<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Đề bài: Phân tích nhân vật Bá Kiến trong truyện ngắn Chí Phèo của Nam</b>
<b>Cao Ngữ văn 11</b>

<b>Dàn ý </b>

<b>A/ Mở bài: Giới thiệu nhà văn Nam Cao và truyện ngắn Chí Phèo</b>
<b>B/ Thân bài</b>

– Nam Cao phác họa chân dung của giai cấp bóc lột một cách đầy đủ nhất so
với các nhà văn đương thời. Bá Kiến được đặt vào một vị trí trang trọng trong
xã hội, khi nhà văn phác họa nên lai lịch của một kẻ già đời trong nghề bóc lột:
gia đình bốn đời làm tổng lý, bản thân Bá Kiến từng là lý trưởng, chánh tổng;
cha truyền con nối trong thủ đoạn đè đầu cưỡi cổ người khác. Uy quyền của Bá
Kiến khơng phải chỉ bó hẹp trong phạm vi của một làng, mà “cụ Bá” là “bá hộ,
tiên chỉ, chánh hội đồng kì hào, huyện hào, Bắc Kì nhân dân đại biểu” – đại
biểu cho cả một bộ máy thống trị tay sai thực dân. Một nhân vật như thế, không
thể là một kẻ hợm hĩnh và ngu dốt như Nghị Quế (“Tắt đèn” – Ngơ Tất Tố) hay
chỉ có tàn bạo và tham lam như Nghị Lai (“Bước đường cùng” – Nguyễn Công
Hoan).

– Nam Cao đã phác họa bản chất Bá Kiến bằng những chi tiết khó quên từ bên
ngồi đến bên trong:

+ Cụ Bá có tiếng qt “rất sạng” để “nắn gân người khác”, có kiểu cười Tào
Tháo giòn giã và “bản thân cụ cũng tự hào hơn đời ở cái tiếng ấy”.

+ Bên trong vẻ sang trọng là một con quỷ dâm ơ, có tới bốn bà vợ mà còn đi
cướp vợ người – khi còn làm lý trưởng đã không bỏ lỡ cơ hội ve vãn vợ Binh
Chức.

+ Nhưng điều nguy hiểm nhất ở Bá Kiến là tội ác đã được hắn nâng lên thành

một nghệ thuật cai trị kẻ khác: “mềm nắn, rắn buông”, “dùng thằng đầu bị trị
thằng đầu bị”, “nắm lấy đứa có tóc”, đặc biệt là những thủ đoạn rất nham
hiểm: “Hãy vứt người ta xuống sơng rồi hãy vớt nó lên để nó đền ơn, hãy đập
bàn đập ghế địi cho được năm đồng, nhưng được rồi hãy vất trả lại năm hào vì
“thương anh túng quá”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Đáng sợ nhất là chính những nạn nhân của Bá Kiến lại bị hắn biến thành những
công cụ đắc lực của tội ác: Năm Thọ, Binh Chức – với bản tính lưu manh và
đỉnh điểm là Chí Phèo – đã thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại.

– Để Chí Phèo đến nhà Bá Kiến vào chính giờ phút “cụ Bá” đan ghen với lũ
trai trẻ vì “bà Tư phốp pháp, hai má hây hây…” và cụ đang có ý định “bỏ tù hết
mấy thằng trai trẻ”, đoạn văn quả có thể làm chúng ta bật cười vì sự ghen tng
của một ông lão đã ngoài sáu mươi, nhưng ta bỗng giật mình vì chứng tích của
sự ghen tng đáng buồn cười ấy bỗng hiện ra: một thằng điên, một thằng say,
một con quỷ dữ của làng Vũ Đại, sẵn sàng đâm chém bất cứ ai – ngày xưa nó
cũng là một thằng trai trẻ…

<b>C/ Kết bài</b>

Tình huống tất yếu phải xảy đến đã được Nam Cao dày công chuẩn bị cho nhân
vật của mình. Khi sự thâm hiểm và tàn bạo đã bị bóc trần, khi những tiếng cười
và tiếng quát rất sang của cụ Bá khơng cịn nắn gân người khác như mọi khi
được nữa, đó cũng là khoảnh khắc thức tỉnh lương tri của một con người. Chí
Phèo trong cơn say có những hành động thật đáng sở. Nhưng có một điều, tiếng
nói vang lên “dõng dạc” lại là của một con người hoàn toàn tỉnh táo, của một
anh Chí đang địi lại quyền “làm người lương thiện” đã bị bọn cường hào như
Bá Kiến tước đoạt. Sự thật được nói lên khiến Bá Kiến phải run sợ, “dịu dọng”
để lảng tránh. Mặt nạ rơi xuống, Bá Kiến hiện nguyên hình là con quỷ dữ nham
hiểu và hèn nhát đang cố trốn chạy sự trừng phạt của lương tri thức tỉnh. Nam

Cao đã để cho Chí trong giờ phút ấy cất lên những lời đau đớn: “Ai cho tao
lương thiện? Làm thế nào để mất những vết mảnh chai trên mặt này?”. Đó là
nỗi đau đớn của một người đã bị chặn mất nẻo về với thế giới thân thuộc của
Con Người, bởi những định kiến khắt khe của xã hội. Muốn trở về, Chí “chỉ
cịn một cách” là giết chết con quỷ dữ trong chính anh. Giờ phút Chí vung dao
lên kết liễu đời Bá Kiến là hành động tất yếu phải xảy ra, sau đó chính anh phải
tự sát đã là một câu trả lời của Nam Cao giải đáp rõ nguyên nhân bi kịch của
người nông dân nghèo trong xã cũ – sự bế tắc, quẩn quanh vẫn đè nặng lên
cuộc sống của họ.

<b> Bài làm </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Vũ Đại chính là Bá Kiến. Qua nhân vật này, bộ mặt xấu xa tàn bạo của bọn
cường hào, địa chủ bị phơi bày rất rõ nét.

Không giống một số nhân vật địa chủ trong những tác phẩm khác của Nam
Cao, ở Chí Phèo, Bá Kiến hiện lên với tư cách là một nhân vật điển hình hồn
chỉnh. Khi xây dựng nhân vật địa chủ nghị Quế keo kiệt, thô lỗ; Ngô Tất Tố đã
miêu tả khá tỉ mỉ gia cảnh, rồi kể đến những hành động và ngôn ngữ của hắn
trong Tắt đèn. Nhưng đối với Bá Kiến, nhà văn Nam Cao không hề tả diện
mạo, chỉ nói đến tiếng quát “rất sang” và “cái cười Tào Tháo” mà y vẫn tự phụ
hơn đời. Chỉ đơn sơ vài chi tiết nhưng ông đã tạo cho Bá Kiến một bề ngoài
khá độc đáo, khiến người đọc khó quên. Tuy vậy, nhân vật này trở thành sống
động cơ bản còn do tài miêu tả nội tâm sắc sảo, chân thật của tác giả.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

để về uống thuốc..”. Chỉ cần Chí Phèo ngồi lên, Bá Kiến biết là đã thắng. Tuy
vậy, cụ vẫn quát mắng lí Cường, sau khi đã “đưa mắt nháy con một cái”.

Với cách cư xử của lão, chứng tỏ bá Kiến đã đi guốc vào bụng dạ Chí Phèo lúc
này: ưa phỉnh nịnh, ham cái lợi trước mắt… Rốt cuộc, Bá Kiến “khơn róc đời”

đã đạt được cả hai mục đích: vừa tạm dập tắt ngọn lửa hờn căm trong con
người Chí Phèo, vừa chuẩn bị biến Chí Phèo thành tay sai lợi hại. Trong mọi
tình huống tên cường hào này đều hiện rõ cái bản chất xảo quyệt lọc lõi , nó
được thể hiện một cách rất sinh động. Già đời đục khoét, đè đầu cưỡi cổ nông
dân, cụ Bá đã đúc rút được nhiều kinh nghiệm phong phú, trong “cái nghề làm
việc quan”. Phải biết “thế nào là mềm nắn rắn buông”. Hãy ngấm ngầm đẩy
người ta xuống sơng, nhưng rồi lại dắt nó lên để nó đền ơn. Hãy đập bàn đập
ghế đòi cho được năm đồng, nhưng được rồi thì vứt trả lại năm hào, “vi thương
anh túng q!”. Cụ có khơng ít thủ đoạn thâm hiểm “trị khơng được thì cụ
dùng”. “Cụ nghĩ bụng: cũng phải có những thằng đầu bị chứ? Khơng có những
thằng đầu bị. thì lấy ai trị những thằng đầu bị?”. Cái nham hiểm ghê tởm của
nhân vật này là ở chỗ tìm cách cho lũ đàn em, hoặc đám dân làng “sinh
chuyện”- tức là đốt phá, chém giết lẫn nhau, để lão “có dịp mà ăn!”

Bá Kiến đã vận dụng triệt để những kinh nghiệm đó để biến Chí Phèo – một
thanh niên chất phác, tự trọng và khỏe mạnh thành “con quỷ dữ làng Vũ Đại”,
sẵn sàng theo lệnh hắn để đi đâm chém, rồi phải kết liễu cuộc đời mình một
cách thảm khốc. Rõ ràng, bi kịch của Chí Phèo đã góp phần quan trọng hồn
thiện chân dung gian hùng của Bá Kiến.

Bên cạnh việc khắc họa sinh động sâu sắc bản chất lọc lõi, xảo quyệt. Nhà văn
Nam Cao đã vạch trần nhân cách bỉ ổi của “tiên chỉ làng Vũ Đại” trong những
mối quan hệ kín đáo. Và tác giả tài năng là ở chỗ: khi cần đặc tả sự lợi dụng đê
tiện và thói dâm ô vô độ của tên cường hào này, ông đã bỏ qua nhiều chi tiết rất
phong phú, rất cụ thể và sinh động của nguyên mẫu. Lý Bính ở làng Đại
Hoàng. Ngay cái việc gỡ gạc của cụ lý đối với người đàn bà vắng chồng và có
tiền, lẫn máu ghen tuông của hắn cũng chỉ được lướt qua. Tác giả để có mấy
dịng tả ý nghĩ cụ Bá về người vợ trẻ và đẹp… nhưng vẫn đủ sức khắc sâu
trong người đọc một nhân cách bỉ ổi và thảm hại.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

trong văn học. Điều đó giải thích vì sao hắn ln được chúng ta nhắc đến, khi
cần ám chỉ một kẻ có quyền lực, gian hùng và nham hiểm.

Bằng nhân vật Bá Kiến, nhà văn Nam Cao đã ghi nhận những thành công mới
mẻ trong việc xây dựng nhân vật. Điều này chứng tỏ sự tiến bộ đáng kể của
ơng nói riêng, phương pháp sáng tác hiện thực ở giai đoạn 1939 – 1945 nói
chung.

<b>Bài làm 2</b>

Trong truyện ngắn "Chí Phèo", Nam Cao đã tái hiện lại hình ảnh thu nhỏ của
nơng thơn Việt Nam trước cách mạng qua bức tranh làng Vũ Đại. Bức tranh
hiện thực ấy không chỉ khắc họa người nông dân hiền lành bị lưu manh, tha
hóa mà cịn nổi bật lên những con người thuộc tầng lớp thống trị tàn ác, tiêu
biểu là nhân vật bá Kiến. Bên cạnh hai nhân vật Chí Phèo và thị Nở, nhân vật
bá Kiến cũng để lại trong lòng bạn đọc những ấn tượng riêng biệt.

Tác phẩm "Chí Phèo" được Nam Cao sáng tác năm 1941 với nhan đề là "Cái lò
gạch cũ", đến năm 1946, khi in trong tập "Luống cày" tác giả lấy tên nhân vật
chính để đặt lại tên cho tác phẩm. "Chí Phèo" là lời tố cáo xã hội thực dân nửa
phong kiến đã đẩy con người đến bờ vực thẳm, khơng cịn một con đường sống
để quay về với bản chất lương thiện. Đồng thời, truyện ngắn này cũng là lời tố
cáo sự xảo quyệt, gian manh của tầng lớp thống trị.

Bá Kiến là nhân vật điển hình cho giai cấp thống trị ở xã hội nông thôn Việt
Nam trước cách mạng. Cụ bá xuất thân trong một gia đình có truyền thống làm
lí trưởng, chánh tổng. Chính cụ cũng làm từ chức lý trưởng, chánh tổng rồi đến
chức "bá hộ tiên chỉ làng Vũ Đại, Chánh Hội đồng kỳ hào, huyện hào, Bắc kỳ
nhân dân đại biểu, khét tiếng đến cả trong hàng huyện". "Thử hỏi đã có mặt
nào trong cái làng hơn hai nghìn suất đinh này làm được thế"?

Uy quyền của cụ bá khiến dân lành và bọn lưu manh ai cũng nể sợ. Ngay cả
Chí Phèo, khi đến nhà bá Kiến địi món nợ máu cũng có suy nghĩ "dại gì mà
vào miệng cọp". Bản chất của con người bá Kiến thể hiện qua các thủ đoạn trị
dân. Thứ nhất cụ sợ kẻ anh hùng, thứ hai sợ kẻ "cố cùng liều thân".

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

kẻ trọc đầu". "Cụ nghĩ bụng cũng phải có những thằng đầu bị chứ? Khơng có
những thằng đầu bị thì lấy ai mà trị những thằng đầu bị"?

Những chính sách cai trị ấy đã bộc lộ bá Kiến là một kẻ nham hiểm, gian hùng,
thâm độc. Làng Vũ Đại được ví như mảnh đất "quần ngư tranh thực", các phe
cánh đối đầu nhau và cụ lấn át được những vây cánh khác bởi cụ biết "thu dụng
những thằng bạt mạng khơng sợ chết và khơng sợ đi tù" vì chúng là "những
thằng được việc".

Đó cịn là một kẻ ném đá giấu tay khi ngấm ngầm đẩy người ta xuống sơng sau
đó kéo người ta lên để chờ đợi sự hàm ơn. Cụ "đập bàn đập ghế đòi cho được
năm đồng, nhưng được rồi thì lại vất trả lại năm hào vì thương anh túng quá".

Năm Thọ là tên là một thằng đầu bị "kình nhau" với bá Kiến ra mặt nhưng cụ
bá chưa có chưa có dịp để trị hắn. Nhân việc hắn can dự vào một vụ cướp bị
bắt giam bá Kiến ngấm ngầm vận động cho vào tù. Bá Kiến vui vì đã nhổ được
cái đinh trong mắt.

Bá Kiến tàn ác và đểu cáng làm sao khi đẩy những người nông dân lương thiện
vào con đường tội lỗi. Từ một anh canh điền hiền lành, Chí Phèo bị đẩy vào tù
do cơn ghen vô cớ của bá Kiến. Sau khi ra tù, hắn trở thành tay sai đắc lực cho
cụ và trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại để đến khi muốn quay lại làm
người lương thiện chỉ cịn cách tự sát.

Bá Kiến vơ cùng ranh mãnh. Cụ bá đã giải quyết mọi chuyện êm đẹp khi Chí
Phèo đến nhà địi món nợ máu. Cụ giải tán dân làng đang xúm lại trước cổng
để tìm cách đối phó với tên cố cùng liều thân này. Cụ hỏi thăm Chí "về bao
giờ", sao khơng vào cụ chơi và dỗ dành ngon ngọt rằng Chí và lí Cường có họ
với nhau để Chí Phèo "ngi ngi" rồi biến hắn trở thành tay sai cho mình.

Chỉ với những lời dụ dỗ đó và cho Chí Phèo ít tiền uống rượu mà bá Kiến có
một tay sai ngoan ngỗn lại rất được việc. Bá Kiến sai Chí đi địi tiền đội Tảo
vì nếu hắn trị được đội Tảo thì tốt và nếu hắn "bị đội Tảo trị thì cụ cũng chẳng
thiệt gì" vì đằng nào thì cụ cũng là người được lợi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

thằng trai trẻ đi ở tù" khi nghĩ về bà tư rồi ghen bóng gió. Bà ta "đĩ lắm", gần
40 tuổi rồi mà trơng vẫn cịn trẻ và "phây phây", lại đa tình.

Tiếng cười nhạt nhưng giòn giã của bá Kiến thể hiện một con người đểu cáng
và thủ đoạn. "Người ta bảo cụ hơn người cũng bởi cái cười" quả không sai.
Đây chính là nét riêng của bá Kiến. Nếu khơng phải con người thủ đoạn thì cụ
bá khơng có những địn trị dân thâm hiểm đến vậy. Nếu là một con người chân
chính thì bá Kiến đã khơng có thói dâm ô và đẩy người khác vào con đường tội
lỗi.

Cuối cùng, bá Kiến cũng phải trả giá cho những hành động của mình. Một kẻ
"khơn róc đời" như cụ bá lại bị tên tay sai Chí Phèo dùng dao chém túi bụi.
Nhưng nhân dân vẫn cịn lo sợ vì quy luật "Tre già măng mọc, thằng ấy chết
còn thằng khác". Bá Kiến chết đi nhưng vẫn còn những kẻ thống trị khác và
cuộc sống của nhân dân vẫn lầm than, khổ cực. Cái chết của bá Kiến cũng
khơng làm cho Chí Phèo, Binh Chức, Năm Thọ quay trở về con đường lương
thiện.

Có thể thấy bá Kiến mang tính chất điển hình cho giai cấp thống trị ở làng quê

Việt Nam trước cách mạng. Đồng thời, nhân vật cũng có những nét riêng biệt,
không giống các cường hào khác. Nhà văn Nam Cao khơng chú trọng việc
miêu tả ngoại hình nhân vật nhưng thông qua những chi tiết, việc làm của bá
Kiến ta có thể thấy rõ được tính cách nhân vật.

Nghệ thuật khắc họa nhân vật của tác giả đã đạt đến đỉnh cao. Vì thế mà nhà
văn Lê Đình Kỵ đã đưa ra nhận định: "Trong văn xuôi trước cách mạng, chưa
có ai có được ngịi bút sắc sảo, gân guốc soi mói như của Nam Cao". Qua nhân
vật bá Kiến, Nam Cao đã lên tiếng tố cáo sự tàn bạo, hà khắc của tầng lớp
thống trị.

Bên cạnh đó nhà văn cũng lên tiếng địi quyền sống, quyền được làm người
lương thiện của nhân dân. Những điều đó đã góp phần tạo nên giá trị nhân đạo
sâu sắc cho tác phẩm. Nhắc đến giai cấp thống trị ở làng quê Việt Nam chúng
ta không chỉ nhắc đến Nghị Hách, Nghị Quế mà còn nhắc đến bá Kiến - một
con người mưu mô, xảo quyệt, nham hiểm, tàn ác và ranh mãnh.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

Là một nhà văn trung thành của chủ nghĩa hiện thực, Nam Cao không chỉ cho
thấy số phận khốn khổ, bất hạnh của người nông dân trong xã hội thực dân nửa
phong kiến mà con vạch trần bộ mặt của giai cấp thống trị. Bá Kiến chính là
nhân vật điển hình cho sự độc ác, tàn bạo của bọn thống trị đương thời.

Nhà Bá Kiến vốn bốn đời làm tổng lí. Hắn leo lên đỉnh cao của danh vọng, giữ
những chức vụ quan trọng : Tiên chỉ làng Vũ Đại, chánh hội đồng kì hào, Bắc
Kì nhân dân đại biểu. Phe cánh của hắn ln dày đặc. Hắn là kẻ đối nghịch với
quần chúng nhân dân, người dân vừa sợ uy quyền của hắn nhưng đồng thời
cũng vừa căm ghét sự độc ác bất nhân của Bá Kiến.

Trước hết, là một con quỷ dâm ô, hắn ta đã có bốn bà vợ nhưng vẫn sẵn sàng đi
cướp vợ của người khác. Khi hắn còn đang đương chức lí trưởng hắn khơng bỏ

qua cơ hội ve vãn vợ Binh Chức. Những người trai trẻ luôn làm lão điên lên, vì
bản thân đã già quá, mà các bà vợ thì vẫn cứ trẻ phây phây. Chính điều đó, đã
khiến lão đẩy nhiều người lương thiện vào cảnh tha hóa.

Bá Kiến cịn là kẻ độc ác, bất nhân. Chí Phèo vốn là người nơng dân lương
thiện, làm th cho gia đình Bá Kiến. Là một người nơng dân khỏe mạnh,
chăm làm nhưng khi làm việc ở nhà Bá Kiến, Chí Phèo bị bà ba dụ dỗ và khiến
Bá Kiến nổi giận.

Ơng ta nổi giận vì Chí dám vụng trộm với bà bà, nhưng ơng ta cịn giận dữ hơn
khi cảm thấy mình kém cỏi, già nua hơn so với Chí, Chính điều ấy đã khiến lão
ta đưa đến một quyết định vô cùng khủng khiếp: chỉ muốn tất cả những thằng
trai trẻ đều đi ở tù ».

Hắn đã hủy hoại cuộc đời cả một con người: Tống Chí Phèo vào nhà tù thực
dân. Sau bảy tám năm đi ở tù về, Chí Phèo đã thực sự bị tha hóa cả về nhân
hình và nhân tính đúng như ý muốn của Bá Kiến.

Khơng chỉ vậy hắn cịn là kẻ hết sức khơn khéo, nham hiểm. Chí Phèo đi tù trở
về thường xuyên đến nhà Bá Kiến ăn vạ. Là là kẻ lọc lõi, nhìn thấy cảnh hun
náo, Chí Phèo nằm dài, khơng nhúc nhích hắn ta đã hiểu ra ngay cơ sự. Bằng
sự giảo hoạt, hắn ta nhanh chóng tìm được cách ứng phó với Chí Phèo và đám
đơng xung quanh.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

về đi thơi chứ ! Có gì mà xúm lại như thế này. Dù người dân vẫn hết sức hào
hứng, muốn chứng kiến việc Bá Kiến giải quyết tên Chí Phèo cũng khơng thể
nán lại lâu hơn được nữa khi cụ Bá thét ra lửa đã đuổi khéo, khơng ai nói gì,
người ta lảng dần đi.

Như vậy, Bá Kiến đã giải quyết được hai vấn đề, lão thừa hiểu Chí Phèo lợi

dụng đám đơng để làm toáng lên, khi mọi người đã giải tán hết, hắn khơng cịn
ai để hung hăng, để dựa dẫm nữa lão mới quay sang tên Chí Phèo đang nằm
dưới đất. Hơn nữa, lão ta cũng biết với một kẻ đầu bò như Chí Phèo nếu làm
căng lên sẽ hỏng hết việc, bởi vậy phải sử dụng giọng điệu tha thiết, mềm
mỏng với hắn, nếu làm như vậy trước mặt dân làng sẽ mất hết cái uy của ông.
Bá Kiến quả là một kẻ khôn ngoan, xảo quyệt lão làng.

Quay lại với Chí Phèo, hắn dở giọng đường mật, nhẹ nhàng: anh Chí ơi ! Sao
anh lại làm ra thế ?. Rồi niềm nở mời Chí Phèo vào nhà uống nước, hỏi han
thân mật như Chí là bạn của hắn : Về bao giờ thế ? Sao không vào tôi chơi.
Không dừng lại ở đó, để làm cho Chí hồn tồn bị lừa phỉnh, qn đi mục đích
ban đầu hắn ta cịn nhận họ hàng với Chí ai chứ anh với nó cịn có họ kia đấy,
người ngồi biết.

Hai tiếng người ngồi, có họ chắc đã khiến Chí Phèo sung sướng, bởi bỗng
nhiên lại được trở nên cao quý khi có họ hàng với người làm quan to. Như vậy,
từng bước một Bá Kiến đã lừa được Chí Phèo vào bẫy của mình, và cuối cùng
hắn ta đã thắng.

Sự độc ác, nham hiểm của Bá Kiến còn đẩy lên một mức cao hơn với thủ đoạn
dùng người hết sức độc ác: trị khơng lợi thì cụ dùng, lão dùng những người
nơng dân bị bần cùng hóa thành những cơng cụ, tay sai đắc lực cho hắn. Sau
khi làm nguôi ngoai nỗi căm giận trong lịng Chí bằng những lời lẽ giảo hoạt,
Bá Kiến đã biến Chí Phèo thành tay sai đắc dụng của mình.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

Nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình cho bọn cường hào ác bác giam hiểm,
độc ác, lão khơng từ bất kì thủ đoạn nào để bóc lột người dân, hắn cịn mang
trong mình nét riêng khơng hịa lẫn với những kẻ khác đó là sự gian hùng,
nham hiểm, thủ đoạn. Ngôn ngữ nhân vật biến đổi linh hoạt, giúp bộc lộ tính
cách nhân vật.

Khi miêu tả Bá Kiến, Nam Cao không chỉ đơn thuần miêu tả ngoại hình mà cịn
khắc họa tâm địa nham hiểm của hắn: cụ cười nhạt nhưng giòn giã lắm, cụ hay
quát để thử dây thần kinh người khác,… Qua đó Nam Cao vừa giúp cho người
đọc có cái nhìn rõ nét, sắc sảo về nhân vật, vừa cho thấy tài năng miêu tả nhân
vật bậc thầy của ông.

Bằng bút pháp xây dựng nhân vật xuất sắc, Nam Cao đã xây dựng thành công
nhân vật Bá Kiến – kẻ đại diện cho giai cấp thống trị đương thời. Hắn ta là kẻ
gian ngoan, xảo quyệt, với những thủ đoạn bóc lột vô cùng thâm độc. Khắc họa
nhân vật Bá Kiến, Nam Cao cho thấy q trình đấu tranh khơng khoan nhượng
giữa nông dân và bọn cường hào, ác bá. Đồng thời cũng là lời phê phán, tố cáo
đanh thép xã hội thực dân nửa phong kiến đương thời của Nam Cao.

<b>Bài làm 4</b>

Trong mỗi truyện ngắn thơng thường đều có hai giới tuyến nhân vật rõ ràng.
Nếu như Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao là nhân vật chính
diện tiêu biểu cho những người nơng dân nghèo khổ bị áp bức bất công, bị đẩy
đến mức đường cùng thì Bá Kiến- nhân vật phản diện đại diện cho bọn địa chủ
phong kiến độc ác, tàn bạo và nham hiểm. Nam Cao khắc họa thành công nhân
vật Bá Kiến chỉ với vài nét đặc tả đã cho thấy bộ mặt xấu xa của hắn.

Nếu ai đã từng đọc tác phẩm “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố ắt hẳn không thể quên
tên Nghị Quế hách dịch, xảo trá lừa lọc mà nhà văn thể hiện qua chi tiết chị
Dậu đem cái Tí và đàn chó bán cho hắn. Khác với Ngô Tất Tố chỉ miêu tả Nghị
Quế về dáng điệu, tiếng nói và tài sản thì Nam Cao Khắc họa Bá Kiến hiện lên
với tư cách là một nhân vật điển hình hồn chỉnh khi đi sâu vào suy nghĩ, nội
tâm của hắn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

“tiếng cười giòn giã lắm”- tiếng cười Tào Tháo và tiếng quát “rất sang” cho
thấy uy quyền của vị chánh tổng.

Cụ bá khét tiếng là một người hách dịch, nham hiểm và độc ác dùng nhiều thủ
đoạn để buộc người khác phải cắm đất cắm nhà, xúi giục bọn lưu manh đến ức
hiếp dân nghèo. Đáng lẽ thân làm quan phụ mẫu người mang sứ mệnh chăm lo
cho đời sống nhân dân thì nay lại vơ vét tiền của, chèn ép dân đen.

Bá Kiến còn là một người biết xử lí khơn khéo được minh chứng qua cách hắn
đối xử với Chí Phèo trong cơn say. Khi mọi người trong nhà ngoài ngõ đang
xúm nhau lại để chứng kiến sự việc Chí rạch mặt ăn vạ sau cuộc ẩu đả với lí
Cường. Việc làm trước tiên của cụ “tiên chỉ làng Vũ Đại” là quát mấy “bà vợ
đang xưng xỉa chực tâng công với chồng” rồi đến bọn người làng ông dịu giọng
“Cả các ông các bà nữa về đi thơi chứ! Có gì mà xúm lại thế này?” chỉ bằng
từng đó lời mà “Khơng ai nói gì, người ta lảng dần đi”.

Những người nơng dân hiền lành ấy phần vì nể, vì sợ, vì lo cho sự n ổn của
mình mà khơng dám lơi thơi, thấy cụ là kính cẩn “lạy cụ”, “bẩm cụ” bấy giờ
bốn bà vợ của cụ lớn cũng đã phải vào thì họ cớ sao cịn dám ở lại, điều đó cho
thấy uy quyền uy thế của Bá Kiến ở làng Vũ Đại. Hắn khéo léo ứng biến khi
thấy “Chí Phèo bỗng nằm dài, khơng nhúc nhích, rên khẽ như gần chết” thì đã
hiểu cơ sự bởi kinh nghiệm của bấy nhiêu năm làm quan.

Hắn gọi một kẻ lưu manh bằng “anh” với cái giọng nhún nhường và thân mật
“Anh Chí ơi! Sao anh lại làm ra thế?” rồi từ từ đỡ Chí vào nhà dùng lời lẽ
đường mật để xoa dịu đi cơn bực tức, để con quỷ dữ được n phận trong anh.
Chí đứng lên để hắn dìu vào nhà hắn biết mình đã thắng. Chẳng biết có họ hàng
như thế nào với lí Cường theo như lời hắn nói nhưng cũng làm Chí thấy lịng
ngi ngi kể từ đó mà bị Bá Kiến mua chuộc.

Một tên quan lại hết sức thâm hiểm biết “mềm nắn rắn buông”, xử nhũn với kẻ
thù biến kẻ thù thành tay sai đắc lực để trừ khử đối thủ của mình. Bá Kiến là
một kẻ khơn róc ở đời “Thứ nhất sợ kẻ anh hùng, thứ hai sợ kẻ cố cùng liều
thân” hắn khơng dại gì mà đối đầu với kẻ liều lĩnh hành nghề rạch mặt ăn vạ
bởi “Trị không lợi thì dùng”, hắn mua chuộc và lợi dụng Chí Phèo để anh ta đi
đòi nợ Đội Tảo-một tay vai vế trong làng, kẻ địch đối đầu với hắn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

để nó đền ơn. Hãy đập bàn đập ghế địi được năm đồng, nhưng được rồi thì vất
trả lại năm hào vì “thương anh túng quá”. Chỉ một vài chi tiết đi sâu vào nội
tâm nhân vật Nam Cao đã lột tả được tâm hồn đen tối, đầy thủ đoạn tàn ác, xảo
quyệt và thâm độc của hắn.

Không chỉ vậy trong tác phẩm “Chí Phèo” nhà văn cịn bóc trần bộ mặt xấu xa
của Bá Kiến qua mối quan hệ đen tối trước đây của hắn với Năm Thọ, Binh
Chức. Một kẻ háo sắc, dâm ơ có những bốn bà vợ mà cịn khơng bng tha cho
người đã bà hai con-vợ anh Chức, khơng chỉ cướp vợ mà cịn cướp ln cả tiền
anh ta đi lính chắt bóp gửi về ni vợ con.

Một ơng chồng hay ghen tng chính vì ghen với Chí Phèo khi được bà ba hay
bắt hắn bóp chân, xoa bụng, đấm lưng mà năm ấy Bá Kiến là kẻ đã đẩy Chí
Phèo-một anh canh điền chất phác hiền lành vào ngồi tù để rồi chế độ nhà tù
thực dân phong kiến tàn ác đã khiến anh trở thành một kẻ lưu manh, tha hóa
mất hết nhân hình lẫn nhân tính với nhân cách méo mó.

Con người ấy bị Chí Phèo cầm dao đâm chết là một kết thúc thỏa đáng cho
những việc làm độc ác của hắn. Cái chết ấy cảnh báo cho xã hội nếu khơng
thay đổi và tiến bộ thì khơng biết cịn bao nhiêu tên như Năm Thọ, Binh Chức
hay Chí Phèo nữa.

Như vậy nhân vật Bá Kiến mang đầy đủ tội ác xấu xa của bọn địa chủ cường

hào dưới chính quyền phong kiến nửa thuộc địa. Nam Cao đã khéo sử dụng
một lối văn linh hoạt sinh động, giản dị và trong sáng, gần với khẩu ngữ hàng
ngày của quần chúng, đi sâu mà miêu tả nội tâm của nhân vật để cho Bá Kiến
hiện lên vừa có nét chung vừa có nét riêng độc đáo khơng lẫn với tên địa chủ
nào.

<b>Bài làm 5</b>

Bá Kiến là một trong số những nhân vật điển hình xuất sắc, được xây dựng đặc
biệt thành cơng của văn học hiện thực nói chung và của Nam Cao nói riêng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

người đọc khó quên. Tuy vậy, nhân vật này trở thành sống động chủ yếu do
năng lực miêu tả nội tâm sắc sảo của tác giả.

Nhà văn để cho bá Kiến xuất hiện lần đầu trước độc giả đúng lúc Chí Phèo say
rượu, đến cổng nhà hắn rạch mặt ăn vạ. Cảnh tượng thật hỗn loạn, hun náo.
Thống nhìn qua, bá Kiến đã hiểu cơ sự, hắn nhanh chóng tìm ra được kế sách
thích hợp nhất để đối phó. Với sự từng trải, bá Kiên biết rất rõ tác hại của đám
đông đang tụ tập kia. Bố con bá Kiến thêm mất mặt, nếu để dân làng chứng
kiến hành động thơ lỗ của Chí.

Cụ bá cũng thừa biết tâm lí của những thằng đầu bị như Chí Phèo: đám đơng
kia chính là hậu thuẫn, kích thích để nó hung hăng hơn. Cũng cần phải có thời
gian để Chí Phèo tỉnh rượu, đỡ táo tợn. Vả lại, nếu cịn đám đơng, bá Kiến khó
có thể diễn thành cơng mánh khóe mua chuộc, dụ dỗ. Muốn dụ dỗ ắt phải nhún
nhường. Đường đường là một cụ bá hét ra lửa mà để đám dân đen chứng kiến
cảnh phải ngọt nhạt với thằng cùng đinh thì cịn ra thể thống gì?

Bởi vậy, việc đầu tiên bá Kiến tìm cách giải tán đám đơng. Trước hết, hắn qt
mấy bà vợ và đuổi vào nhà. Những người đến xem khơng thể khơng hiểu đây là

cụ đuổi khéo mình. Tiếp theo, quay sang bọn người làng, dịu giọng hơn một
chút, y bảo: “Cả các ông, các bà nữa, về đi thơi chứ! Có gì mà xúm lại như thế
này?".

Đến đây tất nhiên khơng ai nói gì, họ lảng dần đi. Cho dù có tị mị, muốn biết
sự tình, nhưng họ vẫn nể, vẫn sợ cụ bá. Vả lại, ngay vợ cụ cũng phải vào nhà
rồi... Đến khi chỉ còn trơ lại Chí Phèo, cụ bắt đầu giở giọng đường mật, gọi đầy
tớ cũ của mình - nay đã bị biến thành con vật gớm ghiếc - bằng anh, vồn vã
mời Chí vào nhà uống nước. Chưa đủ, cụ tiên chỉ làng Vũ Đại cịn nhận có họ
hàng với anh cùng đinh khốn khổ này, rồi giết gà, mua rượu cho hắn uống, rồi
còn đãi thêm đồng bạc để về uống thuốc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

Già đời đục khoét, đè đầu cưỡi cổ nông dân, bá Kiến đã rút được nhiều kinh
nghiệm phong phú, trong cái nghề Làm việc quan. Phải biết thế nào là mềm
nắn, rắn buông. Hãy ngấm ngầm đẩy người ta xuống sơng, nhưng rồi lại dắt nó
lên để nó đền ơn. Hãy đập bàn, đập ghế, địi cho được năm đồng, nhưng được
rồi thì lại vứt trả lại năm hào "vì thương anh túng quá”. Nhiều khi trị khơng
được thì bá Kiến lại dùng, vì cũng phải có những thằng đầu bị chứ? Khơng có
những thằng đầu bị lấy đâu ai trị những thằng đầu bò?

Cái nham hiểm ghê người của nhân vật này cịn ở chỗ tìm cách làm cho lũ đàn
em, hoặc đám dân làng sinh chuyện, tức là chém giết, đốt phá lẫn nhau để hắn
có dịp mà ăn! Bên cạnh việc khắc họa sinh động bản chất xảo quyệt, gian hùng
của bá Kiến, Nam Cao không quên vạch trần nhân cách bỉ ổi của tiên chỉ làng
Vũ Đại trong những mối quan hệ kín đáo.

Khi cần đặc tả sự đê tiện và thói dâm ô vô độ của tên cường hào này, nhà văn
đã bỏ qua nhiều chi tiết rất cụ thể và phong phú của ngun mẫu lí Bính ở làng
Đại Hồng q ông. Ngay cái việc gỡ gạc của cụ lí đối với người đàn bà vắng
chồng, lại có tiền, lẫn máu ghen tuông của hắn cũng chỉ được lướt qua.

Tác giả chỉ đề mấy dòng tả ý nghĩ của cụ bá về người vợ thứ tư trẻ đẹp ngồn
ngộn sức sống (Nhìn thì thích nhưng mà tưng tức lạ. Khác gì nhai miếng thịt bò
lựt sựt khi rụng gần hết răng). Chỉ một vài chi tiết, nhưng nhờ sự chọn lọc, nên
vẫn đủ sức khắc sâu trong người đọc về một nhân cách thảm hại.

Như vậy, bá Kiến vừa mang bản chất chung của giai cấp địa chủ cường hào,
vừa có những nét riêng sinh động, không giống bất cứ một nhân vật địa chủ
nào trong văn học đương thời. Điều đó giải thích vì sao hắn ln được chúng ta
nhắc đến, khi cần ám chỉ một kẻ có quyền, có chức, nham hiểm và gian hùng.
Nhân vật này ghi nhận trình độ xây dựng nhân vật điển hình bậc thầy của Nam
Cao.

<b>Bài làm 6</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

Nam Cao là nhà văn đi theo chủ nghĩa hiện thực, dẫn đầu trong thể tài bi kịch
tinh thần của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. Trong tác
phẩm “Chí Phèo” của Nam Cao giá trị tố cáo của tác phẩm không chỉ thể hiện
ở trong hiện thực của những người nơng dân bị tha hóa mà cịn phản ánh qua
chân dung của những thế lực bạo tàn đẩy người nông dân vào bi kịch. Nhà văn
đã dựng lên chân dung nhân vật Bá Kiến – nhân vật phản diện điển hình cho
hàng ngũ thống trị.

Bá Kiến là một con cáo già dâm ơ, đê tiện, độc đốn. Vì thói ghen tuông vớ vẩn
xuất phát từ sự dâm ô trụy lạc của hắn đã đẩy anh canh điền vô tội vào con
đường tội lỗi, cướp đi quyền làm người tối thiểu của Chí Phèo. Sự bắt bớ vu vơ
của hắn lại liên quan đến tính mạng của cả một đời người, một kiếp người như
Chí Phèo và rồi cịn biết bao người khác như Binh Chức…

Bá Kiến là kẻ độc ác, gian tham, ln có đủ mọi thủ đoạn lọc lõi. Hắn bắt

người đi tù khi người ta lương thiện và thả khi người ta thành lưu manh. Điều
này được chứng minh khi Chí Phèo ra tù. Vừa ra tù, Chí Phèo đến ngay nhà Bá
Kiến để địi lại “món nợ máu”. Thế nhưng, Bá Kiến đã khôn khéo mua chuộc
ngược lại Chí Phèo. Hắn coi mình như Tào Tháo mà cịn lọc lõi, nham hiểm
hơn cả Tào Tháo.

Với lợi ích cá nhân, hắn “vừa đấm vừa xoa” biến Chí Phèo thành tay sai đắc
lực cho hắn. Bá Kiến cho Chí Phèo tiền để mua “thuốc”, cấp cho hắn 5 sào
vườn vừa cướp được với túp lều rách. Hắn chẳng nhân đạo gì. Hắn chỉ đang
mưu mơ “bỏ con cá nhỏ để bắt con cá to”. Hắn sẽ có lợi cả đơi bên: dùng Chí
Phèo để địi nợ Đội Tảo, nếu địi được nợ thì hắn cũng có lợi, nếu khơng Đội
Tảo sẽ “trị” Chí Phèo.

Bá Kiến là một con quỷ mất hết tính người. Hắn đẩy Chí Phèo đến bước đường
cùng thành kẻ lưu manh gớm ghiếc, rồi chính Bá Kiến là kẻ đã cướp đi quyền
trở lại làm người của Chí. Chí Phèo xách dao tới nhà Bá Kiến địi “làm người
lương thiện” nhưng đồng thời Chí cũng nhận ra “khơng thể làm người lương
thiện được nữa”, Chí tin chắc chắn rằng kẻ như Bá Kiến sẽ không bao giờ hiểu
được khát vọng của Chí.

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

xã hội Việt Nam lúc mấy giờ. Trong đó, tác giả lên án đanh thép xã hội “ăn thịt
người” mà những con sâu con mọt như Bá Kiến đang ngày đêm đục kht.

Tóm lại, với hình tượng nhân vật Bá Kiến trong truyện ngắn “Chí Phèo”, Nam
Cao đã xây dựng chân dung điển hình cho tầng lớp thống trị đẩy người nơng
dân đến bước đường cùng. Với việc xây dựng nhân vật điển hình này, Nam
Cao đã khắc họa được mâu thuẫn cơ bản của xã hội nông thôn Việt Nam, từ đó
lên tiếng tố cáo xã hội, bênh vực và địi quyền sống cho những người nông dân.

<b>Bài làm 7</b>

Tác giả Nam Cáo là một nhà văn nổi tiếng của nền văn học hiện thực phê phán
ở nước ta. Mỗi tác phẩm của ông đều gửi gắm tới những thông điệp sâu sắc về
số phận của một con người nào đó. Từ nông dân cho tới tri thức nghèo khổ.

Truyện ngắn Chí Phèo là một câu chuyện xoay quanh một người nơng dân
khốn khổ, bị bần cùng hóa tới mức mất nhân phẩm lương tri của một con
người. Nhưng kết thúc anh ta vẫn tìm lại được bản tính làm người của mình dù
có thể là muộn màng.

Trong truyện ngắn Chí Phèo người đã đẩy nhân vật Chí Phèo tới bước đường
cùng, tới cảnh tù tội mất hết lương tri không ai khác đó chính là Bá Kiến. Bá
Kiến là nhân vật đại diện cho tầng lớp bóc lột của xã hội phong kiến. Qua nhân
vật Bá Kiến này bộ mặt tàn bạo, độc quyền xấu xa của bọn địa chủ cường hào
ác bá hoàn toàn bị phơi bày. Trong tác phẩm Chí Phèo, nhân vật Bá Kiến là
một nhân vật hồn chỉnh, điển hình cho giai cấp bóc lột.

Trước đây trong một số tác phẩm về người nông dân như Tắt đèn của Ngơ Tất
Tố có nhân vật Nghị Quế người đã mua bé Tí con gái của chị Dậu. Khi trả tiền
mua con gái chị Dậu bà ta đã "cò kè bớt một thêm hai" và còn đếm thiếu tiền
cho chị Dậu. Nhưng nhân vật Nghị Quế chỉ toát lên vẻ keo kiệt, tham lam mà
thôi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

Tác giả Nam Cao đã miêu tả chỉ một vài nét đơn sơ nhưng thể hiện một nhân
vật Bá Kiến vô cùng độc đáo, khiến cho người đọc khó có thể quên được. Tuy
nhiên, nhân vật trở nên sống động, diễn tả nội tâm vô cùng sâu sắc của tác giả.

Nhà văn Nam Cao để cho Bá Kiến xuất hiện lần đầu tiên trước khi Chí Phèo
say rượu và tìm tới nhà Bá Kiến chửi đổng tìm cách rạch mặt ăn vạ để kiếm
thêm tiền uống rượu.

Một viễn cảnh vô cùng đông đúc hỗn loạn, vô cùng huyên náo, khi mọi Bá
Kiến vừa nhìn thấy Chí Phèo nằm giữa đám đơng rên lên khe khẽ, khơng nhúc
nhích, bên cạnh là mảnh sành của chai rượu vỡ, khn mặt loang lống những
giọt máu đỏ. Thì hắn đã nhanh trí hiểu ngày câu chuyện.

Với cái đầu đa mưu túc kế của mình Bá Kiến đã nhanh trí giải quyết sự việc chỉ
trong nháy mắt. Với tuổi đời và sự từng trải trong đời của mình Bá Kiến hiểu
rằng khơng nên gây sự với Chí Phèo vào lúc này khi có nhiều người dân làng
đang đứng xem, bởi hội chứng đám đông là vô cùng nguy hiểm.

Hắn khơng chẳng muốn gây chuyện với Chí Phèo bởi hắn biết "thứ nhất sợ kẻ
anh hùng, thứ nhì sợ kẻ cố cùng liều thân". Chí Phèo thì không phải anh hùng,
nhưng hắn là kẻ cố cùng liều thân, đến cái mạng của mình Chí Phèo cịn chả
cần thì hắn tiếc gì đời này nữa. Nếu manh động hắn cũng sẵn sàng lao vào đâm
thuê chém mướn giết người không ghê tay.

Lại thêm đám đông người dân đang đứng xung quanh có thể kích thích cho Chí
Phèo trở nên hung hãn hơn. Chính vì vậy, Bá Kiến đã nhẹ nhàng tới gần Chí
Phèo đỡ Chí Phèo dậy rồi giải tán đám đơng, mời Chí Phèo vào nhà nói
chuyện. Bá Kiến đã thành cơng khi diễn màn mua chuộc của mình, chỉ vài lời
phỉnh nịnh đầu mơi, Bá Kiến đã khiến cho Chí Phèo ngoan ngỗn nghe theo lời
mình, đám đơng nhanh chóng giải tán. Rồi hắn dúi cho Chí Phèo vài đồng bạc
lẻ để uống rượu, thế là Chí Phèo tưởng mình thắng lợi lớn lắm, Chí Phèo qn
ln món nợ 7-8 năm ở tù oan của mình.

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

chả mất mát gì, chẳng qua làm sạch xã hội mà thơi, hạng người như Chí Phèo
có sống cũng chỉ thêm chật đất.

Âm mưu như vậy nên Bán Kiến đã lợi dụng Chí Phèo hết lần này tới lần khác,

sự xảo quyệt của lão già cường hào này thể hiện qua cái đầu nham hiểm, suy
nghĩ có trước có sau tính tốn cặn kẽ của hắn. Hắn là người vô cùng thông
minh biết "mềm nắn rắn buông" vô cùng đúng lúc. Bá Kiến thường ngấm ngầm
tìm cách đẩy người ta ngã xuống hố nhưng rồi vào lúc người đó đang ngấp
ngoải sắp chết hắn liền chìa bàn tay mình ra để cứu giúp, để người kia tưởng
hắn tốt mà tuân lệnh phục tùng vô điều kiện, phải đền ơn hắn.

Hắn là người có đập bàn đập ghế quyết địi bằng được năm đồng nhưng đến khi
được rồi thì lại vứt trả lại năm hào giả vờ thương anh túng quá. Nhân vật Bá
Kiến là người vô cùng nham hiểm với những kẻ trị khơng được thì cụ sẽ dùng
nó làm tay sai. Cụ dùng những thằng đầu bò để trị những thằng đầu bò.

Cái nham hiểm ghê người của nhân vật này chính là tìm cách cho tay sai, lũ
đàn em ủa minh hoặc người trong làng đánh lẫn nhau, chém giết lẫn nhau thì
hắn mới có dịp làm ăn kiếm chác, chứ bình yên quá thì ai cần đến hắn. Bi kịch
cuộc đời Chí Phèo chính là màn kịch do Bá Kiến tạo thành, chính hắn đã xơ
đẩy Chí Phèo tới con đường bất lương, bất nhân, mất hết tính người.

Bá Kiến là nhân vật mang những nét bản chất chung của toàn bộ giai cấp địa
chủ cường hào ác bá, nhưng hắn có nhiều nét riêng của mình. Hắn nham hiểm
và thâm độc hơn rất nhiều. Chính vì vậy, dù bao nhiêu năm trơi qua thì nhân
vật Bá Kiến trong tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao vẫn sống mãi trong lòng
người đọc về một chế độ phong kiến tàn ác, lộng quyền bóc lột người nơng dân
tới xương tủy.

</div>

<!--links-->