Giáo án Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 99+100: Lượm, Mưa - Năm học 2008-2009 - Khoàng Thị Chính

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2008 - 2009 Ngµy so¹n: 2/3/09 Ngµy d¹y:6A1:4/3 6A2:4/3+5/3/. Bµi Lượm, Mưa. TiÕt 99 - 100: §äc - HiÓu v¨n b¶n. A.Mục tiªu cần đạt. * Bài: Lượm. 1. Kiến thức. Gióp häc sinh: - Cảm nhận được vẻ đẹp hồn nhiên, vui tươi, trong sáng của hình ảnh Lượm, ý nghĩa cao c¶ trong sù hi sinh cña nh©n vËt. 2. Kĩ năng. - N¾m ®­îc thÓ th¬ bèn ch÷, nghÖ thuËt t¶ vµ kÓ trong bµi th¬ cã yÕu tè tù sù. 3.Thái độ. - Cã t×nh c¶m yªu mÕn, kh©m phôc nh©n vËt. * Bµi: M­a. 1. KiÕn thøc. Gióp häc sinh: - Cảm nhận được sức sống, sự phong phú, sinh động của bức tranh thiên nhiên và tư thế của con người được miêu tả trong bài thơ. 2. KÜ n¨ng. - Nắm được nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả thiên nhiên của bài thơ đặc biệt là phÐp nh©n hãa. 3. Thái độ. - Cã t×nh yªu thiªn nhiªn. B. ChuÈn bị. * Giáo viên: ChuÈn bÞ néi dung lªn líp. * Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi theo c©u hái. C. Tiến trình tổ chức các hoạt đéng. Hoạt động 1: KiÓm tra bµi cò. Hoạt động 2: Giíi thiÖu bµi. Hoạt động 3: Bµi míi. Hoạt động của giáo viên. Hoạt động. Nội dung cần đạt. cña häc sinh. I. §äc - TiÕp xóc v¨n b¶n. 1. T¸c gi¶, t¸c phÈm.. GV gọi học sinh đọc chú thích dÊu *. GV giíi thiÖu vÒ Tè H÷u vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬.. 2. §äc. Khoàng Thị Chính Trường THCS Chà Nưa Lop6.net. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2008 - 2009 GV nêu yêu cầu đọc: Chú ý thay đổi giọng điệu và nhịp thÝch hîp víi tõng c©u, tõng ®o¹n. - §o¹n ®Çu vµ ®iÖp khóc cuèi bài giọng vui tươi, nhí nhảnh, s«i næi. - Chú ý giọng đối thoại giữa hai chó ch¸u. GV đọc hai khổ thơ đầu GV gọi học sinh đọc tiếp.. - §äc - §äc. - NhËn xÐt - NhËn xÐt. ? Nhận xét gì về đặc điểm của khæ th¬? Nªu tªn nh÷ng s¸ng t¸c ®­îc viÕt b»ng thÓ th¬ 4 tiÕng mµ em biÕt? ( Tham khảo đọc thêm ). - Kh¸i qu¸t. - Ph¸t hiÖn. ? Hãy xác định thể loại của văn b¶n? Ng«i kÓ? Cã ®iÓm g× gièng vµ kh¸c víi bµi '' §ªm nay B¸c kh«ng ngñ ''?. ? Bài thơ kể và tả về Lượm qua nh÷ng sù viÖc nµo b»ng lêi cña ai?. 3. Tõ khã. 4. T×m hiÓu cÊu tróc v¨n b¶n.. - ThÓ th¬ 4 tiÕng cã nguån gèc ë thÓ vÌ d©n gian nhÞp 3/2 thÝch hîp víi lèi kÓ chuyÖn. - Bµi th¬ cã nhiÒu dßng th¬, cã c¶ vÇn l­ng, vÇn ch©n xen kÏ, gieo vÇn liÒn, vÇn c¸ch hay vÇn hçn hîp. VÝ dô: Chó bÐ...cho¾t; xinh; th¾t; nghªnh -> Gieo vÇn hçn hîp.. - Béc lé - Th¬ tù sù ( gièng §ªm nay...) - Lµ bµi th¬ kÕt hîp ®­îc c¸c yÕu tè kÓ chuyÖn víi miªu t¶ vµ biÓu hiÖn c¶m xóc. - Ng«i kÓ thø 3 - T¸c gi¶ võa lµ người kể chuyện vừa là nhân vật trực tiếp có liên quan đến nhân vËt. - Kh¸i qu¸t. - Bµi th¬ kÓ b»ng lêi cña t¸c gi¶ ( x­ng chó ) - Kể chuyện tác giả gặp Lượm. Khoàng Thị Chính Trường THCS Chà Nưa Lop6.net. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2008 - 2009 t¹i HuÕ vµo mét ngµy cuèi n¨m 1946 råi hai chó ch¸u tõ biÖt - Nªu c¶m nhËn nhau, ch¸u ë l¹i, chó ra MiÒn B¾c. §Õn th¸ng s¸u n¨m sau, chó nghe tin Lượm đã hi sinh trong mét lÇn ®i chuyÓn th­ qua mét mặt trận đầy đạn lửa. ? Dùa vµo tr×nh tù lêi kÓ Êy, em - §äc - 5 khổ thơ đầu: Hình ảnh Lượm h·y t×m bè côc? trong cuéc gÆp gì t×nh cê cña hai chó ch¸u. - Tiếp...giữa đồng: Câu chuyện vÒ chuyÕn ®i liªn l¹c cuèi cïng - §äc và sự hi sinh của Lượm. - Còn lại: Hình ảnh Lượm còn - §éc lËp sèng m·i. II. §äc - HiÓu v¨n b¶n. 1. Hình ảnh Lượm trong cuộc GV gọi học sinh đọc 5 khổ thơ - Nghe gÆp gì t×nh cê cña hai chó ®Çu ch¸u. ? Đoạn thơ đã gợi lên trước - Nghe mắt người đọc những nét gì ở - Trang phôc, d¸ng ®iÖu, cö chØ, chú bé Lượm? lêi nãi. * Trang phôc. ? T×m nh÷ng tõ ng÷ vµ h×nh - Ph¸t hiÖn - C¸i s¾c xinh xinh ảnh mà nhà thơ đã sử dụng để Ca nô đội lệch miªu t¶ trang phôc? ? Em hiÓu c¸i s¾c lµ nh­ thÕ - Ph¸t hiÖn - C¸i tói b»ng v¶i dÇy hoÆc da cã nµo? một quai đeo ở bên người dùng ( Trong cuéc kh¸ng chiÕn - NhËn xÐt để đựng sổ sách, giấy tờ. chèng Ph¸p c¸c chiÕn sÜ vÖ quốc quân đều đội mũ ca lô và mÆc qu©n phôc ). ? ViÖc miªu t¶ trang phôc cña - Khẳng định Lượm cũng là một Lượm như các chiến sĩ vệ quốc qu©n cã ý nghÜa g×? chiÕn sÜ vÖ quèc trong kh¸ng - Ph¸t hiÖn chiÕn. Khoàng Thị Chính Trường THCS Chà Nưa Lop6.net. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2008 - 2009 ? So víi trng phôc cña c¸c chiÕn sÜ vÖ quèc, trng phôc cña Lượm có gì đặc biệt? ? Ca lô của Lượm nói lên tính cách gì của Lượm? ? NhËn xÐt g× vÒ trang phôc của Lượm? ? Qua cách miêu tả đó em hình dung được Lượm là một chú bé nh­ thÕ nµo?. - §éc lËp - Lượm còn bé nên cái sắc đeo bªn m×nh chØ xinh xinh. - Nhí nhảnh, hiếu động - Ph¸t hiÖn - Trang phục đẹp. - Thùc hiÖn - Là một chú bé hiếu động và hiªn ngang. * H×nh d¸ng.. ? T×m nh÷ng chi tiÕt miªu t¶ hình dáng của Lượm?. ? Lo¾t cho¾t lµ g×? ? Khi miªu t¶ h×nh d¸ng cña Lượm tác giả đã sử dụng từ ng÷ nh­ thÕ nµo? ? Những từ này giúp người đọc hình dung ra Lượm là một chú bÐ cã vãc d¸ng nh­ thÕ nµo?. - Chó bÐ lo¾t cho¾t ...tho¨n tho¾t ...nghªnh nghªnh - Béc lé - Nghe - Tõ l¸y. - NhËn xÐt ? Cử chỉ của Lượm được tác gi¶ miªu t¶ nh­ thÕ nµo?. Phát hiện. ? Khi miêu tả cử chỉ của Lượm t¸c gi¶ dïng nghÖ thuËt g×? ? Em có cảm nhận gì về Lượm qua nh÷ng cö chØ trªn? GV gọi học sinh đọc2 khổ thơ. ? Trong cuộc gặp gỡ tình cờ đó Lượm đã nói gì với tác giả?. Phát hiện. ? T¸c gi¶ sö dông nghÖ thuËt g×?. Phát hiện. - Nhá nh¾n, nhanh nhÑn, hån nhiªn, nhÝ nh¶nh. * Cö chØ. - Måm huýt s¸o vang Nh­ con chim chÝch. - So s¸nh. NhËn xÐt - Hồn nhiên, yêu đời. Phát hiện. - Lượm đã nói với tác giả về c«ng viÖc cña m×nh. - Kể, đối thoại.. Khoàng Thị Chính Trường THCS Chà Nưa Lop6.net. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2008 - 2009 ? Công việc của Lượm là công viÖc g×? ? Liªn l¹c lµ g×? ? Khi nói về công việc, thái độ của Lượm như thế nào?. Phát hiện Phát hiện. - §i liªn l¹c. - ThÝch thó vµ say mª víi c«ng viÖc.. ? Má đỏ bồ quân được hiểu nh­ thÕ nµo?. Giải thích. ? Qua đoạn đối thoại em thấy lời nói của Lượm như thế nào?. Nhận xét. - Tù nhiªn, ch©n thËt, tù hµo.. Nhận xét. - Chó bÐ liªn l¹c hån nhiªn, vui tươi, say mê công tác kháng chiÕn.. ? Hình ảnh Lượm để lại trong em ấn tượng gì qua 5 khổ thơ ®Çu? ? Trong công việc Lượm là một chó bÐ nh­ thÕ nµo?. - Cái cười híp má làm cho đôi m¸ cµng hång lªn nh­ tr¸i bå qu©n.. Phát hiện 2. C©u chuyÖn vÒ chuyÕn ®i liªn l¹c cuèi cïng.. GV gọi học sinh đọc Lượm ơi cßn kh«ng? ? Em hãy cho biết Lượm được giao nhiÖm vô g×? ? Khi nhận nhiệm vụ thái độ của Lượm như thế nào? ? Lượm đưa thư trong hoàn c¶nh rÊt nguy hiÓm cho tÝnh m¹ng. Khã kh¨n nh­ vËy nh­ng cã lµm nao nóng ý chÝ chiến đấu của Lượm không? ? Khi nghe tin Lượm hi sinh nhà thơ đã bộc lộ cảm xúc như thÕ nµo? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ cÊu t¹o của câu thơ? Cách ngắt câu đó biÓu hiÖn c¶m xóc g× cña t¸c. Phát hiện. - Chuyển thư thượng khẩn qua mÆt trËn ®ang diÔn ra ¸c liÖt.. Phát hiện - B×nh th¶n: Mét h«m... Phát hiện - Dòng c¶m, quyÕt t©m hoµn thµnh nhiÖm vô. Phát hiện - Ra thÕ Lượm ơi! Nhận xét. Khoàng Thị Chính Trường THCS Chà Nưa Lop6.net. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2008 - 2009 - Câu thơ ngắt đôi ->Sự đau xót đột ngột như một tiếng nấc nghÑn ngµo cña t¸c gi¶.. gi¶?. ? C©u th¬ cuèi cïng cña ®o¹n ®­îc t¸ch thµnh mét khæ th¬ riêng. Điều đó có ý nghĩa gì?. ? Cảm xúc của em về Lượm trong ®o¹n th¬?. GV gọi học sinh đọc lại bài th¬. GV gọi học sinh đọc 3 khổ thơ cuèi. ? Hai khổ thơ cuối có gì đặc biÖt? ? Më ®Çu ®o¹n cuèi lµ c©u th¬ '' Lượm ơi! Còn không? '' ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh thøc cña c©u th¬? ? Sö dông c©u hái tu tõ cã t¸c dông g×?. ? ViÖc t¸c gi¶ lÆp l¹i hai khæ th¬ ®Çu ë cuèi bµi cã t¸c dông g×? ? Quan sát bài thơ tác giả đã gọi Lượm bằng những cái tên nh­ thÕ nµo? ? Gọi bằng những đại từ khác nhau đó thể hiện mối quan hệ t×nh c¶m nh­ thÕ nµo?. Nhận xét - Lượm ơi, còn không? - C¶m xóc ng¹c nhiªn, bµng hoàng, đau đớn, xúc động, niềm tiếc thương vô hạn của tác giả. Bộc lộ - Lµ mét chó bÐ liªn l¹c hån nhiªn, h¨ng h¸i, dòng c¶m, quÕt t©m hoang thµnh nhiÖm vô kh«ng nÒ hµ nguy hiÓm. Hi sinh anh dòng. 3. §iÖp khóc cuèi bµi. - LÆp l¹i 2 khæ th¬ ë phÇn ®Çu.. phát hiện. - C©u hái tu tõ. Nhận xét Nhận xét. - T¸c gi¶ hái nh­ kh«ng tin, không muốn tin dù đó là sự thật ( Lượm không còn ).. Nhận xét. - Khẳng định Lượm còn sống m·i trong lßng nhµ th¬ vµ cßn mãi với quê hương đất nước.. phát hiện. - Chó bÐ - §ång chÝ - Chú đồng chí nhỏ - Lượm. Nhận xét - '' Chó bÐ '': lµ c¸ch gäi cña mét. Khoàng Thị Chính Trường THCS Chà Nưa Lop6.net. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2008 - 2009 người lớn với một em trai nhỏ, thÓ hiÖn sù th©n mËt nh­ng ch­a ph¶i lµ gÇn gòi, th©n thiÕt. - '' Ch¸u '': biÓu lé t×nh c¶m gÇn gòi, th©n thiÕt nh­ quan hÖ ruét thÞt... III. Tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt. ? Nêu những nét đặc sắc nhất vÒ nghÖ thuËt trong bµi th¬?. khái quát. ? Em c¶m nhËn ®­îc g× vÒ h×nh ảnh Lượm qua bài thơ?. khái quát. - KÕt hîp kÓ chuyÖn, béc lé c¶m xóc, thÓ th¬ bèn ch÷, nhiÒu tõ l¸y gîi h×nh. 2. Néi dung.. GV gọi học sinh đọc ghi nhớ .. GV gọi học sinh đọc chú thích ? Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬? GV nêu yêu cầu đọc: đọc rõ rµng, nhÞp th¬ nhanh, khÈn trương, chú ý những động từ, tÝnh tõ miªu t¶. GV đọc mẫu. - Lượm là một chú bé liên lạc hồn nhiên, vui tươi, hăng hái, dòng c¶m khi lµm nhiÖm vô. Lượm hi sinh nhưng hình ảnh em cßn sèng m·i. * Ghi nhí: SGK. B. Bµi: M­a ( Tự học có hướng dẫn ) I. §äc - TiÕp xóc v¨n b¶n 1. T¸c gi¶, t¸c phÈm. Nêu hiểu biết. 2. §äc. 3. Tõ khã 4. CÊu tróc v¨n b¶n Bµi th¬ miªu t¶ c¶nh thiªn nhiªn vÒ mïa nµo vµ ë vïng nào trên đất nước ta? ? C¸c sù viÖc ®­îc miªu t¶ theo tr×nh tù nµo?. phát hiện phát hiện. - Trình tự: trước cơn mưa, trong. Khoàng Thị Chính Trường THCS Chà Nưa Lop6.net. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2008 - 2009 c¬n m­a. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ thÓ th¬, h×nh ¶nh, nhÞp ®iÖu cña bµi th¬?. Nhận xét. GV gọi học sinh đọc phần đầu. Đọc. ? T×m nh÷ng tõ ng÷ miªu t¶ trạng thái của sự vật trước và trong c¬n m­a? ? T¸c gi¶ sö dông chñ yÕu nh÷ng tõ lo¹i nµo khi miªu t¶? ? Dùng động từ, tính từ có tác dông g× trong viÖc miªu t¶ sù vËt? ? Mét biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®­îc sö dông chñ yÕu trong bµi thơ đó là nghệ thuật gì? ? T×m nh÷ng h×nh ¶nh nh©n hãa trong bµi th¬? GV ph©n tÝch c¸i hay cña mét vµi biÖn ph¸p nh©n hãa? ? §Æt bµi th¬ vµo hoµn c¶nh nh÷ng n¨m 1967 - 1968: nh÷ng h×nh ¶nh: ¤ng trêi mÆc ¸o gi¸p ®en - ra trận; mía - múa gươm; kiến hµnh qu©n ®Çy ®­êng cã gîi cho em liên tưởng gì không? GV: HÇu nh­ toµn bé bµi th¬ chỉ nói đến hình ảnh thiên nhiên nhưng đến cuối bài thơ con người xuất hiện. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù xuÊt hiện của con người trong bài th¬? ý nghÜa?. phát hiện. GV gọi học sinh đọc ghi nhớ.. phát hiện. - ThÓ th¬ tù dovíi nh÷ng c©u th¬ ng¾n, nhÞp th¬ nhanh, dån dËp II. §äc - HiÓu v¨n b¶n 1. Cảnh thiên nhiên trước và trong c¬n m­a.. - §éng tõ, tÝnh tõ. Nhận xét phát hiện - NghÖ thuËt nh©n hãa phát hiện. - H×nh ¶nh hµo hïng cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ.... Nhận xét. Đọc. - Hình ảnh người lao động đẹp, cã tÇm vãc lín lao...cã thÓ s¸nh víi thiªn nhiªn vò trô. * Ghi nhí SGK IV. LuyÖn tËp. Khoàng Thị Chính Trường THCS Chà Nưa Lop6.net. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Ng÷ v¨n 6 - N¨m häc 2008 - 2009 Đọc GV gọi học sinh đọc diễn cảm 2 bµi th¬. ? Nªu nghÖ thuËt, néi dung Khái quát chÝnh? * Hoạt động 4: Hoạt động nối tiếp - Học thuộc bài : Lượm - ChuÈn bÞ: Bµi C« T«.. Khoàng Thị Chính Trường THCS Chà Nưa Lop6.net. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span>