Giáo án môn Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 36 đến 38 - Năm học 2010-2011

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy gi¶ng: 9A:………… 9B…………. TiÕt 36 KIÒU ë LÇU NG¦NG BÝCH (TrÝch TruyÖn KiÒu - NguyÔn Du) I/ Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: - Nỗi bẽ bàng, buồn tủi, cô đơn của Thúy Kiều khi bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích và tÊm lßng thñy chung, hiÕu th¶o cña nµng. - Ngôn ngữ độc thoại và nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đặc sắc của Nguyễn Du. 2. KÜ n¨ng: - Bổ sung kiến thức đọc - hiểu văn bản truyện thơ trung đại. - Nhận ra và thấy được tác dụng của ngôn ngữ độc thoại, nghệ thuật tả cảnh ngụ tình. - Ph©n tÝch t©m tr¹ng nh©n vËt qua ®o¹n trÝch trong t¸c phÈm TruyÖn KiÒu. - Cảm nhận được sự cảm thông sâu sắc của Nguyễn Du đối với nhân vật trong truyÖn. 3. Thái độ: BiÕt c¶m th«ng chia xÎ víi nh÷ng sè phËn bÊt h¹nh. II/ ChuÈn bÞ: Thầy: Trò: Soạn bài theo yêu cầu phần đọc hiểu văn bản. III/ Các hoạt động dạy học: 1. Ổn định : 9A…..........9B……… 2. Kiểm tra bài cũ: Đọc thuộc lòng bài thơ Mã Giám Sinh mua Kiều và nêu nội dung chính của văn bản? 3. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Néi dung Hoạt động 1. Đọc, tìm hiểu chú thích I. §äc, t×m hiÓu chó thÝch GV đọc mẫu, hướng dẫn HS đọc, chú ý nhấn 1. Đọc giäng ë nh÷ng ®iÖp tõ (8 c©u cuèi). HS: đọc, nhận xét. GV: gi¶i thÝch mét sè tõ khã. 2. Chó thÝch: GV xác định vị trí đoạn trích. Hoạt động 2: tìm hiểu văn bản II. T×m hiÓu v¨n b¶n: GV: cho biÕt vÞ trÝ ®o¹n trÝch. Nªu PTB§, bè * VÞ trÝ ®o¹n trÝch (sgk) côc cña v¨n b¶n. HS: tr×nh bµy. * PTB§: biÓu c¶m, miªu t¶. ... 6 c©u th¬ ®Çu: khung n¬i giam gi÷ KiÒu. * Bè côc: 3 phÇn. - 8 c©u tiÕp: Nçi nhí cña KiÒu. Hoạt động 3. T×m hiÓu chi tiÕt III. T×m hiÓu chi tiÕt HS: Quan s¸t kªnh h×nh sgk. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> GV: em c¶m nhËn ®­îc ®iÒu g× tõ bøc tranh Êy? HS: VÏ c¶nh kiÒu bÞ giam ë lÇu Ng­ng BÝch. GV: Khung c¶nh thiªn nhiªn n¬i giam gi÷ KiÒu ®­îc t/g miªu t¶ ntn? HS: Tr¶ lêi. GV: Trong khung c¶nh Êy KiÒu hiÖn lªn ntn? HS: tr¶ lêi. GV: Cảnh buồn đời buồn hoà nhập làm thành nỗi buồn chất ngất trong lòng bởi lẽ “ Người buån c¶nh cã vui ®©u bao giê” HS: §äc thÇm 8 c©u tiÕp GV: Tám dòng thơ vừa đọc là tiếng lòng của Kiều hướng về ai? HS: …cha mÑ, Kim Träng. GV: Nhớ Kim Trọng trước có hợp lý không? V× sao? HS: Tranh luËn. GV: Nµng nhí vÒ nh÷ng ®iÒu g×?. GV(dẫn): Sử dụng ngôn ngữ độc thoại nội tâm, Nguyễn Du đã nói lên tấm lòng nhớ thương, lo lắng, xót xa day dứt của người con g¸i hiÕu th¶o lu«n c¶m thÊy ch­a lµm trßn bæn phËn víi cha mÑ. - GV: Nçi nhí cha mÑ biÓu hiÖn qua nh÷ng h×nh ¶nh th¬ nµo? HS: tr¶ lêi. GV: để diễn tả nỗi nhớ thương, tấm lòng hiếu th¶o cña KiÒu, t/g sö dông nghÖ thuËt g×? HS: …sử dụng thành ngữ, điển tích đều nói lên tâm trạng nhớ thương…nàng tưởng tượng c¶nh quª nhµ đã đổi thay, cha mẹ già yếu. Lần nào nghĩ về cha mÑ KiÒu còng “nhí ¬n chÝn ch÷ cao s©u” và luôn ân hận mình đã phụ công sinh thành nu«i d¹y cña cha mÑ . GV: trong c¶nh ngé ë lÇu Ng­ng BÝch, KiÒu là người đáng thương nhất nhưng nàng quên cảnh ngộ của mình để nghĩ tới Kim Trọng và cha mẹ. Qua đó em thấy Kiều là người ntn? HS: tr¶ lêi. Lop6.net. 1. Khung c¶nh n¬i giam gi÷ KiÒu. - Thiªn nhiªn cao réng, hoang s¬, thiếu vắng sự sống của con người. - Thuý Kiều nhỏ bé, đơn độc, bơ v¬ gi÷a mét thÕ giíi l¹nh lÏo hoang v¾ng. 2. Lòng thương nhớ của Kiều.. a) Nçi nhí Kim Träng - Nhí c¶nh thÒ nguyÒn. - Thương nhớ Kim Trọng đang mong đợi. - Nçi nhí kh«ng g× cã thÓ lµm phai nh¹t. b) Nçi nhí cha mÑ. - Kiều thương xót cha mẹ. Nàng thương cha mẹ đang ngóng tin con. Nàng xót thương cha mẹ già yếu mµ nµng kh«ng ®­îc tù tay ch¨m sãc.  Kiều là người thuỷ chung, là đứa con người con hiếu thảo,.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> người có tấm lòng vị tha đáng träng. GV: 8 c©u cuèi diÔn t¶ nçi buån cña lßng người trước mênh mông trời biển. Đoạn này ®­îc xem lµ kiÓu mÉu cña lèi th¬ t¶ c¶nh ngô tình trong văn chương cổ điển. Theo em có nh÷ng c¶nh nµo ®­îc t¶ ë ®©y? HS: c¸nh buåm thÊp tho¸ng n¬i cöa biÓn ; những cánh hoa trôi dạt trên sóng nước; bãi cỏ đơn điệu kéo dài tới tận chân trời; sóng và giã biÓn Çm Çm vang quanh lÇu Ng­ng BÝch. Hoạt động nhóm GV: nªu yªu cÇu: dông ý cña t/g trong viÖc thÓ hiÖn nh÷ng c¶nh nµy lµ g×? N1: c¶nh 1 N2: c¶nh 2 N3: c¶nh 3 N4: c¶nh 4 HS: th¶o luËn 4' §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, nhËn xÐt. GV: söa.. 3. Nçi buån cña KiÒu.. - Buån tr«ng……c¸nh buåm xa xa  t¨ng nçi buån ®au cña kiÕp người cô đơn, lưu lạc. - Buån tr«ng.... biÕt lµ vÒ ®©u  gîi th©n phËn nhá nhoi ch×m nổi, vô định. - Buån tr«ng....mét mµu xanh xanh  gîi cuéc sèng nh¹t nhÏo v« vÞ lòng người trống vắng, buồn tẻ. - Buån tr«ng... kªu quanh ghÕ ngåi.  báo trước dông bão của số phận GV: t/g đã sử dụng nghệ thuật gì trong 8 câu sẽ nổi lên xô đẩy, vùi dập Kiều. cuèi? * T/g sö dông c©u hái tu tõ, ®iÖp Em cảm nhận được nỗi đau nào trong tâm hồn ngữ bút pháp tả cảnh ngụ tình đặc vµ sè phËn nµng KiÒu? s¾c  mét t©m hån bÞ hµnh h¹, HS: Tr¶ lêi mét sè phËn trí trªu, b¬ v¬, l¹c Hoạt động 4: tổng kết lâng, bÞ ®e do¹. GV: Hãy nêu những đặc sắc về nghệ thuật III. Tæng kÕt trong v¨n b¶n. 1. VÒ nghÖ thuËt. HS: tr¶ lêi Bót ph¸t miªu t¶ tµi t×nh (t¶ c¶nh GV: qua văn bản em hiểu gì về số phận người ngụ tình), khắc hoạ tâm lý nhân phô n÷ trong x· héi PK qua nh©n vËt KiÒu? vật, ngôn ngữ độc thoại, điệp ngữ, HS: tr¶ lêi ®iÓn tÝch. GV: chèt KT 2. VÒ néi dung (ghi nhí sgk). 4. Cñng cè: Em cảm nhận được nét đẹp nào trong tâm hồn người phụ nữ như Thuý Kiều? Từ đó em hiểu thêm điều đáng quý nào trong chủ nghĩa nhân đạo của Nguyễn Du? Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> 5. Hướng dẫn: Häc thuéc ®o¹n trÝch. néi dung ph©n tÝch. Tù t×m hiÓu vµ ph©n tÝch thªm vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt ®o¹n trÝch. ChuÈn bÞ bµi: Trau dåi vèn tõ. (§äc kü vÝ dô vµ tr¶ lêi c©u hái sau tõng VD). Ngµy gi¶ng: 9A:………… 9B.................. TiÕt 37: TRAU DåI VèN Tõ. I/ Mục tiêu cần đạt: 1. KiÕn thøc: Những định hướng chính để trau rồi vốn từ. 2. KÜ n¨ng: Giải nghĩa từ và sử dụng từ đúng nghĩa, phù hợp với ngữ cảnh. 3. Thái độ: Cã ý thøc trau råi vèn tõ. II/ ChuÈn bÞ: ThÇy: B¶ng nhãm Trß: So¹n bµi theo c©u hái trong tõng vÝ dô. III/ Các hoạt động dạy học: 1. ổn định. 9a.............. 9b..................... 2. KiÓm tra : ThuËt ng÷ lµ g× ? Cho VD. 3. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1 Rèn luyện để nắm vững nghÜa cña tõ vµ c¸ch dïng tõ HS: đọc VD sgk. GV: Em hiÓu ý kiÕn cña Ph¹m V¨n Đồng như thế nào qua đoạn trích đó? HS: tr¶ lêi.. GV: XĐ lỗi diễn đạt trong VD2, cho biết nguyên nhân của các lỗi đó. HS: a. Thừa từ “đẹp”... b. sai tõ dù ®o¸n ... c. sai tõ ®Èy m¹nh... ...người viết không biết dùng tiếng ta. GV: vậy để biết dùng tiếng ta cần phải lµm g×? Lop6.net. Néi dung I. Rèn luyện để nắm vững nghĩa của tõ vµ c¸ch dïng tõ 1. VÝ dô: 2. NhËn xÐt: * VD 1: a) Tiếng Việt rất giàu đẹp. Muèn ph¸t huy tèt kh¶ n¨ng cña tiÕng ViÖt, mçi c¸ nh©n ph¶i kh«ng ngõng trau dåi vèn tõ VD 2: Söa lçi a. Thừa từ “đẹp” b. söa: dïng tõ: pháng ®o¸n, ­íc tÝnh. c. dïng tõ: më réng..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> HS: trả lời, đọc ghi nhớ. GV yªu cÇu HS chän c¸ch gi¶i thÝch đúng ở bài tập 1 SGK tr- 101 HS: Gi¶i thÝch. GV: NhËn xÐt, kÕt luËn. Hoạt động 2. Rèn luyện để làm tăng vèn tõ . HS: đọc VD. GV: Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ ý kiÕn cña t¸c gi¶? HS: tr¶ lêi. GV: Qua VD cho biết:làm thế nào để t¨ng vèn tõ? HS: trả lời, đọc Ghi nhớ. Hoạt động nhóm GV: giao nhiÖm vô,yªu cÇu: N1: t×m 5 tõ ghÐp. N2: t×m 5 tõ l¸y. N3: t×m tõ ghÐp víi mçi yÕu tè H¸n Việt: bất, bí, đa, đề, gia. N4: t×m tõ ghÐp víi mçi yÕu tè H¸n ViÖt: gi¸o, håi, khai, qu¶ng, suy. HS: th¶o luËn 5'. §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, nhËn xÐt. GV: ch÷a.. 3. Ghi nhí. *Bµi tËp 1 (101) - HËu qu¶:KÕt qu¶ xÊu - §o¹t: ChiÕm ®­îc phÇn th¾ng - Tinh tó:Sao trªn trêi (nãi kh¸i qu¸t) II. Rèn luyện để làm tăng vốn từ. 1. VÝ dô (sgk): 2. NhËn xÐt: T« Hoµi ph©n tÝch qu¸ tr×nh trau dåi vốn từ của đại thi hào Nguyễn Du b»ng c¸ch häc lêi ¨n tiÕng nãi cña nh©n d©n. 3. Ghi nhí: * Bµi tËp 8 Tìm từ ghép, từ láy tương tự (5 từ) trong SGK. VÝ dô: N¨m tõ l¸y: N¨m tõ ghÐp: Mªnh m«ng Bµn luËn - luËn m«ng mªnh bµn D¹t dµo - dµo §Êu tranh - tranh d¹t đấu. BÒ bén - bén bÒ CÇu khÈn - khÈn cÇu MÞt mê - mê §¬n gi¶n - gi¶n mÞt đơn H¾t hiu - hiu h¾t Yêu thương thương yêu. * Bµi tËp 9 (104): T×m 2 tõ ghÐp víi mçi yÕu tè H¸n ViÖt VÝ dô: - BÊt (ch¼ng - kh«ng): bÊt c«ng, bÊt kÝnh… - BÝ (kÝn): bÝ mËt, bÝ quyÕt… - §a (nhiÒu): ®a nghÜa, ®a d¹ng… - Đề (nâng, nêu ra): đề cao, đề xuất… - Gia (thªm vµo): gia t¨ng, gia vÞ… - Gi¸o (d¹y, b¶o): gi¸o dôc, gi¸o huÊn… - Hồi (về, trở lại): hồi hương, hồi. GV: Hướng dẫn học sinh làm BT 9 ( 104) HS: Thùc hiÖn theo mÉu. Tr×nh bµy. nhËn xÐt GV: NhË xÐt kÕt luËn.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Hoạt động 3: Hướng dẫn hs luyện tập GV: Em h·y chän c¸c tõ cÇn ®iÒn vµo chç ... ë bµi tËp 6 ( 103). HS: Thùc hiÖn, tr×nh bµy GV: NhËn xÐt, kÕt luËn HS: 2 HS lµm bµi 7 HS kh¸c nhËn xÐt GV: ch÷a.. phôc… - Khai (më, kh¬i): khai ph¸, khai gi¶ng… - Qu¶ng (réng, réng r·i): qu¶ng b¸, qu¶ng c¸o… - Suy (sót kÐm): suy tho¸i, suy sôp… III. LuyÖn tËp * Bµi tËp 6 Tõ cÇn ®iÒn: a) ®iÓm yÕu. b) mục đích cuối cùng. c) đề đạt d) l¸u t¸u e) ho¶ng lo¹n * Bµi 7: a. Nhuận bút: tiền trả cho người viết 1 TP Thù lao: khoản tiền trả công để bù vào LĐ đã bỏ ra. §Æt c©u: Anh Êy võa lÜnh tiÒn nhuËn bót cña cuèn s¸ch míi in. Anh Êy võa ®­îc tr¶ mét kho¶n thï lao kh¸ hËu.. 4. Cñng cè: Nêu cách thực hiện để làm tăng vốn từ? (+ Chú ý quan sát, lắng nghe ý kiến hàng ngày của những người xung quan, trên các phương tiện thông tin đại chúng: phát thanh, truyền hình… + §äc s¸ch b¸o; xem s¸ch vë, c¸c t¸c phÈm v¨n häc næi tiÕng. + Ghi chép những từ ngữ mới nghe được, đọc được, gặp những từ ngữ khó không giải thÝch ®­îc th× tra cøu tõ ®iÓn hoÆc hái thÇy c« vµ b¹n bÌ. + TËp sö dông nh÷ng tõ ng÷ míi ë trong hoµn c¶nh giao tiÕp thÝch hîp). 5. Hướng dẫn: Làm bài 2,3,4 ở nhà theo hướng dẫn. ChuÈn bÞ v¨n b¶n: Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga. Tìm hiểu t/g, trả lời câu hỏi sgk phần đọc hiểu văn bản. ............................................................................................................................................................................................... Ngµy gi¶ng: 9A:..............………… 9B: ...............…………. TiÕt 38 -V¨n b¶n: LôC V¢N TI£N CøU KIÒU NGUYÖT NGA (TrÝch truyÖn Lôc V©n Tiªn) I/ Mục tiêu cần đạt: Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> 1. KiÕn thøc: - Những hiểu biết bước đầu về tác giả Nguyễn Đình Chiểu và tác phẩm truyện Lục V¨n Tiªn. - ThÓ lo¹i th¬ lôc b¸t truyÒn thèng cña d©n téc qua t¸c phÈm TruyÖn Lôc V¨n Tiªn. - Những hiểu biết bước đầu về nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong tác phẩm Truyện Lôc V¨n Tiªn - Khát vọng cứu người, giúp đời của tác giả và phẩm chất của hai nhân vật Lục Văn Tiªn vµ KiÒu NguyÖt Nga. 2. KÜ n¨ng: - §äc - hiÓu mét ®o¹n trÝch truyÖn th¬. - Nhận diện và hiểu được tác dụng của các từ địa phương Nam Bộ được sử dụng trong ®o¹n trÝch. 3. Thái độ: Biết yêu mến, trân trọng cái đẹp, căm ghét cái xấu. II/ ChuÈn bÞ: Thầy: Đọc tìm hiểu về cuộc đời sự nghiệp của NĐC. Trß III/ Các hoạt động dạy học: 1. ổn định: 9a................ 9b.................... 2. KiÓm tra : Ph©n tÝch nghÖ thuËt t¶ c¶nh ngô t×nh trong 8 c©u cuèi ®o¹n trÝch KiÒu ë lÇu Ng­ng BÝch. 3. Bµi míi: Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1: tìm hiểu tác giả- tác phẩm. HS: quan sát tượng chân dung Nguyễn §×nh ChiÓu. Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ t/g? HS: tr¶ lêi. GV: bæ sung: 12 tuæi theo cha (NguyÔn §×nh Huy) ch¹y lo¹n vÒ quª néi(HuÕ). T¹i đây ông tiếp tục học hành, đỗ tú tài ở Gia §Þnh (1843). N¨m 1849, «ng ra HuÕ dù thi Héi, ®ang chê thi th× mÑ mÊt ë trong Nam, «ng bá thi vÒ chÞu tang, khãc mÑ mï c¶ hai m¾t. - Học giỏi, đỗ tú tài (năm 26 tuổi) - Bị mù, từ đó mở trường dạy học và làm thuèc t¹i quª nhµ. - 1858, Pháp đánh vào Gia Định, Nguyễn §×nh ChiÓu ch¹y vÒ CÇn Giuéc. - Ph¸p mua chuéc «ng kh«ng ®­îc. - ¤ng mÊt n¨m 1888 t¹i Ba Tri (BÕn tre). Cuộc đời của Nguyễn Đình Chiểu là tấm gương sống đầy nghị lực, sống bằng khí. Néi dung I. T¸c gi¶- T¸c phÈm. 1. T¸c gi¶: NguyÔn §×nh ChiÓu (§å ChiÓu)-(18221888) - Quª: Gia §Þnh. - NguyÔn §×nh ChiÓu lµ mét nhµ th¬ lín. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> phách luôn vượt lên bất hạnh và đau khổ để làm những việc có ích cho dân, cho nước, sống có đạo đức cao cả, yêu thương nhân dân, chống lại kẻ xâm lược. GV: h·y kÓ tªn nh÷ng t¸c phÈm tiªu biÓu cña NguyÔn §×nh ChiÓu. HS:. cña d©n téc.. 2. T¸c phÈm: Truyện Lục Vân Tiên, Dương Từ Hà MËu, V¨n tÕ nghÜa sÜ CÇn Giuéc, Ng­ tiều y thuật vấn đáp. GV: h·y tãm t¾t truyÖn. 3. TruyÖn Lôc V©n Tiªn. HS: Tr¶ lêi Gåm 4 phÇn: 1) Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga khỏi tay bọn cướp. 2) Lôc V©n Tiªn gÆp n¹n ®­îc thÇn vµ d©n cøu gióp. 3) KiÒu NguyÖt Nga gÆp n¹n vÉn chung thuû víi Lôc V©n Tiªn. 4) Lôc V©n Tiªn vµ KiÒu NguyÖt Nga gÆp l¹i nhau. * Gi¸ trÞ néi dung, nghÖ thuËt GV: gi¶ng: t¸c phÈm cã tÝnh chÊt tù thuËt, - Néi dung: nhân vật Lục Vân Tiên chính là hình ảnh + Đề cao tư tưởng nhân nghĩa. và ước mơ của tác giả: ca ngợi, đề cao đạo + Đề cao tinh thần nghĩa hiệp. đức, nhân nghĩa (Lục Vân Tiên, Kiều + ThÓ hiÖn kh¸t väng cña nh©n d©n, NguyÖt Nga, Hín Minh). hướng tới công bằng và những điều tốt Xem trọng tình nghĩa con người với con đẹp trong cuộc đời. người trong xã hội, tình cha con, nghĩa vợ + Phê phán, lên án những kẻ bất nhân. chồng, bè bạn, yêu thương cưu mang, - NghÖ thuËt: giúp đỡ bạn bè lúc hoạn nạn… + TruyÖn th¬ n«m lôc b¸t Phª ph¸n, lªn ¸n nh÷ng kÎ bÊt nh©n. (Vâ + Ng«n ng÷ méc m¹c gi¶n dÞ. C«ng, Vâ ThÓ Loan, TrÞnh H©m, Bïi KiÖm). 4. Cñng cè: Tãm t¾t truyÖn Lôc V©n Tiªn. 5. Hướng dẫn: N¾m ch¾c cèt truyÖn. ChuÈn bÞ ®o¹n trÝch Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga.. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span>