc diễn cảm một đoạn thơ em thích?Nêu lí do vì sao thích?  Bài tập 2/68.Viết một bài văn ngắn bằng lời của người chiến sĩ kể về kỉ niệm một đêm được ở bên Bác Hồ khi Lop7.net. mau”—Tình thöông yeâu cuûa Bác đối với Bộ đội,dân công. -- Hình aûnh Baùc hieän leân thaät giản dị gần gũi chân thực mà lớn lao,vĩ đại. III.Ghi nhớ: SGK/67 IV.Luyeän taäp: 1.Phaùt bieåu caûm nghó veà Baùc 2.Đọc diễn cảm một đoạn thơ em thích?Lí do vì sao thích? BT1/68: Đọc đoạn văn mẫu..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> đến chiến dịch. Tôi bàng hoàng giật mình khi trời đã khuya rồi mà Bác vẫn ngồi tư lự bên bếp lửa.Bác bỏ củi vào cho ngọn lửa bùng lên ấm áp,rồi Bác đi rất nhẹ nhàng để dém chăn cho từng chiến sĩ.Bác đang quan tâm đến giấc ngủ của anh bộ đội,vị lãnh tụ ấy không những lo cho từng con người.Đó là những cử chỉ chăm sóc của người mẹ! Tôi xúc động và thiếp đi trong sung sướng.Quên cả trận đánh khoác lieät ngaøy mai,toâi nheï nhaøng troâi vaøo giaác nguû nhö thuûa vaøo naèm yeân trong loøng meï 4.Củng cố: - Đọc diễn cảm bài thơ _ Treo tranh minh hoïa(neáu coù) 5.Dặn dò: _ Học thuộc lòng 5 khổ thơ đầu,khổ thơ cuối - Học nội dung ghi nhớ /67 *Soạn : Aån dụ - Ví dụ hình thành kiến thức Aån dụ là gì? Các kiểu ẩn dụ _ Tìm ví dụ trong bài văn thơ đã học có phép ẩn dụ _ Laøm phaàn luyeän taäp/69-70 Tieát 96.. LUYEÄN NOÙI VEÀ VAÊN MIEÂU TAÛ. I.Mục tiêu cần đạt: *Giuùp HS: - Nắm được cách trình bày miệng một đoạn,1 bài văn miêu tả - Luyện kĩ năng,trình bày miẹng những điều đã quan sát và ,ựa chon theo một thứ tự thích hợp II.Các bước lên lớp: 1. Oån ñònh 2. Baøi cuõ: - Theá naøo laø aån duï? - Coù maáy kieåu aån duï? Cho ví duï ,phaân tích vaø cho bieát thuoäc kieåu aån duï naøo? 3. Bài mới: 4. *GV: giới thiệu giờ luyện nói: Để rèn cho các em khả năng diễn đạt,sự tự tin vào bản thân mình khi trình bày trước tập thể bằng lời văn của mình về thể loại văn miêu tả Tiến trình tổ chức các hoạt động Ghi baûng I. Baøi taäp luyeän noùi: *Hoạt động 1: Nêu yêu cầu cần và ý nghĩa của giờ học rồi hs luyện nói theo 1 1.BT1/70. Tả quang cảnh lớp học trong giờ tập viết qua đoạn văn trích từ văn bản đoạn văn đã học “Baøi hoïc cuoái cuøng”. *BT1/70. HS đọc đoạn văn rồi nêu yêu a. Cảnh lớp học caàu giai thích - Những tờ mẫu thầy Ha-men đã chuẩn *GV hướng dẫn HS tìm ý trong đoạn văn. bò - Đoạn văn tả cảnh gì? - Những tờ mẫu treo trước bàn học --- Quang cảnh lớp học trong giờ tập viết trông như những lá cờ nhỏ bay phấp phới - Tìm những hình ảnh tiêu biểu trong xung quanh lớp học. đoạn văn? + Con ngöôiø (Thaày giaùo Ha-men;hoïc b Caûnh taäp vieát: - HS chaêm chus vieát,im phaêng phaéc sinh) - Tiếng ngòi bút sột soạt trên giấy. + Caûnh vaät xung quanh - Những trò nhỏ cặm cụi vạch những nét a. Cảnh lớp học soå. b. Caûnh taäp vieát Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> + Không khí lớp học - Tả theo trình tự nào? (Thời gian) GV hướng dẫn hs làm dàn ý. HS trình bày đoạn văn của mình_Các bạn nhaän xeùt *Hoạt động 2: Luyện nói theo một tác phẩm –tả người BT2/70: Neâu yeâu caàu baøi taäp 2? Luyện nói theo một tác phẩm đã học từ vaên baûn”Buoåi hoïc cuoái cuøng”.Haõy taû laïi hình ảnh thầy giáo Ha-men.(Tả người). Mục đích: Làm nổi bật sự khác biệt của thầy so với các buổi học thường ngày). *HS đọc lại văn bản,dựa vào 4 câu hỏi SGK/71 để lập dàn ý. *MởÛ bài: Giới thiệu thầy giáo Ha-men là người như thế nào? *Thaân baøi: Taû thaày giaùo Ha-men veà phöông dieän naøo? - Trang phục của thầy ngày hôm đó có gì khác thường - Giọng nói ,cử chỉ và thái độ của thầy như thề nào khi Phrang đến muộn và khoâng thuoäc baøi? - Nét mặt,lời nói và hành động của thầy cuoái buoåi hoïc nhö theá naøo? *Keát baøi: Neâu caûm nghó cuûa em veà thaày giaùo Ha-men?(Khaâm phuïc,kính troïng)> *GV gọi mỗi tổ,đại diện lên trình bày bài đẫ chuẩn bị bài sẵn ở nhà - HS khaùc nhaän xeùt *Đọc bài tập rồi nêu yêu cầu __ GV hướng dẫn lập dàn ý. - GT thời gian gặp lại thầy giáo cũ? - Taû thaày giaùo veà phöông dieän naøo?(Tình caûm) + Taû veà ñieàu gì?. Suy nghĩ về hình ảnh người thầy trong giây phút gặp gỡ? *Nếu còn thời gian thì HS luyện nói ___ Hướng dẫn HS về nhà làm bài tập. - Trên mài trường chim bồ câu gù thật kheõ. *HS trình baøy. 2.BT2/70: Tả hình ảnh thầy giáo Hamen(tả người) dựa theo văn bản”Buổi hoïc cuoái cuøng”. Daøn yù: I. Mở bài: - Giới thiệu thầy giáo Ha-men(yêu nước,yêu tiếng nói dân tộc mình). II. Thaân baøi - Trang phục (có gì khác thường). + Maëc aùo maøu xanh luïc coù dieàm laù sen… + Muõ: troøn baèng luïa ñen theâu - Lời nói cử chỉ thái độ của thầy đối với hs:(dòu daøng,thöông yeâu,khoâng la maéng;kieân nhaãn giaûng daõi cho caùc em đến phút cuối cùng) - Nét mặt , lời nói và hành động của tddoongjcuoois buoåi hoïc(maetj taùi nhợt,nghẹn ngào không nói thành lời,cố gắng viết,giơ tay ra hiệu…)---xúc động III. Keát baøi: - Caûm nghó baûn thaân: Thaày giaùo Ha-men là hình ảnh đáng khâm phục và đáng kính trọng(tác động sâu sắc với chú bé Phrăng,HS trong lớp,dân lnagf mà còn là bài học cảm động và thấm thía với mọi người chúng ta. 3. BT3/70. Miêu tả sáng tạo,tưởng tượng hình ảnh người thầy giáo già gặp lại người học sinh cũ sau nhiều năm xa cách. Daøn yù: I. Mở bài: Nhaân dòp 20-11 gaëp laïi thaày giaùo cuõ. II. Thaân baøi: * Tả thầy giáo trong giây phút xú động gặp lại người học trò cũ - Tả nỗi vui mừng đột ngột hiẹn lên trên khuôn mặt,cử chỉ - Tình người thầy tró sâu nặng. - Niềm tin tưởng về thế hệ trẻ tương lai. III. Keát baøi: - Khắc ghi nhớ mãi hình ảnh người thầy - Laøm theo yù nguyeän cuûa thaày. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> 4. Củng cố: - GV nhận xét,tổng kết giờ luyện nói 5. Daën doø: - OÂn taäp : Chuaån bò kieåm tra vaên +Ôn lại 5 văn bản đã học: 1. Bài học đường đời đầu tiên 2. Sông nước Cà Mau 3. Vượt thác 4. Buoåi hoïc cuoái cuøng +Taùc giaû,taùc phaåm +Nội dung phân tích ----ở mỗi văn bản. +Phần ghi nhớ.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>