Ba thách thức của M&A tại Việt Nam M&A là gì?
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (186.26 KB, 5 trang )
Ba thách thức của M&A tại Việt Nam
M&A là gì?
M&A được viết tắt bởi hai từ tiếng Anh là Mergers (sáp nhập) và
Acquisitions (mua lại).
Điều 17, Luật Cạnh tranh quy định việc sáp nhập doanh nghiệp là “việc một
hoặc một số doanh nghiệp chuyển toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích
hợp pháp của mình sang một doanh nghiệp khác, đồng thời chấm dứt sự tồn
tại của doanh nghiệp bị sáp nhập”, còn “mua lại doanh nghiệp là việc một
doanh nghiệp mua toàn bộ hoặc một phần tài sản của doanh nghiệp khác đủ
để kiểm soát, chi phối toàn bộ hoặc một ngành nghề của doanh nghiệp bị
mua lại”.
Hoạt động M&A tại Việt Nam
Ở Việt Nam, hoạt động mua bán và sáp nhập (M&A) mới được quan tâm kể
từ khi Luật Doanh nghiệp 1999 ra đời, và trở nên sôi động hơn trong hai
năm trở lại đây.
M&A tại Việt Nam đang phát triển nhanh về cả số lượng và quy mô. Năm
2005 chỉ có 18 vụ M&A với tổng giá trị là 61 triệu đô la Mỹ, năm 2006 có
32 vụ với tổng giá trị là 245 triệu đô la Mỹ và riêng trong sáu tháng đầu năm
2007, số vụ M&A đã tăng cả về quy mô và giá trị, tổng số vụ M&A là 46
vụ, đạt tổng giá trị là 626 triệu đô la Mỹ (gấp đôi so với cả năm 2006 và gấp
15 lần so với cùng kỳ năm 2006).
Ngoài ra, những vụ M&A liên quan đến các
dự án có vốn đầu tư nước ngoài cũng diễn ra
sôi động, đặc biệt là trong lĩnh vực chuyển
nhượng dự án đầu tư. Theo thống kê của Cục
Đầu tư nước ngoài, tính đến 31-12-2007 có
1.092 dự án có chuyển nhượng vốn, với tổng
giá trị 16,8 tỉ đô la Mỹ.
Cơ hội cho hoạt động M&A tại Việt Nam
Hoạt động M&A được dự báo sẽ tiếp tục diễn ra hết sức sôi động trong thời
gian tới. Điều này có thể được giải thích dựa trên những cơ sở như: (i) sự
tăng trưởng nóng của nền kinh tế thời gian qua đã “sinh ra” quá nhiều công
ty hoạt động trong những ngành có tính cạnh tranh cao như: kế toán kiểm
toán, tài chính ngân hàng, chứng khoán...
Khi nền kinh tế rơi vào thời kỳ điều chỉnh thì cuộc “cạnh tranh xuống đáy”
là tương lai có thể nhìn thấy, điều này có thể được lý giải một cách rõ ràng
thông qua mô hình Lý thuyết trò chơi của kinh tế học.
Vì thế, để tránh tình huống này thì các công ty sẽ có xu hướng liên kết với
nhau để cùng tồn tại và phát triển, chỉ có liên kết thì hiệu quả kinh tế nhờ
quy mô mới có thể phát huy tác dụng; (ii) do nhà đầu tư nước ngoài đánh giá
cao những cơ hội đầu tư tại Việt Nam, cũng như những cam kết của Chính
phủ Việt Nam trong lộ trình thực hiện khi gia nhập WTO nên luồng vốn đầu
tư nước ngoài vào Việt Nam sẽ tiếp tục tăng mạnh.
Một trong những cách thức để nhà đầu tư nước ngoài thâm nhập sâu hơn vào
thị trường Việt Nam chính là thông qua các đối tác Việt Nam, điều này càng
tạo thêm đà cho hoạt động M&A phát triển. Hiện, Cục Đầu tư nước ngoài
đang có kế hoạch soạn thảo dự thảo Nghị định về M&A có yếu tố nước
ngoài tại Việt Nam.
Những thách thức của M&A
Mặc dù đã có những bước tiến khá dài, nhưng hoạt động M&A ở Việt Nam
hiện nay còn gặp nhiều thách thức, trở ngại trong phát triển. Một số thách
thức chủ yếu là:
-
Thách thức đến từ hệ thống luật. Hoạt động M&A vẫn còn đang được quy
định rải rác ở các luật và văn bản quy phạm pháp luật khác nhau, hơn nữa
mới chỉ quy định một cách chung chung, chứ chưa có hệ thống chi tiết. Điều
này vừa làm cho các chủ thể tham gia hoạt động M&A gặp khó khăn trong
việc thực hiện, vừa làm cho các cơ quan quản lý Nhà nước khó kiểm soát
các hoạt động M&A.
-
Thách thức đến từ bên mua - bán. Thực tế có nhiều công ty muốn mua và
cũng có không ít công ty muốn bán nhưng phần nhiều trong số họ không có
những hiểu biết cơ bản về nghiệp vụ M&A, cũng như không biết được sau
M&A sẽ như thế nào? Họ không thể tự mình tìm kiếm đối tác phù hợp. Hơn
thế nữa, còn có tâm lý không chịu cởi mở, bên bán thường e ngại cung cấp
thông tin. Điều này một phần cũng do sự phát triển của các cầu nối, chắp
mối cho bên mua và bên bán lại với nhau chưa mạnh về cả số lượng lẫn chất
lượng.
-
Thách thức đến từ bên trung gian. Hiện nay có khá nhiều các công ty
chứng khoán, tư vấn tài chính, kiểm toán tham gia vào làm trung gian, môi
giới cho các bên trong hoạt động M&A. Tuy nhiên do có những hạn chế về
hệ thống luật, nhân sự, tính chuyên nghiệp, cơ sở dữ liệu, thông tin... nên các
đơn vị này chưa thể trở thành trung gian thiết lập một “thị trường” để các
bên mua - bán gặp nhau.
Hơn nữa, hệ thống luật và thông tin bất cân xứng trên thị trường Việt Nam
đang khiến cho vấn đề định giá doanh nghiệp trong các vụ M&A rất khó
khăn. Nếu như việc mua bán, sáp nhập giữa các chủ thể tư nhân là “thuận
mua, vừa bán” thì khi việc mua bán sáp nhập có sự tham gia của một bên là
pháp nhân nhà nước thì giá trị đó còn cần phải được sự phê duyệt của các cơ
quan có thẩm quyền, do quan ngại thất thoát vốn nhà nước.
Mặc dù M&A là xu hướng tất yếu trong quá trình phát triển nhưng nếu
không giải quyết các thách thức trên thì chúng sẽ bị hạn chế, thậm chí là kéo
tụt sự phát triển của hoạt động này trong ngắn hạn.
Giải pháp nào cho việc phát triển M&A tại Việt Nam?
Giải pháp để phát triển M&A chính là những giải pháp nhằm tháo gỡ những
khó khăn, thách thức đã được đề cập ở trên.
Thứ nhất, cần phải kiện toàn hệ thống luật điều chỉnh hoạt động M&A. Hệ
thống luật này cần phải quy định chi tiết để điều chỉnh trên cả hai phương
diện: (i) các thủ tục, nguyên tắc, phương pháp định giá, quyền và nghĩa vụ
của các bên tham gia…; (ii) các tình huống xử lý tài chính, lao động và các
vấn đề phát sinh sau khi thực hiện thương vụ M&A.
Thứ hai, đối với các bên tham gia mua - bán: cần cập nhật kiến thức và hiểu
biết về hoạt động M&A, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp Việt Nam.
Nhận thức rõ được điểm mạnh, điểm yếu của doanh nghiệp mình trong thời
kỳ hội nhập. Các bên cần suy nghĩ theo mô hình hợp tác - phát triển và hai
bên cùng có lợi thay vì quan niệm “được/bị ăn thịt, được/mất quyền lợi” khi
đàm phán, thương thảo cùng nhau...
Thứ ba, đối với các trung gian: Cần nâng cao trình độ của đội ngũ nhân sự,
phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu… để trở thành nhà thiết lập “thị trường”
cho bên mua và bên bán gặp nhau được thuận tiện cũng như nâng cao chất
lượng dịch vụ cung cấp cho các bên.
