Lý luận chung về bảo hiểm con người phi nhân thọ
1.1. Khái quát chung về bảo hiểm con người phi nhân thọ
1.1.1. Khái niệm và vai trò của bảo hiểm con người phi nhân thọ
1.1.1.1. Khái niệm bảo hiểm con người phi nhân thọ
Bảo hiểm con người phi nhân thọ là sự cam kết giữa người được bảo
hiểm và người tham gia bảo hiểm mà trong đó người bảo hiểm sẽ trả cho người
tham gia (hoặc người thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm) một số tiền nhất định khi
có những sự kiện đã định trước xảy ra (như ốm đau, tai nạn..) còn người tham
gia bảo hiểm phải nộp phí bảo hiểm đầy đủ, đúng hạn.
Nói cách khác, bảo hiểm con người phi nhân thọ là quá trình bảo hiểm
cho các rủi ro không liên quan đến sinh mạng, cuộc sống và tuổi thọ của con
người.
1.1.1.2. Vai trò của bảo hiểm con người phi nhân thọ
Con người là “tài nguyên” vô cùng quý giá của mọi quốc gia, mọi dân
tộc, việc bảo vệ con người luôn là việc làm được quan tâm hàng đầu. Hiện nay
điều kiện kinh tế, xã hội đã phát triển cùng với những tiến bộ về mọi mặt của
cuộc sống, con người dần có sức khỏe tốt hơn, tuổi thọ cao hơn, các căn bệnh
được đẩy lùi nhờ tìm ra những phương thuốc chữa trị… Tuy nhiên những rủi ro
mà con người có thể gặp phải không vì thế mà giảm đi thậm chí còn tăng khi mà
hiện nay với những mặt trái của tiến bộ khoa học kỹ thuật cũng đã tác động rất
nhiều tới con người, đó là tai nạn giao thông gia tăng, là ảnh hưởng của khói
độc từ các nhà máy đến bầu khí quyển, là những căn bệnh lạ, những đại dịch
bệnh bùng phát mà chưa được đẩy lùi…. Nếu một khi người nào đó gặp phải rủi
ro trong cuộc sống thì không chỉ cuộc sống của người đó bị ảnh hưởng mà còn
ảnh hưởng rất nhiều tới gia đình họ và xã hội. Chính vì vậy con người luôn tìm
cách để ngăn chặn những rủi ro có thể xảy ra với mình trong đó bảo hiểm là một
trong những sự lựa chọn của con người.
Bảo hiểm con người phi nhân thọ ra đời có một vai trò vô cùng to lớn
không chỉ đối với chính người tham gia bảo hiểm mà còn đối với toàn xã hội.
Cụ thể những vai trò to lớn của Bảo hiểm con người phi nhân thọ như sau:
Đối với người tham gia bảo hiểm con người phi nhân thọ: Khi tham gia

bảo hiểm họ có quyền yên tâm hơn về mặt tinh thần trong cuộc sống, yên tâm
hoạt động và sản xuất. Mặt khác khi tham gia bảo hiểm con người phi nhân thọ
còn đảm bảo cho họ và gia đình họ có một nguồn tài chính cần thiết để đối phó
với cuộc sống khi không may rủi ro xảy ra bởi vì khi rủi ro xảy ra thu nhập của
người đó có thể bị giảm hoặc mất lúc này khó khăn với chính họ và sẽ tạo gánh
nặng cho gia đình họ. Hơn nữa khi khách hàng tham gia bảo hiểm cho người
thân còn thể hiện sự quan tâm của mình tới người thân, cũng có thể tạo nên một
động lực cho cuộc sống ví dụ như con mua bảo hiểm cho bố mẹ thể hiện sự báo
hiếu, bố mẹ mua bảo hiểm cho con thì con cái biểu hiện sự biết ơn mà cố gắng
học tập, phấn đấu khỏi phụ lòng cha mẹ.
Đối với các tổ chức, doanh nghiệp tham gia bảo hiểm con người phi nhân
thọ cho nhân viên vừa thể hiện được sự quan tâm tới người lao động khiến họ
yên tâm làm việc như vậy nâng cao được năng suất, lợi nhuận của công ty, mặt
khác khi có rủi ro xảy ra thì tổ chức, doanh nghiệp cũng giảm được những
khoản bồi thường vì khi đó đã có bảo hiểm chịu trách nhiệm chi trả. Hơn nữa
với việc làm đó thì cũng nâng cao được uy tín và thương hiệu của doanh nghiệp
trên thị trường.
Đối với toàn xã hội: Bảo hiểm con người phi nhân thọ góp phần chăm sóc
sức khỏe cho cộng đồng và cho toàn xã hội, thể hiện sự tương thân tương ái, lá
lành đùm lá rách của những người tham gia bảo hiểm. Mặt khác bảo hiểm con
người phi nhân thọ cũng góp phần đảm bảo an sinh xã hội, chính sự bồi thường
của các công ty bảo hiểm giúp khách hàng ổn định cuộc sống khi gặp phải rủi ro
giúp cho nhà nước phải chi phí hỗ trợ ít hơn, dành số tiền đó đầu tư phát triển
kinh tế xã hội, quay trở lại đảm bảo cuộc sống ổn định cho cho người dân. Đồng
thời cũng là công cụ để huy động nguồn vốn nhàn rỗi trong công chúng, tạo
việc làm, giải quyết các vấn đề xã hội.
1.1.2. Đặc điểm của bảo hiểm con người phi nhân thọ
Khác với bảo hiểm con người nhân thọ là quá trình bảo hiểm các rủi ro
liên quan đến sinh mạng, cuộc sống và tuổi thọ của con người bảo hiểm con
người phi nhân thọ mang những đặc điểm sau đây:

Hậu quả của những rủi ro mang tính chất thiệt hại vì rủi ro bảo hiểm ở
đây là tai nạn, bệnh tật, ốm đau, thai sản, liên quan đến thân thể và sức khỏe của
con người.
Ở bảo hiểm con người phi nhân thọ khác với sự kiện “sống” và “chết”
của bảo hiểm con người nhân thọ chính vì vậy tính chất rủi ro được bộc lộ khá
rõ còn tính chất tiết kiệm không được thể hiện.
Người được bảo hiểm thường được quy định trong một khoảng tuổi nào
đó, các công ty bảo hiểm không chấp nhận bảo hiểm cho những người có độ
tuổi quá thấp hoặc quá cao. Ví dụ ở Việt Nam các công ty bảo hiểm không chấp
nhận bảo hiểm cho trẻ em dưới 12 tháng tuổi và những người trên 65 tuổi, ở
nước Anh thì trẻ em dưới 3 tuổi và người trên 65 tuổi không được các công ty
bảo hiểm chấp nhận.
Thời hạn bảo hiểm con người phi nhân thọ ngắn hơn so với bảo hiểm con
người nhân thọ và thường là 1 năm ví dụ như: Bảo hiểm tai nạn 24/24, bảo hiểm
trợ cấp nằm viện…, bên cạnh đó còn có những sản phẩm mà thời hạn bảo hiểm
chỉ có vài ngày, vài giờ như: Bảo hiểm tai nạn hành khách.
Phí bảo hiểm thường được nộp một lần khi ký kết hợp đồng bảo hiểm
Các nghiệp vụ bảo hiểm con người phi nhân thọ thường được triển khai
kết hợp với các nghiệp vụ khác trong cùng một hợp đồng bảo hiểm. Ví dụ như
bảo hiểm tai nạn được lồng ghép trong bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp, bảo hiểm tai
nạn lái phụ xe được triển khai kết hợp với bảo hiểm trách nhiệm dân sự và bảo
hiểm vật chất thân xe trong hợp đồng bảo hiểm xe cơ giới… Việc triển khai kết
hợp này sẽ làm cho chi phí khai thác, chi phí quản lý và các chi phí khác của
công ty bảo hiểm giảm đi từ đó có điều kiện làm giảm phí bảo hiểm.
Bảo hiểm con người phi nhân thọ được coi là loại hình bảo hiểm bổ sung
hữu hiệu nhất cho các loại hình bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.
Ở trên thế giới, loại hình bảo hiểm con người phi nhân thọ được triển khai
sớm hơn loại hình bảo hiểm con người nhân thọ. Ở Việt Nam hầu hết các
nghiệp vụ bảo hiểm con người phi nhân thọ được triển khai vào những năm cuối
thập kỷ 80 đầu thập kỷ 90 mãi tới năm 1996 mới tổ chức triển khai bảo hiểm

con người nhân thọ.
Một số khái niệm làm rõ đặc điểm bảo hiểm con người phi nhân thọ.
Đối tượng bảo hiểm: Là tình trạng tính mạng, sức khỏe và khả năng lao
động của con người (tính mạng của con người Phi nhân thọ hoàn toàn khác với
khái niệm “sống” và “chết” trong bảo hiểm con người nhân thọ)
Người được bảo hiểm: Là người có tính mạng, tình trạng sức khỏe được
bảo hiểm, là bên nhận được sự bảo vệ của bảo hiểm trong hợp đồng bảo hiểm.
Người tham gia bảo hiểm: Là người đứng ra ký hợp đồng bảo hiểm và
đóng phí bảo hiểm. Có thể là người được bảo hiểm nhưng cũng có thể là người
không được bảo hiểm.
Người thụ hưởng quyền lợi bảo hiểm: Là người được chỉ định nhận tiền
bảo hiểm được ghi trước trong hợp đồng bảo hiểm theo yêu cầu của người được
bảo hiểm hoặc được thừa hưởng quyền lợi theo pháp luật.
Phạm vi bảo hiểm: Bảo hiểm con người phi nhân thọ có phạm vi bảo
hiểm tùy thuộc vào từng công ty khác nhau với những quy định riêng và khả
năng của mình mà quy định phạm vi bảo hiểm phù hơp với các nghiệp vụ cụ thể
theo quy định của pháp luật.
Số tiền bảo hiểm: Là số tiền mà bên tham gia yêu cầu được thỏa thuận
trong hợp đồng bảo hiểm. Số tiền bảo hiểm được xác định dựa trên nhu cầu và
khả năng cung cấp dịch vụ của người bảo hiểm
Hợp đồng bảo hiểm: Là văn bản xác nhận việc thỏa thuận giữa người bảo
hiểm và người tham gia bảo hiểm trong đó bao gồm mọi chi tiết về các điều
kiện bảo hiểm, các điều khoản loại trừ, thời hạn bảo hiểm, phí bảo hiểm và các
thông tin có liên quan khác. Hình thức hợp đồng bảo hiểm phổ biến nhất hiện
nay là cấp đơn bảo hiểm hoặc giấy chứng nhận bảo hiểm. Ngoài đơn bảo hiểm
chính người ta còn sử dụng rất nhiều những phụ lục bảo hiểm, phụ lục chính là
một phần của đơn bảo hiểm.
Tai nạn: Là sự kiện bất ngờ không nhìn thấy trước, xảy ra ngoài sự kiểm
soát của người được bảo hiểm, gây ra bởi môt lực tác động từ bên ngoài và có
thể cảm nhận được và là nguyên nhân trực tiếp làm cho người được bảo hiểm

chết hoặc thương tật.
Ốm đau, bệnh tât: Là sự biến chất về sức khỏe do bất cứ nguyên nhân
nào. Bao gồm cả sự lây truyền, tai nạn. Trong công ty bảo hiểm sẽ căn cứ vào
nguồn gốc của bệnh và thời điểm có bệnh để phân loại các loại bệnh.
Mất khả năng lao động: Được chia thành hai loại đó là mất khả năng lao
động tạm thời và mất khả năng lao động vĩnh viễn.
Mất khả năng lao động tạm thời: Là trạng thái người lao động phải ngừng
việc trong một thời gian nhất định, sau khi điều trị sức khỏe phục hồi như ban
đầu và quay trở lại làm việc.
Mất khả năng lao động vĩnh viễn : Là trạng thái người lao động phải
ngừng việc vĩnh viễn, măc dù được điều trị phẫu thuật nhưng sức khỏe vẫn
không thể được phục hồi lại như cũ và không thể trở lại làm việc. Trường hợp
này được xác định thông qua giám định y khoa và được lượng hóa bằng một tỷ
lệ phần trăm suy giảm sức khỏe.
Chi phí y tế: Là tất cả các khoản chi phí phát sinh liên quan đến người
bệnh bao gồm ba loại sau: Những chi phí phát sinh trực tiếp tại các bệnh viện và
cơ sở điều trị; Những chi phí chuyển viện đưa đón bệnh nhân; Chi phí chăm sóc
nuôi dưỡng bệnh nhân sau khi điều trị.
Bệnh viện: Là cơ sở khám chữa bệnh được nhà nước công nhận mà ở đó
có khả năng và phương tiện chuẩn đoán, điều trị và phẫu thuật, có điều kiện
điều trị nội trú và có phiếu theo dõi sức khỏe hàng ngày cho bệnh nhân.
1.1.3. Các loại hình bảo hiểm con người phi nhân thọ
Tùy theo từng tiêu chí mà có thể chia bảo hiểm con người phi nhân thọ
thành các loại khác nhau. Nếu theo tính chất của rủi ro thì có thể chia sản phẩm
bảo hiểm con người phi nhân thọ thành ba loại là:
Bảo hiểm tai nạn: Là loại hình bảo hiểm khi một tai nạn bất ngờ xảy ra
làm người được bảo hiểm tử vong hoặc thương tật thân thể, người bảo hiểm sẽ
thanh toán cho người thụ hưởng các khoản tiền theo điều khoản của hợp đồng.
Các nghiệp vụ bảo hiểm thuộc loại này như: Bảo hiểm tai nạn con người 24/24,
bảo hiểm tai nạn thuyền viên…

Bảo hiểm sức khỏe: Có mục đích thanh toán các khoản trợ cấp chi phí y tế
cho người được bảo hiểm trong các trường hợp bị ốm đau, bệnh tật, tai nạn .. .
phải vào viện điều trị và phẫu thuật hoặc bị chết do bệnh tật thuộc phạm vi bảo
hiểm. Các nghiệp vụ bảo hiểm thuộc loại này như: Bảo hiểm trợ cấp nằm viện
phẫu thuật…
Loại thứ ba là loại hình bảo hiểm kết hợp: Loại bảo hiểm này sẽ thanh
toán một khoản tiền khi người được bảo hiểm bị thương tật hoặc tử vong do tai
nạn phải nằm viện và/hoặc phẫu thuật hoặc tử vong do ốm đau bệnh tật.
Kết hợp các tiêu thức và để thuận lợi cho khách hàng thì có thể chia bảo
hiểm con người phi nhân thọ thành các loại sau đây: Bảo hiểm tai nạn con
người; Bảo hiểm chi phí y tế; bảo hiểm sinh mạng và kết hợp con người; Bảo
hiểm học sinh, bảo hiểm du lịch.
1.2. Nội dung một số nghiệp vụ bảo hiểm con người cơ bản
1.2.1. Bảo hiểm tai nạn 24/24
Là nghiệp vụ bảo hiểm mà công ty bảo hiểm sẽ chi trả số tiền bảo hiểm
cho người được bảo hiểm (hay người đươc hưởng quyền lợi bảo hiểm) khi
người bảo hiểm bị tai nạn thuộc phạm vi bảo hiểm, ngược lại thì người được
bảo hiểm hoặc người tham gia bảo hiểm phải nộp phí bảo hiểm khi họ ký kết
hợp đồng bảo hiểm.
Mục đích của nghiệp vụ này là: Góp phần ổn định cuộc sống cho chính
người bị tai nạn và gia đình họ đặc biệt là đối với những người chưa tham gia
loại hình bảo hiểm nào hoặc đã tham gia nhưng được chi trả hoặc trợ cấp quá ít.
Hơn nữa còn tạo điều kiện thuận lợi và cơ hội cho những người lao động làm ở
những ngành nghề thường xảy ra tai nạn được tham gia bảo hiểm.
Đối tượng tham gia: Thường bao gồm tất cả những người trong độ tuổi từ
18 đến 60 tuổi. Công ty bảo hiểm sẽ không chấp nhận những người bị bệnh thần