PHẦN MỞ ĐẦU
Mục tiêu giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển tồn diện về đạo
đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân,
tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ
nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho học sinh tiếp tục
học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Mục tiêu của giáo dục Tiểu học là nhằm giúp học sinh hình thành những cơ
sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm
mỹ và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học lên trung học cở sở. (Điều 27
Luật Giáo dục)
Nhằm thực hiện nhiệm vụ giáo dục toàn diện đạt mục tiêu giáo dục phổ
thơng nói chung và mục tiêu giáo dục tiểu học nói riêng, cơng tác chủ nhiệm lớp ở
trường Tiểu học nằm ở vị trí trung tâm đóng vai trò then chốt quyết định hiệu quả
và chất lượng giáo dục toàn diện.
Giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học, đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm lớp Một
có một vai trị vơ cùng quan trọng trong việc hình thành cho học sinh những cơ sở
ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo dức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ
và các kĩ năng sống cơ bản để học sinh tiếp tục học tốt lên những lớp trên. Ngoài
việc tổ chức, hướng dẫn các hoạt động học tập của học sinh, giáo viên chủ nhiệm
lớp còn phải thường xuyên theo dõi các hoạt động trong giờ chơi, trong các buổi
sinh hoạt, giao lưu tập thể,… và cả hoạt động tự học ở nhà của học sinh. Vì vậy, tơi
khẳng định rằng cơng tác chủ nhiệm lớp ở Tiểu học là cực kì quan trọng, là nhân tố
số một quyết định đến chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
Học sinh tiểu học đặc biệt là học sinh lớp Một là giai đoạn mở đầu cho một
giai đoạn học tập. Cũng từ giai đoạn này nhân cách của học sinh được hình thành
và dần dần phát triển. Đây chính là giai đoạn nền móng của quá trình phát triển
năng lực tư duy và đặc biệt là quá trình phát triển nhân cách của học sinh sau này.
Học sinh lớp Một rất ngây thơ, tâm hồn các em như một tờ giấy trắng, vẽ lên đó
đẹp hay xấu phần lớn là tác động của thầy, cô chủ nhiệm. Những năm gần đây khi
các trường có điều kiện tổ chức cho các em học ngày hai buổi thì phần lớn thời
gian trong ngày các em được sống và giao tiếp với thầy cô chủ nhiệm, với bạn bè.

Nhận thức được tầm quan trọng của một giáo viên chủ nhiệm đặc biệt là chủ
nhiệm lớp Một tôi luôn tự nhủ: trước tiên mình phải là một tấm gương cho học
sinh về cách ăn nói mẫu mực, xử sự với học trò đúng mực “ nghiêm túc” nhưng “
thân thiện ”, thực sự có lịng u thương thơng cảm với các em sao cho các em
cảm nhận cô giáo như người mẹ thứ hai của các em, là chỗ để các em tin cậy về
mặt tinh thần nhưng không quá thân thiết để học sinh có thể bỡn cợt quên khoảng
cách giữa giáo viên và học sinh. Xuất phát từ những suy nghĩ như vậy tôi đã
nghiên cứu và áp dụng “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm
lớp Một tại trường Tiểu học Thị trấn Quán Hành”.

1


PHẦN NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
Nói đến việc giáo dục học sinh- một vấn đề hết sức căn bản có ý nghĩa quyết
định đến chất lượng cơng tác “Dạy và học” đó là sự kết hợp giữa nhà trường và gia
đình, giữa giáo viên và học sinh. Trong đó, giáo viên chủ nhiệm giữ vai trò như là
chiếc cầu nối, là mắt xích của sự kết hợp.
Giáo viên chủ nhiệm là người được hiệu trưởng bổ nhiệm trong số những giáo
viên có kinh nghiệm và có uy tín. Giáo viên chủ nhiệm lớp được thay mặt Hiệu
trưởng quản lý và tổ chức học tập, rèn luyện đạt mục tiêu đào tạo. Giáo viên chủ
nhiệm vừa đóng vai trị quản lý hành chính Nhà nước, vừa đóng vai trị người thầy
giáo, đồng thời cịn đóng vai trị người đại diện cho quyền lợi của tập thể lớp.
Giáo viên chủ nhiệm là người chủ chốt của nhà trường làm công tác giáo dục
đạo đức, lối sống cho học sinh lớp mình chủ nhiệm.
Giáo viên chủ nhiệm là cầu nối giữa lớp với các giáo viên bộ môn, Ban giám
hiệu, các tổ chức đoàn thể trong nhà trường và Hội cha mẹ học sinh.
Giáo viên chủ nhiệm là người tổ chức các hoạt động giáo dục trong lớp, các
hoạt động tập thể và chịu trách nhiệm trước hiệu trưởng về công tác giáo dục, lối

sống và chuẩn kiến thức kĩ năng cần đạt của lớp mình được quy định tại QĐ số
16/QĐ-BGDĐT ngày 5/5/2006 của BGD và ĐT về việc ban hành chương trình
GDPT.
Giáo viên chủ nhiệm là người đại diện quyền lợi, nguyện vọng chính đáng của
tập thể học sinh, là cầu nối giữa gia đình, nhà trường và xã hội.
Con đường nhận thức của học sinh tiểu học là đi từ trực quan sinh động đến tư
duy trừu tượng; trẻ bắt đầu từ cái nhìn thấy, nghe thấy, sau đó nâng lên tầm “khái
quát”, “kết luận”. Trẻ thay đổi đối tượng vui chơi từ đồ vật sang trò chơi vận động.
Trẻ bắt đầu tham gia lao động tự phục vụ bản thân và tham gia các hoạt động học
tập vui chơi ở nhà trường... Như vậy, sự nhận thức của trẻ, các hoạt động tập thể
mà các em được tham gia, trải nghiệm ảnh hưởng rất lớn đến việc hình thành và
phát triển nhân cách, kĩ năng và năng lực của trẻ.
Học sinh lớp Một còn rất non nớt, các em sống trong những gia đình có hồn
cảnh khác nhau, nếp sống khác nhau nên nhận thức và nếp sống cũng khác nhau.
Đặc biệt tư duy trẻ lớp Một cũng rất cụ thể cảm tính. Các em rất ham hiểu biế t,
thích bắt chước, hiếu động chưa biết tập trung lâu sự chú ý vào một cái gì đó. Năm
đầu tiên của đời học sinh, trẻ rất bỡ ngỡ với việc chuyển hoạt động chủ đạo từ chơi
sang hoạt học tập, đặc biệt rất dễ xúc động với các yêu cầu và quy tắc của trường
học. Vì vậy, giáo dục đạo đức, hình thành nhân cách, phát triển tư duy và nhận
thức của học sinh là mục tiêu và là nhiệm vụ hàng đầu của nhà trường phổ thông.
Giáo dục đạo đức phải làm ngay từ nhỏ, càng sớm càng tốt, nhưng phải phù hợp
với trẻ.
2


II. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
1. Thuận lợi
a. Về phía nhà trường
- Ban lãnh đạo nhà trường đã quan tâm chú trọng đến công tác chủ nhiệm
lớp, thực hiện chỉ đạo đầy đủ theo nội dung của quản lý công tác chủ nhiệm lớp,

chú trọng đến công tác xây dựng tập thể học sinh vững mạnh, tự quản tốt, đảm bảo
mối quan hệ phối kết hợp giữa ban lãnh đạo và tổng phụ trách đội trong việc chỉ
đạo công tác chủ nhiệm lớp.
- Nhà trường đã thực hiện tốt công tác phối, kết hợp giáo dục giữa Gia
đình Nhà trường - Xã hội thơng qua Ban đại diện hội cha mẹ học sinh, các tổ
chức đoàn thể và dùng sổ liên lạc để trao đổi thơng tin.
- Hàng tháng Ban lãnh đạo có duyệt và kiểm tra việc lập kế hoạch chủ nhiệm
và thực hiện kế hoạch của giáo viên chủ nhiệm lớp. Ban lãnh đạo đã sử dụng tốt
biện pháp "Động viên - khuyến khích - trách phạt" nên đa số các giáo viên chủ
nhiệm đều tự giác, nhiệt tình trong cơng tác.
- Phân cơng, bố trí giáo viên chủ nhiệm giảng dạy một cách hợp lí.
- Kế hoạch chỉ đạo các hoạt động có tính cụ thể, khả thi và hiệu quả
b. Về phía giáo viên
- Đội ngũ nhà giáo có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, yêu nghề.
- Nhiều giáo viên trẻ, năng động, sáng tạo và luôn quan tâm đến công tác chủ nhiệm
lớp. Coi công tác chủ nhiệm lớp là nhiệm vụ quan trọng để giáo dục và hướng tới chất
lượng học sinh.
c. Về phía phụ huynh, học sinh
- Phụ huynh học sinh đa số đã nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của
giáo dục ở bậc Tiểu học- bậc học nền tảng cho quá trình học của con em mình (đặc
biệt là với các em lớp Một). Họ đã có ý thức tự giác, thái độ tích cực trong việc
giáo dục con em mình và kết hợp với nhà trường để giáo dục học sinh. Đây là điều
rất cần thiết góp phần quyết định thành cơng của giáo viên chủ nhiệm, của người
thầy và của nhà trường.
- Học sinh đa số các em ngoan, chăm chỉ, lễ phép; làm quen nhanh với việc
học tập và rèn luyện. Nhiều em biết cư xử lễ phép với người lớn tuổi, thân thiện
với bạn bè.
2. Khó khăn, hạn chế:
a. Về phía nhà trường
- Thời gian dành cho các chuyên đề về bồi dưỡng công tác chủ nhiệm cho

các giáo viên cịn ít.
3


- Cơ sở vật chất của nhà trường còn thiếu thốn như thiếu phòng đa chức
năng, phòng Âm nhạc, phòng Mĩ thuật, nhà đa năng.
- Chưa tổ chức được cuộc giao lưu giáo viên chủ nhiệm giỏi để nâng cao
hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp trong trường học.
b. Về phía giáo viên:
- Thực tế hiện nay việc nhận thức tầm quan trọng, sự cần thiết của công tác
chủ nhiệm lớp của một số giáo viên chưa đầy đủ.
- Việc rèn kĩ năng cho học sinh ở một số giáo viên còn hạn chế; giáo viên
còn lúng túng về biện pháp và hình thức tổ chức trong cơng tác chủ nhiệm lớp.
- Giáo viên cơ bản còn chú trọng giáo dục chất lượng học sinh qua các mơn
học, cịn mạng nặng lí thyết, chưa chú trong đến giáo dục hành vi thực tế ngoài xã
hội nên dẫn đến kĩ năng ứng xử, kĩ năng giao tiếp, vốn sống trong một số trường
hợp cịn hạn chế.
Ví dụ: Một số ít giáo viên mới ra trường, khi xử lí các tình huống sư phạm
còn lúng túng, bối rối, gây căng thẳng, mệt mỏi cho học sinh và làm một số phụ
huynh hiểu nhầm và bực bội khơng đáng có.
Một vài giáo viên dù đã dạy lâu năm nhưng chưa chú trọng công tác chủ
nhiệm lớp, thường hay than phiền về học sinh, về phụ huynh mà chưa tìm ra biện
pháp giáo dục học sinh nên nề nếp lớp học bệ rạc và chất lượng học tập của học
sinh không cao, làm ảnh hưởng đến chất lượng chung của toàn trường.
- Trong thực tế có khơng ít giáo viên trong trường tiểu học hiện nay đã coi
công tác chủ nhiệm lớp là công việc kiêm nhiệm bắt buộc phải làm theo yêu cầu
của hiệu trưởng, chẳng mấy ai mặn mà với công việc này. Do đó, người giáo viên
thường quan niệm: Giảng dạy tốt mới là việc phải làm, phải phấn đấu, còn cơng tác
chủ nhiệm thường bị xem nhẹ, thậm chí có giáo viên chỉ mong được làm giáo viên
2 hết giờ dạy, hết buổi dạy để về nhà.

- Mối quan hệ giữa tổng phụ trách đội và các giáo viên chủ nhiệm còn kém
phần chặt chẽ thường xuyên, sự phối hợp cịn mang tính chất thời điểm hoạt động
hay thời điểm thi đua.
- Giáo viên chưa tìm hiểu và khám phá hết điểm mạnh, điểm yếu, điểm còn
hạn chế của từng học sinh. Đặc biệt là chưa tìm được giải pháp để phát huy hết khả
năng sáng tạo và phát triển tư duy cho trẻ, chưa tìm được giải pháp khắc phục
những nhược điểm về ý thức và nhận thức của trẻ.
c. Về phía phụ huynh, học sinh
- Một số phụ huynh là lao động tự do, có phụ huynh đi làm ăn xa, con ở với
ông bà, nhà ở không ổn định… nên chưa thật quan tâm đến giáo dục con cái, cịn
phó thác cho nhà trường và cho giáo viên ở trên lớp.
4


- Có phụ huynh quá thờ ơ với việc học và rèn luyện của con em; có phụ
huynh lại quan tâm thái quá thậm chí gây áp lực cho con trẻ; có phụ huynh q bao
bọc, nng chiều con, con thích gì được nấy, khơng cho phép ai “động” đến con
em họ, khơng ít phụ huynh phản ứng gay gắt khi giáo viên phạt trẻ mắc lỗi.
- Một số học sinh sức khỏe yếu, vào lớp Một song còn quá non dại, chưa
biết được rằng bước vào Trường tiểu học là phải học các nội quy và các môn học...
- Khả năng giao tiếp giữa học sinh với giáo viên, giữa học sinh với học sinh
còn nhiều hạn chế, chỉ có một số học sinh khá giỏi, mạnh dạn tham gia cịn học
sinh nhút nhát thì thu mình, ngại tham gia. Có em đến lớp chỉ ngồi một mình,
chẳng dám ra chơi, chẳng dám giao tiếp với bạn bè. Có em học được một thời gian
khá dài mà vẫn chưa biết hết tên của các bạn trong lớp.
- Nhiều em còn rụt rè, đầu năm học nhiều em còn phải có bố hoặc mẹ đưa
vào tận lớp, thậm chí có em cịn khóc, khơng cho bố mẹ về.
Năm học này lớp tơi có tổng số 36 học sinh, trong đó có 22 em nam và 14
em nữ. Số học sinh nam đông hơn học sinh nữ nhiều mà một số em nam lại rất
hiếu động, hay chọc ghẹo các bạn trong lớp gây ồn ào, mất trật tự trong giờ học.

Khi có mặt thầy cơ đó thì các em tương đối trật tự nhưng khi giáo viên vừa quay
lưng thì các em lại làm ồn. Qua đó, cho thấy các em chỉ sợ cơ chứ chưa nhận thức
được việc mình làm.
Qua nhiều năm trực tiếp làm công tác chủ nhiệm lớp và trao đổi với đồng
nghiệp và bạn bè, tôi nhận thấy: Công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học nói
chung và trường Tiểu học Quán Hành của chúng tơi nói riêng đã được quan tâm
đúng mức ngay từ khâu quản lí, chỉ đạo của ban giám hiệu đến phương pháp chủ
nhiệm, rèn kĩ năng học sinh cả giáo viên. Vì vậy, chất lượng giáo dục tồn diện của
nhà trường được nâng lên rõ nét, học sinh tự tin hơn trong học tập và tích cực chủ
động tham gia các phong trào thi đua.
Trên cơ sở khảo sát, nắm bắt tình hình thực tế của giáo viên, phụ huynh, học
sinh trong công tác chủ nhiệm ở lớp Một và xuất phát từ các nguyên nhân, tình
hình thực tiễn cũng như các thuận lợi và khó khăn nêu trên bản thân tôi mạnh dạn
đưa ra một số biện pháp trọng tâm nhằm thúc đẩy, phát huy các thế mạnh của
trường, lớp và khắc phục các tồn tại, hạn chế để nâng cao chất lượng công tác chủ
nhiệm lớp qua Sáng kiến “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ
nhiệm lớp Một - Trường Tiểu học Thị trấn Quán Hành”.
III. MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Giải pháp 1: Tìm hiểu tình hình học sinh khi vừa nhận lớp, tiếp cận với từng
nhóm học sinh
Các em lớp Một rất bé, còn bỡ ngỡ, sợ sệt khi bước chân vào “Trường Tiểu
học” Chính vì thế mà ngay từ ngày đầu nhận lớp tôi đã đóng vai vừa là cơ giáo,
5


vừa là mẹ, là chị, là bạn để dìu dắt nâng đỡ các em giúp các em thích nghi với môi
trường mới để các em học tập và rèn luyện tốt hơn.
Với tơi, để hồn thành tốt nhiệm vụ của mình cũng từ ngày đầu này tơi thực
hiện ngay cơng tác điều tra thông tin học sinh qua phiếu sau đây. Tôi phát cho mỗi
em một phiếu điều tra và yêu cầu các em mang về nhờ bố (mẹ) điền đầy đủ thơng

tin trong phiếu:
LÍ LỊCH HỌC SINH
1. Họ và tên:...................................................................Nam (Nữ): .........................
2. Gia đình có...............người. Là con thứ……trong gia đình.
3.
Họ
tên
nghiệp........................

bố:....................................................................

nghề

4.
Họ
tên
nghiệp.......................

mẹ:....................................................................

nghề

5. Nơi ở hiện tại:.................................................................................
6. Là gia đình hộ nghèo (cận nghèo); gia đình hồn cảnh khó khăn:..........................
7. Số điện thoại của gia đình:........................................................................
Qua phiếu điều tra này, tơi nắm được đầy đủ các thông tin cần thiết về từng
học sinh để ghi vào Sổ chủ nhiệm. Và quan trọng hơn cả là tôi đã hiểu một phần về
học sinh của mình, điều đó rất có lợi cho tơi trong công tác giảng dạy và giáo dục
học sinh.
Sau khi điều tra tôi đã trực tiếp hỏi thăm từng phụ huynh về tình hình cụ thể

từng em kết hợp tìm hiểu học sinh qua quan sát trực tiếp hằng ngày. Qua đó bước
đầu tơi phân ra các nhóm học sinh như sau:
+ Đối với những em rụt rè, ngại giao tiếp thì tơi gần gũi trị chuyện với các
em; tạo cơ hội để những em đó thường xuyên được phát biểu ý kiến; tôn trọng ý
kiến và yêu cầu cả lớp phải lắng nghe bạn nói; khuyến khích học sinh tham gia
nhiều hơn các hoạt động tập thể và khen ngợi kịp thời, không chê bai.
Năm học 2017 - 2018 này, lớp tơi có 2 em nữ xinh xắn, dễ thương là Phương
Nga và Bảo Trân. Tôi thấy trong giờ học chưa lần nào các em tự giơ tay phát biểu,
gặp cô giáo các em cúi mặt chào rất nhỏ rồi lảng tránh, tơi quan sát thấy hai em rất ít
chơi với các bạn mà hai bạn chỉ chơi với nhau hoặc xem các bạn chơi... Các em cứ
như thế trong một thời gian dài. Trong khi đó cả hai bạn lực học khá tốt, chữ viết đẹp.
Thấy vậy, tôi trao đổi với phụ huynh nhờ họ hỗ trợ hỏi han các cháu ở nhà cịn ở lớp,
tơi ln chủ động gọi hai em đọc bài và trả lời câu hỏi, động viên các em thường
xuyên. Vào giờ ra chơi, tôi nhờ các bạn rủ 2 em cùng chơi, cả cô cùng chơi và trị
chuyện, tơi hỏi han về sở thích, về bố mẹ, em của hai em…Sau một thời gian hai em
mạnh dạn và vui vẻ hẳn, các em còn thích đi học và thích được gọi đọc bài, trả lời câu
hỏi…
6


+ Đối với học sinh hiếu động:
Việc giúp các đối tượng này chấp hành tốt nội quy của lớp đòi hỏi phải tốn
nhiều thời gian. Đối với những học sinh này, tôi luôn tạo sự gần gũi thân thiện,
luôn phát huy và tuyên dương kịp thời, phát hiện những điều tốt, có tiến bộ để dần
giúp các em có những thái đội đúng đắn hơn trong học tập. Mặt khác tôi thường
xuyên liên lạc, thông báo với phụ huynh của những học sinh này để cùng theo dõi,
nhắc nhở và tạo môi trường giáo dục chặt chẽ hơn giữa nhà trường và gia đình.
Năm học này lớp tơi có rất nhiều em hiếu động (ngồi trong lớp cứ quay bên
này bên kia, trêu chọc bạn, kéo bạn để nói chuyện, vọc vạch đồ dùng học tập,
không tập trung học bài… khi ra chơi thì chạy nhảy vơ kể, thích trêu chọc bạn…).

Để đưa các em vào khuôn khổ học tập và không lảm ảnh hưởng đến nề nếp lớp tôi
đã rất nghiêm khắc với những em này nhưng mềm mỏng, nhẹ nhàng. Hàng tuần tơi
cho các em đó thay nhau cùng kiểm tra các bạn với lớp trưởng, lớp phó và theo dõi
lẫn nhau. Bạn nào làm tốt tơi có thưởng (phần thưởng có khi chỉ chỉ là tràng vỗ tay
của các bạn hay chỉ là cục tẩy, cái ảnh dán nhưng các em rất vui và hào hứng). Có
khi tôi đã gọi điện thoại cho phụ huynh ngay giờ giải lao để khen và cố tình cho
các em đó nghe. Qua một thời gian nhẹ nhàng như thế tôi thấy các em tiến bộ hẳn,
bố mẹ các em cũng rất vui.
Hay trong năm học 2016 - 2017, lớp tôi chủ nhiệm có em Hồng Văn Ban,
người thì bé xíu nhưng nghịch ngỗ, nói chuyện riêng huyên thuyên, hay gây gỗ với
các bạn trong lớp và ngoài lớp. Khắp bạn trai trong lớp, gần như bạn nào em đó
cũng gây gỗ ít nhất một lần. Mới hơn một tháng nhận lớp, ngày nào ra chơi vào
học tôi cũng nghe các bạn thưa bạn Ban thế nọ, bạn Ban thế kia… Vừa mệt,vừa
bực vì nhắc nhở mãi khơng được, gia đình cũng phải chịu vì em đó nghịch q.
Cuối cùng tơi quyết định thay đổi hình thức giáo dục em. Tơi ln gần gũi em, khi
thì nhờ em lấy cái chổi giúp cơ, khi thì tơi nhờ em xếp lại mấy quyển chuyện.Có
hơm tơi khen em hơm nay ăn mặc sạch sẽ, viết chữ tiến bộ hơn, có đơi dép mẹ mua
rất đẹp... Tôi thấy sắc mặt em tươi tỉnh hẳn nếu khơng nói là vui. Dần dần tơi nhờ
em làm lớp phó về kiểm tra xem hàng ngày bạn nào tập hợp chậm và đứng không
thẳng hàng rồi im lặng báo với cơ. Em từ chối vì sợ khơng làm được. Tôi khẳng
định, em sẽ làm tốt và tôi hướng dẫn em cách làm. Trước cả lớp, tôi tuyên bố giao
thêm chức lớp phó về kiểm tra các bạn tập hợp chậm và đứng không thẳng hàng
cho bạn Ban. Từ ngày được thể hiện mình, em vui hẳn. Ngày nào em cũng tíu ta tíu
tít to nhỏ với cơ nên không gây gỗ với bạn nữa. Tập thể lớp vui tươi và đồn kết
hẳn.
+ Đối với học sinh có hồn cảnh kinh tế gia đình khó khăn:
Tơi ln quan tâm gần gũi động viên, chia sẻ cùng các em về sự thiếu thốn
để các em cố gắng học tập tốt như phát động phong trào “Giúp bạn nghèo vượt
khó”, “Lá lành đùm lá rách”. Trao đổi cho cả lớp biết hồn cảnh của các bạn khó
khăn để các bạn hiểu và chia sẻ nhằm hướng tới tập thể lớp yêu thương, đồng cảm.

7


Gặp riêng phụ huynh để bàn bạc và khuyên họ khắc phục khó khăn tạo điều kiện
cho con em học tập.
Năm học này lớp tơi có một em gia đình rất khó khăn (bố mẹ mất, em đó ở
với ơng bà đã già yếu). Đầu năm nhận lớp tôi thấy em đó đã có sự khác biệt so với
các bạn trong lớp. Tôi đến gần và động viên ngay từ đầu để em cảm thấy được che
chở. Hết buổi học tơi gặp bà của cháu và tìm hiểu cụ thể hơn về hồn cảnh. Từ đó
tơi kết hợp với cả lớp quan tâm đặc biệt đến em. Sách, vở được nhà trường hỗ trợ,
cịn đồ dùng học tập thì cơ và các bạn cùng giúp đỡ. Lần họp phụ huynh đầu năm
tôi đã kêu gọi sự chung tay của phụ huynh chia sẻ về kinh tế giúp em học tập.
Cùng với tinh thần tương thân tương ái của nhà trường nên em bước đầu giảm
được rất nhiều sự thiếu thốn về kinh tế, giúp em cùng gia đình yên tâm học tập.

Ảnh: GV kể về tấm gương học sinh có hồn cảnh khó khăn vươn lên học tập
cho học sinh nghe.
Giải pháp 2: Ổn định nề nếp lớp học, xếp chỗ ngồi một cách hợp lý
Ổn định nề nếp lớp học, xếp chỗ ngồi cho học sinh là việc làm cần thiết. Cần
phải quan sát kĩ học sinh làm sao để lựa chọn bạn ngồi chung bàn có cả nam và nữ.
Xếp chỗ dàn đều số học sinh nhanh nhẹn với học sinh nhút nhát, rụt rè giữa các tổ.
Khi học sinh đã ổn định xong tuần học đầu tiên (tức là tuần 0 trong chương trình
8


Tiếng Việt lớp Một) tôi dành một dãy bàn ưu tiên cho học sinh còn chậm hơn so
với các bạn và ưu tiên cho các bạn có thể có tật về mắt. Cứ hàng tuần tôi lại hướng
dẫn học sinh luân phiên đổi chỗ ngồi cuốn chiếu từ bàn đầu tiên cho đến bàn cuối
cùng và từ tổ 1 sang tổ 2 và tổ 3. Sau một thời gian đổi chỗ ngồi có quy luật cuốn
chiếu như thế học sinh lớp tôi đã tự đổi chỗ ngồi cho nhau trong giờ ra chơi và tôi

chỉ là người kiểm tra và chỉnh sửa (nếu thấy cần thiết).

Ảnh: Giáo viên xếp chỗ ngồi cho các em vào buổi đầu nhận lớp và hướng dẫn
các em tư thế ngồi học.
Giải pháp 3: Xây dựng cơ cấu tổ chức lớp.
a. Cử Ban cán sự lớp.
Cụm từ “Ban cán sự” ở lớp Một là rất mới nên trước hết tôi đưa ra một số
chức danh trong lớp và nhiệm vụ của từng chức danh để cho các em hiểu. Sau đó
tơi nêu lên tầm quan trọng của mỗi chức danh để giúp các em biết được cụ thể . Vì
là học sinh lớp Một nên tôi đã thành lâp Ban cán sự lớp như sau:
+ Trước hết tôi cho các em lấy tinh thần xung phong để làm lớp trưởng, lớp
phó (lớp phó học tập và lớp phó văn nghệ), tổ trưởng và tổ phó.
+ Sau đó tơi cho cả lớp bình bầu các bạn đã xung phong theo từng chức
danh
9


+ Cuối cùng tôi căn cứ vào sự xung phong của các em và việc bình chọn của
các bạn trong lớp để tạm thời phân công chức danh cho từng em.

Ảnh: Học sinh xung phong làm Ban cán sự lớp
b. Phân công nhiệm vụ cụ thể cho Ban Cán sự lớp.
Sau khi đã bầu chọn được Ban Cán sự của lớp, tôi giao nhiệm vụ cụ thể cho
từng em như sau:
* Nhiệm vụ của lớp trưởng.
- Theo dõi, kiểm tra mọi hoạt động của lớp.
- Hướng dẫn các bạn tập hợp vào lớp, ra về và xếp hàng chào cờ đầu tuần,
xếp hàng tập thể dục...
- Hướng dẫn các bạn hô 5 điều Bác Hồ dạy
- Điểm danh sĩ số của lớp ngay sau khi xếp hàng vào lớp và báo cáo với giáo

viên chủ nhiệm.
- Giữ trật tự lớp trong giờ tự học, khi giáo viên có việc phải ra khỏi lớp và
khi lớp dự lễ chào cờ đầu tuần, sinh hoạt tập thể.
- Đề nghị giáo viên tuyên dương, phê bình cá nhân hoặc tổ khi có điểm tốt
hoặc chưa tốt.
* Nhiệm vụ của lớp phó học tập.
10


- Điều hành giúp lớp trưởng khi lớp trưởng vắng mặt
- Nhắc nhở các bạn chăm chỉ học tập, học và chuẩn bị bài trước khi lên lớp
- Cùng với các bạn giúp đỡ thêm cho một số bạn học tập còn chậm hơn.
- Phối hợp với lớp trưởng giữ trật tự lớp học.
* Nhiệm vụ của lớp phó văn nghệ, thể dục.
- Làm quản ca ở các buổi sinh hoạt 15 phút đầu giờ hoặc các lúc khởi động,
thư giãn về văn nghệ
- Phát hiện các nhân tố văn nghệ, TDTT để thành lập đội văn nghệ hoặc
TDTT của lớp phục vụ thi múa hát.
- Theo dõi, kiểm tra các bạn khi tham gia các buổi lao động do trường, lớp tổ
chức.
- Phối hợp với lớp trưởng, lớp phó học tập giữ trật tự lớp.
*. Nhiệm vụ của Tổ trưởng.
- Nhận nhiệm vụ trực nhật từ giáo viên chủ nhiệm; Phân công các bạn nhặt
và đổ. Kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ của các bạn trong tổ.
- Kiểm tra các bạn trong tổ uống sữa và bỏ vỏ hộp sữa đúng quy định
- Phối hợp với Lớp phó Văn thể mĩ đôn đốc công tác trực nhật, ăn nghỉ
trưa...
* Nhiệm vụ của Tổ phó.
- Làm thay cơng việc của tổ trưởng khi tổ trưởng vắng mặt, hoặc tổ trưởng
ủy quyền.

Cuối mỗi tuần, vào tiết sinh hoạt lớp ngày thứ sáu, thời gian đầu học sinh
chưa quen, tôi vừa tổng kết hoạt động trong tuần (do Ban cán sự lớp báo lại) vừa
hướng dẫn các em cách sinh hoạt. Sau một thời gian tôi để cho học sinh tự làm.
Căn cứ vào báo cáo của lớp trưởng, lớp phó, tơi nắm được cơ bản tình hình lớp và
khả năng làm việc của từng em. Và cứ cuối mỗi tháng, tổng kết các mặt làm được
của các bạn trong Ban cán sự lớp, động viên khen ngợi những việc các em đã làm
tốt, đồng thời chỉ rõ những thiếu sót và hướng dẫn các em cách khắc phục. Sau đó
tơi cho các bạn trong lớp bình chọn những bạn khác để thay nhau làm Ban cán sự
nhằm giúp các em có niềm vui khi tới lớp và có hứng thú hơn trong học tập.
Nhờ có sự phối hợp chặt chẽ giữa ban cán sự lớp và giáo viên chủ nhiệm
nên ý thức các em được nâng lên rõ rệt. Học sinh được rèn luyện các kĩ năng cá
nhân cần thiết.
Giải pháp 4: Xây dựng thói quen thực hiện các nề nếp của lớp ngay từ đầu
năm học

11


Cơng việc này hết sức quan trọng, địi hỏi rất nhiều thời gian, nghệ thuật của
giáo viên khi xây dựng nề nếp lớp học đặc biệt là học sinh lớp Một, các em chưa
bao giờ phải chịu gị bó ở một khn khổ nào. Biết tâm lí các em lớp Một nên tơi
khơng nóng vội mà kiên trì, tơn trọng các em, khuyến khích những việc các em đã
đạt được dù là nhỏ nhất. Việc xây dựng nề nếp phải được tiến hành ngay từ đầu
năm học và phải thường xun. Nếu khơng, khó mà hình thành được thói quen.
Tơi quy định các nề nếp lớp cơ bản cần phải nghiêm túc thực hiện là:
+ Đi học đầy đủ, đúng giờ. Tuyệt đối không đi học muộn.
+ Ngồi học phải ngồi thẳng lưng, tư thế thoải mái; không nằm lên bàn.
+ Giữ vệ sinh chung, không vứt rác hay vỏ sữa bừa bãi mà phải bỏ rác vào
nơi quy định.
+ Mặc đúng trang phục học sinh, không mặc quần ngố đi học; mặc đồng

phục các ngày mà phụ huynh đã thống nhất.
+ Không chạy nhảy, xô đẩy nhau, không vẽ lên tường, lên bàn ghế, không
leo trèo lên lan can...
+ Thực hiện tốt An tồn giao thơng khi tham gia giao thơng và An tồn giao
thơng trước cổng trường.
+ Thực hiện thói quen “cười, chào, cảm ơn” một cách vui vẻ và tự giác
Để giúp học sinh thực hiện tốt các yêu cầu trên, tôi đã thực hiện như sau:
- Thời gian đầu vào các buổi sáng trong tuần tôi ln cố gắng đến sớm để
nắm bắt tình hình của lớp về vệ sinh, trang phục, xem em nào hay đi sát với giờ
vào học...Đặc biệt bước đầu tôi rèn nề nếp đi học đúng giờ vì các em lớp Một
thường nhõng nhẹo, ngủ dậy muộn nên hay đến lớp trễ giờ. Ngồi ra đến lớp sớm
tơi cịn nắm bắt được tâm tư của phụ huynh khi đưa con đến trường. Như vậy tôi
vừa kiểm tra được, vừa nhắc nhở và đôn đốc thực hiện. Dần dần sau khi nề nếp đã
được hình thành, tơi tiếp tục duy trì để trở thành thói quen. Việc rèn nề nếp lớp
phải được thực hiện thường xuyên, liên tục để học sinh xem đó là việc làm bình
thường hằng ngày và tự giác thực hiện.
- Hàng ngày từ thứ 3 đến thứ 6, khi sinh hoạt 15 phút đầu giờ, tơi ln có
mặt tại lớp để cùng với các em sao đỏ hướng dẫn cả lớp sinh hoạt nghiêm túc, hiệu
quả. Tôi thường chuẩn bị một số trò chơi khởi động nhẹ nhàng, dí dỏm khi sinh
hoạt 15 phút để đưa các em bước vào một buổi học vui vẻ và có khí thế.
- Để dạy một tiết học đủ thời gian 35 phút thật khoa học, hiệu quả tôi đã đưa
các em vào nề nếp yêu cầu các em làm theo hiệu lệnh của mình.
Ví dụ:
+ Tơi qui định với các em các kí hiệu khi học tập như “B”: bảng; “V”:
vở; “S”: sách; “N2”: nhóm 2; “N4”: nhóm 4…
12


+ Trong giờ Tiếng Việt, khi đọc trơn tôi chỉ từng chữ ghi âm hay cả tiếng từ.
Khi yêu cầu học sinh phân tích tơi đặt ngang thước dưới tiếng, từ cần phân tích.

Học sinh đọc, phân tích nối tiếp hay dãy, nhóm tơi đều dùng kí hiệu để học sinh
thực hiện. Với các kí hiệu này tơi đã hình thành ở tuần 0 và bắt đầu học tuần đầu
tiên học sinh đã thực hiện và sau một thời gian ngắn học sinh đã thành kĩ năng.
Lớp học gần như im ắng mà hiệu quả.
Trong mỗi giờ học để đảm bảo khơng khí “học mà vui, vui mà học” tơi đã
hướng dẫn cho các em có nếp giơ tay phát biểu ý kiến, nếp chăm chú nghe giảng
hay ý thức tham gia các trò chơi học tập …
Khi các nề nếp đó trở thành thói quen "khơng thể bỏ" của từng cá nhân học
sinh thì các em tự giác trong các hoạt động học tập cũng như các hoạt động
khác. Và khi đó giáo viên ít cần đến sức lực của mình.
Giải pháp 5: Tổ chức tốt cuộc họp họp phụ huynh đầu năm
Sau khi có kế hoạch họp phụ huynh tồn trường đầu năm, tơi chuẩn bị kĩ các
nội dung họp theo quy định của trường. Trong buổi họp này tôi thông qua những
quy định về nề nếp của Nhà trường, của Đội, của lớp và một số quy định về học
tập để phụ huynh nắm được và cùng phối, kết hợp để nhắc nhở các em thực hiện
nhằm tạo thói quen cho các em và tơi cũng chia sẻ cách làm việc của mình trên lớp
để phụ huynh hiểu.
Cũng trong buổi họp này, tôi dành thời gian để phụ huynh thảo luận về
những điều mới mẻ ở ngôi trường mới; những băn khoăn ban đầu của phụ huynh
khi con mới bước vào lớp Một. Tôi tạo cơ hội cho phụ huynh chia sẻ những
phương pháp giáo dục ở nhà, phương pháp hướng dẫn các cháu học tập. Qua đó tơi
tư vấn cho phụ huynh về phương pháp dạy con học ở nhà trong môn Tiếng Việt
Công nghệ giáo dục. Và một điều quan trọng nhất trong buổi họp phụ huynh, tơi
cố gắng tìm hiểu đặc điểm gia đình học sinh để góp phần nâng cao hiệu quả giáo
dục tồn diện cho các em.Từ những việc làm trên, tơi đã hiểu được tâm tư, nguyện
vọng của phụ huynh cũng như lấy được ý kiến tư vấn của phụ huynh học sinh, đưa
họ tham gia vào các hoạt động dạy học và một số hoạt động khác. Khi được cha
mẹ học sinh đồng tình ủng hộ, tơi khơng cịn băn khoăn và lo lắng.
Giải pháp 6: Xây dựng “lớp học thân thiện, học sinh tích cực”
Thực hiện phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”

nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đặc biệt là giáo dục đạo đức, nhân
cách và kĩ năng sống cho học sinh. Qua nhiều năm thực hiện, phong trào đã có sức
lan tỏa mạnh mẽ cả chiều sâu lẫn chiều rộng, mang lại hiệu quả thiết thực cho
ngành giáo dục và cho xã hội. Ngay từ năm đầu tiên Bộ phát động phong trào, tơi
đã tích cực hưởng ứng. Muốn phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học
sinh tích cực” ở mỗi trường đạt hiệu quả thì mỗi giáo viên chủ nhiệm phải tích cực
“xây dựng lớp học thân thiện, học sinh tích cực”. Có nhiều “lớp học thân thiện, học
sinh tích cực” thì mới có “trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
13


Công việc “xây dựng lớp học thân thiện, học sinh tích cực” được tơi tiến
hành từng bước như sau:
a.Trang trí lớp sạch- lớp đẹp.
Để trang trí lớp học sạch, đẹp, an tồn tơi thực hiện dựa trên tiêu chí:
Lớp sạch:
- Bàn ghế ngay ngắn, thẳng hàng ngay lối, mặt bàn mặt ghế khơng có vết vẽ bẩn.
- Nền nhà sạch sẽ, khơng có cát bụi, giấy rác.
- Tường nhà, trần nhà sạch sẽ khơng có vết bẩn, khơng có mạng nhện.
- Quạt trần, quạt treo tường khơng có bụi bẩn bám vào.
- Tủ, giá sách thư viện, giá để chăn gối xếp đặt gọn gàng.
- Cốc uống nước luôn sạch sẽ.
Lớp đẹp:
- Trang trí các sản phẩm của học sinh một cách hợp lí, đẹp mắt, hiệu quả sử
dụng cao.
Do đó, ngay từ đầu năm học, thơng qua ban cán sự lớp, tôi hướng dẫn các em cách
làm trực nhật vệ sinh lớp học sao cho sạch sẽ bằng cách:
- Lớp học tôi chia làm 3 tổ, trong mỗi tổ đảm bảo tỉ lệ nam/ nữ; tỉ lệ về học
lực và sức khỏe, các thành viên của ban cán sự lớp phải tách ra ở các tổ khác nhau
để các tổ thi đua lẫn nhau một cách khách quan, công bằng nhất.

- Mỗi tổ có một tổ trưởng, một tổ phó. Tổ trưởng chịu trách nhiệm phân
cơng, điều khiển các bạn trong tổ làm trực nhật. Thời gian đầu, tôi thường đi sớm
về muộn để hướng dẫn và làm cùng các em về vệ sinh lớp như: quét lớp, nhặt rác,
lau chùi cửa sổ, cách sắp xếp bàn ghế, lau rửa cốc chén uống nước...Dần dần, khi
các em đã quen tôi mới giao cho tổ trưởng kiểm tra công việc trực nhật hàng ngày.
Tổ nào chưa làm tốt, tôi kiểm tra nhắc nhở và cho làm lại.
Tôi yêu cầu học sinh khơng được xé giấy vì bất cứ lí do gì trong mỗi tiết
học. Yêu cầu học sinh ăn sáng muộn phải đưa rác ra bỏ vào thùng rác trước sân
trường không bỏ rác vào giỏ rác bạn vừa đổ nhằm tránh mùi thức ăn vương vào lớp
học. Học sinh tự theo dõi chéo lẫn nhau, nhắc nhở nhau giữ sạch lớp trong suốt
buổi học.
Tôi giữ lại các sản phẩm của học sinh như: bức tranh đẹp, bài vẽ ý nghĩa, bài
văn hay chữ đẹp, bài toán giải tốt hay các sản phẩm thủ công...của các môn học rồi
làm khung treo lên tường phịng học. Tơi đưa một số con vật ngộ nghĩnh đáng yêu
phù hợp với lứa tuổi tiểu học dán lên bức tường trống; trồng 1 ít cây xanh như cây
trầu bà, cây trường sinh vào các bình nước nhỏ để lên bàn giáo viên, bậu cửa sổ
14


khiến lớp học thêm sinh động mà không quá tốn kém và khơng mất nhiều thời gian
chăm sóc.

Ảnh: Một góc trang trí lớp
b. Xây dựng mối quan hệ thầy- trị và bạn bè trong lớp
* Xây dựng mối quan hệ thầy - trị
Đối với sự nghiêp “trồng người”, hình ảnh người thầy giáo mẫu mực luôn là
tấm gương sáng cho các em học sinh. Do vậy, xuất phát từ vai trò trách nhiệm và
sự gắn kết với học sinh mà đòi hỏi mỗi giáo viên chủ nhiệm phải giàu lòng nhân ái,
vị tha, kiên trì, nhiệt tình, biết tơn trọng nhân cách học sinh và được các em tin
yêu. Giáo viên chủ nhiệm cần có uy và có sức cảm hố thuyết phục, có bản lĩnh để

xử lí kịp thời các tình huống sư phạm đa dạng, phải biết đối xử khéo léo, công
bằng và nghiêm minh trong nhận xét, đánh giá đối với học sinh. Là người chịu
trách nhiệm về sự phát triển toàn diện của học sinh lớp mình phụ trách. Hoạt động
của giáo viên chủ nhiệm về bản chất là một trong những hoạt động sáng tạo nhất
trong quá tŕnh giảng dạy; là người xây dựng kế hoạch giáo dục riêng để giáo dục
tập thể học sinh lớp ḿnh; biết tt́m hiểu, nghiên cứu đối tượng để xây dựng kế hoạch
phát triển tập thể học sinh, tạo nên sự đoàn kết thống nhất trong lớp, tạo điều kiện
để phát huy ý thức tự quản của học sinh, xây dựng đội ngũ cán bộ lớp có năng lực
để điều hành hoạt động của lớp; chủ động tiếp xúc với học sinh để nắm bắt về điều
kiện và hoàn cảnh của học sinh; động viên, an ủi giúp cho các em có hồn cảnh
15


khó khăn hoặc ốm đau, bệnh tật cố gắng yên tâm học tập và biết vượt khó vươn
lên. Điều đó vừa là trách nhiệm, vừa thể hiện được tình người trong mối quan hệ
Thầy - Trò, tạo được ấn tượng tốt và xây dựng nên hình ảnh đẹp đẽ, cao cả của
những người thầy, cô giáo trong ký ức các em học sinh.
Ngay từ đầu năm học tôi hướng dẫn học sinh lựa chọn cách xưng hô, lời lẽ,
cử chỉ và thái độ phù hợp khi nói chuyện với thầy cơ. Trị tự xưng mình là em và
gọi giáo viên là thầy, cô. Khi hỏi, khi trả lời giáo viên học sinh phải “thưa” rõ
ràng: Chẳng hạn: Em thưa cô...; Khi gặp thầy cô phải đứng lại và chào “ Em chào
thầy (cô) ạ.”
Hằng ngày đến lớp tôi thường xuyên gần gũi, chuyện trị ân cần với các em.
Tơi dạy cho các em biết ăn ở sạch sẽ, biết đoàn kết giúp đỡ bạn, biết sống trung
thực, thật thà. Khi giao việc, tơi chỉ nói một lần khi lớp trật tự. Nếu cần tơi sẽ mời
một học sinh bất kì nhắc lại. Với cách làm này, tơi nói ít, học sinh bắt buộc phải
chú ý để làm. Với các em lớp Một, lúc đầu các em chưa quen nên cũng rời rạc, sau
dần các em trở thành thói quen và đi vào nề nếp. Tôi đã rèn cho học sinh tác phong
nhanh nhẹn, giờ nào việc nấy, cư xử lễ phép, lịch sự.
Hành động mô phạm của giáo viên tác động khơng nhỏ đến tâm lí cũng như

sự hình thành nhân cách của học sinh. Vì vậy, khi lên lớp, dù bận rộn, căng thẳng
hay vừa gặp chuyện không vui, tơi ln gác tất cả ngồi cửa lớp để đến với trò
bằng một tâm thế và cử chỉ tốt nhất. Khi có học sinh mắc sai lầm, thiếu sót hay nói
mãi mà em đó khơng nghe, khơng sửa, tơi ln cố gắng kiềm chế và tơn trọng học
sinh, tìm hiểu cặn kẽ thấu đáo nguyên nhân để có biện pháp giúp đỡ các em sửa
chữa. Có lúc, trị làm tơi giận sơi người. Tơi phải tránh trị đó, hướng dẫn cả lớp
vào hoạt động học tập khác. Khi bình tâm trở lại, và xong nội dung bài học tôi mới
quay về vấn đề với trị chưa ngoan. Do đó tơi tránh được những lời nói, cử chỉ xúc
phạm các em.
Tơi ln khích lệ và biểu dương các em kịp thời, ca ngợi những ưu điểm của
các em nhiều hơn là phê bình khuyết điểm. Tơi cố tìm ra những ưu điểm nhỏ nhất
để khen ngợi động viên các em. Tôi khen, thưởng quà học sinh ngoan để “ kích”
học sinh chưa ngoan. Khi nói chuyện, khi giảng, cũng như khi nghiêm khắc phê
bình lỗi lầm của học sinh, tơi ln khách quan và công bằng, để các em tin và
phục. Khi học sinh đã tin thì các em chắc chắn sẽ nghe theo lời dạy bảo, khuyên
răn của thầy cô.
Qua nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp, tôi biết rằng có những em hiếu
động, rụt rè, nhút nhát hay chưa chăm học...lỗi khơng phải hồn tồn là do các em
mà có mn vàn lí do khác nữa. Do đó, chúng ta cần lắng lại để hiểu rõ căn nguyên
của vấn đề trước khi kết luận.
* Xây dựng mối quan hệ bạn bè
Ngay từ ngày đầu tiên nhận lớp, tôi quán triệt cách xưng hô của học sinh với
nhau là: gọi bạn, xưng mình; gọi bạn + tên bạn, xưng bạn; gọi cậu, xưng tớ. Tuyệt
16


đối không được gọi nhau “sứt mẻ”. Bạn bè trong lớp tuyệt đối khơng được chửi
bới, đánh lộn nhau vì bất cứ lí do gì. Mọi mâu thuẫn bất hịa phải giải quyết bằng
thái độ ơn hịa. Các thành viên trong lớp phải chấp hành nghiêm túc sự điều hành
của giáo viên chủ nhiệm và ban cán sự lớp. Hướng dẫn để các em biết rằng trong

một tập thể lớp học là phải đoàn kết, yêu thương, chia sẻ và nhường nhịn nhau.
Để xây dựng mối quan hệ bạn bè thân thiết, đồn kết, gắn bó, sẵn sàng giúp
đỡ nhau trong học tập, tôi luôn tạo ra các hoạt động , các vấn đề đòi hỏi sự hợp tác
của nhiều học sinh. Cách làm cụ thể như sau:
+ Khi có chuyện xích mích giữa em này với em kia, tơi kịp thời can thiệp
không để mâu thuẫn kéo dài gây ảnh hưởng xấu đến tình bạn. Tơi gặp gỡ trao đổi
riêng với từng học sinh hoặc nhóm học sinh để biết rõ đầu đi. Sau đó phân tích
rõ ai đúng, ai sai. Ai sai thì phải nhận lỗi và xin lỗi bạn. Sau đó giảng hịa và bắt
tay nhau vui vẻ trở lại.
+ Hướng dẫn, khuyến khích các em các trò chơi dân gian vào giờ ra chơi.

17


Ảnh: Học sinh chơi trò chơi dân gian
+ Để tạo dựng cho các em một tình bạn bền đẹp với những kỉ niệm sâu sắc
của tuổi học trị, tơi tổ chức sinh nhật nhẹ nhàng cho học sinh ngay tại lớp học
trong giờ sinh hoạt lớp mỗi tháng một lần. Hình thức tổ chức chủ yếu chỉ là múa
hát, là những lời chúc mừng. Có rất nhiều em khơng nhớ ngày sinh của mình. Bởi
các em chưa bao giờ được cha mẹ tổ chức sinh nhật, chưa bao giờ được nhận một
món q mang ý nghĩa sâu sắc. Vì vậy, khi được cả lớp tổ chức sinh nhật, nhiều em
rất xúc động.

Ảnh: Học sinh vui sinh nhật
+ Ngồi ra tơi còn tổ chức một số hoạt động vui chơi nhỏ trong lớp ở một số
tiết học Hoạt động Ngoài giờ lên lớp để các em thấy được sự đoàn kết, vui vẻ và
giảm bớt mệt mỏi sau cả ngày học.
18



Ảnh: Một chút vui thư giãn ở tiết học Hoạt động Ngoài giờ lên lớp
c. Tổ chức các hoạt động tập thể và các trò chơi vui tươi lành mạnh
* Tổ chức vui chơi và sinh hoạt tập thể trong buổi học chính khóa
Hằng ngày, giữa 2 tiết học căng thẳng, tôi thường tổ chức cho các em múa
hát tập thể, diễn hài hoặc chơi trò chơi thư giãn...Trong các tiết Đạo đức, Kĩ năng
sống tôi tổ chức cho các em chơi các trị chơi như: làm phóng viên nhí; sắm vai xử
lí các tình huống... Thơng qua các hoạt động này, các em cịn được hình thành và
rèn luyện nhiều kĩ năng sống cần thiết.
Căn cứ vào phiếu điều tra đầu năm, tơi phối hợp với lớp phó văn thể, giúp
em phân công vai diễn, múa hát hoặc giao việc phù hợp với từng bạn, khuyến
khích động viên các em tự tin bộc lộ năng khiếu của mình. Nhờ vậy, các tiết học
chính khóa trở nên sơi nổi, các em rất hào hứng tham gia. Thông qua các hoạt động
vui chơi, các em được “làm”, “được trải nghiệm” như trong cuộc sống thực, điều
đó sẽ giúp các em lĩnh hội kiến thức và rèn luyện kĩ năng sống một cách nhẹ
nhàng, nhưng lại hiệu quả.
* Tổ chức các họat động sinh hoạt tập thể và vui chơi thông qua hoạt động ngoài
giờ lên lớp.
Hàng tuần, hay các đợt thi đua giáo viên chủ nhiệm kết hợp với đội tổ chức
cho các em chơi trò chơi, sinh hoạt câu lạc bộ hay ca múa hát sân trường nhằm tạo
cho các em sự thoải mái sau những buổi học, đợt học tập căng thẳng và nhằm giáo
dục sự phát triển toàn diện trong các em. Tổ chức các buổi họp lớp, xếp các đồ vật,
con vật, vẽ tranh chào mừng các ngày lễ lớn. Tổ chức cho học sinh xem các đoạn
19


phim tài liệu ngắn kỉ niệm các sự kiện lịch sử trọng đại của đất nước như: Đoạn
phim về Bác, Cách mạng tháng Tám, Kỉ niệm ngày quốc khánh, ngày giải phóng
miền Nam,...Những đoạn phim tài liệu này, tơi lấy trên mạng internet rồi kết nối
với máy chiếu, chiếu lên cho học sinh xem.
Nhờ thường xuyên phối hợp tổ chức các hoạt động sinh hoạt tập thể và các

trò chơi cho cả lớp nên các em trở nên rất tự tin, rất vui vẻ và thích đến lớp. Và
điều quan trọng là tôi đã thực sự xây dựng được một mơi trường học tập thân thiện,
học sinh tích cực. Sĩ số của lớp tôi luôn đảm bảo, chất lượng học tập của học sinh
ngày càng nâng cao.

Ảnh: Một tiết sinh hoạt tập thể và một tiết giáo dục Ngoài giờ lên lớp
của học sinh lớp Một
20


Giải pháp 7: Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh và các đoàn thể cá nhân trong
nhà trường.
a. Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh.
Ta biết lớp học là đơn vị tổ chức giáo dục cơ bản của trường học. Mỗi lớp
học có giáo viên chủ nhiệm lớp và hấu hết các bậc phụ huynh học sinh đều thống
nhất rằng “Người có tác dụng tốt nhất đối với con em mình, chính là giáo viên chủ
nhiệm”. Nhà trường, giáo viên, gia đình là các lực lượng giáo dục thông qua đầu
mối liên kết là giáo viên chủ nhiệm. Giáo viên chủ nhiệm trở thành người trung
gian trao đổi thơng tin giữa nhà trường và gia đình, thực hiện nhiệm vụ lĩnh hội và
truyền đạt những chủ trương của nhà trường đến với gia đinh đồng thời thu nhận ý
kiến, nguyện vọng của gia đình để báo cáo lại lãnh đạo của nhà trường. Qua đó gắn
kết được trách nhiệm giữa nhà trường và gia đình trong việc giáo dục học sinh.
Mời phụ huynh học sinh tham gia Hội phụ huynh học sinh nhà trường nhằm phát
huy tính tích cực của các bậc phụ huynh trong việc tham gia cùng nhà trường để
giáo dục con em mình. Tổ chức họp phụ huynh học sinh định kì theo quy định của
nhà trường, trong những trường hợp đặc biệt chủ động xin ý kiến Ban giám hiệu
nhà trường để tổ chức họp đột xuất hoặc gặp riêng và trao đổi với từng phụ huynh
học sinh đã thể hiện sự quan tâm sâu sát của nhà trường, đồng thời tạo được sự tin
tưởng của phụ huynh học sinh đối với nhà trường khi con em mình được học tập ở
tại trường. Trong q trình giảng dạy, bên cạnh sự qn xuyến, đơn đốc, theo dõi

của giáo viên chủ nhiệm cịn có tập thể các thầy, cô giáo trực tiếp giảng dạy và
truyền đạt kiến thức các môn năng khiếu và tự chọn. Qua trao đổi, tiếp nhận thông
tin từ các giáo viên giảng dạy bộ mơn, giáo viên chủ nhiệm có thể nắm bắt thêm về
tinh thần, thái độ học tập, ý thức tổ chức kỉ luật, học lực của từng học sinh trong
lớp. Từ đó, tạo điều kiện cho giáo viên chủ nhiệm có sự nhìn nhận và đánh giá
khách quan về chất lượng học tập của từng học sinh trong lớp đồng thời có biện
pháp động viên, nhắc nhở, giáo dục phù hợp đối với từng học sinh. Trong các buổi
sinh hoạt lớp phải thật sự cởi mở và thể hiện sự quan tâm tận tình để các em có
điều kiện đề đạt ý kiến, nguyện vọng về công tác giảng dạy của giáo viên bộ
mơn.Qua đó, giáo viên chủ nhiệm đúc kết có chọn lọc và chuyển tiếp nguyện vọng
của học sinh đến với các giáo viên bộ môn để tập thể sư phạm giảng dạy tại lớp có
tinh thần cộng đồng trách nhiệm trong việc giáo dục học sinh.
Thường xuyên liên hệ, trao đổi với phụ huynh để cùng phối hợp giáo dục,
động viên giúp đỡ kịp thời từng học sinh nhất là đối với những học sinh cá biệt để
nâng cao chất lượng học tập, rèn luyện. Tơi trao đổi với phụ huynh bằng nhiều
hình thức như: có thể gặp trực tiếp hoặc trao đổi qua điện thoại mỗi khi có sự việc
cần trao đổi ngay hoặc khi có những bất thường về thái độ, hành vi, lời nói và tình
cảm của các em để cùng nhau phối hợp và tháo gỡ.
Để kết hợp rèn luyện ở nhà về nề nếp học tập thì sau mỗi ngày học ở trường,
tôi hướng dẫn phụ huynh cách kèm con học ở nhà bằng các tờ hướng dẫn do tôi
chuẩn bị. Vào mỗi tối khi các em chưa biết đọc chữ, phụ huynh chỉ cần nhìn vào tờ
21


hướng dẫn của giáo viên là biết được mình cần cho con ơn lại và chuẩn bị những gì
cho ngày mai. Làm như vậy phụ huynh thấy rất yên tâm về vấn đề kèm cặp con ở
nhà và tạo được sự kết hợp hài hòa giữa giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh.

Ảnh: Phiếu hướng dẫn học ở nhà hàng tuần dành cho phụ huynh
Thông qua lần họp phụ huynh thứ 2 trong năm học tôi thông báo cụ thể tình

hình của từng em về mọi mặt để phụ huynh thấy ưu điểm và tồn tại của con em
mình đồng thời tôi lắng nghe để hiểu những tâm tư, nguyện vọng của họ, cũng như
22


những ý kiến trái chiều về các biện pháp giáo dục mà tơi đưa ra. Từ đó, giáo viên
và phụ huynh cùng nhau bàn bạc thống nhất cách giáo dục các em phù hợp.
Nguyên tắc của tôi là thầy cô và phụ huynh phải đồng thuận, tin tưởng, tôn trọng
nhau và cùng đứng về một phía thì hiệu quả giáo duc mới thiết thực. Tôi chia sẻ
với phụ huynh: không nên tạo áp lực, gây mệt mỏi, chán nản cho con trẻ. Hãy
khích lệ các em, đừng tiếc lời khen, khen ngay khi thấy các em tiến bộ dù nhỏ.
Thường xuyên liên lạc với hội cha mẹ học sinh để nắm bắt thơng tin hai
chiều một cách nhanh chóng, khách quan nhất. Trong các hoạt động tập thể như
Văn nghệ chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam 20 - 11, tham quan dã ngoại rất cần
sự chung tay của Hội phụ huynh.
b. Phối hợp chặt chẽ với Đội TNTP Hồ Chí Minh và các cá nhân có liên quan
đến lớp mình phụ trách.
- Với tổ chức Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh: mỗi giáo viên chủ
nhiệm là một huynh trưởng nên tơi ủng hộ nhiệt tình các hoạt động Đội, tôi cùng
tham gia và tạo điều kiện về thời gian và cơ sở vất chất cho các em. Tôi phối hợp
với anh chị Tổng phụ trách, Ban chỉ huy Liên đội để rèn luyện học sinh ý thức
tham gia, chấp hành điều lệ Đội.
- Đối với giáo viên dạy các môn chuyên, giáo viên dạy buổi hai, cô ni: tơi
cung cấp chi tiết đặc điểm tính cách, năng lực, kiến thức và hoàn cảnh của từng
học sinh để giáo viên chủ động tiếp cận học trị. Tơi thường xuyên nắm bắt thông
tin để biết được các môn học khác các em đã học tập rèn luyện như thế nào; giờ ăn
ngủ trưa các em chấp hành ra sao để có cái nhìn tồn diện về học sinh của mình.
Từ đó, tơi đưa ra biện pháp uốn nắn, giáo dục kịp thời.
- Gửi gắm học trị của mình cho các bác bảo vệ, nhắc nhở các em đợi bố mẹ
đến đón muộn tại phịng bảo vệ.

Giải pháp 8:Coi trọng và tiến hành tiết sinh hoạt lớp đúng quy trình, thời gian
Sinh hoạt lớp là một hình thức tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp, là hoạt
động tập thể của học sinh sau một tuần học tập. Trong tiết này, giáo viên chủ nhiệm
giữ vai trò cố vấn giúp học sinh và cùng các em tham gia vào những hoạt động cụ
thể.
Sinh hoạt lớp - hoạt động tập thể cuối tuần là một trong những biện pháp cơ
bản có ý nghĩa trực tiếp trong việc góp phần xây dựng tập thể học sinh đoàn kết, kỷ
luật, phát huy được tác dụng đối với từng thành viên. Tiết hoạt động tập thể cuối
tuần nhằm đánh giá các hoạt động của lớp diễn ra trong tuần, định hướng cho các
hoạt động sẽ phải thực hiện ở tuần tới. Tiết hoạt động tập thể cuối tuần chiếm vị trí
hết sức quan trọng trong việc biến các yêu cầu của nhà trường thành nhiệm vụ mà
lớp phải thực hiện. Nhờ vậy, tập thể học sinh ngày càng được củng cố, phát triển,
đặc biệt là nâng cao được tính tự quản của các em.

23


Cuối mỗi tuần vào giờ sinh hoạt sau khi Ban cán sự lớp thông qua tôi đã
kiểm điểm cụ thể từng tổ. Tổ nào, cá nhân nào tốt sẽ được khen, biểu dương và có
phần thưởng nhỏ động viên kịp thời. Còn tổ nào, em nào thực hiện chưa tốt nề nếp
lớp hay quên đồ dùng hoặc sách vở thì tôi sẽ nhắc nhở, rút kinh nghiệm trước lớp.
Nếu nhiều lần không sửa chữa, giáo viên sẽ gọi điện thoại cho phụ huynh và ghi
vào sổ liên lạc để phụ huynh biết và kịp thời đôn đốc các em thực hiện tốt các nề
nếp học tập. Trong tiết sinh hoạt lớp tơi cịn tổ chức các hoạt động như: biểu diễn
văn nghệ, vui chơi giải trí, thi đố vui...

Ảnh: Một tiết sinh hoạt lớp tại lớp 1C

24



PHẦN KẾT LUẬN
1. Kết quả
Từ những cố gắng học hỏi, từ kinh nghiệm của bản thân, sự đồng thuận hợp
tác của các bạn đồng nghiệp, sự ủng hộ tích cực của các bậc cha mẹ đã giúp tôi đạt
được một số kết quả trong công tác chủ nhiệm lớp như sau:
a. Kết quả đối với học sinh lớp Một
- Lớp có nề nếp tốt: Các em ngoan, biết vâng lời, làm theo và làm đúng với
lời chỉ bảo của cô giáo, trong lớp chú ý nghe cô giáo giảng bài. Hiện tượng học
sinh trêu chọc nhau, xô đẩy, chạy nhảy đã khơng cịn xảy ra. Một số em hiếu động
đã có ý thức tốt trong việc xây dựng nề nếp lớp. Khơng có học sinh bị trách phạt
trước tồn trường; học sinh đến trường ln đảm bảo an tồn cả trong giờ học lẫn
giờ chơi.
- Học sinh đi học đều và đúng giờ. Các em biết thương yêu bạn bè trong
cùng một mái trường, biết giúp đỡ bạn cùng tiến. Tập thể lớp đồn kết, vui vẻ.
Tình cảm thầy - trị, bạn bè ngày càng gắn bó và thân thiện. Thực hiện tốt 5 điều
Bác Hồ dạy, 5 nhiệm vụ của người học sinh. Đa số các em tích cực trong mọi hoạt
động, nhất là trong học tập. Đặc biệt ban cán sự của lớp nhiều em rất có năng lực,
các em mẫu mực, viết chữ đẹp, nhanh nhẹn, luôn làm tốt mọi công việc được giao.
- Đa số các em có ý thức giữ gìn sách vở sạch, khơng quăn góc, khơng bơi
bẩn, khơng xé rách…, chữ viết ln luôn trau dồi, rèn luyện dưới sự uốn nắn, sửa
sai của cơ giáo. Đa số học sinh có kết quả tốt trong học tập thông qua kết quả học
tập sau mỗi giai đoạn, qua kết quả kiểm tra đánh giá chất lượng sau mỗi chủ đề đối
với từng học sinh.
- Kết quả tham gia các hội thi, các phong trào do Trường, Đội kết hợp tổ
chức lớp tôi đạt kết quả khá cao như: Tham gia thi Người mẫu nhí đạt giải nhất
khối; Phong trào kế hoạch nhỏ đứng thứ 3 tồn trường; Qun góp ủng hộ bạn
nghèo đứng thứ 2 tồn trường…
b. Về phía giáo viên
Bản thận đã thức đúng tầm quan trọng, vị trí, vai trị của cơng tác chủ nhiệm

cũng như nhiệm vụ của một giáo viên chủ nhiệm lớp Một trong việc thực hiện mục
tiêu giáo dục tồn diện học sinh tiểu học.
Tơi đã nghiêm khắc nhưng gần gũi nhẹ nhàng chuyện trò với học sinh, trả
lời những câu hỏi vụn vặt của các em, không la mắng, giải quyết hợp lý, cơng bằng
với mọi tình huống xảy ra giữa các em học sinh trong lớp. Mạnh dạn, tự tin điều
khiển các cuộc họp phụ huynh học sinh, biết tự chuẩn bị, phối hợp chặt chẽ, trao
đổi thường xuyên với cha mẹ các em.
25