<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Bài văn mẫulớp 9:</b>

<b>Phân tích khổ thơ thứ ba trong bài Viếng lăng Bác của Viễn Phương</b>

<b>Phân tích khổ thơ thứ ba trong bài Viếng lăng Bác - Mẫu 1</b>

Khổ thơ thứ ba là những cảm xúc của tác giả khi vào trong lăng, đứng trước di hài
Bác. Bao tình cảm ấp ủ bấy lâu, nên khi bắt gặp bóng dáng thân yêu của Bác là
trào dâng thổn thức.

Khổ thơ thứ ba là những cảm xúc của tác giả khi vào trong lăng, đứng trước di hài
Bác. Bao tình cảm ấp ủ bấy lâu, nên khi bắt gặp bóng dáng thân yêu của Bác là
trào dâng thổn thức. Hình ảnh Bác nằm trong lăng được diễn tả rất xúc động qua
hai câu thơ:

<i>Bác nằm trong lăng giấc ngủ bình yên</i>
<i>Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<i>Suốt cuộc đời Bác có ngủ ngon đâu</i>
<i>Nay Bác ngủ chúng con canh giấc ngủ</i>
<i>(Chúng cháu canh giấc Bác ngủ, Bác Hồ ơi)</i>

“Vầng trăng sáng dịu hiền” là ánh sáng của tình thương mến, nâng niu, vầng trăng
ấy như ru Bác ngủ. Giấc ngủ của Bác là giấc ngủ trong tình thương yêu. Nhà thơ
Phạm Ngọc Cảnh cũng đã viết:

<i>Trong lăng Bác vừa chợp nghỉ</i>
<i>Như sau mỗi việc làm.</i>

<i>Trăng ơi trăng biết thế</i>
<i>Nên trăng bước nhẹ nhàng.</i>

<i>(Trăng lên)</i>

Hình ảnh vầng trăng dịu hiền cũng gợi nghĩ đến tâm hồn cao đẹp, sáng trong của
Bác và những vần thơ tràn ngập ánh trăng của Người.

Đến đây, cảm xúc ngưỡng mộ như lắng xuống nhường chỗ cho nỗi xót đau khơng
thể kìm nén:

<i>Vẫn biết trời xanh là mãi mãi</i>
<i>Mà sao nghe nhói ở trong tim!</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

trong tim”. Đó là nỗi đau vơ hạn, là lịng thương xót rất thật, khơng lí do nào
khy khỏa được. Đó là tình cảm của đứa con về muộn bên di hài người cha.

<b>Phân tích khổ thơ thứ ba trong bài Viếng lăng Bác - Mẫu 2</b>

Bác Hồ là vị lãnh tụ vĩ đại, vị cha già đáng kính của cả dân tộc Việt Nam. Vì thế,
sự ra đi của Bác là một sự mất mát to lớn của toàn thể dân tộc. Đã có rất nhiều vần
thơ thể hiện lịng nhớ thương của những người con Việt Nam đối với Bác. Tuy là
một bài thơ ra đời khá muộn, nhưng "Viếng lăng Bác" của Viễn Phương vẫn để lại
trong lòng người đọc những cảm xúc sâu lắng, bởi đó là tình cảm của một người
con miền Nam lần đầu được gặp Bác. Toàn bài thơ là một lời tâm sự thiết tha, là
nỗi lịng thành kính và tha thiết của một người con miền Nam đối với Bác Hồ. Nhà
thơ thể hiện tình cảm thiết tha của một người con miền Nam rõ rệt nhất ở trong
khổ 3:

<i>Bác nằm trong giấc ngủ bình yên</i>
<i>Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền</i>

<i>Vẫn biết trời xanh là mãi mãi</i>
<i>Mà sao nghe nhói ở trong tim</i>

Bài thơ khơng những chỉ thể hiện dịng cảm xúc trào dâng của nhà thơ mà cịn thể
hiện hình tượng lãnh tụ Hồ Chí Minh bằng những hình ảnh vừa quen thuộc, vừa
giàu sức khái quát, vừa lung linh gợi cảm. Bằng cảm xúc chân thực và ngôn ngữ
thơ gợi cảm, Viễn Phương đã nói hộ chúng ta một chân lý: Bác Hồ vĩ đại sống mãi
trong lòng nhân dân ta.

Khổ thơ thứ ba tiếp tục diễn tả trình tự vào lăng của dòng người nhưng khoảnh
khắc bây giờ là tác giả được đứng chiêm ngưỡng Bác trong lăng. Cảm xúc dồn
nén, chất chứa thương yêu đem lại sự lắng sâu về vẻ đẹp tâm hồn Bác. Ở trên, Bác
được so sánh với "mặt trời" thì ở khổ này Bác lại được đặt vào ánh sáng "vầng
trăng".

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Thực ra, vầng trăng này là một liên tưởng sáng tạo của Viễn Phương, bởi lẽ trong
lăng nhưng tâm hồn Bác ln có vầng trăng tri kỷ. Tâm hồn Bác là tâm hồn thi
nhân, trăng từng làm bạn với Người trong bao bài thơ khi bị giam cầm, lúc đi
kháng chiến... nên giờ đây khi Người vào "giấc ngủ bình yên" thì dường như trăng
lại toả sáng cốt cách thi nhân của Bác. Tốt lên từ khn mặt Bác là vẻ đẹp mà tác
giả cảm nhận như giấc ngủ bình yên, giấc ngủ của con người thanh thản vì đã làm
trịn sứ mệnh với dân tộc, hoàn thành sự nghiệp cách mạng của mình. Nhà thơ sử
dụng biện pháp nói giảm nói tránh khơng chỉ để giảm nhẹ nỗi đau trong lịng
những người con Việt Nam, mà còn để ca ngợi sự ra đi nhẹ nhàng mà thanh thản
của Bác. Không gian trong lăng Bác ngời sáng một ánh sáng dịu hiền, như ánh
sáng của vầng trăng, người bạn tri kỷ của Bác. Câu thơ gợi cảm giác nghiêm trang,
đến lúc đó mới cảm thấy nỗi đau mất mát.

Trong khoảnh khắc thiêng liêng bên cạnh Bác, một cảm giác đau xót bất chợt trỗi
dậy trong lòng nhà thơ:

<i>"Vẫn biết trời xanh là mãi mãi</i>
<i>Mà sao nghe nhói ở trong tim"</i>

Tác giả nghĩ về "trời xanh" cũng có nghĩa là nghĩ đến thời điểm đất nước thanh
bình, nhưng cũng là cách ẩn dụ nói về con người Bác đã hoà nhập vào vũ trụ vĩnh
hằng. "Trời xanh" là hình ảnh ẩn dụ ngợi ca lối sống đẹp của Bác. Hai dòng thơ
cho thấy rõ sự đối lập trong suy nghĩ và tình cảm. Nhà thơ và mọi người vẫn biết
rằng Bác vẫn sống mãi trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, nhưng sự ra đi của Bác
vẫn là một mất mát to lớn cho mọi người và đất nước Việt Nam. Nỗi đau quá lớn,
vì vậy mà mọi lập luận đều trở nên vơ nghĩa.Ý thơ này giống như câu thơ của một
cao tăng Nhật Bản là thiền sư Ryokê Osini từng viết:

<i>Trời xanh đón người cứu nước về</i>
<i>Đau lịng chúng sinh trên đường mê</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Nỗi đau là có thật, xuất phát từ sâu thẳm trái tim của đứa con miền Nam ra thăm
Bác ngày đất nước đã hoàn toàn thống nhất. Đây là lần đầu tiên Viễn Phương
được gặp Bác. Trong suốt những năm đất nước bị chia cắt, nhân dân miền Nam
quyết tâm chiến đấu, ai cũng mong có lúc:

<i>"Miền Nam chiến thắng mơ ngày hội</i>
<i>Đón Bác vào thăm thấy Bác cười"</i>

Nhưng, niềm mong ước ấy không bao giờ thành hiện thực. Bác đã ra đi khi chưa
thực hiện được niềm mong ước cuối cùng là vào Nam gặp mặt đồng bào, những
người con vẫn ngày đêm mong nhớ được gặp mặt Bác.

<i>"Bác nhớ miền Nam nỗi nhớ nhà</i>
<i>Miền Nam mong Bác nỗi mong cha"</i>

Vì vậy, sự ra đi của Bác là một mất mát to lớn khơng gì bù đắp được đối với một
người con Nam Bộ như Viễn Phương. Ngày hội non sông không chứng kiến nụ
cười của Bác rạng rỡ,.

Khổ thơ giàu chất trữ tình đằm thắm, thiết tha. Với giọng điệu và những hình ảnh
ẩn dụ giàu tính biểu cảm đã thể hiện tình cảm chân thành, thiết tha, sâu sắc của
nhà thơ và đồng bào miền Nam đối với Bác Hồ, vị lãnh tụ muôn vàn kính yêu của
dân tộc. Bác tuy đã đi xa nhưng những phẩm chất cao đẹp, sự cống hiến to lớn,
cao cả và sự nghiệp cách mạng vĩ đại của Bác sẽ luôn sống trong hàng triệu trái
tim của những người con đất Việt.

<b>Phân tích khổ thơ thứ ba trong bài Viếng lăng Bác - Mẫu 3</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Khi hòa vào dòng người cùng nhau vào viếng lăng Bác, khi nhìn thấy Bác nằm
ngủ ngon thì cảm xúc của nhà thơ lại được đẩy lên cao, niềm cảm xúc đó được thể
hiện rõ trong khổ 3 của bài thơ “viếng lăng Bác” của Viễn Phương:

<i>“Bác nằm trong giấc ngủ bình yên</i>
<i>Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền”</i>

Viễn Phương nhìn thấy Bác và miêu tả bằng phép nói giảm, nói tránh. Câu thơ nói
lên sự bình n, thanh thản của Bác Hồ trong giấc ngủ ngàn thu, phải là một người
sống có ích, hy sinh cho nước, cho dân, vì thế đến phút cuối người ra đi mà không
hề ân hận, tiếc nuối. Vì thế dù đã về cõi vĩnh hằng, người say giấc ngủ ngàn thu
mà chúng ta vẫn thấy được sự bình yên, thư thái, thanh thản. Bác vẫn chỉ “ngủ”
mà thơi, ý nói là Bác vẫn cịn sống mãi cùng chúng ta.

Nhìn vào giấc ngủ của Bác mà ta có thể liên tưởng tới một vầng ánh sáng dịu dàng
bao phủ quanh nơi Bác nằm, vầng sáng ấy giúp nhà thơ liên tưởng tới vầng trăng.

Vầng trăng vốn là người bạn tâm giao của Bác, trong suốt cuộc đời của mình, bác
đã nhiều lần trị chuyện, tâm sự và làm thơ cùng với và về trăng, trăng là hình ảnh
dịu nhẹ, thanh tịnh. Những vần thơ đẹp của Bác về vầng trăng vẫn nói cho chúng
ta về tình yêu thiên nhiên, về tâm hồn thi sĩ, về niềm lạc quan, yêu đời, vui sống
của Bác. Và khi Viễn Phương nhắc tới hình ảnh “vầng trăng” đã cho ta liên tưởng
tới tâm hồn cao đẹp, lãng mạn và trong sáng của Bác Hồ.

Nhìn thấy Bác nỗi đau của nhà thơ khơng thể nào kìm nén:
<i>“Vẫn biết trời xanh là mãi mãi</i>
<i>Mà sao nghe nhói ở trong tim.”</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

chúng ta ai cũng biết rằng Bác đã mất những hình ảnh của Bác vẫn sống mãi tro
ng trái tim dân tộc Việt Nam, Bác vẫn luôn luôn song hành và dõi theo từng bước
đi của dân tộc. Thế nhưng nhận thức là như vậy nhưng trái tim vẫn có lý lẽ riêng
của nó, trái tim của nhà thơ vẫn nhói đau, “nhói” là sự biểu cảm như nỗi đau xót
đến xé lịng của tác giả.

Tác giả sử dụng từ ngữ biểu cảm, phép đối lập giữa lý trí và cảm xúc thể hiện một
cách trực tiếp nỗi đau xót, niềm tiếc thương của nhà thơ, nỗi đau ấy bất chấp cả
nhận thức của lý trí, của con tim và tưởng rằng dường như có thể xoa dịu được
nhưng thật sự nó vẫn đau, nỗi đau khơng thể nào kìm nén được.

Giáo sử Trần Đình Sử cũng đã cảm nhận rất hay về hai câu thơ trên: “dù biết Bác
vẫn sống vĩnh hằng như trời xanh, thì cũng khơng che giấu được sự thật mất mát,
đau nhói con tim. Câu thơ nghe như một tiếng khóc nghẹn ngào”

</div>

<!--links-->