Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 9 - Ôn tập về các dạng bài nghị luận

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. Ngµy so¹n: 5/10/2010 Buæi 1 «n tËp vÒ c¸c d¹ng bµi nghÞ luËn * Mục đích: Giúp học sinh hệ thống lại kiến thức về văn nghị luận, biết cách làm về c¸c d¹ng bµi v¨n nghÞ luËn kh¸c nhau. * Néi dung «n tËp: I. Kh¸i niÖm v¨n nghÞ luËn: + Là loại văn viết ra nhằm xác lập một quan điểm hoặc tư tưởng nào đó của người viÕt. + C¸c yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu trong mét bµi v¨n nghÞ luËn. - Luận điểm: Là chủ đề bàn bạc trong bài văn. - Luận cứ: Là chứng cứ (dẫn chứng) dùng để làm sáng tỏ luận điểm. - LËp luËn: Lµ c¸ch bè trÝ s¾p xÕp c¸c phÇn c¸c môc theo mét tr×nh tù hîp lý. II. C¸c d¹ng bµi nghÞ luËn. 1. Nghị luận xã hội: Bàn bạc các vấn đề liên quan đến phạm vi đời sống xã hội. - TÖ n¹n x· héi. - TÖ n¹n cê b¹c, trém c¾p. - Ô nhiễm môi trường. - Đạo đức lối sống. -> Lấy dẫn chứng trong đời sống xã hội, nêu lên quan điểm người viết, rút ra ý nghĩa bµi häc. 2. Nghị luận văn học: Bàn bạc các vẫn đề liên quan đến văn học: Nhân vật, nội dung, nghÖ thuËt, h×nh ¶nh... III. Các dạng đề nghị luận. 1. §Ò më: + Đề mở về yêu cầu: Là những đề nêu lên yêu cầu cụ thể: Hãy chứng minh, phân tích b×nh luËn hay nªu suy nghÜ... + Mở về nội dung: Là loại đề cho người viết lựa chọn phạm vi tư liệu, trình bày theo cách hiểu riêng không có sự hạn chế về đề tài. 2. Đề ẩn: Là loại đề không nêu ra yêu cầu cụ thể, người viết phải tự xét đoán, tìm ra yêu cầu và giải quyết vấn đề theo cách hiểu của mình. IV. Phương pháp làm bài nghị luận. 1. Phương pháp chung. Khi tiếp xúc với một đề văn nghị luận cần thực hiện theo các bước sau: a. Xác định dạng đề: - Cần chú ý vào các từ ngữ trên đề để biết được đề yêu cầu: phân tích, chứng minh, gi¶i thÝch hay b×nh luËn... - Khi xác định được yêu cầu của đề người viết sẽ hình dung được hướng làm bài. b. Xác định yêu cầu nội dung đề: - Người viết phải phân tích đề để thấy được đề yêu cầu cần giải quyết vấn đề gì. - Cần nắm rõ đối tượng ở mức độ phạm vi như thế nào. c. Xác định phạm vi dẫn chứng, tư liệu - Xác định phạm vi chủ đề. - Định hướng được giới hạn phạm vi dẫn chứng tư liệu. Cần phân tích rõ thuộc lĩnh vực đời sống xã hội hay văn hoá, giai đoạn lịch sử nào. d. LËp dµn ý c¬ b¶n. GV §ång V¨n Nguyªn. <1>. Lop7.net. Trường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. - Dàn ý là bộ khung sườn giúp người viết trình bày các ý mà không sợ trùng lặp. - Làm theo dàn ý sẽ giúp người viết chủ động trình bày các ý, làm cho bài văn có sù liªn kÕt chÆt chÏ h¬n. - Muốn lập dàn ý trước hết phải xác định các ý tập trung làm sáng tỏ chủ đề. - Sau khi xác định đủ các ý cần sắp xếp lại trình tự hợp lí, thống nhất và chặt chẽ. -> §©y chÝnh lµ dµn ý. 2. Phương pháp cụ thể: a. PhÐp lËp luËn gi¶i thÝch. + Mục đích: Giúp người đọc người nghe hiểu vấn đề đó là gì. + Phương tiện: bài giải thích chủ yếu sử dụng lí lẽ, đồng thời đưa thêm dẫn chứng để làm tăng tính thuyết phục của lí lẽ. + Phương pháp: Bài giải thích cần tiến hành theo các bước. Vấn đề đó nghĩa là gì? Tức là như thế nào? Làm rõ khái niệm. - T¹i sao cã thÓ nãi nh­ vËy? - Biểu hiện các vấn đề đó trong đời sống như thế nào? - Vấn đề đó có tác dụng như thế nào trong đời sống xã hội. - Bản thân nhận thức như thế nào vế vấn đề đó. b. PhÐp lËp luËn chøng minh. + Mục đích: Bàn bạc để làm rõ vấn đề đó là đúng hay sai. + Phương tiện: phương tiện chủ yếu là dẫn chứng, song lí lẽ cũng không kém phần quan trọng vì lí lẽ là cơ sở để rút ra nội dung của dẫn chứng. + phương pháp: - Nếu gặp vấn đề khó hiểu thì trước tiên phải giải thích rõ nội dung. - Xác định các dẫn chứng cần thiết để làm rõ vấn đề( dẫn chứng phải tiêu biÓu, chän läc) - Phân tích các dẫn chứng sẽ rút ra kết luận vấn đề đó đúng hay sai. - Nªu lªn nhËn thøc, quan ®iÓm riªng cña m×nh vµ bµi häc kinh nghiÖm. -> L­u ý mét bµi v¨n nghÞ luËn chøng minh cÇn sö dông nhiÒu dÉn chøng, c¸c dẫn chứng đó làm nổi bật một ý trong chủ đề nêu cần có sự tổng hợp ý nhỏ sau khi ph©n tÝch tõng chïm dÉn chøng. c. Ph©n tÝch: + Mục đích: chia nhỏ đối tượng ra để khám phá làm rõ cái hay cái đẹp. + Phương pháp: - Đọc và xác định ngữ liệu. - Phân tích: chỉ ra cái hay, cái đẹp, tác dụng của nó như thế nào. - Tæng kÕt nªu lªn ý nghÜa cña ng÷ liÖu. - Rót ra gi¸ trÞ cña t¸c phÈm. d. Phép lập luận tổng hợp: Là bài nghị luận kết hợp nhiều phương pháp: giải thích, ph©n tÝch, chøng minh, b×nh luËn vµ ph¸t biÓu c¶m nghÜ. + Mục đích: phản ánh một cách chính xác, đầy đủ về đối tượng. + Phương pháp: - Nªu ra luËn ®iÓm chung. - Xác định tư liệu. - Ph©n tÝch rót ra ý nghÜa. - Khẳng định vấn đề. - Nêu lên ý kiến bình luận, thái độ cảm xúc của cá nhân về vấn đề bàn luận. V. Giíi thiÖu m« h×nh tr×nh bµy mét bµi nghÞ luËn. Giáo viên phát mẫu phôtô và hướng dẫn học sinh. GV §ång V¨n Nguyªn. < 2 >Lop7.netTrường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. VI. C¸ch viÕt phÇn më bµi: Mục đích : Mục đích của phần mở bài là nhằm giới thiệu vấn đề mà mình sẽ viết, sẽ trao đổi, bàn bạc trong bài. Vì thế, khi viết Mở bài thực chất là trả lời câu hỏi : Anh (chị ) định viết, định bàn bạc vấn đề gì ? Các cách mở bài dễ viết nhất : a. Mở bài trực tiếp : Tức là trả lời thẳng vào việc đó. Ví dụ : Ph©n tÝch bµi th¬ “§ång chÝ” cña ChÝnh H÷u. Mở bài trực tiếp : Nói đến Chính Hữu không thể khong nói đến bài thơ “§ång chÝ”.Bµi th¬ nh­ mét ®iÓm s¸ng trong tËp “§Çu sóng tr¨ng treo”- tËp th¬ viÕt vÒ đề tài người lính của ông. b. Mở bài gián tiếp: Tức là dẫn ra một ý khác có liên quan gần gũi, sau đó, nêu vấn đề sẽ bàn trong bài. Để bài viết có không khí tự nhiên và có chất văn, người ta thường më bµi theo kiÓu gi¸n tiÕp. Cã nhiÒu c¸ch më bµi gi¸n tiÕp nµy nh­ng tùu trung cã 4 c¸ch c¬ b¶n: C¸ch 1: DiÔn dÞch . C¸ch 2: Quy n¹p . Cách 3: Tương đồng . C¸ch 4: §èi lËp . Dù viết mở bài gián tiếp theo cách nào thì trong đó cũng cần làm rõ 3 vấn đề: 1. Nªu ng¾n gän vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm, xuÊt xø. Më bµi 2. Nêu vấn đề (dựa vào gợi ý ở đề bài ) 3. Nêu cảm nhận của mình về vấn đề. 1. Một số vấn đề cần tránh : - Tránh dẫn dắt vòng vo quá xa mãi mới gắn được vào việc nêu vấn đề. - Tránh ý dẫn dắt không liên quan gì đến vấn đề sẽ nêu. - Tránh nêu vấn đề quá dài dòng, chi tiết, có gì nói hết luôn rồi thân bài lại lặp lại những điều đã nói ở phần Mở bài 2. Mét më bµi hay cÇn ph¶i : - Ngắn gọn: Dẫn dắt thường vài ba câu, nêu vấn đề một vài câu và giới hạn vấn đề mét c©u. - Đầy đủ: (đủ 3 vấn đề ) - Độc đáo : gây được án tượng cho người đọc . - Tự nhiên :Giản dị, tự nhiên, tránh vụng về , gượng ép; tránh gây cho người đọc khã chÞu bëi sù gi¶ t¹o. * KÕt thóc: - Cñng cè c¸c kiÕn thøc cÇn ghi nhí. - C¨n d¨n häc sinh «n tËp lÝ thuyÕt. - Tập vận dụng lí thuyết để làm một số bài cơ bản. ================================================. GV §ång V¨n Nguyªn. <3>. Lop7.net. Trường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. Ngµy so¹n: 15/10/2010 Buæi 2 Thùc hµnh lµm bµi nghÞ luËn * Mục đích: Giúp học sinh vận dụng lý thuyết để làm bài nghị luận dựa trên các văn bản đã học. * Néi dung: 1. T¸c dông cña c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n “ Phong c¸ch Hå ChÝ Minh”. a. Xác định các biện pháp nghệ thuật. - KÕt hîp kÓ víi b×nh luËn. - Sö dông phÐp so s¸nh, ch¬i ch÷. - §an xen th¬ NBK vµ sö dông tõ h¸n viÖt. - Sử dụng thành công phép đối lập. b. Hướng dẫn làm bài.  Më bµi: - Phong các Hồ Chí Minh là một bài thuyết minh đặc sắc, để lại trong lòng người đọc bao xúc động về người con muôn vàn kính yêu của Dân tộc. - Sự thành công của bài thuyết minh có sự đóng góp không nhỏ của các biện pháp nghÖ thuËt.  Th©n bµi: + Bµi thuyÕt minh nhÑ nhµng, dung dÞ b»ng lèi kÓ chuyÖn tù nhiªn kÕt hîp víi những lời bình luận sắc sảo làm cho người đọc hiểu một cách tường tận, sâu sắc về con ngườu của Bác (lấy dẫn chứng phân tích rút ra ý nghĩa). + Vốn trí thức văn hoá và lối sống của người đã được làm nổi bật qua những câu v¨n so s¸nh vµ ch¬i ch÷. - Nh­ mét vÞ hiÒn thiÕt. - LÊy ng«i nhµ sµn lµm cung ®iÖn. -> Lµm næi bËt ®­îc sù lín lao mµ dung dÞ. +Cïng víi hai biÖn ph¸p trªn lµ c¸ch ®an xen th¬ NBK vµ dïng tõ h¸n viÖt. - TrÝch dÉn th¬ NBK lµm cho B¸c gÇn gòi h¬n víi c¸c nhµ nho x­a. - Việc sử dụng nhiều từ hán việt đã khắc hoạ một cách rõ nét phẩm chất con người B¸c. + Đặc biệt nhất trong bài là phép đối lập: Sự trái nghĩa giữa tri thức và lối sống không m©u thuÉn mµ cµng næi bËt h×nh ¶nh cña B¸c. + KÕt bµi: - B»ng viÖc vËn dông linh ho¹t c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt mµ Lª Anh Trµ đã nâng vẻ đẹp của Chủ Tịch Hồ Chí Minh lên tầm cao mới. - Làm cho người đọc càng hiểu càng cảm phục và kính yêu Bác hơn. 2. Chøng minh “ Phong c¸ch HCM” lµ mét v¨n b¶n thuyÕt minh. a. Më bµi: - Phong cách Hồ Chí Minh là một bài viết khá đặc sắc của Lê Anh Trà về chủ tịch HCM, một con người vĩ đại của Dân tộc và nhân loại. - Bài viết có sự dụng kết hợp nhiều phương thức biểu đạt song thuyết minh là phương thức cơ bản. b. Th©n bµi:. GV §ång V¨n Nguyªn. < 4 >Lop7.netTrường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. + Bài viết đề cập đến hai mặt: Tri thức văn hoá và lối sống giản dị của chủ tịch HCM. Tuy đây là hai vấn đề trìu tượng nhưng được tác giả trình bày một cách rõ ràng -> như vậy bài viết đã có đối tượng cụ thể. + Đây là bài viết trình bày một cách khoa học, chính xác, khách quan về những đặc điểm tiêu biểu trong con người HCM -> có đầy đủ cái tính chất của bài thuyết minh. + Bài viết của Lê Anh Trà còn sử dụng khá nhiều phương pháp thuyết minh: Phân loại liÖt kª, so s¸nh, gi¶i thÝch. + Tuy bµi viÕt cã sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt song c¸c biÖn ph¸p nµy kh«ng lµm tăng giá trị nghệ thuật của tác phẩm mà chủ yếu dùng để làm nổi bật đối tượng. Nó không làm sai lệch nội dung mà làm cho đối tượng trở nên cụ thể, sinh động hơn (HS lấy dẫn chứng sau mới nhận định khái quát đi phân tích). c. KÕt luËn: - Từ các đặc điểm trên có thể khẳng định đây là bài thuyết minh tiêu biểu với nhiều đặc điểm nổi bật và sáng tạo. - Qua văn bản chúng ta càng hiểu, càng tự hào và kính trọng người cha già dân tộc h¬n. 3. H·y chøng minh “ §Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh” cña M¸c- KÐt lµ mét bµi nghị luận sinh động? a. më bµi: - Giíi thiÖu chung vÒ M¸c- KÐt. - Ông đã từng đấu tranh không mệt mỏi vì hoà bình và hạnh phúc của nhân loại. - “ Đấu.... bình” là một bài nghị luận sinh động được viết nên bằng những nghị luận chÆt chÏ, chøng cø phong phó, x¸c thùc cïng víi tr¸i tim ®Çy nhiÖt huyÕt v× hoµ b×nh vµ h¹nh phóc cña nh©n lo¹i. b. Th©n bµi:  Đây là bài nghị luận bởi tác giả đã đặt ra vấn đề chiến tranh và hiểm hoạ khñng khiÕp.  C¸c luËn ®iÓm s¾p xÕp hîp lý. + Søc m¹nh huû diÖt cña kho vò khÝ h¹t nh©n. + cuộc chạy đua vũ trang vô cùng tốn kém đã làm mất cơ hội sinh sống tốt đẹp của con người. + Chiến tranh hạt nhân không những đi ngược lại lí trí con người mà đi ngược lại quy luËt tù nhiªn. + Vì vậy mọi người hãy đứng lên đấu tranh.  Søc thuyÕt phôc cña bµi nghÞ luËn nµy lµ nghÖ thuËt lËp luËn s¾c bÐn víi nh÷ng chøng cø phong phó vµ x¸c thùc (häc sinh nªu vµ ph©n tÝch dÉn chøng).  Bài nghị luận còn sinh động, hấp dẫn người đọc bởi cảm xúc mãnh liệt, đầy nhiệt huyết của tác giả. Bày tỏ một cách mạnh mẽ, thái độ quan điểm và mong muèn cña m×nh -> tÊt c¶ v× cuéc sèng cña nh©n lo¹i. c. KÕt bµi: Khẳng định lại vấn đề, nêu cảm xúc của cá nhân. Học sinh về nhà viết thành bài hoàn chỉnh cho 3 đề bài trên. * KÕt thóc: Cñng cè néi dung vµ c¨n dÆn häc sinh dùa vµo dµn ý tËp viÕt l¹i bµi v¨n hoµn chØnh.. GV §ång V¨n Nguyªn. <5>. Lop7.net. Trường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. Ngµy so¹n:25/10/2010 Buæi 3: Thùc hµnh lµm bµi nghÞ luËn qua néi dung v¨n b¶n “chuyện người con gái nam xương” * Môc tiªu: Gióp häc sinh n¾m ch¾c kiÕn thøc vÒ c¸c v¨n b¶n, rÌn luyÖn kü n¨ng lµm bµi nghÞ luËn. * Néi dung: 1. Phân tích vẻ đẹp của nhân vật Vũ Nương. a. Më bµi: - Vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam là đề tài phỏ biến thu hút sự chú ý của nhiều t¸c gi¶. - Hình ảnh người phụ nữ được khám phá ở nhiều góc cạnh qua mọi thời đại. - Nhân vật Vũ Nương trong “ Chuyện người...... xương” cuả Nguyễn Dữ là một phụ nữ mang vẻ đẹp tiêu biểu người phụ nữ Việt Nam dưới chế độ phong kiến. b. Th©n bµi: + Sống dưới chế độ phong kiến hà khắc, người phụ nữ bị coi khinh, đối xử rẻ rúng nhưng họ vẫn có đầy đủ những phẩm chất tốt đẹp. + Vũ Nương là người hiền thục, nết na, xinh đẹp, “ thuỳ mị nết na, tư dung tốt dệp” -> vẻ đẹp của nàng đã làm đắm đuối tấm lòng của chàng trương khó tính. + Không chỉ có hiền thục nét na, Vũ Nương còn là người phụ nữ đảm đang, khôn khÐo. Nµng hiÓu tÝnh chång nªn lu«n gi÷ g×n khu«n phÐp, ch­a mét lÇn x¶y ra chuyện thất hoà. Nàng đã biết cách gìn giữ và xây dựng hạnh phúc gia đình. + Vũ Nương là người phụ nữ nồng nàn tình yêu thương, một lòng thuỷ chung s©u s¾c. - Trước lúc chồng đi lính, nàng đã rót rượu tiến chồng bày tỏ niềm mong muốn và nèi lo, chia sÎ víi nh÷ng gian lao cña chång. -> Vệc làm, lối sống của nàng khiến mọi người chứng kiến đều rơi lệ. - Khi chồng đã ra đi “ Ngày qua..... được” -> luôn ngụ trị trong lòng nàng một nối nhớ gia diết. Nối lòng nàng luôn hướng về người chồng phương xa. + Không chỉ thuỷ chung son sắc với chồng mà Vũ Nương còn là người con dâu rất mùc hiÕu th¶o. - Một mình phải cáng đáng bao công việc nhưng VN vẫn luôn giữ được không khí ấm cũng trong gia đình. - Khi mÑ èm th× hÕt lßng thuèc thang, lÔ b¸i thÇn phËt, dïng lêi ngon ngät, kh«n khéo để khuyên lơn. - Khi mẹ mất thì phần việc ma chay lế giống như mẹ đẻ. -> Trong cuộc sống hiện đại hình ảnh người con dâu như Vũ Ngương như thế nào? + Cái tô đậm thêm vẻ đẹp của VN là tấm lòng vị tha. Tuy bị chồng chưởi mắng, làm nhục buộc phải tự vẫn nhưng khi xuống thuỷ cung lòng nàng vẫn hướng về chồng con, gia đình -> không khắc sâu thù oán mà sẵn lòng tha thứ. c. KÕt bµi: + Vũ Nương là người phụ nữ tiêu biểu. + Số phận của nàng đã làm độc giả xúc động. + C©u chuyÖn lµ lêi c¶m th«ng s©u s¾c cña t¸c gi¶ 2. Phân tích ý nghĩa của yếu tố truyền kỳ trong chuyện người con gái Nam Xương?. GV §ång V¨n Nguyªn. < 6 >Lop7.netTrường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. a. Më bµi: + “Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ là một áng văn hay, để lại trong lòng người đọc bao xúc động và tấm lòng người phụ nữ đức hạnh nết na... + Truyện vừa nêu lên hiện thực xã hội phong kiến vừa có giá trị nhân đạo sâu s¾c. + Nét đặc biệt của truyện là sự sáng tạo cuả tác giả với việc xây dựng các yếu tố kú ¶o ë cuèi truyÖn. b. Th©n bµi: + Theo mẫu chuyện “ Vợ chàng Trương” được lưu truyền trong dân gian thì sau khi gieo mình xuống biển Hoàng công thì câu chuyện khép lại, để lại trong lòng người đọc bao sự ngỡ ngàng, thương tiếc vô hạn. + Sự sáng tạo đầy tính nghệ thuật của Nguyễn Dữ đã làm ch câu chuyện mở ra nhiều hướng mới và thực hiện được giá trị nhân đạo cao cả. Thứ nhất yếu tố kỳ ảo đã làm cho câu chuyện kết thúc có hậu. Người pụ nư x hiền thục , nét na ấy đã được đấng siêu nhân cứu rỗi, nàng được rẽ nước đưa xuèng thuû cung, sèng cuéc sèng yªn b×nh ë chèn tiªn c¶nh. ThÓ hiÖn ®­îc m¬ ước ngàn đời của nhân dân ta là “ ở hiền gặp lành” đây là ước muốn giản dị nhưng đầy ắp tình người. §ång thêi víi viÖc lµm cho c©u chuyÖn kÕt thóc cã hËu, yÕu tè kú ¶o cßn lµm cho c©u chuyÖn kÕt thóc cã hËu, yÕu tè kú ¶o cßn lµm hoµn thiÖn thªm nÐt đẹp của Vũ Nương. Thứ nhất tấm lòng của nàng đã được thần linh chứng giám. nàng tìm đến với cái chết nhưng chính tấm lòng ngay thẳng của nàng đã cứu mình. Hơn nữa nét đẹp của nàng còn được bộc lọ làm rõ qua câu chuyện với phan lang và việc nàng trở về trên bến Hoàng Giang đã thể hiện được tấm lòng vị tha. Dù bị chồng ruồng bỏ nhưng nàng đã lấy ân trả oán cởi bỏ mối tơ vò trong lòng chàng Trương. Để cho Vũ Nương tiếp tục được sống ở thuỷ cung là chi tiết bày tỏ tấm lòng đầy thương cảm của N Dữ. Ông không muốn nhân vật của mình phải kết thúc cuộc đời oan uổng đầy bất công như thế. Đó là mong muốn, khát khao cháy bỏng v× mét cuéc sèng c«ng b»ng ... c. KÕt bµi: Yếu tố kỳ ảo trong câu chuyện là chi tiết nghệ thuật đặc sắc, thấm đẫm ý nghĩa nhân văn. Bằng sự sáng tạo, ND đã biến câu chuyện dân gian thành một câu chuyện giá trị nhân đạo. 3. ý kiến của em về nguyên nhân cái chết của Vũ Nương? a. Më bµi: + Nhân vật VN trong “ chuyện ... xương” của ND là mọt người phụ nữ xinh đẹp, nết na, thuỷ chung, hiếu tháo nhưng phải kết thúc cuộc đời một cách dở dang đầy thương tiếc. + Không ít độc giả khi đọc đã boăn khoăn và đi tìm nguyên nhân dẫn đến cái chết ®Çy bi th¶m cña nµng. + Mối người có một cách lý giải song cái chết ấy không chỉ vì một nguyên nhân. Nã cã nguyªn nh©n chñ quan, kh¸ch quan, trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp. b.Th©n bµi: + Chỉ ra được nét đẹp của VN ( chỉ nêu khái quát) + DiÔn biÕn cña tÊm bi kÞch. + T×m hiÓu nguyªn nh©n.. GV §ång V¨n Nguyªn. <7>. Lop7.net. Trường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. Do lêi nãi v« t×nh cña VN v¬i con. Do lêi nãi cña bÐ §¶m v¬i TS. - Do nhËn thøc qu¸ kÐm cña TS. - Do chiÕn tranh TS ph¶i xa nhµ. -> Tất cả đều có cơ sở nhưng chưa hoàn toàn đúng đắn. Mà nguyên nhân sâu xa là do xã hội phong kiến hà khắc với bao hủ tục lạc hậu. Chế độ trọng nam khinh nữ đã nhµo nÆn lªn mét TS Ých kû, nhá nhoi, thiÕu häc, vò phu -> §· khiÕn chµng trë thµnh kẻ tàn ác. Bên cạnh đó là xã hội thối nát không có khả năng đảm bảo quyền sống tối thiểu cho con người. c.KÕt bµi: - C¸i chÕt cña VN do nhiÒu nguyªn nh©n nh­ng c¬ b¶n vµ s©u xa nhÊt lµ do b¶n chÊt cña XHPK thèi n¸t. - Qua tìm hiểu nguyên nhân ta mới hiểu được thái độ tg với XHPK đương thời. - Người đọc càng cảm thông sâu sắc với số phận của nàng. 4. ý nghĩa của hình ảnh chiếc bóng trong “ chuyện người con gái Nam Xương” ? a. Më bµi: + ViÖc x©y dùng c¸c h×nh ¶nh trong c¸c t¸c phÈm lµ rÊt cÇn thiÕt, bëi chÝnh c¸i h×nh ảnh này đã đem lại giá trị lớn cho tác phẩm. + Hình ảnh chiếc bóng trong “ chuỵen người con gái Nam Xương ” cũng vậy. đó là chi tiÕt më ra ®Çu mèi cña tÊm bi kÞch võa lµ yªó tè quan träng lµm ph¸t triÓn diÔn biÕn cña c©u chuyÖn. b.Th©n bµi: + Sau khi Trương Sinh đi lính, Vũ Nương ở nhà phải đối mặt với bao khó khăn. - Nu«i con nhá. - Ch¨m sãc mÑ giµ. - Lßng buån vµ nhí chång khu«n ngu«i. -> Nçi vÊt v¶ cña nµng kh«ng biÕt gi¶i bµy cïng ai. + Nèi gian lao Êy kÐo dµi trong suèt ba n¨m, nçi nhí chång cña nµng mâi ngµy mét lớn. Khi con đã tập nói , trong đêm khuya, nàng đã có người bầu bạn. Nàng đã chỉ bóng mình và bảo đó là ba của Đảm một lời nói đùa con nhưng đầy ý nghĩa, ta có thể hình dung được khuôn mặt rạng rỡ, tươi cười vì thích thú của Đảm, võa thÊy ®­îc nèi nhí, niÒm khao kh¸t ®­îc ®oµn viªn, ®­îc thÊy bãng chång trong ngôi nhà lạnh lẽo của VN. Lời nói của nàng không ngoài mục đích làm vơi đi nỗi cô đơn. + Có ai ngờ rằng lời nói vô tình, một chút bônng đùa với con dại của VN lại chính là nguyªn nh©n më ra tÊm bi kÞch th¶m khèc. - Trương sinh trở về lòng nặng ưu tư. - Con khãc lµm chµng thªm bùc tùc. - Lêi nãi cña con lµm chµng nghÜ r»ng vî h­. - Chµng m¾ng nhiÕc, xØ nhôc VN khiÕn nµng ph¶i tù vÉn. + VN mất đi để lại nỗi trống trải cô đơn trong lòng TS. - Chµng ng«i cïng con vµ nghe con chØ tay vµo bãng m×nh b¶o: “ cha...k×a” - Chàng nhận ra nỗi oan của vợ -> càng đau đớn ân hận hơn. c. KÕt bµi: + Hình ảnh chiếc bóng là chi tiết được cài đặt rất khéo leo. - Nã võa lµ c©u chi tiÕt lµm ph¸t triÓn c©u chuyÖn. - Gì rèi trong lßng TS.. GV §ång V¨n Nguyªn. < 8 >Lop7.netTrường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. + Khẳng định về tài năng nghệ thuật của Nguyễn Dữ. 5. Bài học đối nhân xử thế qua “ Chuyện.... Xương” ? a. Më bµi: + Giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm. + Khẳng định giá trị chung của tác phẩm. +Chuyện còn để lại bài học đối nhân xử thế rất quý báu đối với mỡi chúng ta. b. Th©n bµi: + Mỗi nhân vật đều để lại cho ta bài học kinh nghiệm ở các lĩnh vực khác nhau. + Vũ Nương: - Khôn khoé-> đối xử vớu chồng. - Thuỷ chung, trinh bạch -> yêu thương chờ đợi chồng. - Con dâu hiếu thảo -> đối đãi với mẹ chồng chu tất. - Giàu tình làng nghĩa xóm -> được mọi người bênh vực. - Tấm lòng vị tha -> sống biết bao dung, rộng lượng . + Trương sinh: - Hành động hồ đồ, ích kỉ -> gây hậu quả - BiÕt nhÉn n¹i, nghe lêi kh«ng cùc ®oan. + Bà mẹ:- Tấm lòng người mẹ hiền, quý mến con dâu. - kh«ng nªn m©u thuÉn mÑ chång nµng d©u. + Phan Lang: - Nhân từ ->Được đền ơn xứng đáng. -> ë hiÒn gÆp lµnh + Linh phi: - Con người giàu lòng ân nghĩa. - Sống có tâm, có tình, được mọi người kính nể. c. KÕt bµi: + Tóm lại mỗi cử chỉ, hành động của nhân vật là một bài học đối nhân xử thế quý báu. + Truyện đã đề cao giá trị nhân văn, giáo dục con người. 6. Giá trị nhân đạo của “Chuyện người con gái Nam Xương” a. Më bµi: + Khẳng định giá trị chung của tác phẩm. + Truyện đã đề cao giá trị nhân đạo. b. Th©n bµi: + Giá trị nhân đoạ trước hết là đề cao giá trị vẻ đẹp con người. - Ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của Vũ Nương. - Hành động Phan Lang, của bà mẹ. -> Bày tỏ thái độ trân trọng của tác giả trước những con người đầy vẻ đẹp. + Giá trị nhân đạo còn là tiếng lòng cảm thương chia sẻ với nỗi đau, bất hạnh của các nh©n vËt. - Kh¾c ho¹ nçi ®au cña nh©n vËt lµ bÞ t¸c gi¶ chøng kiÕn vµ r¬i lÖ cïng hoµn c¶nh cña nh©n vËt. - Bày tỏ phần cuối truyện là để cho nhân vật được sống. Đó là mơ ước, là tấm lòng cña t¸c gi¶. + Giá trị nhân đạ còn bao hàm giá trị tố cáo, phê phán và lên án tố cáo bản chất xã héi. - Mét x· héi lo¹n l¹c víi nhiÒu hñ tôc. - Mét x· héi träng nam khinh n÷. - Một xã hôi làm biến chất con người. TS là kẻ gia trưởng, ích kỉ... - Một xã hội không có khả năng bảo vệ quyền sống tối thiểu cho con người. c. KÕt bµi: + “ Chuyện... Xương ” là văn bản phản ánh sinh động hiện thực xã hội phong kiến. + Qua những trang đời đầy bất hạnh tác giả đã bày tỏ niềm cảm thương và khơi dậy sự đồng cảm nơi người đọc.. GV §ång V¨n Nguyªn. <9>. Lop7.net. Trường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. Bµi tËp vÒ nhµ: Tìm và phân tích tác dụng của các yếu tố miêu tả có trong “ Chuyện...Xương ” của NguyÔn D÷. ============================================= Ngµy so¹n 1/11/2010. Buæi 4. Một số đề về: - ChuyÖn cò trong phñ chóa trÞnh - Hoµng lª nhÊt thèng chÝ * Môc tiªu: - N¾m ch¾c c¸c néi dung cña hai t¸c phÈm - Biết vận dụng để làm một số đề. * Néi dung: 1. Mét sè kiÕn thøc chung vÒ hai t¸c phÈm. Giáo viên dựa vào giáo án Ngữ văn 9 để giới thiệu chung. 2. HiÖn thùc cña x· héi phong kiÕn qua “ ChuyÖn cò trong phñ chóa trÞnh”? a. Më bµi: + “ChuyÖn....TrÞnh” lµ mét trong sè 88 mÉu chuyÖn ®­îc viÕt trong tËp “ Vò trung tuú bót” cña Ph¹m §×nh Hæ. + Tuy chỉ là mẫu chuyện nhỏ trong phủ chúa nhưng đã tái hiện sinh động hiện thực cña XHPK. b. Th©n bµi:  Nhìn bề ngoài: đất nước vô sự, chiến tranh kết thúc, giống cảnh quốc thái dân an.  Thùc tÕ : + Trong phñ chóa. -Chóa ¨n ch¬i sa ®o¹. ->Thích chơi đèn đuốc. ->Ngù ë c¸i li cung. ->D¹o ch¬i t©y hå. ->S­u tÇm c©y c¶nh. - Việc xây dựng đình đài diễn ra liên miên. - Quan l¹i, hÇu cËn dÉn hÇu quanh 4 mÆt hå. - Chóa søc thu lÊy nh÷ng cña quý trong d©n gian.  RÊt tèn kÐm, l·ng phÝ, mét vÞ chóa v« t©m. + Quan l¹i: Nhê giã bÎ m¨ng. - Ngày đêm cho người dò la: ghi “phụng thủ” - Cho người lấy cắp: ghi “ dấu vật cung phụng” - Do¹ dÉm lÊy tiÒn.  Tham lam nh÷ng nhiÔu. + Người dân: - Bị cưỡng bóc, phá huỷ tường rào, nhà cửa. - Phải tự phá huỷ của quý để tránh tai vạ. - Phải chạy vạy, van xin để tránh tội chêta.  Sèng trong nçi lo n¬m níp. + §©y lµ mét x· héi lo¹n l¹c, vua quan cËy quyÒn léng hµnh, d©n bÞ ®Çy ®o¹ khæ ¶i.. GV §ång V¨n Nguyªn. < 10 >Lop7.net Trường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. C. KÕt bµi: + Bằng ngòi bút mô tả tinh tế, cách kể khách quan, thái độ chân thật tác giả Phạm Đình Hổ đã vẽ nên một bức tranh hiện thực đầy sinh động. + Qua c©u chuyÖn t¸c gi¶ lªn ¸n, tè c¸o b¶n chÊt x· héi thèi n¸t, ph¶n ¸nh mét c¸ch chÝnh x¸c sè phËn cña tËp ®oµn phong kiÕn chóa trÞnh. 3. Hình ảnh người anh hùng dân tộc Quang Trung – Nguyễn Huệ. a. Më bµi: + Quang Trung là vị vua văn võ toàn tài, là người có công lớn trong sự nghiệp đánh ®uæi giÆc ngo¹i x©m. + Nhân vật lịch sử đó đã đfi vào văn chương như một hình ảnh đẹp. + Hồi 14, Hoàng Lê Nhất thống chí đã làm nổi bật hình ảnh người anh hùng dân tộc nµy. b. Th©n bµi: + Quang Trung là người hành đọng mạnh mẽ, quyết đoán. - Là vị vua yêu nước thương dân -> ý thức đầy đủ về quyền dân tộc -> Khác xa vua Lª Chiªu Thèng. - Hành động xông xáo, nhanh gọn. -> Từ 24 – 11 đến 30 tháng chạp đã làm được rất nhiều việc. - §Ých th©n cÇm qu©n ra b¾c. - Mạnh mẽ, uy phong trước quân sỹ. + Là người trí tuệ sáng suốt, sâu xa, nhạy bén. - Sáng suốt phân tích tình thế giữa ta và địch. - Ph©n tÝch trong lêi dô qu©n. - Sáng suốt nhạy bén trong cách dùng người. - Tài giỏi, sâu xa khi tyính kế đảm bảo yên bình cho muôn dân. + ý nghÜa quyÕt thy¾ng vµ tµi dông binh nh­ thÇn. - Chưa xuất binh đã hẹn ngày chiến thắng. - V¹ch kÕ ho¹ch tÊn c«ng trong vßng 7 ngµy. - chỉ đạo đại binh hành quân thần tốc mà không để lộ tin tức. - Chia qu©n thµnh c¸c c¸nh hîp lÝ. - Sö dông chiÕn thuËt tµi t×nh. + Anh hïng lÉm liÖt khi xung trËn. - Là người vừa vạch kế hoạch vừa trực tiếp đối thúc đại binh. - Cưỡi voi xung trận, bất chấp hiểm nguy, xông pha vào chốn tên bay đạn lạc. c. KÕt bµi: + Bằng những chi tiết miêu tả chân thực, sinh động, cách kể khách quan tác giả đã làm nổi bật vẻ đẹp của người anh hùng áo vải của dân tộc. + QT – NH là hình ảnh tượng trưng cho tinh thần yêu nước và ý chí chiến đấu vì d©n téc. + Bµy tá t×nh yªu, sù kÝnh phôc cña t¸c gi¶ víi vÞ anh hïng.  Häc sinh viÕt hai dµn ý trªn thµnh bµi hoµn chØnh. * KÕt thóc: GV c¨n dÆn HS dùa vµo dµn ý tËp viÕt thµnh bµi v¨n hoµn chØnh. ====================================. GV §ång V¨n Nguyªn. < 11 >. Lop7.net. Trường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. Ngµy so¹n: 10/11/2010 Buæi 5 TruyÖn kiÒu- nguyÔn du * Môc tiªu: - Gióp häc sinh n¾m ®­îc nhøng néi dung c¬ b¶n cña truyÖn KiÒu vµ c¸c ®o¹n trÝch. - Thấy được nét độc đáo nghệ thuật của Nguyễn Du - N¾m ®­îc c¸c gi¸ trÞ mµ truyÖn ph¶n ¸nh. * Néi dung: I. Mét sè kiÕn thøc chung: 1. XuÊt xø: dùa theo cèt truyÖn “Kim v©n KiÒu truyÖn” cña Thanh T©m tµi nh©n người TQ. 2. ThÓ lo¹i: - TruyÖn th¬ n«m. - Trình bày dưới dạng thơ lục bát. - Gåm 3254 c©u th¬ lôc b¸t. 3. C¸c yÕu tè cÊu thµnh t¸c phÈm. - Gi¸ trÞ hiÖn thùc: nªu bËt b¶n chÊt xÊu xa, ®en tèi cña x· héi phong kiÕn. - Giá trị nhân đạo: Bày tỏ những cảm xúc những nỗi niềm của tác giả cũng như các độc giả về cuộc đời đầy đen tối của những người phụ nữ tài sắc, những người dân ch©n chÝnh. - Thành tựu nghệ thuật của nền văn học dân tộc, là sự kết tinh đặc sắc của ngôn từ... 4. Các thuật ngữ thường dùng: - Tè nh­, Thanh Hiªn, cô Tiªn §iÒn. - §¹i thi hµo d©n téc. - Bøc tranh giai nh©n tuyÖt s¾c. - Ngßi bót miªu t¶ bËc thÇy. - Tả cảnh ngụ tình, tượng trưng ước lệ, lý tưởng hoá, tuyệt đối hoá, xã hội đồng tiền, thế lực đồng tiền. II. Ph©n tÝch c¸c ®o¹n trÝch: 1. Ph©n tÝch ®o¹n trÝch chÞ em Thuý KiÒu. a. Më bµi: - ThÕ giíi truyÖn kiÒu rÊt ®a d¹ng, phong phó. - Víi ngßi bót miªu t¶ tµi t×nh cña NguyÔn Du. - Các nhân vật hiện lên rất sinh động. - Đặc biệt nhất trng đó là bức tranh thiếu nữ. b. Th©n bµi: + Bèn c©u th¬ ®Çu giíi thiÖu chung vÒ chÞ em Thuý KiÒu. - Cách giới thiệu đơn giản nhưng vẫn giúp người đọc dễ dàng nhận ra vẻ đẹp duyên d¸ng cña hai thiÕu n÷ xinh x¾n “ hai ¶ tè nga” - Với hai hình ảnh mang tính ước lệ cao “ Mai ... thần” đã khái quát toàn diện về nhan sắc tâm hồn của hai chị em. Cả hai đều trọn vẹn “ mười... mười”. - Tuy hai chị em đều đẹp nhưng vẫn có nét riêng. + Vẻ đẹp của Thuý Vân được miêu tả khá chi tiết qua các hình ảnh ẩn dụ, so sánh theo lối tượng trưng ước lệquen thuộc “ khuôn trang nét ngài, hoa, ngọc, tuyết, mây”. - Bằng những chi tiết miêu tả khá đặc sắc đã làm hiện lên bức chân dung thiếu nữ xinh xắn. một vẻ đẹp đoan trang, phúc hậu, dự báo cuộc đời sung sương.. GV §ång V¨n Nguyªn. < 12 >Lop7.net Trường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. + Thuý KiÒu ®­îc kh¾c ho¹ b»ng bót ph¸p t¶ h×nh ¶nh nµy hiÖn lªn s¾c s¶o, léng lÉy qua “ Làn... sơn” đôi mắt tinh anh, huyền bí. - Việc để cho thiên nhiên lấy tiếp hờn ghen quả thực thật là nét khám phá nổi bật của Nguyễn Du -> đã lý tưởng hoá làm cho vẻ đẹp của TK trở nên tuyệt đối. + Không giống như Vân, TK ngoài việc có vé đẹp nhan sắc không có người thứ hai trong thiên hạ thì tài năng của nàng cũng tuyệt đối, một con người đa tài thành thạo c¸c ng«n nghÒ. + KhÐp l¹i hai bøc ch©n dung lµ lêi nhËn xÐt vÒ phÈm chÊt cña hai c« g¸i, hä kh«ng chỉ xinh đẹp mà còn có tâm hồn trong trắng, nết na , gia giáo, sống kín đáo, khép m×nh rÊt ý tø. c. KÕt bµi: - H×nh ¶nh chÞ em Thuý kiÒu qua ®o¹n trÝch lµ minh chøng cho ngßi bót miªu t¶ tµi hoa cña t¸c gi¶. - Qua đoạn trích đã bày tỏ được tình yêu thương , trân trọng vẻ đẹp của nhân vậtt. 2. Những bức tranh tuyệt đẹp trong “ Cảnh ngày xuân” a. Më bµi: + Đến với truyện Kiều chúng ta không chỉ được chiêm ngưỡng những bức tranh giai nh©n tuyÖt thÕ víi ngßi bót miªu t¶ linh ho¹t, s¾c nÐt cña NguyÔn Du chóng ta cßn được chứng kiến những bức tranh thiên nhiên và lễ hội tuyệt đẹp. + “ C¶nh ngµy xu©n” lµ mét trong nh÷ng ®o¹n trÝch tiªu biÓu gãp phÇn thÓ hiÖn râ tµi n¨ng nghÖ thuËt cña ND. b.Th©n bµi: + Bốn câu thơ đầu trong đoạn trích là bức tranh thiên nhiên mùa xuân tuyệt đẹp. Trên gam màu xanh bất tận tượng trưng cho sức sống kỳ diệu của mùa xuân là những bông hoa lê trắng. Sự tương phản trong màu sắc đã tạo nên sự tinh khôn, thánh thiên, trong lµnh cña thiªn nhiªn mïa xu©n. + 8 câu thơ tiếp theo là bức tranh lễ hội đông vui náo nhiệt. Một bức tranh kết hợp hài hoà ba yếu tố. Hình ảnh , âm thanh , màu sắc. Bằng những từ ghép danh, động, tính, ND đã làm nổi bật không khí vui tươi, nhộn nhịp tràn ngập sưc xuân. + 8 câu thơ cuối trong đoạn trích là một bức tranh sinh động về tâm trạng Thuý Kiều. Với bút pháp tả cảnh ngụ tình với việc sử dụng các từ láy giàu sức gợi tả ND đã làm næi bËt t©m hån ®a sÇu ®a c¶m cña Thuý KiÒu. c. KÕt bµi: - Đoạn trích là sự hội tụ đầy đủ các đặc sắc nghệ thuật miêu tả của ND. Dù là phong cảnh, hoạt động hay lòng người đều hiện lên thật sinh động. - Qua đoạn trích ta hiểu thêm về vốn văn hoá á đông vừa hiểu thêm tấm lòng, tấm lòng đa cảm của thiếu nữ họ vương. 3. Bé mÆt cña M· Gi¸m Sinh? a. Më bµi: + Đến với truyện Kiều ta không khỏi ngỡ ngàng trước tài miêu tả của Nguyễn Du. Dù là nhân vật chính diện hay phản diện cũng đều hiẹn lên một cách độc đáo. + Chỉ bằng nhũng nét bút điểm qua diện mạo, cử chỉ, hành động, lời nói chân tướng Mã Giám Sinh đã hiện nguyên hình. b.Th©n bµi: + Mở đầu MGS được giới thiệu là vị khách phương xatìm đến nhà Kiều để làm lễ “ Vẫn danh” ( xin cưới hỏi). Một công việc rất quan trọng. ấy vậy mà cách cư xử của MGS thËt l¹.. GV §ång V¨n Nguyªn. < 13 >. Lop7.net. Trường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. - Hỏi tên rằng MGS cách nói năng thật thô lỗ, thiếu lễ độ. Với hai từ rằng ND đã lµm n«i b¹t vÓ kªnh kiÖu cña h¾n. - Đến nhà Kiều cũng có thầy có tớ nhưng lại “ lao xao” từ chủ đến tớ đều thiếu ý tứ lén x«n kh«ng cã mét trËt tù nµo. - Không chỉ giả danh thư sinh họ mã mà hắn còn tỏ vẻ, tỉa tót để che đậy bộ mặt già nua cña m×nh. - §¸ng xÊu hæ h¬n lµ mét th­ sinh mµ thiÕu mÊt c¶ v¨n ho¸ giao tiÕp tèi thiÓu. Vµo nhà khách mà “ ngồi tót sỗ sàng ”, ND dùng từ thật đắt với cụm từ “tót sỗ sàng” th× bao nhiªu c¸i th« lç cña MGS tu«n trµo ra hÕt. + Không chỉ là kẻ vô học, thiếu ý tứ mà MGS còn là kẻ tàn ác, thiếu tình người. Khi Kiều bước ra trong tâm trạng tủi nhục, đau đớn vô cùng, hắn không có chút đồng cảm thương tâm mà lại còn “ép cung... thơ”. + Bản chất con buôn của MGS dân dần được bóc trần. Khi vừa lòng hắn đã hỏi giá ( một cách nói bóng bẩy có vẻ có học) nhưng rồi lại “ cò kè bớt một thêm hai”. Hắn đã mặc cả, nâng lên hạ xuống rất kỹ lưỡng. Khép lại đoạn trích là hành động của tay buôn người thực sự. c.KÕt bµi: - Bằng nghệ thuật miêu tả tài tình ND đã bóc trần bộ mặt của nhân vật MGS, một đại diện tiêu biểu cho thế lực đồng tiền, những tay buôn người. - Đoạn trích đã lên án tố cáo bộ mặt xấu xa của MGS. 4. Bøc tranh t©m tr¹ng cña Thuý KiÒu “ KiÒu ë lÇu Ng­ng BÝch” a. Më bµi: + Cã thÓ nãi “ KiÒu ë lÇu ng­ng bÝch ” lµ ®o¹n trÝch miªu t¶ thµnh c«ng t©m tr¹ng cña Thuý KiÒu. + Bằng bút pháp tả cảnh ngũ tình kết hợp độc thoại nội tâm ND đã tái hiện bức tranh tâm trạng rất cảm động. b.Th©n bµi: + Më ®Çu lµ bøc tranh c¶nh vËt n¬i lÇu ng­ng bÝch mét bøc tranh mê mÞt víi nh÷ng h×nh ¶nh th­a thíi hoang tµn h­u h¾t. điều đáng tệ hại hơn là bức tranh ấy vẫn hằng ngày đạp vào mắt Thuý Kiều làm cho t©m tr¹ng cña nµng nh­ bÞ vun vì nçi lßng ®au th¾t. + Trong tâm trạng ấy nàng vẫn đối chất lòng minh đẻ nghĩ về người yêu, cha mẹ. nghĩ bao nhiêu nàng lại buồn tủi đau đớn bấy nhiêu. Đau vì không còn xứng duyên víi kim träng, v× kh«ng lµm trßn ch÷ hiÕu víi cha mÑ. Tuy thÕ, tõ lóc rêi nhµ ch­a một phts dây mà lòng nàng đươcvj ngơi nghỉ. đó là phẩm chất của người phụ nữ thuỷ chung, người con hiếu thảo. + Trở lại với thực tại trước lầu hương bích một loạt bức tranh lại hiện ra đày nghê sợ. Từ cảnh chiều hôm, bông hoa trôi, nội cỏ, đến tiếng sóng đều ngợi nỗi buồn trùng điệp. điệp ngữ buồn trông đặt đầu bốn cặp câu thơ như làm trào dâng những cơn sóng lßng mçi lóc mét d÷ déi. + Toµn bé ®o¹n trÝch bao trïm mét bÇu kh«ng khÝ u ¸m lµm nçi lßng Thuý KiÒu tù như tan vỡ. Dường như mọi thứ đều chống lại TK, để nàng lại trong thế giới co đơn, buån tñi. c.KÕt bµi: - Tóm lại đoạn trích đã thể hiện thành công ngòi bút miêu tả thân tình của ND. - Ta không chỉ thấy được nỗi buồn đau, nỗi cô đơn đến tàn nhẫn trong lòng của TK mà còn thấy được tiếng lòng đầy thương cảm của đại thi hào. ====================================. GV §ång V¨n Nguyªn. < 14 >Lop7.net Trường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. Ngµy so¹n 18/11/2010 Buæi 6 Tæng hîp mét sè kiÕn thøc tiÕng viÖt * Môc tiªu: - Giúp học sinh hệ thóng lại các kiến thức đã học. - Biết vận dụng để làm những bài tập kết hợp. * Néi dung: I. HÖ thèng kiÕn thøc lÝ thuyÕt: 1.C¸c biÖn ph¸p tu tõ. a.So s¸nh b.Nh©n ho¸. c.Èn dô. d.Ho¸n dô. e.LiÖt kª. g.§iÖp ng÷. h.Ch¬i ch÷, nãi qu¸, nãi gi¶m. i.C©u hái tu tõ. 2.Các phương châm hội thoại. a-Phương châm về lượng. b-Phương châm về chất. c-Phương châm quan hệ. d-Phương châm cách thức. e-Phương châm lịch sự. 3. C¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp. 4. Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng. => Gi¸o viªn chØ giíi thiÖu nhanh c¸c kh¸i niÖm. II. Bµi tËp thùc hµnh. 1-Xác định và phân tích tác dụng của các biện pháp tu từ sử dụng trong đoạn trích “ ChÞ em Thuý KiÒu”? Häc sinh suy nghÜ vµ chØ ra ®­îc c¸c biÖn ph¸p. - ẩn dụ -> Lấy hình ảnh thiên nhiên để gợi vẻ đẹp. - So sánh -> đối chiếu vẻ đẹp chị em Thuý Kiều với thiên nhiên. - Nhân hoá -> Thái độ của thiên nhiên trước vẻ đẹp. - Nói quá -> Cường điệu hoá mức sự thật. - LiÖt kª ->  Góp phần diễn tả và tăng vẻ đẹp của chị em Thuý Kiều. 2. Xác định và nêu tác dụng của việc vi phạm phương châm hội thoại trong câu “Hỏi tªn, r»ng...........Còng gÇn ”? + Vi ph¹m: - LÞch sù -> kh¾c ho¹ b¶n chÊt th« lç, v« häc. - ChÊt -> kh¾c ho¹ b¶n chÊt gian x¶o.  T« ®Ëm b¶n chÊt cña MGS. 3. Nêu mỗi quan hệ giữa xưng hô trong hội thoại và các phương châm hội thoại. - Lµ hai yÕu tè cã quan hÖ mËt thiÕ trong qu¸ tr×nh héi tho¹i. - Việc xưng hô quyết định việc tuân thủ các phương châm hội thoại, đặc biệt là phương châm lịch sự. 5. Nªu vai trß cña c¸ch dÉn trùc tiÕp trong c¸c v¨n b¶n. - Làm cho văn bản thêm phần sinh động.. GV §ång V¨n Nguyªn. < 15 >. Lop7.net. Trường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. - Lµm t¨ng tÝnh kh¸ch quan cña sù viÖc. - Gãp phÇn béc lé b¶n chÊt tÝnh c¸ch cña nh©n vËt. 5. Hãy lấy ví dụ phân tích để làm nổi bật các ý đã nêu ở câu 4. Học sinh thực hành, sau đó giáo viên chữa( lấy ví dụ lời nói của MGS, LVT...) 6. Xác định nghĩa gốc nghĩa chuyển trong các trường hợp sau (các từ có âm giống nhau): a, - Ngµy xu©n con Ðn ®­a thoi. - Xu©n xanh xÊp xØ tíi tuÇn cËp kª. b, - Mọi người cùng chung tay giúp đỡ. - Tay đua đội Hon da đã vô địch. * KÕt thóc: - Gi¸o viªn cñng cè kiÕn thøc vµ c¨n dÆn HS «n tËp kÜ lÝ thuyÕt. Ngµy so¹n: 25/11/2010 Buæi 7: ÔN TẬP THƠ HIỆN ĐẠI Bài 1: “ĐỒNG CHÍ ” - CHÍNH HỮU. * Mục tiêu: - Nắm được một số nét khái quát về tác giả, tác phẩm. - Nắm được vẻ đẹp tình đồng chí và ý kghĩa khái quát của bài thơ. * Nội dung: 1.Tác giả - Tác phẩm( GV khái quát nhanh) 2. Mạch cảm xúc (bố cục) - Bài thơ theo thể tự do, có 20 dòng, chia làm hai đoạn. Cả bài thơ tập trung thể hiện vẻ đẹp và sức mạnh của tình đồng chí, đồng đội, nhưng ở mỗi đoạn, sức nặng của tư tưởng và cảm xúc được dẫn dắt để dồn tụ vào những dòng thơ gây ấn tượng sâu đậm (các dòng 7,17 và 20) Phần 1: 6 câu thơ đầu: Lý giải về cơ sở của tình đồng chí. Câu 7 có cấu trúc đặc biệt (chỉ với một từ với dấu chấm than) như một phát hiện, một lời khẳng định sự kết tinh tình cảm giữa những người lính. Phần 2: 10 câu thơ tiếp theo: Những biểu hiện cụ thể của tình đồng chí, đồng đội của người lính + Đó là sự cảm thông sâu xa những tâm tư, nỗi lòng của nhau (Ruộng nương anh gửi bạn thân cày…… nhớ người ra lính) + Đó là cùng nhau chia sẻ những gian lao, thiếu thốn của cuộc đời người lính (Áo anh rách vai…. Chân không giầy) + Sự lạc quan và tình đồng chí đồng đội đã giúp người lính vượt qua được những gian khổ, thiếu thốn ấy. -Phần 3: 3 câu cuối: Biểu tượng giầu chất thơ về người lính. 3. Phân tích bài thơ. a - Mở bài: Cách 1: - Chính Hữu là nhà thơ quân đội trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Phần lớn thơ ông hướng về đề tài người lính với lời thơ đặc sắc, cảm xúc dồn nén, ngôn ngữ hàm súc, cô đọng giàu hình ảnh. GV §ång V¨n Nguyªn. < 16 >Lop7.net Trường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. Bài thơ “Đồng chí” là một trong những bài thơ viết về người lính hay của ông. Bài thơ đã diễn tả thật sâu sắc tình đồng chí gắn bó thiêng liêng của anh bộ đội thời kháng chiến. Cách 2: Trong cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc vĩ đại, hình ảnh người lính mãi mãi là hình ảnh cao quý nhất, đẹp đẽ nhất. Hình tượng người lính đã đi vào lòng người và văn chương với tư thế, tình cảm và phẩm chất cao đẹp. Một trong những tác phẩm ra đời sớm nhất, tiêu biểu và thành công nhất viết về tình cảm của những người lính Cụ Hồ là “Đồng chí” của Chính Hữu. Bằng những rung động mới mẻ và sâu lắng, bằng chính sự trải nghiệm của người trong cuộc, qua bài thơ “Đồng chí”, Chính Hữu đã diễn tả thật sâu sắc tình đồng chí gắn bó thiêng liêng của anh bộ đội thời kháng chiến. b– Thân bài Chính Hữu viết bài thơ : “Đồng chí” vào đầu năm 1948, khi đó ông là chính trị viên đại đội, đã từng theo đơn vị tham gia chiến dịch Việt Bắc, và cũng là người đã từng sống trong tình đồng chí, đồng đội keo sơn, gắn bó vượt qua những khó khăn gian khổ trong cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ Quốc. *Trong 7 câu thơ đầu, nhà thơ lý giải cơ sở hình thành tình đồng chí thắm thiết, sâu nặng của những người lính cách mạng - Cùng chung cảnh ngộ xuất thân: Trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại, những chiến sĩ dũng cảm, kiên cường chiến đấu bảo vệ Tổ quốc không ai khác chính là những người nông dân mặc áo lính. Từ giã quê hương, họ ra đi tình nguyện đứng trong đội ngũ những người chiến đấu cho một lí tưởng chung cao đẹp, đó là độc lập tự do cho dân tộc. Mở đầu bài thơ là những tâm sự chân tình về con người và cuộc sống rất bình dị và cũng rất quen thuộc: Quê hương anh nước mặn đồng chua. Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá + Giọng điệu thủ thỉ, tâm tình như lời kể chuyện, tâm sự của hai người đồng đội nhớ lại kỉ niệm về những ngày đầu tiên gặp gỡ. Họ đều là con em của những vùng quê nghèo khó, là những nông dân ở nơi “nước mặn đồng chua” hoặc ở chốn “đất cày lên sỏi đá”.Hình ảnh “quê hương anh” và “làng tôi” hiện lên với biết bao nỗi gian lao vất vả, mặc dù nhà thơ không chú ý miêu tả. Nhưng chính điều đó lại làm cho hình ảnh vốn chỉ là danh từ chung chung kia trở nên cụ thể đến mức có thể nhìn thấy được, nhất là dưới con mắt của những người con làng quê Việt Nam. Thành ngữ dân gian được tác giả vận dụng rất tự nhiên, nhuần nhuỵ khiến người đọc có thể dễ dàng hình dung được những miền quê nghèo khổ, nơi sinh ra những người lính. Khi nghe tiếng gọi thiêng liêng của Tổ Quốc, họ sẵn sàng ra đi và nhanh chóng có mặt trong đoàn quân chiến đấu bảo vệ Tổ Quốc. => Hai câu thơ đầu theo cấu trúc sóng đôi, đối ứng: “Quê anh – làng tôi” đã diễn tả sự tương đồng về cảnh ngộ. Và chính sự tương đồng về cảnh ngộ ấy đã trở thành niềm đồng cảm giai cấp, là cơ sở cho tình đồng chí, đồng đội của người lính. - Cùng chung lí tưởng chiến đấu: Trước ngày nhập ngũ, những con người này vốn “xa lạ”: “Anh với tôi đôi người xa lạ Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau” Những câu thơ mộc mạc, tự nhiên, mặn mà như một lời thăm hỏi. Họ hiểu nhau, thương nhau, tri kỉ với nhau bằng tình tương thân tương ái vốn có từ lâu giữa những người. GV §ång V¨n Nguyªn. < 17 >. Lop7.net. Trường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. nghèo, người lao động. Nhưng “tự phương trời” họ về đây không phải do cái nghèo xô đẩy, mà họ về đây đứng trong cùng đội ngũ do họ có một lí tưởng chung, cùng một mục đích cao cả: chiến đấu bảo vệ Tổ Quốc. Hình ảnh : “Anh – tôi” riêng biệt đã mờ nhoà, hình ảnh sóng đôi đã thể hiện sự gắn bó tương đồng của họ trong nhiệm vụ và lí tưởng chiến đấu: “Súng bên súng đầu sát bên đầu”. “Súng” và “đầu” là hình ảnh đẹp, mang ý nghĩa tượng trưng cho nhiệm vụ chiến đấu và lý tưởng cao đẹp. Điệp từ “súng” và “đầu” được nhắc lại hai lần như nhấn mạnh tình cảm gắn bó trong chiến đấu của người đồng chí. - Tình đồng chí nảy nở bền chặt trong sự chan hoà, chia sẻ mọi gian lao cũng như niềm vui, đó là mối tình tri kỉ của những người bạn chí cốt mà tác giả biểu hiện bằng một hình ảnh thật cụ thể, giản dị mà hết sức gợi cảm: “Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ”. Đêm Việt Bắc thì quá rét, chăn lại quá nhỏ, loay hoay mãi không đủ ấm. Đắp được chăn thì hở đầu, đắp được bên này thì hở bên kia. Chính trong những ngày thiếu thốn, khó khăn ấy từ “xa lạ” họ đã trở thành tri kỉ của nhau. “Tri kỉ” là người bạn thân thiết hiểu rất rõ về ta. Vất vả nguy nan đã gắn kết những người đồng chí khiến họ trở thành người bạn tâm giao gắn bó. Những câu thơ giản dị mà hết sức sâu sắc, như được chắt lọc từ cuộc sống, từ cuộc đời người lính gian khổ. Bao nhiêu yêu thương được thể hiện qua những hình ảnh vừa gần gũi vừa tình cảm hàm súc ấy. Chính Hữu đã từng là một người lính, đã trải qua cuộc đời người lính nên câu thơ bình dị mà có sức nặng, sức nặng của tình cảm trìu mến, yêu thương với đồng đội. Hình ảnh thật giản dị nhưng rất cảm động. - Từ trong tâm khảm họ, bỗng bật thốt lên hai từ « đồng chí ». Từ “đồng chí” được đặt thành cả một dòng thơ ngắn gọn mà ngân vang, giản dị mà thiêng liêng. Từ “đồng chí’ với dấu chấm cảm như một nốt nhấn đặc biệt mang những sắc thái biểu cảm khac nhau, nhấn mạnh sự thiêng liêng cao cả trong tình cảm mới mẻ này. Đồng chí là cùng chí hướng, cùng mục đích. Nhưng trong tình cảm ấy một khi có cái lõi bên trong là « tình tri kỉ » lại được thử thách, được tôi rèn trong gian khổ thì mới thực sự vững bền. Không còn anh, cũng chẳng còn tôi, họ đã trở thành một khối đoàn kết, thống nhất gắn bó. Như vậy, trong tình đồng chí có tình cảm giai cấp (xuất thân từ nông dân), có tình bạn bè tri kỉ và có sự gắn bó giữa con người cùng chung lí tưởng, chung mục đích chiến đấu. Và khi họ gọi nhau bằng tiếng “đồng chí” họ không chỉ còn là người nông dân nghèo đói lam lũ, mà họ đã trở thành anh em trong cả một cộng đồng với một lý tưởng cao cả vì đất nước quên thân để tạo nên sự hồi sinh cho quê hương, cho dân tộc. Câu thơ vẻn vẹn có 2 chữ như chất chứa, dồn nén bao cảm xúc sâu xa từ sáu câu thơ trước và khởi đầu cho những suy nghĩ tiếp theo. Quả thật ngôn từ Chính Hữu thật là hàm súc. *Nhưng Chính Hữu đã không dừng lại ở việc biểu hiện những xúc cảm về quá trình hình thành tình đồng chí. Trong mười câu thơ tiếp theo nhà thơ sẽ nói với chúng ta về những biểu hiện cao đẹp của tình đồng chí Trước hết, đồng chí là sự thấu hiểu và chia sẻ những tâm tư, nỗi lòng của nhau. “Ruộng nương anh gửi bạn thân cày Gian nhà không mặc kệ gió lung lay Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính” + Họ là những người lính gác tình riêng ra đi vì nghĩa lớn, để lại sau lưng mảnh trời quê hương với những băn khoăn, trăn trở. Từ những câu thơ nói về gia cảnh, về cảnh ngộ, ta bắt gặp một sự thay đổi lớn lao trong quan niệm của người chiến sĩ: “Ruộng nương” đã tạm gửi cho “bạn thân cày”, “gian nhà không” giờ để “mặc kệ gió lung lay”. Lên đường. GV §ång V¨n Nguyªn. < 18 >Lop7.net Trường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. đi chiến đấu, người lính chấp nhận sự hi sinh, tạm gạt sang một bên những tính toán riêng tư. Hai chữ “mặc kệ” đã nói lên được cái kiên quyết dứt khoát mạnh mẽ của người ra đi khi lí tưởng đã rõ ràng, khi mục đích đã lựa chọn. Song dù dứt khoát, mạnh mẽ ra đi nhưng những người lính nông dân hiền lành chân thật ấy vẫn nặng lòng với quê hương. Chính thái độ gồng mình lên ấy lại cho ta hiểu rằng những người lính càng cố gắng kiềm chế tình cảm bao nhiêu thì tình cảm ấy càng trở nên bỏng cháy bấy nhiêu. Nếu không đã chẳng thể cảm nhận được tính nhớ nhung của hậu phương: “giếng nước gốc đa nhớ người ra lính”. Hình ảnh thơ hoán dụ mang tính nhân hoá này càng tô đậm sự gắn bó yêu thương của người lính đối với quê nhà, nó giúp người lính diễn tả một cách hồn nhiên và tinh tế tâm hồn mình. Giếng nước gốc đa kia nhớ người ra lính hay chính tấm lòng người ra lính không nguôi nhớ quê hương và đã tạo cho giếng nước gốc đa một tâm hồn? Quả thực giữa người chiến sĩ và quê hương anh đã có một mối giao cảm vô cùng sâu sắc đậm đà. Tác giả đã gợi nên hai tâm tình như đang soi rọi vào nhau đến tận cùng. Ba câu thơ với hình ảnh: ruộng nương, gian nhà, giếng nước, gốc đa, hình ảnh nào cũng thân thương, cũng ăm ắp một tình quê, một nỗi nhớ thương vơi đầy. Nhắc tới nỗi nhớ da diết này, Chính Hữu đã nói đến sự hi sinh không mấy dễ dàng của người lính. Tâm tư ấy, nỗi nhớ nhung ấy của “anh” và cũng là của “tôi”, là đồng chí họ thấu hiểu và chia sẻ cùng nhau. Tình đồng chí đã được tiếp thêm sức mạnh bởi tình yêu quê hương đất nước ấy. - Tình đồng chí còn là sự đồng cam cộng khổ, sự sẻ chia những gian lao thiếu thốn của cuộc đời người lính: Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh Sốt run người vầng trán ướt mồ hôi Áo anh rách vai Quần tôi có vài mảnh vá Là người lính, các anh đã từng trải qua những cơn sốt rét nơi rừng sâu trong hoàn cảnh thiếu thuốc men, lại thêm trang phục phong phanh giữa mùa đông lạnh giá: “áo rách vai, quần tôi vài mảnh vá, chân không giày…” Tất cả những khó khăn gian khổ được tái hiện bằng những chi tiết hết sức thật, không một chút tô vẽ. Ngày đầu của cuộc kháng chiến, quân đội Cụ Hồ mới được thành lập, thiếu thốn đủ đường, quần áo rách bươm phải buộc túm lại nên người lính vệ quốc còn được gọi là “vệ túm”. Đọc những câu thơ này, ta vừa không khỏi chạnh lòng khi thấu hiểu nhưng gian nan vất vả mà thế hệ cha ông đã từng trải qua vừa trào dâng một niềm kính phục ý chí và bản lĩnh vững vàng của những người lính vệ quốc. - Cùng hướng về một lí tưởng, cùng nếm trải sự khắc nghiệt của chiến tranh, người lính chia sẻ cho nhau tình thương yêu ở mức tột cùng. Chi tiết “miệng cười buốt giá” đã ấm lên, sáng lên tình đồng đội và tinh thân lạc quan của người chiến sĩ. Rồi đến cái cử chỉ “thương nhau tay nắm lấy bàn tay” đã thể hiện được tình thương yêu đồng đội sâu sắc. Cách biểu lộ tình thương yêu không ồn ào mà thấm thía. Trong buốt giá gian lao, những bàn tay tìm đến để truyền cho nhau hơi ấm, truyền cho nhau niềm tin, truyền cho nhau sức mạnh để vượt qua tất cả, đẩy lùi gian khổ. Những cái nắm tay ấy đã thay cho mọi lời nói. Câu thơ ấm áp trong ngọn lửa tình cảm thân thương! Nhà thơ đã phát hiện rất tinh cái sức mạnh tinh thần ẩn sâu trong trái tim người lính. Sức mạnh tinh thần ấy, trên cơ sở cảm thông và thấu hiểu sâu sắc lẫn nhau đã tạo nên chiều sâu và sự bền vững của thứ tình cảm thầm lặng nhưng rất đỗi thiêng liêng này. * Ba câu thơ cuối là bức tranh đẹp về tình đồng chí:. GV §ång V¨n Nguyªn. < 19 >. Lop7.net. Trường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Kế hoạch phụ đạo Ngữ văn 9. . N¨m häc 2010 - 2011. Đêm nay rừng hoang sương muối Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới Đầu súng trăng treo. Ba câu thơ tả một đêm phục kích giặc. Nền bức tranh là đêm – “rừng hoang sương muối”gợi ra một cảnh tượng âm u, hoang vắng và lạnh lẽo. Không chỉ cái giá, cái rét cứ theo đuổi mà còn bao nguy hiểm đang rình rập người chiến sĩ. - Nổi bật trên nền hiện thực khắc nghiệt ấy là những người lính đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới trong cái nơi mà sự sống và cái chết chỉ trong gang tấc. Từ “chờ” cũng đã nói rõ cái tư thế, cái tinh thần chủ động đánh giặc của họ. Rõ ràng khi những người lính đứng cạnh bên nhau vững chãi, truyền cho nhau hơi ấm thì tình đồng chí đã trở thành ngọn lửa sưởi ấm họ để họ có sức mạnh vượt qua cái cái gian khổ, ác liệt, giá rét ấy… Tầm vóc của những người lính bỗng trở nên lớn lao anh hùng. - Câu thơ cuối là một hình ảnh đẹp được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích giặc của chính người lính. Đêm khuya, trăng trên vòm trời cao đã sà xuống thấp dần, ở vào một vị trí và tầm nhìn nào đó, vầng trăng như treo trên đầu mũi súng của người chiến sĩ đang phục kích chờ giặc.Rõ ràng, tình cảm đồng chí ấm áp, thiêng liêng đã mang đến cho người lính nét lãng mạn, cảm hứng thi sĩ trong hiện thực đầy khắc nghiệt qua hình ảnh “Đầu súng trăng treo”.Trong hoàn cảnh hết sức gian khổ khốc liệt: đêm đông giá lạnh, rừng hoang sương muối, cái chết cận kề, tâm hồn nhậy cảm của người chiến sĩ vẫn tìm thấy chất thơ bay bổng trong vẻ đẹp bất ngờ của trăng. Bốn chữ “Đầu súng trăng treo”chia làm hai vế làm nhịp thơ đột ngột thay đổi, dồn nén, như nhịp lắc của một cái gì đó chông chênh, trong bát ngát…gây sự chú ý cho người đọc. Từ “treo” đã tạo nên một mối quan hệ bất ngờ độc đáo, nối hai sự vật ở cách xa nhau - mặt đất và bầu trời, gợi những liên tưởng thú vị, bất ngờ. “Súng” là biểu tượng của chiến đấu, “trăng” là biểu tượng của cái đẹp, cho niềm vui lạc quan, cho sự bình yên của cuộc sống. Súng và trăng là hư và thực, là chiến sĩ và thi sĩ, là “một cặp đồng chí” tô đậm vẻ đẹp của những cặp đồng chí đang đứng cạnh bên nhau. Chính tình đồng chí đã làm cho người chiến sĩ cảm thấy cuộc đời vẫn đẹp, vẫn thơ mộng, tạo cho họ sức mạnh chiến đấu và chiến thắng. => Hiếm thấy một hình tượng thơ nào vừa đẹp vừa mang đầy ý nghĩa như “Đầu súng trăng treo”. Đây là một sáng tạo đầy bất ngờ góp phần nâng cao giá trị bài thơ, tạo được những dư vang sâu lắng trong lòng người đọc. - Suy nghĩ về tình đồng chí: Như vậy tình đồng chí trong bài thơ là tình cảm cao đẹp và thiêng liêng của những con người gắn bó keo sơn trong cuộc chiến đấu vĩ đại vì một lý tưởng chung. Đó là mối tình có cơ sở hết sức vững chắc: sự đồng cảm của những người chiến sĩ vốn xuất thân từ những người nông dân hiền lành chân thật gắn bó với ruộng đồng. Tình cảm ấy được hình thành trên cơ sở tình yêu Tổ Quốc, cùng chung lí tưởng và mục đích chiến đấu. Hoàn cảnh chiến đấu gian khổ và ác liệt lại tôi luyện thử thách làm cho mối tình đồng chí đồng đội của những người lính càng gắn bó, keo sơn. Mối tình thiêng liêng sâu nặng, bền chặt đó đã tạo nên nguồn sức mạnh to lớn để những người lính “áo rách vai”, “chân không giầy” vượt lên mọi gian nguy để đi tới và làm nên thắng trận để viết lên những bản anh hùng ca Việt Bắc, Biên giới, Hoà Bình, Tây Bắc…. tô thắm thêm trang sử chống Pháp hào hùng của dân tộc. III - Kết luận: Bài thơ “Đồng chí” vừa mang vẻ đẹp giản dị lại vừa mang vẻ đẹp cao cả thiêng liêng, thơ mộng. Cấu trúc song hành và đối xứng xuyên suốt bài thơ làm hiện lên hai gương. GV §ång V¨n Nguyªn. < 20 >Lop7.net Trường PTCS Khánh Thành.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>