Giáo án Ngữ văn lớp 6 - Tuần 15 - Tiết 57: Chỉ từ

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. Tuaàn : 15 Tieát : 57. Nguyeãn Thò Kim Loan. Giáo án Ngữ văn 6. Ngày soạn : 09 /11 /2010 Ngaøy daïy : 16/11 / 2010. Tieáng Vieät. CHỈ TỪ. I. MUÏC TIEÂU : * Giuùp HS - Nhận biết , nắm được ý nghĩa và công dụng của chỉ tư ø. - Biết cách dùng chỉ từ khi nói , viết . II . KIẾN THỨC CHUẨN : 1. Kiến thức : Khái niệm chỉ từ : - Nghĩa khái quát của chỉ từ. - Đặc điểm ngữ pháp của chỉ từ. + Khả năng kết hợp của chỉ từ + Chức vụ ngữ pháp của chỉ từ. 2. Kó naêng : - Nhận diện được chỉ từ. - Sử dụng được chỉ từ trong khi nói viết. III. HƯỚNG DẪN – THỰC HIỆN :. Hoạt động giáo viên +Hoạt động 1 : Khởi động - Ổn định lớp . - Kieåm tra baøi cuõ. * Caâu hoûi : - Số từ là gì ? Cho ví dụ ? - Giới thiệu bài mới - Các em đã học về số từ , số từ là những từ chỉ số lượng và thứ tự của sự vật , còn chỉ tử là gì thì chúng ta đi vào tìm hiểu trong giờ học hoâm nay .. Hoạt động học sinh. Nội dung hoạt động. - Baùo caùo sæ soá. - HS traû baøi .. - HS chuù yù - HS ghi tựa bài .. - Giáo viên ghi tựa bài.. +Hoạt động 2 : Hình thành khái nieäm - HS quan saùt . - Treo baûng phuï ( ví duï muïc 1 SGK ) . - HS đọc . - Gọi HS đọc ví dụ trên bảng phụ . Hỏi: Các từ in đậm trong những câu trên bổ Trả lời sung ý nghĩa cho từ nào ? - Từ “ nọ” bổ sung ý nghĩa cho từ “ ông vua” - Từ “ ấy” bổ sung ý nghĩa cho từ “ viên quan ” - Từ “ kia ” bổ sung ý nghĩa cho từ “ làng ” - Từ “ nọ ” bổ sung ý nghĩa cho từ “ nhà ” - Treo baûng phuï ( ví duï muïc 2 SGK ) nhö sau: - HS quan saùt . Naêm hoïc : 2010 – 2011 Lop6.net. I. CHỈ TỪ LAØ GÌ ?. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. Giáo án Ngữ văn 6. - Gọi HS đọc ví dụ trên bảng phụ . + OÂng vua / oâng vua noï ; + Vieân quan / vieân quan aáy ; + Laøng / laøng kia ; + Nhaø / nhaø noï . Hỏi : So sánh các từ và cụm từ trên , từ đó rút ra ý nghĩa của những từ in đậm ? Chốt : Ta thấy nghĩa của từ ông vua nọ ; viên quan ấy ; làng kia ; nhà nọ , đã được cụ thể hóa , được xác định vị trí một cách rõ ràng trong không gian . Trong khi đó các danh từ nhö : oÂng vua , vieân quan , laøng , nhaø coøn chæ chung chung chưa cụ thể . Như vậy những từ in đậm này dùng để trỏ vào sự vật , xác định vị trí của sự vật , người ta gọi là “ chỉ từ ” và “ chỉ từ ” được dùng để xác định vị trí của sự vaät trong phaïm vi naøo , ta tìm hieåu tieáp ví duï sau : - Gọi HS đọc ví dụ mục 3 SGK . - Laøng noï / ñeâm noï - Vieân quan aáy / hoài aáy Hỏi : Nghĩa của các từ “ ấy , nọ” trong hai câu trên có những điểm nào giống và điểm naøo khaùc nhau ?. Nguyeãn Thò Kim Loan. - HS đọc thông tin bảng phuï .. - HS so saùnh vaø ruùt ra yù nghóa .. - HS chuù yù laéng nghe .. - HS đọc SGK .. - HS trả lời . * Giống : Từ dùng để trỏ vào sự vật . * Khaùc : - “ Laøng noï , Vieân quan ấy ” . Định vị sự vaät trong khoâng gian . - “ Hoài aáy , hoài aáy ” . Hỏi : Như vậy , qua việc phân tích 3 ví dụ trên Định vị sự vật trong thời , em hãy cho biết chỉ từ là những từ dùng để gian . laøm gì ? - HS dựa vào ghi nhớ SGK trả lới .. Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào sự vật , nhăm xác định vị trí của sự vật trong không gian hoặc thời gian . Ví duï : - OÂng vua noï . - Hoài aáy .. - Giáo viên liên hệ thực tế : Chỉ từ dùng trong giao tiếp hằng ngày của HS : Quyển sách đó là - HS chuù yù laéng nghe . cuûa toâi II. HOẠT ĐỘNG CỦA CHỈ Chuyển ý : Các em đã hiểu thế nào là chỉ từ TỪ TRONG CÂU : rồi . Song còn hoạt động của chỉ từ như thế naøo chuùng ta ñi vaøo tìm hieåu muïc II . - Treo bảng phụ cho HS đọc và thảo luận . Câu Hỏi thảo luận : Trong ví dụ sau : Viên - HS đọc thông tin và chia quan ấy đã đi nhiều nơi , chỉ từ “ ấy ” đảm tổ thảo luận . Naêm hoïc : 2010 – 2011 Lop6.net. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. Giáo án Ngữ văn 6. nhiệm chức vụ gì ? ( 2 phút ) - Yêu cầu đại diện nhóm trình bày kết quả thaûo luaän . - Giaùo vieân nhaän xeùt tinh thaàn thaûo luaän cuûa caùc nhoùm . - Giaùo vieân nhaän xeùt keát quaû thaûo luaän vaø ñöa ra đáp án đúng . - Treo bảng phụ đáp án . + Viên quan ấy đã đi nhiều nơi -> Chỉ từ “ ấy” phụ ngữ của cụm danh từ . Chốt : Cacù chỉ từ : “ Nọ , kia ” trong đoạn vaên “ Em beù thoâng minh” ( muïc 1 ) SGK cũng làm phụ ngữ cho các cụm danh từ . Hỏi : Vậy chỉ từ trên đảm nhiệm chức vụ ngữ phaùp gì ? - Yêu cầu : HS đọc ví dụ 2 mục II SGK . Hỏi : Tìm chỉ từ trong những câu vừa đọc ?. Nguyeãn Thò Kim Loan. - Đại diện nhóm trình bày keát quaû thaûo luaän .. - HS chuù yù laéng nghe .. - HS quan saùt keát quaû . - Làm phụ ngữ s2 ở sau - HS theo doõi trung tâm cụm danh từ. Ví duï : - Làm phụ ngữ trong cụm Viên quan ấy đã đi nhiều nơi . danh từ . - HS đọc ví dụ 2 mục II SGK . - HS tìm chỉ từ . a) Từ đó b) Từ đấy. Hỏi : Xác định chức vụ ngữ pháp của chỉ từ “ - HS trả lời : đó , đấy” trong câu ? a) Từ đó -> chủ ngữ - Làm chủ ngữ trong câu . Hỏi : Vậy chỉ từ còn đảm nhiệm chức vụ ngữ b) Từ đấy -> trạng ngữ - Làm chủ ngữ , trạng ngữ Ví dụ : pháp gì nữa ? trong caâu . Đó là một điều chắc chắn . - Làm trạng ngữ trong câu . Ví duï : Từ đấy nước ta chăm nghề troàng troït , chaên nuoâi … III–- LUYEÄN TAÄP +Hoạt động 3 : Luyện tập : - HS đọc bài tập 1 SGK . - Yêu cầu HS đọc và làm bài tập 1 SGK . 1. Chỉ từ . Ý nghĩa . Chức vụ của chỉ từ ø. Hỏi : Tìm chỉ từ và xác định ý nghĩa , chức vụ ngữ pháp của các chỉ từ ấy ? a. AÁy . 4 HS leâ n baû n g trình baø y . - Gọi 4 HS lên bảng làm theo thứ tự a , b ,c , d - Định vị sự vật trong -> Lớ p nhaä n xeù t . - Yeâu caàu Hs nhaän xeùt khoâng gian - HS theo dõi và ghi nhận - Làm phụ ngữ sau trong -> GV nhaän xeùt . cuïm danh tö ø. b. Đấy , đây. - Định vị sự vật trong khoâng gian . - Laøm chuû ngö õ. c. Nay . - Định vị sự vật trong thời gian . -Làm trạng ngữ. d. Ño ù. Naêm hoïc : 2010 – 2011 Lop6.net. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> TRƯỜNG THCS HIỆP THẠNH. Giáo án Ngữ văn 6. - Yêu cầu HS đọc và làm bài tập 2 SGK . Hỏi : Thay các cụm từ in đậm bằng những chỉ - HS đọc bài tập 2 SGK . từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vaäy ? - Goïi HS trình baøy . - HS leân baûng trình baøy . - Yeâu caàu HS nhaän xeùt . -> Lớp nhận xét. -> GV nhaän xeùt. - HS theo doõi vaø ghi nhaän. - HS đọc bài tập 3 SGK . - Yêu cầu HS đọc và làm bài tập 3 SGK . Hỏi : Có thể thay các chỉ từ trong đoạn văn vừa đọc bằng những từ hoặc cụm từ nào không ? Rút ra nhận xét về tác dụng của chỉ từ ? - HS trình baøy . - Goïi HS trình baøy . - GV nhaän xeùt .. - HS theo doõi vaø ghi nhaän. Nguyeãn Thò Kim Loan. - Định vị sự vật trong thời gian . - Làm trạng ngữ . 2. Thay các cụm từ in đậm bằng những chỉ từ thích hợp . Coù theå thay nhö sau: a) đến chân núi Sóc -> đến đấy , đó => Định vị veà khoâng gian . b) làng bị lửa thiêu cháy > làng ấy , làng đó => Ñònh vò veà khoâng gian . Giaûi thích : Caàn vieát nhö vậy để trách lỗi lặp từ . 3. Các chỉ từ “ ấy , đó” có thể đổi chỗ cho nhau hoặc thay bằng từ “ đấy” nhöng khoâng theå thay bằng bất kỳ một từ hoặc cụm từ nào khác . Vì trong truyeän coå daân gian , ta khoâng theå xaùc ñònh được cụ thể thời gian : Năm ấy , Chiều hôm đó là : Naêm naøo , chieàu hoâm naøo ?! - Kết luận : Chỉ từ rất quan troïng trong caâu : Vì chúng có thể chỉ ra những sự vật , những thời điểm khoù goïi thaønh teân , giuùp người nghe , người đọc định vị được các sự vật , thời điểm ấy trong chuỗi sự vật hay trong dòng thời gian voâ taän .. +Hoạt động 4 : Củng cố, dặn dò Hỏi: Em hiểu chỉ từ là gì ? Đặt 1 câu có dùng chỉ từ ? - HS trả lời cá nhân . HƯỚNG DẪN TỰ HỌC - Yeâu caàu HS : Hoïc baøi . - Chuẩn bị : Luyện tập kể chuyện tưởng tượng - Học sinh nghe , làm theo (soạn phần đề bài luyện tập ) .. Naêm hoïc : 2010 – 2011 Lop6.net. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>