10 v n câu h i vì sao?ạ ỏ
Đ o Sip thu c châu Á hay châu Âu?ả ộ
- Thu c châu Á. Hòn đ o Đ a Trung H i này b Th Nhĩ Kỳ và Hy l p chi m đóng m iộ ả ở ị ả ị ổ ạ ế ỗ
bên m t n a (9250 km2 , 735000 dân)ộ ử
· L c đ a nào đ c phát hi n g n đây nh t?ụ ị ượ ệ ầ ấ
- Châu Úc. Ng i Anh đã tìm ra châu l c này th k th 17. Ng i Úc ch y u g c Anh,ườ ụ ế ỷ ứ ườ ủ ế ố
h s ng nh ng vùng ven bi n trù phú còn sâu trong đ t li n ph n l n là sa m c.ọ ố ở ữ ể ấ ề ầ ớ ạ
· Qu c gia nào nh nh t th gi i v di n tích?ố ỏ ấ ế ớ ề ệ
- Toà thánh Vatican đ c thành l p năm 1929 ch r ng 0,44 km2 và có kho ng 1000 dân,ượ ậ ỉ ộ ả
n m gi a th đô Roma c a Italia.ằ ữ ủ ủ
· Thành ph châu Âu nào đ c g i là thành ph vĩnh c u?ố ượ ọ ố ử
- Thành ph Roma, th đô Italia, đ c xây d ng t 750 tr. CN (còn g i là La mã). T m tố ủ ượ ự ừ ọ ừ ộ
thành ph nh bé nó đã tr thành m t v ng qu c La mã kh ng l chi m mi n b c Phi,ố ỏ ở ộ ươ ố ổ ồ ể ề ắ
xung quanh Đ a Trung H i, và Nam Âu làm thu c đ a.ị ả ộ ị
· Vĩ tuy n 38 chia bán đ o nào làm đôi và cho bi t tên c a hai qu c gia hình thành?ế ả ế ủ ố
- Nó chia bán đ o Tri u tiên năm 1945 thành B c Tri u tiên và Hàn qu c.ả ề ắ ề ố
· Đ o Korsika (Cooc) thu c n c nào?ả ộ ướ
- Thu c Pháp, đây là quê h ng c a Napoleon, ng i hùng ng tr châu Âu th k 18.ộ ươ ủ ườ ự ị ế ỷ
· C ng nào l n nh t Đông Á?ả ớ ấ
- C ng Th ng h i c a Trung qu c.ả ượ ả ủ ố
· H n i đ a nào sâu nh t th gi i?ồ ộ ị ấ ế ớ
- H Bai can, h n c ng t c a Nga g n biên gi i Mông c , sâu 1700 m.ồ ồ ướ ọ ủ ầ ớ ổ
· B n hãy cho bi t tên c a ba đ i d ng!ạ ế ủ ạ ươ
Thái bình d ng (180 tri u km2, Đ i tây d ng (106 tri u km2) n đ d ng (75 tri uươ ệ ạ ươ ệ Ấ ộ ươ ệ
km2)
· Đ o St. Helena n m đâu?ả ằ ở
- N m gi a Đ i tây d ng , kho ng 3000 km cách b bi n phía tây c a Angola. Napoleonằ ữ ạ ươ ả ờ ể ủ
b đ y và ch t đây.ị ầ ế ở
· Ng i ta g i vùng r ng vành đai Siberi là gì?ườ ọ ừ
` R ng Taiga. Th c v t đây ch y u là cây lá kim. R ng này có kích th c r t l nừ ự ậ ở ủ ế ừ ướ ấ ớ

4800km X 1000 km.
· Thành ph Venedig c a Ý g m bao nhiêu đ o?ố ủ ồ ả
- 118 đ o. Đó là m t thành ph đ c bi t vì đ ng ph là kênh r ch sông ngòi , ph ngả ộ ố ặ ệ ườ ố ạ ươ
ti n giao thông là tàu thuy n ch không ph i ô tô.ệ ề ứ ả
· Năm 79 tr. CN th m ho núi l a và đ ng đ t đã phá hu hoàn toàn hai thành phả ạ ử ộ ấ ỷ ố
La mã. Tên hai thành ph y là gì?ố ấ
```- Pompeji và Herculaneum.
`· T i sao ng i ta g i dân da đ là Indianer?ạ ườ ọ ỏ
- Columbus d n chi n thuy n đ n n đ đ tìm châu báu, nh ng ông đã tìm ra m t châuẫ ế ề ế Ấ ộ ể ư ộ
l c khác mà không bi t. Ông v n đinh ninh đó là n đ nên ông g i th dân đó làụ ế ẫ Ấ ộ ọ ổ ở
Indianer (ng i n).ườ Ấ
· Tên c a thành ph Köln th i La mã là gì?ủ ố ờ
- Colonia Agippina. H i đó Köln và Bonn bây gi là thu c đ a c a La mã. Năm 9 sau CNồ ờ ộ ị ủ
ng i Germanen đ i th ng quân La mã và Köln đ c gi i phóng t đ y.ườ ạ ắ ượ ả ừ ấ
· Hãy k tên 4 n c l n nh t v di n tích!ể ướ ớ ấ ề ệ
- Liên bang Nga, Trung qu c, Canada, Brazil.ố
Babylon n m đâu?ằ ở
Bên b sông Euphrat phía nam thành ph Bat đa (Irak). Babylon có m t th i văn minh vàoờ ố ộ ờ
lo i b c nh t th gi i , song song v i các n n văn minh Ai c p c đ i.ạ ậ ấ ế ớ ớ ề ậ ổ ạ
· Chim cánh c t (Pinguin) s ng đâu?ụ ố ở
- châu Nam c c, còn B c c c có g u tr ng.Ở ự ở ắ ự ấ ắ
· Brazil nói ti ng gì?ế
- H nói ti ng B đào nha. Ph n l n các n c khác Nam M nói ti ng Tây ban nha.ọ ế ồ ầ ớ ướ ở ỹ ế
· N c nào n m gi a Pháp và Tây ban nha?ướ ằ ữ
- N c Andora (DT: 453 km2, 65000 dân)ướ
· Sông nào dài nh t châu Âu?ấ
- Sông Volga c a Nga, dài 3700 km, đ ra bi n Kaspie.ủ ổ ể
· Thành ph Istabul tr c kia có tên là gì?ố ướ
- Konstantinopel và Byzanz th i còn là thu c đ a c a La mã. Thành ph này cũng là th đôờ ộ ị ủ ố ủ
c a v ng qu c Đông La mã. La mã h i đó quá r ng l n nên ph i chi thành đông và tâyủ ươ ố ồ ộ ớ ả

La mã đ chi n đ u ch ng quân Nguyên t Mông c sang và quân Germanen t ph ngể ế ấ ố ừ ổ ừ ươ
b c xu ng.ắ ố
· Khi m i thành l p, thành ph New York c a M có tên là gì?ớ ậ ố ủ ỹ
- New Amsterdam. Lúc đ u ng i Hà lan chi m và đ t tên theo th đô c a m u qu c. Sauầ ườ ế ặ ủ ủ ẫ ố
này b quân Anh chi m l i và đ i thành New York.ị ế ạ ổ
· Đ nh núi cao nh t dãy An p tên là gì?ỉ ấ ơ
- Đó là đ nh Mont Blanc, cao 4007 m , n m gi a biên gi i Pháp và Ý.ỉ ằ ữ ớ
· Đ nh núi cao nh t th gi i tên là gì?ỉ ấ ế ớ
- Everest (Nepal) cao 8840 m trên dãy Himalaya. Ng i ta g i vùng này là nóc nhà thườ ọ ế
gi i.ớ
· Kinh tuy n g c (kinh tuy n s 0) đi qua Greenwich. Đ a danh này n m đâu?ế ố ế ố ị ằ ở
`- Nó là m t qu n c a th đô Luân đôn.ộ ậ ủ ủ
· N c nào có nhi u núi l a nh t th gi i?ướ ề ử ấ ế ớ
- N c Ai x len (Island) gi a Đ i tây d ng. Ph n l n nh ng ng n núi là núi l a. Ngoàiướ ơ ữ ạ ươ ầ ớ ữ ọ ử
ra đây còn có nh ng m ch n c nóng phun lên t lòng đ t (Geysir). Ng i ta t n d ngở ữ ạ ướ ừ ấ ườ ậ ụ
ngu n nhi t t nhiên này đ trông rau và s i m.ồ ệ ự ể ưở ấ
· Tr c năm 1868, th đô Nh t tên là gì?ướ ủ ậ
- Kyoto, t 1868 chuy n v Tokyo.ừ ể ề
· Bi n nào m n nh t th gi i?ể ặ ấ ế ớ
- Bi n H ng h i (Rotes Meer) v i hàm l ng mu i 4%. Đ c bi t bi n ch t (Totes Meer)ể ồ ả ớ ượ ố ặ ệ ể ế
m n g p 10 l n n c Đ a Trung H i nên không sinh v t nào s ng n i (bi n ch t).ặ ấ ầ ướ ở ị ả ậ ố ổ ể ế
Ng i không bi t b i v n n i trên m t n c. Ng i ta dùng bùn p mu i hàng t nămườ ế ơ ẫ ổ ặ ướ ườ ướ ố ỷ
v tr c đ đ p lên c th , ch a đ c m t s b nh.ề ướ ể ắ ơ ể ữ ượ ộ ố ệ
· Châu l c nào nh nh t th gi i?ụ ỏ ấ ế ớ
- Châu Úc (9 tri u km2), châu Âu nh th hai (10 tri u km2)ệ ỏ ứ ệ
· T l đ t li n chi m bao nhiêu ph n trăm b m t trái đ t?ỷ ệ ấ ề ế ầ ề ặ ấ
- Đ t 30%, bi n 70%ấ ể
· Tên c a con sông dài nh t th gi i là gì?ủ ấ ế ớ
- Sông Nil châu Phi, dài 6600 km, b t ngu n t Trung phi và đ ra Đ a trung h i. Conở ắ ồ ừ ổ ị ả
s ng này là món quà c a thiên nhiên t ng cho Ai c p.ố ủ ặ ậ

· Cho bi t tên sa m c l n nh t th gi i!ế ạ ớ ấ ế ớ
`- Sa m c Sahara mi n b c châu Phi (chi m 174 di n tích châu Phi). C kho ng 50ạ ở ề ắ ế ệ ứ ả
năm, sa m c này l i ti n ch ng 200 km xu ng phía nam.ạ ạ ế ừ ố
· Bán đ o nào l n nh t th gi i?ả ớ ấ ế ớ
- Bán đ o A r p. Trên bán đ o này có các n c A r p xê út, Jemen, Oman, CH A r pả ậ ả ướ ậ ậ
th ng nh t, Cô oét)ố ấ
· Đ ng xích đ o dài bao nhiêu?ườ ạ
- Đ ng xích đ o dài kho ng 40.000 km chia trái đ t thành b c bán c u và nam bán c u.ườ ạ ả ấ ắ ầ ầ
· Băng đ o có di n tích bao nhiêu?ả ệ
- 2175600 km2. Đ o này thu c Đan m ch, quanh năm tuy t ph . N i đây xu t hi n núiả ộ ạ ế ủ ơ ấ ệ
băng, tr t xu ng bi n gây nguy hi m cho tàu thuy n (Titanic là m t ví d )ượ ố ể ể ề ộ ụ
· Thành ph nào n m gi a hai l c đ a?ố ằ ữ ụ ị
- Thành ph Istanbul c a Th nhĩ kỳ n m gi a châu Á và châu Âu. Hai l c đ a đ c n iố ủ ổ ằ ữ ụ ị ượ ố
v i nhau b ng nh ng chi c c u qua eo bi n ch r ng kho ng 150m.ớ ằ ữ ế ầ ể ỉ ộ ả
· Sông nào có l ng n c nhi u nh t th gi i?ượ ướ ề ấ ế ớ
- Sông Amazonas Nam M , nó cũng là con sông r ng nh t th gi i, có nh ng ch đ nở ỹ ộ ấ ế ớ ữ ỗ ế
300 km.
· Sri Lanka tr c kia có tên là gì?ướ
- Ceylon. Đó là m t đ o v nh Băng ga len ( n đ d ng).ộ ả ở ị Ấ ộ ươ
· Mũi c c nam c a Argentina tên là gì?ự ủ
- Đ t l a. Ng i ta g i n i này là t n cùng c a th gi i. Phía đông là qu n đ o Falklandấ ử ườ ọ ơ ậ ủ ế ớ ầ ả
(Anh) n i x y ra chi n s tranh ch p 1982 gi a Anh và Argentina. Trên đ o có 2000 dân,ơ ả ế ự ấ ữ ả
bà Th t ng Anh Thatcher đã g i 5000 thu quân l c chi n đ l y l i đ o.ủ ướ ử ỷ ụ ế ể ấ ạ ả
· Sa m c Victoria n m đâu?ạ ằ ở
- N m mi n nam n c Úc.ằ ở ề ướ
· Washington n m bên b sông nào?ằ ở
`- Sông Potomac
· Qu ng tr ng Wenzel n m thành ph nào?ả ườ ằ ở ố
`- Thành ph Praha c a Ti p kh c. Đây là qu ng tr ng bi u t ng c a th đô.ố ủ ệ ắ ả ườ ể ượ ủ ủ
· Thành ph nào có Cung đi n mùa đông?ố ệ

- Thành ph St. Petersburg ( Leningrad x a kia). Tên St. Petersburg đ c công nh n sauố ư ượ ậ
khi Liên xô s p đ .ụ ổ
`· Capitol có thành ph nào?ở ố
- Roma (Italia) và Washington (M )Ở ỹ
· Thành ph nào l n nh t n c Úc?ố ớ ấ ướ
- Sydney, thành ph tuy t đ p bên b bi n.ố ệ ẹ ờ ể
· Sông Themse đ ra bi n nào?ổ ể
`- Bi n b c (Nordsee), sông này ch y qua Luân đôn.ể ắ ả
· Di n tích b m t trái đ t bao nhiêu?ệ ề ặ ấ
- 510 tri u km2ệ
· H n c ng t l n nh t th gi i có tên là gì?ồ ướ ọ ớ ấ ế ớ
- Lake Superior b c M (biên gi i Canada và M )ở ắ ỹ ớ ỹ
· Tên c a r ng núi cao nh t Nam M là gì?ủ ặ ấ ỹ
`- R ng Anden ch y d c b bi n Thái bình d ng t Trung M đ n Đ t l a.ặ ạ ọ ở ể ươ ừ ỹ ế ấ ử
· Hãy cho bi t tên con sông dài nh t châu Á!ế ấ
- Sông Tr ng giang Trung qu c.ườ ở ố
· Hãy cho bi t tên con sông dài nh t b c M !ế ấ ắ ỹ
`- Sông Mississippi M .ở ỹ
· Tên c a sa m c l n nh t châu Á là gì?ủ ạ ớ ấ
`- Sa m c Go bi Mông c .ạ ở ổ
· Tên c a đ nh núi n i ti ng Hy l p là gì?ủ ỉ ổ ế ở ạ
- Đ nh Olymp, Ng i Hy l p c đ i coi đây là ch c a các v th n.ỉ ườ ạ ổ ạ ỗ ở ủ ị ầ
T i sao trên lá c Olympic l i có năm vòng tròn?ạ ờ ạ
Đ i h i th d c th thao long tr ng và có quy mô l n nh t trên th gi i là Th v n h iạ ộ ể ụ ể ọ ớ ấ ế ớ ế ậ ộ
Olympic. M i khi khai m c Th v n h i Olympic, trên h i tr ng bao gi cũng ph i kéoỗ ạ ế ậ ộ ộ ườ ờ ả
lên lá c Th v n h i. Vì trên lá c này có in năm cái vòng, cho nên nó cũng đ c g i làờ ế ậ ộ ờ ượ ọ
c “năm vòng tròn”.ờ
Lá c năm vòng tròn đã đ c thi t k năm 1913, theo ý ki n c a Ch t ch U banờ ượ ế ế ế ủ ủ ị ỷ
Olympic Qu c t , ông Cubectanh. Năm 1914, nó đã đ c s d ng l n đ u tiên t i Đ iố ế ượ ử ụ ầ ầ ạ ạ
h i Đ i bi u Olympic c hành Paris, n c Pháp. Lá c Olympic làm b ng v i màuộ ạ ể ử ở ướ ờ ằ ả

tr ng không vi n, thêu năm vòng tròn v i ba vòng bên trên màu xanh, đen, đ , còn haiắ ề ớ ỏ
vòng bên d i màu vàng và màu l c, l n l t x p t trái sang ph i.ướ ụ ầ ượ ế ừ ả
Ông Cubectanh đã ch n năm màu này vì đây là màu qu c kỳ c a các n c tham gia cu cọ ố ủ ướ ộ
v n đ ng Olympic th i b y gi .ậ ộ ờ ấ ờ
V sau ng i ta l i có m t cách gi i thích khác v màu s c c a năm cái vòng, cho r ngề ờ ạ ộ ả ề ắ ủ ằ
năm cái vòng này t ng tr ng cho năm l c đ a trên th gi i: màu xanh t ng tr ng choượ ư ụ ị ế ớ ượ ư
châu Âu, màu vàng t ng tr ng cho châu Á, màu đen t ng tr ng cho châu Phi, màu l cượ ư ượ ư ụ
t ng tr ng cho châu Đ i D ng, còn màu đ t ng tr ng cho châu M .ượ ư ạ ươ ỏ ượ ư ỹ
Vì tính r ng ng i ta có th có nh ng cách gi i thích khác nhau v lá c năm cái vòng,ằ ườ ể ữ ả ề ờ
cho nên năm 1979 t t p chí Olympic, U ban Olympic Qu c t đã chính th c nêu rõ r ngờ ạ ỷ ố ế ứ ằ
d a theo hi n ch ng Olympic, ý nghĩa c a năm cái vòng này là t ng tr ng cho s đoànự ế ươ ủ ượ ư ự
k t gi a năm l c đ a, đ ng th i t ng tr ng cho tinh th n thi đua công b ng th ng th nế ữ ụ ị ồ ờ ượ ư ầ ằ ẳ ắ
và h u ngh gi a các v n đ ng viên toàn th th gi i đ n t p trung t i Th v n h iữ ị ữ ậ ộ ể ế ớ ế ậ ạ ế ậ ộ
Olympic.
B t đ u Th v n h i Olympic l n th 7, khi khai m c Th v n h i Olympic, bao giắ ầ ế ậ ộ ầ ứ ạ ế ậ ộ ờ
cũng c hành nghi th c đ i bi u thành ph ch nhà c a Th v n h i l n này đem lá cử ứ ạ ể ố ủ ủ ế ậ ộ ầ ờ
Olympic trao cho th tr ng thành ph t ch c Th v n h i Olympic l n sau. Ti p đóị ưở ố ổ ứ ế ậ ộ ầ ế
thành ph này s gi lá c t i phòng chính c a toà th chính, r i b n năm sau s l i cố ẽ ữ ờ ạ ủ ị ồ ố ẽ ạ ử
hành m t nghi th c nh th .ộ ứ ư ế
V n Lý Tr ng Thành có đúng là m t v n d m hay không?ạ ườ ộ ạ ặ
Tr ng Thành là m t trong nh ng công trình vĩ đ i nh t trong l ch s th gi i và cũng làườ ộ ữ ạ ấ ị ử ế ớ
ni m t hào c a nhân dân Trung Qu c. Tr ng Thành g i đ y đ là V n Lý Tr ngề ự ủ ố ườ ọ ầ ủ ạ ườ
Thành. V y có th t nó dài m t v n s m không?ậ ậ ộ ạ ặ
Th t ra V n Lý Tr ng Thành g m nhi u đo n Tr ng Thành n i li n v i nhau do cácậ ạ ườ ồ ề ạ ườ ố ề ớ
n c ch h u đã xây d ng h n hai ngàn năm tr c đây.ướ ư ầ ự ơ ướ
Trong hai th i Chi n Qu c và Xuân Thu, chi n tranh luôn luôn n ra, các n c ch h uờ ế ố ế ổ ướ ư ầ
mu n ch ng l i l n nhau đã xây d ng nh ng đo n Tr ng Thành t i các n i có hình thố ố ạ ẫ ự ữ ạ ườ ạ ơ ế
hi m y u nh m phòng v cũng nh ngăn ch n s c t n công t các n c khác.ể ế ằ ệ ư ặ ứ ấ ừ ướ
Đ n năm 251 tr c Công nguyên, T n Thu Hoàng th ng nh t toàn cõi Trung Qu c, m tế ướ ầ ỷ ố ấ ố ộ
m t ông ra l nh phá b các b c t ng thành tr c kia d ng lên gi a các n c; m t khác,ặ ệ ỏ ứ ườ ướ ự ữ ướ ặ

nh m ngăn ch n k binh Hung Nô mi n B c xâm l c xu ng mi n Nam, ông ra l nhằ ặ ỵ ở ề ắ ượ ố ề ệ
n i li n các đo n Tr ng Thành ph ng B c c a ba n c T n, Tri u, Yên. Ngoài raố ề ạ ườ ở ươ ắ ủ ướ ầ ệ
còn c ng c và kéo dài đ hoàn thành b c Tr ng Thành c a nhà T n, b t đ u t phíaủ ố ể ứ ườ ủ ầ ắ ầ ừ
Tây t Lâm Thao (nay là huy n Mân t nh Cam Túc), phía Đông kéo dài t i Liêu Đông,ừ ệ ở ỉ ớ
v i chi u dài h n m t v n d m Trung Qu c, v sau đ c g i là V n Lý Tr ng Thành.ớ ề ơ ộ ạ ặ ố ề ượ ọ ạ ườ
Công trình này đã đ c ti n hành v i quy mô c c kỳ l n. Th i b y gi đã đi u đ ng t iượ ế ớ ự ớ ờ ấ ờ ề ộ ớ
h n năm m i v n dân công và ph i m t h n m i năm m i hoàn thành, r t nhi u nhânơ ươ ạ ả ấ ơ ườ ớ ấ ề
công đã ch có đi mà không có v .ỉ ề
Truy n thuy t v nàng M ch Kh ng khóc đ Tr ng Thành chính là đã n y sinh trongề ế ề ạ ươ ổ ườ ả
th i kỳ này. V sau nhi u tri u đ i đã tu s a và xây d ng thêm Tr ng Thanh, trong đóờ ề ề ề ạ ử ự ườ
hai tri u đ i Hán và Minh ti n hành v i quy mô l n nh t. Tr ng Thành mà ngày nayề ạ ế ớ ớ ấ ườ
chúng ta trông th y là Tr ng Thành xây d ng vào đ i Minh, nó b t đ u t S n H iấ ườ ự ờ ắ ầ ừ ơ ả
Quan thu c t nh Hà B c, ch y ngang qua Hà B c, B c Kinh, S n Tây, N i Mông, Thi mộ ỉ ắ ạ ắ ắ ơ ộ ể
Tây, Ninh H , Cam Túc, t ng c ng b y t nh, khu t tr và thành ph tr c thu c, kéo dàiạ ổ ộ ả ỉ ự ị ố ự ộ
sáu ngàn b y trăm km t c là h n m i ba ngàn d m Trung Qu cả ứ ơ ườ ặ ố
Th gi i có bao nhiêu dân t c?ế ớ ộ
Trung Qu c có 56 dân t c. Có ng i cho r ng Trung Qu c có th là qu c gia có nhi uố ộ ườ ằ ố ể ố ề
dân t c nh t th gi i, kỳ th c không ph i nh th . châu Á, n u tính các qu c gia cóộ ấ ế ớ ự ả ư ế Ở ế ố
h n 50 dân t c thì còn có n Đ , Philippin, Indonesia. Nghe nói Indonesia có 150 dân t c.ơ ộ Ấ ộ ộ
Qu c gia có nhi u dân t c nh t th gi i là Nijenia, có t i 250 dân t c l n nh v i h n 80ố ề ộ ấ ế ớ ớ ộ ớ ỏ ớ ơ
tri u ng i, chi m 1/8 t ng s dân t c trên th gi i.ệ ườ ế ổ ố ộ ế ớ
Nói tóm l i trên th gi i có bao nhiêu dân t c? Theo nh ng th ng kê ch a đ y đ , con sạ ế ớ ộ ữ ố ư ầ ủ ố
ch ng 2000.ừ
S l ng nhân kh u c a các dân t c trên th gi i khác nhau r t xa. Dân t c l n nh t lênố ượ ẩ ủ ộ ế ớ ấ ộ ớ ấ
t i nghìn tri u, dân t c nh nh t ch có vài ch c ng i. B y dân t c có t ng s nhânớ ệ ộ ỏ ấ ỉ ụ ườ ả ộ ổ ố
kh u lên t i quá 100 tri u ng i là ng i Hán, ng i Inđuxtan, ng i M ng iẩ ớ ệ ườ ườ ườ ườ ỹ ườ
Bănggan, ng i Nga, ng i Nh t, ng i Braxin, 60 dân t c có nhân kh u t 10 tri u, 92ườ ườ ậ ườ ộ ẩ ừ ệ
dân t c có nhân kh u t m i v n đ n m t tri u. Nhân kh u các dân t c khác không cóộ ẩ ừ ườ ạ ế ộ ệ ẩ ộ
đ m i v n.ủ ườ ạ
T ng s các dân t c châu Á là trên m t nghìn, đ i khái chi m n a t ng dân s trên thổ ố ộ ở ộ ạ ế ử ổ ố ế

gi i, châu Á là đ i l c có nhi u dân t c nh t trên th gi i, châu Âu c tính có 170 dânớ ạ ụ ề ộ ấ ế ớ ướ
t c, kho ng 20 qu c gia c b n ch có m t dân t c.ộ ả ố ơ ả ỉ ộ ộ
“Chi n tranh l nh” là gì?ế ạ
Sau khi Chi n tranh th gi i II k t thúc, trong tình hình chính tr th gi i đã x y ra m t sế ế ớ ế ị ế ớ ả ộ ự
thay đ i r t l n: phe t b n ch nghĩa ph ng Tây do các n c M , Anh, Pháp đ ng đ uổ ấ ớ ư ả ủ ươ ướ ỹ ứ ầ
và phe xã h i ch nghĩa ph ng Đông do Liên Xô cũ đ ng đ u, vì có ni m tin chính trộ ủ ươ ứ ầ ề ị
khác nhau, cho nên có thái đ thù đ ch v i nhau. Nh ng s c m nh quân s c a c hai bênộ ị ớ ư ứ ạ ự ủ ả
đ u h t s c to l n. V i vài tri u quân và vài ngàn đ u đ n h t nhân, n u đem s c m nhề ế ứ ớ ớ ệ ầ ạ ạ ế ứ ạ
quân s này ra s d ng thì bên nào cũng có th tiêu di t đ c đ i ph ng đ n vài l n, vìự ử ụ ể ệ ượ ố ươ ế ầ
th ch ng có ai dám s d ng s c m nh quân s đ phát đ ng chi n tranh. Tuy nhiên bênế ẳ ử ụ ứ ạ ự ể ộ ế
nào cũng mu n làm cho đ i ph ng b suy y u, đi t i tan v , cho nên t t c các th đo nố ố ươ ị ế ớ ỡ ấ ả ủ ạ
bên ngoài ph m vi quân s đ u đ c s d ng.ạ ự ề ượ ử ụ
Các th đo n này bao g m: phong to kinh t , không đ cho các tài li u kinh t quanủ ạ ồ ả ế ể ệ ế
tr ng l t vào tay đ i ph ng, c n tr s phát tri n kinh t c a đ i ph ng; t n công vọ ọ ố ươ ả ở ự ể ế ủ ố ươ ấ ề
chính tr , v n d ng m i công c đ tuyên truy n đ t n công vào các đi m y u c a đ iị ậ ụ ọ ụ ể ề ể ấ ể ế ủ ố
ph ng, đánh vào lòng dân c a đ i ph ng; phá ho i, l t đ , đào t o gián đi p ti n hànhươ ủ ố ươ ạ ậ ổ ạ ệ ế
các ho t đ ng phá ho i; ch y đua trang b quân s , không ng ng tăng c ng các ho tạ ộ ạ ạ ị ự ừ ườ ạ
đ ng quân s , ra s c phát tri n các vũ khí mũi nh n, luôn luôn mu n làm cho s c m nhộ ự ứ ể ọ ố ứ ạ
quân s c a mình h n đ c đ i ph ng.ự ủ ơ ượ ố ươ
Tuy c hai phe đ u ch a tr c ti p n súng, nh ng th t ra c hai phe đ u đang n m trongả ề ư ự ế ổ ư ậ ả ề ằ
m t tr ng thái chi n tranh, chi n tranh có th n ra b t c lúc nào. Th ng ngh s Mộ ạ ế ế ể ổ ấ ứ ượ ị ỹ ỹ
Becna Baluc đã m nh danh tr ng thái này là chi n tranh l nh, đ phân bi t v i chi nệ ạ ế ạ ể ệ ớ ế
tranh nóng trong đó có dùng pháo th t và đ n th t.ậ ạ ậ
Đ u nh ng năm 90 c a th k XX, Liên Xô cũ tan rã, do đó các n c Đông Âu tr i quaầ ữ ủ ế ỷ ướ ả
nh ng bi n đ ng to l n, cái g i là phe ph ng Đông không còn t n t i n a. T đ y tr điữ ế ộ ớ ọ ươ ồ ạ ữ ừ ấ ở
chi n tranh l nh cũng đã k t thúc.ế ạ ế
T i sao vĩ tuy n 38 tr thành đ ng phân gi i gi a B c Tri u Tiên và Hàn Qu c?ạ ế ở ườ ớ ữ ắ ề ố
Cu i th k XIX, Nh t B n đem quân xâm l c chi m Tri u Tiên. Năm 1910, Nh t B nố ế ỷ ậ ả ượ ế ề ậ ả
c ng b c Tri u Tiên ký “Đi u c Hàn - Nh t”, quy đ nh toàn b ch quy n c a Tri uưỡ ứ ề ề ướ ậ ị ộ ủ ề ủ ề
Tiên vĩnh vi n b chuy n nh ng cho Nh t B n. T đ y Tri u Tiên bi n thành thu c đ aễ ị ể ượ ậ ả ừ ấ ề ế ộ ị

c a Nh t B n.ủ ậ ả
Sau khi chi n tranh th gi i II bùng n , Nh t B n ký k t liên minh v i phát xít Đ c vàế ế ớ ổ ậ ả ế ớ ứ
Italia, đ ng th i gây ra cu c chi n tranh châu Á và Thái Bình D ng tháng 11 nămồ ờ ộ ế ở ươ
1943, nh ng ng i đ ng đ u các n c Trung Qu c, M , Anh tuyên b Cairô r ng sữ ườ ứ ầ ướ ố ỹ ố ằ ẽ
đu i Nh t B n ra kh i t t c các vùng đát mà n c này xâm chi m, trong đó có vi c làmổ ậ ả ỏ ấ ả ướ ế ệ
cho Tri u Tiên đ c đ c l p t do.ề ượ ộ ậ ự
Do s c g ng chung c a các l c l ng ch ng phát xít t t c các n c, tháng 8 nămự ố ắ ủ ự ượ ố ở ấ ả ướ
1945, Nh t B n tuyên b đ u hàng vô đi u ki n. Căn c vào hi p đ nh đã ký k t, quânậ ả ố ầ ề ệ ứ ệ ị ế
đ i M và quân đ i Liên Xô cũ cùng ti p thu s đ u hàng c a quân đ i Nh t B n ộ ỹ ộ ế ự ầ ủ ộ ậ ả ở
Tri u Tiên. Còn v khu v c ti p thu s đ u hàng thì h i b y gi đã quy t đ nh l y vĩề ề ự ế ự ầ ồ ấ ờ ế ị ấ
tuy n 38 đ B c làm đ ng phân gi i: quân đ i Nh t B n phía Nam vĩ tuy n này sế ộ ắ ườ ớ ộ ậ ả ở ế ẽ
đ u hàng quân đ i M , còn quân đ i Nh t B n phía B c thì s đ u hàng quân đ i c aầ ộ ỹ ộ ậ ả ở ắ ẽ ầ ộ ủ
Liên Xô cũ.
H i b y gi vi c xác đ nh vĩ tuy n 38 đ B c làm đ ng phân gi i không có ý nghĩaồ ấ ờ ệ ị ế ộ ắ ườ ớ
chính tr hay quân s gì c , ch ng qua ch vì vĩ tuy n này n m trung b n c Tri uị ự ả ẳ ỉ ế ằ ở ộ ướ ề
Tiên, làm cho hai khu v c ti p thu l i đ u hàng c a quân đ i Nh t B n đ i khái b ngự ế ạ ầ ủ ộ ậ ả ạ ằ
nhau mà thôi. Ngoài ra căn c vào hi p ngh thì sau khi ti p thu đ u hàng, M và Liên Xôứ ệ ị ế ầ ỹ
ph i t ch c m t U ban Liên h p giúp cho Tri u Tiên thành l p m t chính ph lâm th i,ả ổ ứ ộ ỷ ợ ề ậ ộ ủ ờ
nh ng vì gi a hai n c M và Liên Xô v n còn t n t i nhi u v n đ quan tr ng ch aư ữ ướ ỹ ẫ ồ ạ ề ấ ề ọ ư
nh t trí, cho nên đ n năm 1948 v n ch a thành l p đ c chính ph lâm th i c a Tri uấ ế ẫ ư ậ ượ ủ ờ ủ ề
Tiên.
Tháng 8 năm 1948, t i mi n Nam Tri u Tiên thành l p n c Dân qu c Đ i Hàn. Tháng 9ạ ề ề ậ ướ ố ạ
năm y, mi n B c Tri u Tiên thành l p n c C ng hoà dân ch Nhân dân Tri u Tiên.ấ ở ề ắ ề ậ ướ ộ ủ ề
Vì đây là hai chính ph có tính ch t không gi ng nhau cho nên khó c hành đ c cu củ ấ ố ử ượ ộ
ph thông đ u phi u toàn dân t c.ổ ầ ế ộ
Tháng 6 năm 1950, cu c n i chi n Tri u Tiên bùng n , quân Liên hi p qu c do Mộ ộ ế ở ề ổ ệ ố ỹ
đ ng đ u, đem ng n chi n tranh đ t lên b sông áp L c. Quân Chí nguy n nhân dânứ ầ ọ ế ố ờ ụ ệ
Trung Qu c và Quân đ i nhân dân Tri u Tiên cùng đánh cho bè lũ xâm l c ph i lui v vĩố ộ ề ượ ả ề
tuy n 38.ế
Đ n năm 1953, trên vĩ tuy n 38 đã ký k t hi p đ nh đình chi n và hai bên vĩ tuy n 38ế ề ế ệ ị ế ở ế

l p nên khu phi quân s r ng 2 km. Th t không ai có th ng r ng đ ng phân gi i ti pậ ự ộ ậ ể ờ ằ ườ ớ ế
thu s đ u hàng năm đó c a quân đ i Nh t B n l i có th tr thành gi i tuy n chia c tự ầ ủ ộ ậ ả ạ ể ở ớ ế ắ
lâu dài B c Tri u Tiên và Nam Tri u Tiên.ắ ề ề
Ng i Ixraen có ph i là ng i Do Thái không?ườ ả ườ
Nh c đ n Ixraen, ng i ta th ng nghĩ đ n ng i Do Thái ho c các mâu thu n và xungắ ế ườ ườ ế ườ ặ ẫ
đ t gi a ng i Do Thái và ng i R p. Xu th chung th ng th ng nh t v i ng iộ ữ ườ ườ Ả ậ ế ườ ố ấ ớ ườ
Ixraen v i ng i Do Thái. Đi u này hoàn toàn không đúng.ớ ườ ề
Ixraen v n là m t n c Tây Á. Cũng nh t t c các qu c gia khác trên th gi i, nh ngố ộ ướ ư ấ ả ố ế ớ ữ
ng i đ n t t p sinh s ng trên lãnh th Ixraen không thu c v m t dân t c hay ch ngườ ế ụ ậ ố ổ ộ ề ộ ộ ủ
t c nào đó. Ixraen có kho ng 80% ng i Do Thái và ch ng 20% ng i R p.ộ ả ườ ừ ườ Ả ậ
Có l b n s h i t i sao ng i Ixraen và ng i R p th ng đánh nhau mà n c Ixraenẽ ạ ẽ ỏ ạ ườ ườ Ả ậ ườ ướ
l i có nh ng ng i qu c dân là ng i R p?ạ ữ ườ ố ườ Ả ậ
S dĩ nh v y là vì Ixraen n m trên vùng đ t Palextin thu c bán đ o R p. Tr c côngở ư ậ ằ ấ ộ ả Ả ậ ướ
nguyên n i này đã t ng là v ng qu c c a ng i Do Thái, nh ng b t đ u t th k XVIIơ ừ ươ ố ủ ườ ư ắ ầ ừ ế ỷ
sau Công nguyên, l i tr thành m t b ph n c a đ qu c R p. Ng i R p tràn sangạ ở ộ ộ ậ ủ ế ố Ả ậ ườ Ả ậ
và đã đ i đ i ki p ki p s ng trên vùng đ t này. Tháng năm năm 1948, ng i Do Tháiờ ờ ế ế ố ấ ườ
quay v và thành l p nhà n c Ixraen. Ng i Do Thái đã thành l p qu c gia trên vùng đ tề ậ ướ ườ ậ ố ấ
c trú c a ng i R p, vì th không th không gi l i m t b ph n ng i R p.ư ủ ườ Ả ậ ế ể ữ ạ ộ ộ ậ ườ Ả ậ
L ch s đã d y cho chúng ta bi t r ng các cu c chi n tranh t x a đ n nay đ u là thị ử ạ ế ằ ộ ế ừ ư ế ề ủ
đo n tranh quy n đo t v gi a các t p đoàn th ng tr , vì th hoàn toàn không th nói r ngạ ề ạ ị ữ ậ ố ị ế ể ằ
ng i Do Thái và ng i R p không th ti p c n đ c v i nhau.ườ ườ Ả ậ ể ế ậ ượ ớ
T i sao b n Qu c xã mu n tiêu di t dân t c Do Thái?ạ ọ ố ố ệ ộ
Trong cu c chi n tranh th gi i II, Đ c Qu c xã âm m u th ng tr toàn th gi i, m t m tộ ế ế ớ ứ ố ư ố ị ế ớ ộ ặ
s d ng vũ l c, m t m t tuyên truy n ch nghĩa ch ng t c, t c là h c thuy t v dân t cử ụ ự ộ ặ ề ủ ủ ộ ứ ọ ế ề ộ
siêu đ ng. Chúng cho r ng dân t c German dòng dõi chính th ng c a ng i Arian th ngẳ ằ ộ ố ủ ườ ượ
đ ng, còn ng i Do Thái là ch ng t c h đ ng nh t. Do đó Đ c Qu c xã coi vi c tiêuẳ ườ ủ ộ ạ ẳ ấ ứ ố ệ
di t ng i Do Thái là m t m c tiêu ch y u.ệ ườ ộ ụ ủ ế
T i sao ng i Do Thái l i b coi là ch ng t c h đ ng nh t? Trên ph ng di n l ch sạ ườ ạ ị ủ ộ ạ ẳ ấ ươ ệ ị ử
ng i Do Thái cũng nh t t c các dân t c khác, có n n văn hoá r c r và lâu đ i. Nh ngườ ư ấ ả ộ ề ự ỡ ờ ữ
năm 63 tr c Công nguyên, ng i Do Thái xâm l c. T đó ph n l n ng i Do Thái bướ ườ ượ ừ ầ ớ ườ ị

xua đu i, ph i s ng l u l c kh p n i trên th gi i.ổ ả ố ư ạ ắ ơ ế ớ
Ng i Do Thái có m t đông nh t châu Âu. N i đây h b coi là nh ng k vô gia c ,ườ ặ ấ ở ơ ọ ị ữ ẻ ư
lang b t và b khinh r .ạ ị ẻ
Khi s ng lang b t kh p n i nh v y, ng i Do Thái ph n nhi u v n gi đ c b n s cố ạ ắ ơ ư ậ ườ ầ ề ẫ ữ ượ ả ắ
dân t c c v tín ng ng tôn giáo l n ngôn ng và phong t c t p quán.ộ ả ề ưỡ ẫ ữ ụ ậ
Giai đo n Trung th k , ng i Do Thái s ng t i các qu c gia Thiên Chúa giáo b coi làạ ế ỷ ườ ố ạ ố ị
dân d giáo, ph i ch u nhi u s b c h i r t tàn kh cị ả ị ề ự ứ ạ ấ ố
Sang th i kỳ c n đ i, cùng v i s ti n b c a khoa h c k thu t và s phát tri n c a chờ ậ ạ ớ ự ế ộ ủ ọ ỹ ậ ự ể ủ ủ
nghĩa T b n, trong dân t c Do Thái đã xu t hi n nh ng nhân v t ki t xu t, đ c bi t làư ả ộ ấ ệ ữ ậ ệ ấ ặ ệ
trong lĩnh v c tài chính, công th ng và văn hoá. Vì th nên m c đ nh t đ nh, h đã c iự ươ ế ứ ộ ấ ị ọ ả
thi n đ c hoàn c nh s ng c a mình. V i b n Qu c xã theo thuy t ch ng t c th ngệ ượ ả ố ủ ớ ọ ố ế ủ ộ ượ
đ ng thì đi u này là không th ch p nh n đ c. Theo chúng, dân t c Do Thái vĩnh vi n làẳ ề ể ấ ậ ượ ộ ễ
lũ ng i h đ ng. Nh ng năm 30 c a th k XX, cùng v i s bành tr ng c a ch nghĩaườ ạ ẳ ữ ủ ế ỷ ớ ự ướ ủ ủ
đ qu c, vi c ng i Do Thái b b c h i đã đ t t i m c kh ng khi p. Th t ra cách nóiế ố ệ ườ ị ứ ạ ạ ớ ứ ủ ế ậ
c a b n Qu c xã v cái g i là dân t c th ng đ ng ch là cái c h t s c hoang đ ngủ ọ ố ề ọ ộ ượ ẳ ỉ ớ ế ứ ườ
n n ra đ nh m tiêu di t ng i Do Thái mà thôi.ặ ể ằ ệ ườ
T ng th ng M có ph i do nhân dân M tr c ti p b u ra hay không?ổ ố ỹ ả ỹ ự ế ầ
Chúng ta đ c báo th y c b n năm m t l n, m i khi có đ t b u c T ng th ng thì nh ngọ ấ ứ ố ộ ầ ỗ ợ ầ ử ổ ố ữ
ng c viên thu c Đ ng Dân ch và Đ n C ng hoà đ u ph i t i các bang trong toàn qu cứ ử ộ ả ủ ả ộ ề ả ớ ố
đ phát bi u v n đ ng tranh c , và cu i cùng còn ph i có m t cu c b phi u tuy n cể ể ậ ộ ử ố ả ộ ộ ỏ ế ể ử
trong toàn qu c. Vì th ng i ta cho r ng T ng th ng M là nhân dân M tr c ti p b uố ế ườ ằ ổ ố ỹ ỹ ự ế ầ
ra. Th c ra tình hình l i không ph i nh th .ự ạ ả ư ế
Theo m t lu t tuy n c , c tri M ch tr c ti p b u ra hai lo i ng i. M t là ngh vi nộ ậ ể ử ử ỹ ỉ ự ế ầ ạ ườ ộ ị ệ
Qu c h i và hai là nh ng ng i đ c g i là ng i tuy n c .ố ộ ữ ườ ượ ọ ườ ể ử
Nhân dân M b phi u tr c ti p b u ra các ngh viên Qu c h i, t c là nh ng ng i tỹ ỏ ế ự ế ầ ị ố ộ ứ ữ ườ ổ
ch c hình thành Qu c h i, Qu c h i này là m t c c u ho t đ ng th ng tr c. Đi u nàyứ ố ộ ố ộ ộ ơ ấ ạ ộ ườ ự ề
có đi m gi ng nh Đ i h i Đ i bi u Nhân dân c a Trung Qu c, nh ng gi a hai bên cóể ố ư ạ ộ ạ ể ủ ố ư ữ
m t s khác nhau v b n ch t. Vì Qu c h i và T ng th ng M có m t m i quan hộ ự ề ả ấ ố ộ ổ ố ỹ ộ ố ệ
quy n l c song song, ch c l n nhau, còn Đ i h i Đ i bi u Nhân dân c a Trung Qu cề ự ế ướ ẫ ạ ộ ạ ể ủ ố
là c quan quy n l c t i cao c a nhân dân toàn qu c, ch t ch qu c gia là do Đ i h i Đ iơ ề ự ố ủ ố ủ ị ố ạ ộ ạ

bi u Nhân dân c a Trung Qu c b u ra, hai bên có m i quan h c p trên c p d i.ể ủ ố ầ ố ệ ấ ấ ướ
Vì gi a Qu c h i và T ng th ng M có m i quan h đ c thù nh v y, cho nên đã có m tữ ố ộ ổ ố ỹ ố ệ ặ ư ậ ộ
bi n pháp khác đ tuy n c T ng th ng, đó t c là ch đ nh ng ng i tuy n c .ệ ể ể ử ổ ố ứ ế ộ ữ ườ ể ử
Sau khi ng c viên hai đ ng đã tranh c xong, các bang d a theo t l nhân kh u, tứ ử ả ử ự ỷ ệ ẩ ổ
ch c các c tri b phi u b u ra m t s ng i tuy n c . Sau đó, nh ng ng i tuy n cứ ử ỏ ế ầ ộ ố ườ ể ử ữ ườ ể ử
này (trong toàn qu c có kho ng h n b n trăm ng i) t ch c m t đoàn tuy n c t pố ả ơ ố ườ ổ ứ ộ ể ử ậ
trung t i Th đô Washington đ b phi u T ng th ng.ớ ủ ể ỏ ế ổ ố
Tuy nhiên, nh ng ng i tuy n c cũng không b phi u tuỳ theo ý nguy n b n thân mình,ữ ườ ể ử ỏ ế ệ ả
h ph i d a theo ý nguy n c a c tri trong bang c a mình, tr c h t ph i trình bày v iọ ả ự ệ ủ ử ủ ướ ế ả ớ
c tri là s b phi u cho ai, sau đó m i đi Washington.ử ẽ ỏ ế ớ
N u nh ng i tuy n c không mu n d a theo ý mu n c a c tri đ b u phi u thì h sế ư ườ ể ử ố ự ố ủ ử ể ầ ế ọ ẽ
b bãi mi n, vì th ph ng pháp tuy n c gián ti p này mang tính sâu sát r t cao, cho nênị ễ ế ươ ể ử ế ấ
nó cũng g n nh là tuy n c tr c ti p.ầ ư ể ử ự ế
Dù là nh ng đ i bi u đ c dân tr c ti p b u ra, song nh ng ng i tuy n c sau khi l aữ ạ ể ượ ự ế ầ ữ ườ ể ử ự
ch n xong T ng th ng s h t quy n l c và k t thúc s m nh c a họ ổ ố ẽ ế ề ự ế ứ ệ ủ ọ
T i sao trong quân đ i M không có quân hàm nguyên soái? Dapanạ ộ ỹ
Trong quân đ i M , quân hàm cao nh t là đ i t ng năm sao ch không có quân hàmộ ỹ ấ ạ ướ ứ
nguyên soái. Trong cu c Chi n tranh Th gi i II, m t s t ng lĩnh có chi n công caoộ ế ế ớ ộ ố ướ ế
nh t nh Marshal Aixenhao… đ n sau chi n tranh cũng ch đ c đ i t ng năm sao. T iấ ư ế ế ỉ ượ ạ ướ ạ
sao v y?ậ
V n là sau khi Chi n tranh Th gi i II k t thúc, n c M ng i ta cùng đã t ng d tínhố ế ế ớ ế ở ướ ỹ ườ ừ ự
phong cho m t s t ng lĩnh cao c p n i ti ng nh t quân hàm nguyên soái l c quân, thộ ố ướ ấ ổ ế ấ ụ ế
nh ng các c quan h u quan l i phát hi n th y r ng danh t nguyên soái (Marshal) l iư ơ ữ ạ ệ ấ ằ ừ ạ
hoàn toàn gi ng nh tên h c a tham m u tr ng l c quân M Marshal. N u đ c phongố ư ọ ủ ư ưở ụ ỹ ế ượ
hàm nguyên soái thì nguyên soái Marshal g i theo ti ng Anh s là Marshal Marshal ngheọ ế ẽ
quá l tai.ạ
Các c quan h u quan c m th y v n đ này r t khó khăn đ gi i quy t, cho nên sau khiơ ữ ả ấ ấ ề ấ ể ả ế
th o lu n nhi u l n đã trình bày v i T ng th ng Rud ven. Cu i cùng ng i ta th y t tả ậ ề ầ ớ ổ ố ơ ố ườ ấ ố
nh t là không đ t hàm nguyên soái n a. Do đó c p t ng năm sao đã tr thành quân hàmấ ặ ữ ấ ướ ở
cao nh t trong quân đ i M . Và nh ng ng i nh Marshal cũng ch đ c phong quân hàmấ ộ ỹ ữ ườ ư ỉ ượ

t ng năm sao.ướ
Trong l ch s n c M , đã nhi u ng i đ c phong hàm nguyên soái l c quân, đó làị ử ướ ỹ ề ườ ượ ụ
T ng th ng đ u tiên Washington và Phanxing. Sau khi Phanxing qua đ i thì quân hàmổ ố ầ ờ
nguyên soái không bao gi đ c s d ng n a.ờ ượ ử ụ ữ
T i sao Hitler s d ng hình ch “V n” làm bi u t ng cho đ ng Qu c Xã?ạ ử ụ ữ ạ ể ượ ả ố
Trong th i kỳ n c Đ c ch u quy n th ng tr c a Hitler, hình ch “V n” đâu cũng có,ờ ướ ứ ị ề ố ị ủ ữ ạ ở
nó không nh ng t ng tr ng cho n n th ng tr chuyên ch phát xít c a n c Đ c theoữ ượ ư ề ố ị ế ủ ướ ứ
đ ng Qu c Xã, mà còn t o ra nh ng n i đau kh vô t n cho nhân dân Do Thái, cũng nhả ố ạ ữ ỗ ổ ậ ư
nhân dân t t c các n c b n c Đ c Qu c Xã xâm l c.ấ ả ướ ị ướ ứ ố ượ
Ch “V n” còn đ c g i là ch th p ngo c. Nó đã có l ch s r t xa x a. Ngay t h nữ ạ ượ ọ ữ ậ ặ ị ử ấ ư ừ ơ
b n ngàn năm tr c Công nguyên, hình ch “V n” đã xu t hi n. n c n Đ th i cố ướ ữ ạ ấ ệ Ở ướ Ấ ộ ờ ổ
đ i, nó bi u hi n h nh phúc t i cao. Trung Qu c nó đã đ c l u hành h i Võ T cạ ể ệ ạ ố Ở ố ượ ư ồ ắ
Thiên năm chính quy n, bà đã đ nh âm ch này là “V n”. Tr c th i Hitler, m t s ng iề ị ữ ạ ướ ờ ộ ố ườ
Đ c đã t ng s d ng hình t ng tr ng cho ch “V n” này r i.ứ ừ ử ụ ượ ư ữ ạ ồ
Mùa hè năm 1920, Hitler c m th y r ng Đ ng Qu c Xã c n m t bi u t ng t ng tr ngả ấ ằ ả ố ầ ộ ể ượ ượ ư
có th thu ph c đ c lòng ng i. Sau nhi u suy nghĩ, h n thi t k m t lá c v i m tể ụ ượ ườ ề ắ ế ế ộ ờ ớ ộ
vòng tròn tr ng, gi a v ch “V n” màu đen và h n đã c m th y h t s c đ c ý v láắ ở ữ ẽ ữ ạ ắ ả ấ ế ứ ắ ề
c này. Theo cách gi i thích c a h n thì m u đen t ng tr ng cho ý nghĩa xã h i trongờ ả ủ ắ ầ ượ ư ộ
cu c v n đ ng c a b n h n, m u tr ng t ng tr ng cho t t ng dân t c ch nghĩa, cònộ ậ ộ ủ ọ ắ ầ ắ ượ ư ư ưở ộ ủ
ch V n thì t ng tr ng cho s m nh chi n th ng c a gi ng ng i Arian. Th c ra thìữ ạ ượ ư ứ ệ ế ắ ủ ố ườ ự
Hitler tuyên truy n cho ch nghĩa ch ng t c c c đoan, coi ng i Arian là ch ng t c caoề ủ ủ ộ ự ườ ủ ộ
quý nh t. V sau d i là c ch “V n”, đ ng Qu c Xã đã không ng ng khu ch tr ngấ ề ướ ờ ữ ạ ả ố ừ ế ươ
th l c.ế ự
Đ n năm 1933, đ ng Qu c Xã lên ch p chính, ch “V n” l i tr thành hình t ng tr ngế ả ố ấ ữ ạ ạ ở ượ ư
cho n c Đ c Qu c Xã, nh ng d i con m t c a nhân dân th gi i, nó ch t ng tr ngướ ứ ố ư ướ ắ ủ ế ớ ỉ ượ ư
cho t i ác mà thôi.ộ
T i sao các hoàng đ c a n c Nga đ c g i là Sa hoàng?ạ ế ủ ướ ượ ọ
V v n đ này, đ u tiên ph i nói t i nhà đ c tài c a thành La Mã th i c đ i Cesar. Nămề ấ ề ầ ả ớ ộ ủ ờ ổ ạ
45 tr c Công nguyên, Vi n Nguyên Lão La Mã đã d a vào chi n công c a Cesar cũngướ ệ ự ế ủ
nh quy n th và tài s n c c l n c a ông ta đ tuyên b Cesar là nhà đ c tài tr n đ i.ư ề ế ả ự ớ ủ ể ố ộ ọ ờ

Tuy r ng h i b y gi , La Mã theo th ch c ng hoà c đ i, nh ng quy n l c cá nhân c aằ ồ ấ ờ ể ế ộ ổ ạ ư ề ự ủ
Cesar đã lên t i đ nh cao.ớ ỉ
Sau khi ông ch t đi, tên c a ông đã tr thành t t ng tr ng cho k đ c tài, cho k quânế ủ ở ừ ượ ư ẻ ộ ẻ
ch chuyên ch , vì th nhi u tay quân ch chuyên ch các n c ph ng Tây đã dùngủ ế ế ề ủ ế ở ướ ươ
Cesar làm danh hi u c a mình, đ nói lên quy n th và uy l c t i cao c a mình.ệ ủ ể ề ế ự ố ủ
Ngày 16 tháng giêng năm 1547, hoàng đ Ivan Đ T c a n c Nga (cũng g i là Ivanế ệ ứ ủ ướ ọ
Hung B o) lên n m quy n. T c hàm chính th c c a ông là Đ i công t c Moxcva vàạ ắ ề ướ ứ ủ ạ ướ
toàn cõi Nga. Ivan Đ T đã không tho mãn v i cái t c hi u Đ i công t c, vì th lúcệ ứ ả ớ ướ ệ ạ ướ ế
đ i mũ mi n, ông t x ng là Sa hoàng. Ch Sa là chuy n âm c a t La tinh Cesar, t c làộ ệ ự ư ữ ể ủ ừ ứ
ông ta t coi mình là Cesar và t ý r ng mình s tr thành đ c tài c a toàn cõi Nga, xâyự ỏ ằ ẽ ở ộ ủ
d ng l i m t đ qu c c ng th nh nh La Mã x a. T đó Sa hoàng tr thành danh hi nự ạ ộ ế ố ườ ị ư ư ừ ở ệ
c a các quân v ng Nga. Còn n c Nga tr thành “N c Nga c a Sa hoàng”.ủ ươ ở ướ ở ướ ủ
Năm 1721, Pitotr Đ i Đ đ i danh hi u là Hoàng đ , nh ng nói chung ng i ta v n g iạ ế ổ ệ ế ư ườ ẫ ọ
ông là Sa hoàng và có khi dùng c Sa hoàng l n Hoàng đ .ả ẫ ế
T i sao coi chim b câu là bi u t ng c a hoà bình?ạ ồ ể ượ ủ
Trong Kinh Thánh có đo n nh th này: “Th ng đ Jehova t o ra ng i nam là Adam,ạ ư ế ượ ế ạ ườ
r i l i l y m t cái x ng s n c a Adam t o ra con ng i n Eva, nh đó con cháu c aồ ạ ấ ộ ươ ườ ủ ạ ườ ữ ờ ủ
h sinh sôi n y n và làm ăn sinh s ng r t h ng th nh.ọ ả ở ố ấ ư ị
Nh ng trong nhân lo i l i s n sinh ra nh ng k tham đ h ng l c, không nghĩ t iư ạ ạ ả ữ ẻ ồ ưở ạ ớ
chuy n c n cù lao đ ng, vì th m i n y sinh nh ng t i l a b p, h hoá và b o l c, phongệ ầ ộ ế ớ ả ữ ộ ừ ị ủ ạ ự
khí đ o đ c c a nhân lo i b t đ u h ho i. Th ng đ n i gi n, quy t đ nh dùng n nạ ứ ủ ạ ắ ầ ủ ạ ượ ế ổ ậ ế ị ạ
h ng thu đ hu di t th gi i nàyồ ỷ ể ỷ ệ ế ớ
Nh ng cháu đ i th chín c a Adam là Noe, t c tr ng c a t c Hebr là m t ng i h tư ờ ứ ủ ộ ưở ủ ộ ơ ộ ườ ế
s c trung thành v i Th ng Đ . Ông ch tr ng gi tr n chính nghĩa, căm ghét sâu s cứ ớ ượ ế ủ ươ ữ ọ ắ
các đi u ác trong loài ng i.ề ườ
M t hôm Th ng Đ b o Noe r ng m t đ t s p b h ng thu nh n chìm. Noe ph i l pộ ượ ế ả ằ ặ ấ ắ ị ồ ỷ ấ ả ậ
t c làm m t con thuy n hình vuông có ba t ng đ tránh n n. Noe tuân theo l i căn d nứ ộ ề ầ ể ạ ờ ặ
c a Th ng Đ , làm xong chi c thuy n hình vuông, đ a t t c m i ng i trong gia đìnhủ ượ ế ế ề ư ấ ả ọ ườ
cùng v i gia súc, gia c m trong nhà đ a lên thuy nớ ầ ư ề
H ng thu kéo dài 150 ngày, ng p chìm t t c núi cao và nhà c a, làm ch t vô s ng i,ồ ỷ ậ ấ ả ử ế ố ờ

ch riêng có gia đình Noe đ c an toàn vô s . Đ n khi n c s p s a rút, Noe quy t đ nhỉ ượ ự ế ướ ắ ử ế ị
th con chim b câu cho nó đi thám thính, nh ng con chim ch l n h t m t vòng r i bayả ồ ư ỉ ượ ế ộ ồ
v . Noe bi t r ng kh p các n i v n còn là n c, cho nên con chim không có ch nào đề ế ằ ắ ơ ẫ ướ ỗ ể
đ u. Vài ngày sau, Noe l i th chim b câu. Lúc con b câu tr v , trên m nó ng mậ ạ ả ồ ồ ở ề ỏ ậ
nhánh trám m u l c, Noe nhìn th y th h t s c sung s ng, và đi u này ch ng t n cầ ụ ấ ế ế ứ ướ ề ứ ỏ ướ
l t đã rút đ l ra nh ng nhánh cây non nhô lên kh i m t n c, th là ông đ a t t c giaụ ể ộ ữ ỏ ặ ướ ế ư ấ ả
đình tr v l c đ a, b t đ u xây d ng m t cu c s ng m i”.ở ề ụ ị ắ ầ ự ộ ộ ố ớ
Chuy n con chim b câu và nhánh trám báo tr c cu c s ng hoà bình và an ninh đã theoệ ồ ướ ộ ố
Kinh Thánh mà đ c ph bi n ra toàn th gi i. Đ n nh ng năm 30 th k XVII, châuượ ổ ế ế ớ ế ữ ế ỷ ở
Âu n ra m t cu c chi n tranh kéo dài h n 30 năm tr i, làm cho châu Âu, đ c bi t là nhânổ ộ ộ ế ơ ờ ặ ệ
dân Đ c chìm trong đau th ng tr m tr ng. Th i b y gi , t i m t s thành th n cứ ươ ầ ọ ờ ấ ờ ạ ộ ố ị ở ướ
Đ c, l u hành m t th khăn k ni m, trên v hình con chim b câu ng m m t nhànhứ ư ộ ứ ỷ ệ ẽ ồ ậ ộ
trám, ph n ánh nguy n v ng mong ch hoà bình c a nhân dân, vì th con chim b câu vàả ệ ọ ờ ủ ế ồ
nhánh trám đã t ng tr ng cho hoà bình.ượ ư
Sau cu c Chi n tranh th gi i II, nhà ho s l n Picasso đã v m t con chim b câu tr ngộ ế ế ớ ạ ỹ ớ ẽ ộ ồ ắ
đang bay, g i t ng Đ i h i Hoà bình toàn th gi i, ng i ta g i con chim b câu này làử ặ ạ ộ ế ớ ườ ọ ồ
Chim b câu hoà bình.ồ
T i sao tr n Oateclo tr thành đi u t ng tr ng cho th t b i trong cu c đ i conạ ậ ở ề ượ ư ấ ạ ộ ờ
ng i?ườ
Ngày 20 tháng sáu năm 1815 t i ngo i ô Thành ph Oateclo cách th đo Brucxen n c Bạ ạ ố ủ ướ ỉ
23 km v phía nam, liên quân ch ng Pháp đã phát đ ng m t cu c ti n công mãnh li t vàoề ố ộ ộ ộ ế ệ
quân đ i Pháp do Napoleon ch huy.ộ ỉ
Th t là m t tr n chi n long tr i l đ t, tr c s t n công t c a liên quân, quân đ iậ ộ ậ ế ờ ở ấ ướ ự ấ ồ ạ ủ ộ
Pháp đã tan v không còn m t m nh giáp, th ng soái Napoleon ch còn cách gi m chânỡ ộ ả ố ỉ ẫ
th dài r i b quân đ i mà ch y th c m ng.ở ồ ỏ ộ ạ ụ ạ
Napoleon xu t thân t m t gia đình quý t c đã sa sút trên đ o Coóc. Năm 1793, ông 24ấ ừ ộ ộ ả
tu i, b t đ u xu t đ u l di n. Trong h n m i năm tr i, ông đánh Đông d p B c,ổ ắ ầ ấ ầ ộ ệ ơ ườ ờ ẹ ắ
không tr n nào là không chi n th ng, không nh ng ch x ng hùng trên đ i l c châu Âu màậ ế ắ ữ ỉ ư ạ ụ
còn chinh ph c đ c Ai C p cùng nhi u vùng đ t Đ a Trung H i, làm cho vô s v ngụ ượ ậ ề ấ ở ị ả ố ươ
công ph i cúi đ u x ng th n, và nhi u qu c gia nh bi n thành phiên thu c c a n cả ầ ư ầ ề ố ỏ ế ộ ủ ướ

Pháp.
Dù cho các n c m nh châu Âu không can tâm ch u th t b i, liên t c t ch c nhi uướ ạ ở ị ấ ạ ụ ổ ứ ề
nhóm đ ng minh ch ng Pháp, nh ng tr c m t tay thi n chi n nh Napoleon, h h uồ ố ư ướ ộ ệ ế ư ọ ầ
nh không tìm ra đ c m t đòn nào đáng k .ư ượ ộ ể
Năm 1804, Napoleon x ng làm hoàng đ , đ i v ng mi n do chính tay giáo hoàng đ t lênư ế ộ ươ ệ ặ
đ u. Có th nói r ng m i th vinh quang trong cu c đ i m t con ng i Napoleon đ u đãầ ể ằ ọ ứ ộ ờ ộ ườ ề
đ c t n h ng. Ng i ta t ng g i Napoleon là đ a con yêu c a Th ng đ , v Th nượ ậ ưở ườ ừ ọ ứ ủ ượ ế ị ầ
Chi n tranh.ế
Nh ng t năm 1808 v sau, cu c đ i Napoleon b t đ u xu ng d c. Trên chi n tr ngư ừ ề ộ ờ ắ ầ ố ố ế ườ
ông b th t b i nhi u l n. Dù cho năm 1814, liên quân ch ng Pháp đã xông vào Paris, b tị ấ ạ ề ầ ố ắ
Napoleon ph i thoái v , nh ng ông v n còn sáng t o đ c m t kỳ tích c a k th t b i.ả ị ư ẫ ạ ượ ộ ủ ẻ ấ ạ
Ông b ch y kh i n i đi đày là đ o Enb và l i đ i v ng mi n.ỏ ạ ỏ ơ ả ơ ạ ộ ươ ệ
Song xu th th t b i đã không có cách nào xoay chuy n đ c n a r i, cu i cùng ông đãế ấ ạ ể ượ ữ ồ ố
đ t c c t t c vào tr n Oateclo. Đ i v i Napoleon mà nói thì chi n d ch này có tính ch tặ ượ ấ ả ậ ố ớ ế ị ấ
quy t đ nh. Sau đó ông ta không còn có c h i ch nh đ n binh mã đ có th l i ti p t cế ị ơ ộ ỉ ồ ể ể ạ ế ụ
làm m a làm gió, vì th chi n d ch Oateclo th ng đ c dùng đ t ng tr ng cho th tư ế ế ị ườ ượ ể ượ ư ấ
b i trong cu c đ i con ng i.ạ ộ ờ ườ
Trên th gi i có bao nhiêu th ti ng?ế ớ ứ ế
Hi n nay trên th gi i có kho ng sáu t con ng i, chia nhau s ng trên năm l c đ a vàệ ế ớ ả ỉ ườ ố ụ ị
phân ra kho ng hai trăm qu c gia. Ph n l n các con ng i không ch khác nhau v phongả ố ầ ớ ườ ỉ ề
t c t p quán mà còn dùng nh ng ngôn ng khác nhau.ụ ậ ữ ữ
Theo b n đi u tra báo cáo c a UNESCO Liên Hi p Qu c thì trên th gi i có hai nghìnả ề ủ ệ ố ế ớ
b y trăm năm m i th ti ng. Nh ng m t s nhà xã h i h c Nga và Đ c l i nói r ngả ươ ứ ế ư ộ ố ộ ọ ở ứ ạ ằ
trên th gi i có năm nghìn sáu trăm năm m i m t th ti ng. Nói chung trên th gi i cóế ớ ươ ố ứ ế ế ớ
hai nghìn đ n ba nghìn th ti ng.ế ứ ế
Nh ng trong các th ti ng phong phú này, thì có trên m t nghìn b n trăm th ti ng ho cư ứ ế ộ ố ứ ế ặ
không đ c công nh n là th ti ng đ c l p, ho c s p b tiêu vong. Có kho ng hai m iượ ậ ứ ế ộ ậ ặ ắ ị ả ươ
th ti ng h u nh ngày nay không còn ai bi t nói n a, ba ph n t các th ti ng trên thứ ế ầ ư ế ữ ầ ư ứ ế ế
gi i còn ch a có ch vi t. Ch có kho ng 500 th ti ng đã đ c ng i ta nghiên c uớ ư ữ ế ỉ ả ứ ế ượ ườ ứ
t ng đ i đ y đ .ươ ố ầ ủ

Trên th gi i có kho ng m i ba th ti ng mà s ng i s d ng lên t i trên năm m iế ớ ả ườ ứ ế ố ườ ử ụ ớ ươ
tri u. Trong s đó ti ng Hàn, ti ng Anh, ti ng Tây Ban Nha, ti ng Nga đ u có trên m tệ ố ế ế ế ế ề ộ
trăm tri u ng i trên th gi i s d ng. Ti ng Pháp tuy có s ng i s d ng không t iệ ườ ế ớ ử ụ ế ố ườ ử ụ ớ
m t trăm tri u nh ng l i có đ n 26 qu c gia l y ti ng Pháp làm ngôn ng chính th c.ộ ệ ư ạ ế ố ấ ế ữ ứ
Cam run là m t n c nh mi n Tây châu Phi, nghe nói n c này có trên m t nghìn thơ ộ ướ ỏ ở ề ướ ộ ứ
ti ng. Trên th gi i th ti ng có s ng i s d ng ít nh t là Oat, ch có 50 ng i nói.ế ế ớ ứ ế ố ườ ử ụ ấ ỉ ườ
L i có m t th ti ng nhân t o đó là Qu c t ng . Qu c t ng là m t th ti ng b trạ ộ ứ ế ạ ố ế ữ ố ế ữ ộ ứ ế ổ ợ
trên th gi i. Các n c trên th gi i đ u có ng i bi t s d ng.ế ớ ướ ế ớ ề ườ ế ử ụ
Th gi i có b y kỳ quan nào?ế ớ ả
Hai th k tr c Công nguyên, thành La Mã có m t tác gi l hành gia tên là Ant bat. Sauế ỷ ướ ộ ả ữ ơ
khi đi chu du các n c trên th gi i, ông đã nêu lên b y n i danh th ng l n ph n nhở ướ ế ớ ả ơ ắ ớ ả ả
đ c trình đ khoa h c và văn hoá c a toàn th các vùng chung quanh bi n Đ a Trungượ ộ ọ ủ ể ể ị
H i. Ngày nay ng i ta g i b y n i danh th ng này là “B y kỳ quan th gi i”. “B y kỳả ườ ọ ả ơ ắ ả ế ớ ả
quan th gi i” g m có:ế ớ ồ
1. Kim t tháp c Ai C p: Đó là công trình ki n trúc c x a nh t trong l ch s c a b y kỳự ổ ậ ế ổ ư ấ ị ử ủ ả
quan, đã đ c ng i đ i x a xây d ng tr c đây kho ng 4.600 năm, cho t i nay v n cònượ ườ ờ ư ự ướ ả ớ ẫ
gìn gi hoàn h o.ữ ả
2. V n treo Babilon: Là m t đài đ p b ng đ t có b n t ng, cao 25 mét, trên m i t ngườ ở ộ ắ ằ ấ ố ầ ỗ ầ
có tr ng nh ng hoa c kỳ l , nhìn t xa thì nom c nh là m t v n hoa đ p treo trênồ ữ ỏ ạ ừ ứ ư ộ ườ ẹ
cao. T ng truy n v n hoa này là do Qu c v ng Babilon đã cho xây d ng đ an i bàươ ề ườ ố ươ ự ể ủ
V ng phi s ng xa c h ng.ươ ố ố ươ
3. Đ n th n th n Artemix Ephdo: Đ n th i này cao 120 mét, r ng 65 mét, xung quanhề ờ ữ ầ ở ề ờ ộ
có 127 c t tr b ng đá. Trên các c t đá này mang nh ng hình điêu kh c th hi n cácộ ụ ằ ộ ữ ắ ể ệ
chuy n th n tho iệ ầ ạ
4. T ng Th n D t Olympia đ t trong đ n th Th n D t trên núi Olympia mi n Namượ ầ ớ ở ặ ề ờ ầ ớ ở ề
Hy L p: T ng cao 15 mét, thân b ng g đen, trang s c b ng vàng, ngà voi và đá quý.ạ ượ ằ ỗ ứ ằ
Tay ph i c a Th n gi ra b c t ng n th n Chi n th ng, còn tay trái n m chi c g yả ủ ầ ơ ứ ượ ữ ầ ế ắ ắ ế ậ
t ng tr ng cho quy n uy c a mình, th n thái r t là trang nghiêm. Ti c r ng trong thượ ư ề ủ ầ ấ ế ằ ế
b c t ng này đã b hu ho i.ứ ượ ị ỷ ạ
5. Lăng m Halicacnax Th Nhĩ Kỳ: Th k IV tr c Công nguyên, qu c v ng Caliaộ ở ổ ế ỷ ướ ố ươ

ti u Asia đã xây d ng khu lăng m này cho v ng h u. Lăng m đ c d ng lên b ngở ể ự ộ ươ ậ ộ ượ ự ằ
đá hoa hình ch nh t, phía trên có 24 hình kim t tháp. Trên đ nh có t c t ng vuaữ ậ ự ỉ ạ ượ
Halicacnax ng i cùng v i v ng h u trên chi n xa. Đ n th k XV, lăng m này đã bồ ớ ươ ậ ế ế ế ỷ ộ ị
hu ho i.ỷ ạ
6. T ng th n M t tr i trên đ o Rôt Đ a Trung H i: B c t ng này đã đ c sáng tácượ ầ ặ ờ ả ở ị ả ứ ượ ượ
đ k ni m s ki n đ o Rôt thoát kh i cu c vây hãm kéo dài. T ng đ c đúc b ngể ỷ ệ ự ệ ả ỏ ộ ượ ượ ằ
đ ng thau, cao t i 39 mét, đ t c a h i c ng c a đ o này. Năm 224 tr c Công nguyênồ ớ ặ ở ử ả ả ủ ả ướ
b c t ng đã b phá hu trong m t tr n đ ng đ t.ứ ượ ị ỷ ộ ậ ộ ấ
7. Cây đèn bi n Alecxandria làm trên đ o Phalax bên ngoài c a h i c ng Alecxandriaể ở ả ử ả ả
n c Ai C p: cao 122 mét. Trên đ nh tháp có b c t ng th n Apolon l n. Đ n đêm trênướ ậ ỉ ứ ượ ầ ớ ế
đ nh tháp đ t m t ng n n n r t ta, ch d n cho tàu bè đi l i. T ng truy n k l i r ng cácỉ ố ộ ọ ế ấ ỉ ẫ ạ ươ ề ể ạ ằ
tàu bè cách xa 40 km cũng có th trông th y ánh đèn trên đ nh tháp. Ng n đèn bi n nàyở ể ấ ỉ ọ ể
còn đ c gi cho t i th k XII sau Công nguyên.ượ ữ ớ ế ỷ
T i sao Beethoven đ c tôn vinh là “Nh c Thánh”? Dapanạ ượ ạ
Trên th gi i có m t s nh c s đ t t i thành t u cao đ u có thêm m t danh hi u tônế ớ ộ ố ạ ỹ ạ ớ ự ề ộ ệ
x ng đ t tr c tên mình. Trong s đo riêng m t mình nhà so n nh c Áo n i ti ngư ặ ướ ố ộ ạ ạ ổ ế
Beethoven có đ c cái danh hi u “Nh c Thánh”ượ ệ ạ
Beethoven t nh đã s ng trong c nh b n cùng, ông ph i v a làm vi c ki m ti n v a h cừ ỏ ố ả ầ ả ừ ệ ế ề ừ ọ
t p và nh đó m i có đ c tri th c m i và t t ng m i. Cu c s ng gian kh đã mài giũaậ ờ ớ ượ ứ ớ ư ưở ớ ộ ố ổ
ý ch c a ông. Vì th trong các tác ph m c a ông luôn luôn th y n i lên ch đ đ u tranhỉ ủ ế ẩ ủ ấ ổ ủ ề ấ
ch ng l i s ph n.ố ạ ố ậ
Beethoven không bao gi chi u theo thói đ i, không bao gi a dua v i th i th . Nh tàiờ ề ờ ờ ớ ờ ế ờ
năng xu t chúng và v i ph m cách b t khu t c a mình, ông đã đ c t t c các đ ngấ ớ ẩ ấ ấ ủ ượ ấ ả ồ
nghi p tôn kính, đ c ng i đ i khâm ph c.ệ ượ ườ ờ ụ
Năm 1815, ông 45 tu i, hai tai b ng nhiên đ u b đi c, nh ng ông d a vào nh ng c g ngổ ỗ ề ị ế ư ự ữ ố ắ
kiên c ng, dù cho tai đi c v n so n ra đ c nh ng tác ph m ki t xu t, trong s đó cóườ ế ẫ ạ ượ ữ ẩ ệ ấ ố
b n “Giao h ng h p x ng” (cũng g i là b n Giao h ng s 9).ả ưở ợ ướ ọ ả ưở ố
N u nh các “thánh nhân” th ng có trí tu và ph m cách siêu phàm, thoát t c, thì trong cáiế ườ ệ ẩ ụ
danh hi u “Nh c Thánh” c a Beethoven không nh ng ch bao hàm n i dung nói trên, màệ ạ ủ ữ ỉ ộ
l i còn hàm ý c phong cách t t ng và th nghi m đ c đáo.ạ ả ư ưở ể ệ ộ

Chúng ta có th tìm trong b n Giao h ng Đ nh m nh (cũng g i là b n Giao h ng s 5)ể ả ưở ị ệ ọ ả ưở ố
mà nghe th y cái tâm thanh nh m t tri t nhân mu n tìm hi u ý nghĩa chân chính c a đ iấ ư ộ ế ố ể ủ ờ
s ng con ng i, cũng có th d a vào b n Giao h ng Anh hùng (cũng có tên là b n Giaoố ườ ể ự ả ưở ả
h ng s 3) đ nghe th y nh ng gì Beethoven ca ng i và t lòng tôn kính các anh hùng,ưở ố ể ấ ữ ợ ỏ
càng có th d a vào b n Giao h ng Đi n viên (cũng còn đ c g i là b n Giao h ng sể ự ả ưở ề ượ ọ ả ưở ố
6) đ nghe th y nh ng l i âu y m h ng v ng t i thiên nhiên c a ông.ể ấ ữ ờ ế ướ ọ ớ ủ
Trong các tác ph m c a Beethoven đã đúc h p các kh n n c a ông, dũng khí c a ông,ẩ ủ ợ ổ ạ ủ ủ
ni m hoan l c c a ông và c n i bi ai c a ông. Lãnh v c ngh thu t và lãnh v c t t ngề ạ ủ ả ỗ ủ ự ệ ậ ự ư ưở
mà ông đ t t i thì c th i b y gi l n cho t i ngày nay ch a có m t ng i nào khác v nạ ớ ả ờ ấ ờ ẫ ớ ư ộ ườ ươ
t i đ c. Có th nói Beethoven không h th n v i danh hi u “Nh c Thánh” mà ng i taớ ượ ể ổ ẹ ớ ệ ạ ườ
t ng cho ông.ặ
T i sao con đ ng thông th ng c đ i đ c g i là “Con đ ng t l a”?ạ ườ ươ ổ ạ ượ ọ ườ ơ ụ
D i tri u nhà Hán, Trung Qu c đã m đ c m t con đ ng thông th ng buôn bán cóướ ề ố ở ượ ộ ườ ươ
kh i đi m là Th đô Tr ng An th i b y gi (nay là Tây An) và v t ngang qua đ i l cở ể ủ ườ ờ ấ ờ ắ ạ ụ
châu Á, ch y th ng t i Đ a Trung H i r i v t bi n, đ t t i đi m cu i cùng là thành Laạ ẳ ớ ị ả ồ ượ ể ạ ớ ể ố
Mã. Thông qua con đ ng thông th ng kéo dài h n b y ngàn kilômet, liên k t ba l c đ aườ ươ ơ ả ế ụ ị
châu Á, châu Phi và châu Âu, dân t c Hán đã chuy n t i toàn th gi i n n k thu t nôngộ ể ớ ế ớ ề ỹ ậ
nghi p, th công nghi p tiên ti n, bao g m c b n phát minh l n c a Trung Qu c.ệ ủ ệ ế ồ ả ố ớ ủ ố
Ng c l i nhi u s n v t và văn hoá đ c đáo c a ph ng Tây nh s t , l c đà, nho, d aượ ạ ề ả ậ ộ ủ ươ ư ư ử ạ ư
chu t, c đ n Ph t giáo c a n Đ , h i ho c a Hy L p cũng đ c truy n nh p vàoộ ả ế ậ ủ Ấ ộ ộ ạ ủ ạ ượ ề ậ
Trung Qu c. N n kinh t và văn hoá c a hai mi n Đông Tây, nh có Con đ ng thôngố ề ế ủ ề ờ ườ
th ng này đã đ c giao l u, đem l i nh h ng r t l n cho s phát tri n c a n n vănươ ượ ư ạ ả ưở ấ ớ ự ể ủ ề
minh th gi i.ế ớ
Trên con đ ng buôn bán này, h i b y gi th hàng đ c tr đi nhi u nh t là t l a, m tườ ố ấ ờ ứ ượ ở ề ấ ơ ụ ộ
đ c s n c a Trung Qu c. Vì th con đ ng này đã đ c g i là “Con đ ng t l a”. Ngheặ ả ủ ố ế ườ ượ ọ ườ ơ ụ
nói khi m t v hoàng đ La Mã l n đ u tiên m c b qu n áo b ng t l a do Trung Qu cộ ị ế ầ ầ ặ ộ ầ ằ ơ ụ ố
s n xu t đ đi xem hát đã gây ch n đ ng c kinh thành La Mã.ả ấ ể ấ ộ ả
Năm 139 tr c Công nguyên, Tr ng Khiên xu t phát đi Tây V c, nh ng ch ng bao lâuướ ươ ấ ự ư ẳ
ông b quân Hung Nô b t. Sau 11 năm b giam gi , ông tr n thoát và đ n năm 126 tr cị ắ ị ữ ố ế ướ
Công nguyên thì tr v đ c Tr ng An. D i s ch đ o c a quân Hung Nô, kh ng chở ề ượ ườ ướ ự ỉ ạ ủ ố ế

đ c khu v c Hà Tây thông t i Tây V c. Năm 119 tr c Công nguyên, m t l n n a Hánượ ự ớ ự ướ ộ ầ ữ
Vũ Đ l i sai Tr ng Khiên đi s Tây V c. Ông t i tr c Ô Tôn (Nay thu c vùng sông Yế ạ ươ ứ ự ớ ướ ộ
Lê và h Y T c l i sai phó s đ n các n c Đ i Nguy t Th , An T c (nay là Iran),ồ ắ Ư ạ ứ ế ướ ạ ệ ị ứ
Quyên Đ c ( n Đ th i c ). Sau đó đ n năm 115 tr c Công nguyên thì tr v Tr ngộ Ấ ộ ờ ổ ế ướ ở ề ườ
An.
Do nh ng h n ch c a đi u ki n l ch s , s th n Hán ch a th theo Con đ ng thôngữ ạ ế ủ ề ệ ị ử ứ ầ ư ể ườ
th ng này mà t i đ c đ qu c La Mã c a ph ng Tây. N u không, theo l i các s gia,ươ ớ ượ ế ố ủ ươ ế ờ ử
l ch s c a th gi i s ph i vi t l i.ị ử ủ ế ớ ẽ ả ế ạ
T i sao V n Lý Tr ng Thành không đ c đ a vào “B y kỳ quan th gi i”?ạ ạ ườ ượ ư ả ế ớ
V n Lý Tr ng Thành là m t công trình ki n trúc vĩ đ i c x a nh t trên th gi i. Nomạ ườ ộ ế ạ ổ ư ấ ế ớ
nó nh m t con r ng kh ng l u n khúc t trên xu ng, kéo dài liên miên t i 6.700 km.ư ộ ồ ổ ồ ố ừ ố ớ
Cùng v i kim t tháp Ai C p, V n Lý Tr ng Thành đ c coi là hai kỳ tích có tính ch tớ ự ậ ạ ườ ượ ấ
tiêu bi u nh t trên Trái đ t này. Tuy nhiên tên c a kim t tháp Ai C p thì đ c đ t lênể ấ ấ ủ ự ậ ượ ặ
hàng đ u c a “B y kỳ quan th gi i”, còn V n Lý Tr ng Thành Trung Qu c l i bầ ủ ả ế ớ ạ ườ ở ố ạ ị
g t ra ngoài b y kỳ quan y. Đó là sao v y?ạ ả ấ ậ
“B y kỳ quan th gi i” g m có: Kim t tháp c a Ai C p, v n treo Babilon, lăng mả ế ớ ồ ự ủ ậ ườ ộ
Halicanax Th Nhĩ Kỳ, t ng Th n D t trên núi Olympia Hy L p, đ n th th nở ổ ượ ầ ơ ở ạ ề ờ ầ
Artêmix Ephedow, ng n đèn th n Phalax Ai C p, b c t ng t c hình th n Apolon ở ọ ầ ở ậ ứ ượ ạ ầ ở
đ o Rôt.ả
“B y kỳ quan th gi i” này đã đ c nhà th Ant bat nêu lên trong th k II tr c Côngả ế ớ ượ ơ ơ ế ỷ ướ
nguyên. H i y nhà th này s ng t i thành Xidon Phenixi trên b bi n phía Đông c aồ ấ ơ ố ạ ở ờ ể ủ
Đ a Trung H i, mà trong th i kỳ y thì còn ch a khai thông con đ ng t l a t Trungị ả ờ ấ ư ườ ơ ụ ừ
Qu c sang t i b bi n phía Đông Đ a Trung H i. Vì th nhà th nói trên còn ch a đ cố ớ ờ ể ị ả ế ơ ư ượ
bi t r ng ph ng Đông có m t toà Tr ng Thành hùng vĩ. B i v y ông đã không đ aế ằ ở ươ ộ ườ ở ậ ư
toà Tr ng Thành y vào m t trong “B y kỳ quan th gi i” và đó là đi u có th hi uườ ấ ộ ả ế ớ ề ể ể
đ c.ượ
Cho t i th i kỳ c n đ i, cách nói v “B y kỳ quan th gi i” l i có nh ng n i dung khác.ớ ờ ậ ạ ề ả ế ớ ạ ữ ộ
Hi n nay, “B y kỳ quan th gi i” mà ng i ta nói ch có: Đ u tr ng c hình tròn ệ ả ế ớ ườ ỉ ấ ườ ổ ở
thành La Mã n c Italia, đèn bi n Phalax Alecxandria n c Ai C p, V n Lý Tr ngướ ể ở ướ ậ ạ ườ
Thành Trung Qu c, các công trình ki n trúc b ng đá x p hình vòng tròn trên bi n Xở ố ế ằ ế ể ư

Khân n c Anh, ng n tháp nghiêng Pixa Italia, Tháp L u Ly Nam Kinh Trungở ướ ọ ở ư ở
Qu c, Nhà th Xôphi Ixtambun Th Nhĩ Kỳ.ố ờ ở ổ
T i sao trong ti ng Nh t l i có nhi u ch Hán đ n nh th ?ạ ế ậ ạ ề ữ ế ư ế
Nh t B n là m t n c láng gi ng c a Trung Qu c, trong th i c đ i n c này đã cóậ ả ộ ướ ề ủ ố ờ ổ ạ ướ
nhi u m i quan h trao đ i v i Trung Qu c.ề ố ệ ổ ớ ố
D i tri u nhà Tùy và nhà Đ ng, n n kinh t c a Trung Qu c ph n vinh, văn hoá phátướ ề ườ ề ế ủ ố ồ
tri n h ng th nh. Nh t B n tr c sau đã c đi m i ba nhóm “Khi n Đ ng S ” (s giể ư ị ậ ả ướ ử ườ ể ườ ứ ứ ả
phái đ n nhà Đ ng) t i tri u đình nhà Đ ng đ h c t p, nhóm đông nh t lên t i h nế ườ ớ ề ườ ể ọ ậ ấ ớ ơ
sáu trăm ng i. M t s k đ c sách và hoà th ng Nh t B n ùn ùn kéo đ n th đô nhàườ ộ ố ẻ ọ ượ ậ ả ế ủ
Đ ng và Tr ng An đ h c t p các lo i ki n th c văn hoá cùng các sách kinh đi n c aườ ườ ể ọ ậ ạ ế ứ ể ủ
đ o Ph t. Sau khi h c t p thành công, m t s ng i còn l i Tri u đình nhà Đ ng đạ ậ ọ ậ ộ ố ườ ở ạ ề ườ ể
làm quan, nh ng ph n l n đã v n c r i tích c c truy n bá văn hoá c a tri u đ i nhàư ầ ớ ề ướ ồ ự ề ủ ề ạ
Đ ng.ườ
C đ n Thiên hoàng c a n c Nh t th i b y gi cũng m i nh ng danh s sang bên yả ế ủ ướ ậ ờ ấ ờ ờ ữ ư ấ
đ có th h c t p văn hoá c a nhà Đ ng, đ ng th i Thiên hoàng cũng b nhi m m t sể ể ọ ậ ủ ườ ồ ờ ổ ệ ộ ố