ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

TRẦN ĐÌNH TUẤN

PHÁT TRIỂN DU LỊCH SÁNG TẠO Ở VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ DU LỊCH

HÀ NỘI, 2014


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

TRẦN ĐÌNH TUẤN

PHÁT TRIỂN DU LỊCH SÁNG TẠO Ở VIỆT NAM

Chuyên ngành: Du lịch
(Chương trình đào tạo thí điểm)

LUẬN VĂN THẠC SỸ DU LỊCH

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS TRẦN ĐỨC THANH

HÀ NỘI, 2014


CC
Danh mục các chữ viết tắt .............................................................................................

Danh mục các bảng biểu ...............................................................................................
Ở ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài .......................................................................................................
2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................................
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................................................................
4. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ........................................................................................
5. Phương pháp nghiên cứu ..........................................................................................
6. Kết cấu của đề tài ......................................................................................................
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH
SÁNG TẠO
1.1. Khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu .....................................................
1.1.1. Sáng tạo ...............................................................................................................
1.1.2. Du lịch sáng tạo...................................................................................................
1.2. Các điều kiện cơ bản để phát triển du lịch sáng tạo .........................................
1.2.1. Điều kiện cung đặc trưng để phát triển du lịch sáng tạo .....................................
1.2.1.1. Tài nguyên du lịch sáng tạo ............................................................................
1.2.1.2. Nguồn nhân lực du lịch sáng tạo .....................................................................
1.2.1.3 Môi trường du lịch sáng tạo .............................................................................
1.2.2 Điều kiện cầu để phát triển du lịch sáng tạo ........................................................
1.2.2.1 Nhu cầu, sở thích...............................................................................................
1.2.2.2 Khả năng chi trả của khách ...............................................................................
1.3 Tình hình phát triển du lịch sáng tạo ở một số nƣớc trên thế giới ...................
1.3.1 Thái Lan ...............................................................................................................
1.3.2 Nhật Bản .............................................................................................................

1


Tiểu kết chương 1 .........................................................................................................
Chƣơng 2. ĐIỀU KIỆN VÀ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH SÁNG

TẠO Ở VIỆT NAM
2.1. hái quát về sự phát triển sản phẩm du lịch ở Việt Nam ................................
2.1.1 Du lịch biển .........................................................................................................
2.1.2 Du lịch sinh thái ...................................................................................................
2.1.3 Du lịch văn hoá – Tâm linh ..................................................................................
2.1.4 Du lịch MICE ......................................................................................................
2.1.5 Du lịch miền quê, vùng núi .................................................................................
2.1.6 Du lịch sáng tạo...................................................................................................
2.2 Khả năng cung du lịch sáng tạo ..........................................................................
2.2.1. Tài nguyên du lịch sáng tạo ................................................................................
2.2.1.1 Các nghề thủ công truyền thống ......................................................................
Nghề gốm .............................................................................................................
Nghề mây tre đan ..................................................................................................
Nghề sơn mài ........................................................................................................
Nghề khảm trai, ốc ..............................................................................................
Nghề điêu khắc đá ................................................................................................
Nghề thêu ren .......................................................................................................
Nghề kim hoàn .....................................................................................................
Nghề đồ gỗ mỹ nghệ .............................................................................................
Nghề làm tranh thêu .............................................................................................
Nghệ dệt lụa, thổ cẩm ..........................................................................................
2.2.1.2 Các nghề chế biến đồ ăn ...................................................................................
2.2.1.3 Ca múa nhạc ......................................................................................................
2.2.1.4. Các tài nguyên khác .........................................................................................
2.2.2 Con người của du lịch sáng tạo ............................................................................
2.2.2.1 Nghệ nhân .........................................................................................................
2.2.2.2 Nghệ sĩ ..............................................................................................................
2



2.2.3 Môi trường của du lịch sáng tạo............................................................................................. 38
2.2.3.1 Làng nghề.................................................................................................................................... 38
2.2.3.2 Lớp học nghề.............................................................................................................................. 41
2.2.4 Sản phẩm của du lịch sáng tạo................................................................................................ 42
2.2.4.1 Sản phẩm vật thể....................................................................................................................... 42
2.2.4.2 Sản phẩm phi vật thể............................................................................................................... 43
2.3 Cầu du lịch sáng tạo........................................................................................................................ 48
2.4 Một số sản phẩm du lịch sáng tạo ở Việt Nam.................................................................... 48
2.5 Nhận xét về tiềm năng và thực trạng du lịch sáng tạo ở Việt Nam............................... 58
Tiểu kết chương 2.................................................................................................................................... 61
Chƣơng 3. ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH SÁNG
TẠO Ở VIỆT NAM
3.1

Căn cứ đề xuất giải pháp .....................................................................................

3.2

Các giải pháp phát triển du lịch sáng tạo ở Việt Nam ........................................

3.2.1

Nghiên cứu xây dựng sáng phẩm du lịch sáng tạo ......................

3.2.2

Xây dựng mô hình du lịch khác nhau để phát triển du lịch sáng

3.2.3


Đẩy mạnh công tác tuyên truyền và xúc tiến quảng bá du lịch ...

3.2.4
Đẩy mạnh sự tham gia của cộng đồng dân cư vào phát triển
lịch sáng tạo ..................................................................................................................

3.2.5
Tăng cường huy động các nguồn lục và vai trò của chính q
các cấp trong chiến lược phát triển du lịch sáng tạo .....................................................
3.3
3.3.1

Kiến nghị ............................................................................................................

Đối với các cơ quan chức năng quản lý về du lịch .....................

3.3.1.1 Chính phủ ..........................................................................................................
3.3.3.2 Tổng cục du lịch ................................................................................................

3


Tiểu kết chương 3.................................................................................................................................... 89
Kết luận....................................................................................................................................................... 91
Danh mục tài liệu tham khảo.............................................................................................................. 93
Phụ lục......................................................................................................................................................... 96

4



DANH M C CÁC CHỮ VIẾT TẮT
FDI

Foreign Direct Investment
Đầu tư trực tiếp nước ngoài

ODA

Official Development Assistance
Hộ trợ phát triển chính thức

GDP

Gross Domestic Product
Tổng sản phẩm quốc nội

GS

Giáo sư

MICE

Meeting – Incentive – Conference – Event
Du lịch kết hợp với hội họp, khen thưởng và sự kiện

PCI

Provincial Competitiveness Index
Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh


PPP

Public Private Partnerships
Mô hình hợp tác công tư

TK

Thế kỷ

TP.HCM

Thành phố Hồ Chí Minh

TS-KTS

Tiến sĩ - Kiến trúc sư

UNESCO

United Nations Educational, Scientific and Cultural
Organization
Tổ chức giáo dục, khoa học và văn hoá của Liên Hiệp Quốc

USD

United States Dollar ( Đô la Mỹ)

VCCI

Viet Nam Chamber of Commerce and Industry

Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam

WTTC

World Travel and Tourism Council
Hội đồng du lịch và lữ hành thế giới

5


DANH M C CÁC BẢNG BIỂU

1.

Hình 2.1. Sự phân bố các làng nghề Việt Nam theo khu vực

2.

Bảng 2.1. Bảng cơ cấu độ tuổi

3.

Bảng 2.2. Bảng cơ cấu giới tính

4.

Bảng 2.3. Bảng trình độ học vấn

5.


Bảng 2.4. Cơ cấu thị trường khách du lịch

6.

Bảng 2.5. Cơ cấu nghề nghiệp của khách du lịch

7.

Phụ lục 1: Bảng câu hỏi khảo sát

8.
Phụ lục 2: Di tích quốc gia đặc biệt đợt 1+2 được xếp hạng vào năm
2012
9.
Phụ lục 3:Di tích quốc gia đặc biệt đợt 3 được xếp hạng vào ngày
1/10/2012
10.
Phụ lục 4: Danh sách bảo vật quốc gia được xếp hạng vào ngày
1/10/2012
11.
Phụ lục 5: Danh sách làng nghề truyền thống Việt Nam vẫn còn hoạt
động
12.

Phụ lục 6: Danh sách nghệ nhân tiêu biểu Việt Nam


6



MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Ngày nay, du lịch đã thực sự trở thành một hiện tượng kinh tế xã hội phổ
biến không chỉ ở các nước phát triển mà còn ở các nước đang phát triển trong đó
có Việt Nam. Du lịch đã nhanh chóng trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn của
nhiều quốc gia trên thế giới. Du lịch là một đề tài hấp dẫn và trở thành vấn đề
mang tính toàn cầu. Nhiều quốc gia phát triển trên thế giới đã lấy chỉ tiêu đi du
lịch của dân cư là một chỉ tiêu để đánh giá chất lượng cuộc sống.
Theo số liệu thống kê của Hội đồng du lịch và lữ hành thế giới (WTTC),
năm 2011 ngành du lịch và lữ hành toàn cầu đã đóng góp tới 6,3 nghìn tỷ đô la
GDP, tạo ra 255 triệu việc làm. Sang tới năm 2012, số lượng khách quốc tế đã
vượt qua con số 1 tỷ lượt người, đóng góp 6,5 nghìn tỷ đô la cho kinh tế toàn cầu
và tạo ra 260 triệu việc làm trên toàn thế giới và trong 10 năm tới sẽ đạt mức tăng
trưởng trung bình 4% năm.
Còn tại Việt Nam theo Tổng cục thống kê, ước tính lượng khách du lịch
quốc tế năm 2013 đạt 7,512 triệu lượt người, tăng 10,6% so với năm 2012, Việt
Nam dự định thu hút 8 triệu khách du lịch quốc tế và 40 triệu khách nội địa trong
2014, doanh thu thu về khoảng 220 nghìn tỷ đồng (10,42 tỷ USD)
Sự tăng trưởng của ngành du lịch nói chung còn là bệ đỡ cho các ngành dịch
vụ liên quan như nhà hàng, khách sạn, mua sắm, giải trí và vận chuyển. Cũng chính
bởi sự tăng trưởng này mà hầu hết các quốc gia trên thế giới đều xây dựng chiến lược
phát triển du lịch thành ngành mũi nhọn. Chính sự phát triển ồ ạt của ngành du lịch
toàn cầu đã dẫn đến hiện trạng có rất nhiều loại hình du lịch, sản phẩm du lịch bị sao
chép, dập khuôn như du lịch mua sắm, du lịch mạo hiểm, du lịch chữa bệnh….dẫn

đến nguy cơ nhàm chán cho du khách. Trong bối cảnh này, cần có một loại hình du
lịch hoàn toàn mới để thu hút du khách
Việt Nam là một quốc gia có nguồn tài nguyên du lịch văn hóa đa dạng và
độc đáo, có rất nhiều làng nghề thủ công mỹ nghệ, có nghệ nhân làng nghề, có môi
trường kinh doanh du lịch an toàn v.v... vì vậy chúng ta có thể phát triển một loại

hình du lịch mới, khác với các sản phẩm du lịch trước đây. Bên cạnh đó, Việt Nam
7


nói chung và con người Việt Nam nói riêng luôn được cộng đồng thế giới đánh giá
là điểm đến và con người thân thiện, hiếu khách và đầy tính nguyên sơ. Đây là
những điều kiện quan trọng để chúng ta có thể phát triển thành công các hoạt động
du lịch mới trong tương lai. Đó là du lịch sáng tạo, đây là loại hình du lịch phát
triển dựa trên sự tham gia tích cực và có tính sáng tạo của khách du lịch.
Du lịch sáng tạo là một loại hình du lịch văn hóa, là loại hình du lịch liên
quan đến phát triển cộng đồng theo hướng bền vững, nhằm cung cấp cho du khách
cơ hội để trực tiếp tham gia vào các hoạt động tại công đồng điểm đến du lịch chứ
không chỉ đơn thuần là những hoạt động chiêm ngưỡng, ngắm nhìn, tham qua như
những hình thái du lịch truyền thống. Du lịch sáng tạo sẽ cung cấp cho khách du
lịch những cơ hội để phát huy tiềm năng sáng tạo của mình cũng như có thể cảm
nhận được những giá trị văn hóa từ những trải nghiệm thực tế.
Đặc trưng của du lịch sáng tạo là nâng cao nhận thức, học hỏi những kinh
nghiệm sống mới mẻ, những tri thức độc đáo của các từng dân tộc, của từng vùng
dân cư khác nhau trên thế giới. Chính những đặc trưng này đã khiến cho du lịch
sáng tạo được đánh giá là hoạt động du lịch của thế hệ mới và nó có sự khác biệt
rõ ràng với các hình thức du lịch trước đây.
Cùng giống như các hoạt động du lịch văn hóa khác thì du lịch sáng tạo
cũng tạo nên sự tăng trưởng và phát triển kinh tế- xã hội của đất nước, của địa
phương, đặc biệt là giải quyết vấn đề việc làm cho người lao động từ chính những
điều kiện và cơ sở vốn có của địa phương, đồng thời du lịch sáng tạo còn góp phần
bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa độc đáo.
Tuy nhiên, hiện tại chưa có công trình nào nghiên cứu về loại hình du lịch
rất tiềm năng này trên cả phương diện lý luận và thực tiễn, chỉ mới có một số
nghiên cứu nhỏ lẻ, thiếu tính hệ thống và chưa hình thành được một cơ sở lý luận
về vấn đề này. Vì vậy việc nghiên cứu sâu hơn các cơ sở khoa học và thực tiễn

nhằm phát triển du lịch sáng tạo là hết sức quan trọng và cần thiết. Xuất phát từ
vấn đề lý luận và thực tiễn trên mà đề tài “Phát triển du lịch sáng tạo ở Việt
Nam”, được lựa chọn làm đề tài nghiên cứu.

8


2.

Mục đích nghiên cứu
*Mục đích nghiên cứu của đề tài: Góp phần phát triển du lịch Việt Nam

nói chung, trong đó có phát triển du lịch sáng tạo như một loại hình du lịch mới
đầy tiềm năng nhằm phong phú hóa sản phẩm du lịch.
* Để thực hiện được mục đích nghiên cứu này, đề tài có nhiệm vụ:
+ Nhiệm vụ thứ nhất, tổng quan cơ sở lý luận về phát triển du lịch sáng tạo
như làm rõ các khái niệm, đặc điểm, nội dung của du lịch sáng tạo
+

Nhiệm vụ thứ hai, đánh giá và phân tích tiềm năng phát triển du lịch sáng

tạo ở Việt Nam.
- Khảo sát nhu cầu du lịch sáng tạo của khách.
+

Nhiệm vụ thứ ba, định hướng và đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển

du lịch sáng tạo ở Việt Nam.
3.


Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu của đề tài là: điều kiện phát triển du lịch sáng tạo

ởViệt Nam.
-

Phạm vi nghiên cứu của đề tài là thì phần lý thuyết đề cập tới cơ sở lý

luận của phát triển du lịch sáng tạo nói chung. Về mặt thực tiễn là nghiên cứu,
khảo sát một số điều kiện để phát triển du lịch sáng tạo tại Việt.
-

Phạm vi điều tra số liệu: do điều kiện thời gian nên mới chỉ tiến hành

khảo sát điểm tại một số địa phương có nhiều khách du lịch quốc tế như Hà Nội,
Tp.HCM, Đà Nẵng, Hội An, Phan Thiết ….
4. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Trên thế giới, du lịch sáng tạo là xu hướng du lịch mới và được coi là thịnh
hành hiện nay. Do đó, có khá nhiều các nhà nghiên cứu, các học giả đã đề cập đến
nội dung này.
Thuật ngữ du lịch sáng tạo lần đầu tiên được Pearce và Butler (1993) đưa ra
năm 1993, song rất tiếc hai ông không đưa ra định nghĩa về nó.
Sau này, vào năm 2000, Krispin Raymond, người New Zealand và Greg
Richards, người Hà Lan cũng đã nghiên cứu phát triển những vấn đề có tính lý
luận cơ bản về du lịch sáng tạo

9


Trong bài báo “Trào lưu du lịch sáng tạo” của mình, Georges Roussin đã

trích dẫn định nghĩa du lịch sáng tạo
Tác giả Jessica Harriet Pfanner trong luận văn thạc sỹ “Archaeological
Seeing as Creative Tourism?” được thực hiện tại trường đại học Warwich đã đề
cập tới việc phát triển hoạt động du lịch sáng tạo thông qua các hoạt động khảo cổ
học tại khu vực khảo cổ Nash House & New Place ở Stratford-upon-Avon.
Tác giả Pirita J. Ihamäki trong luận văn “Creative tourism expereince
scapes by Geocachers” được thực hiện tại trường đại học công nghệ Tampre Phần
Lan thì có đề cập tới việc phát triển du lịch sáng tạo thông qua các trò chơi công
nghệ để tạo ra định dạng mới trong du lịch mạo hiểm và kinh doanh du lịch chăm
sóc sức khỏe.
Tác giả Bred King,“Creative Tourism and Cultural Development: Some
Trends and Observations”, đã đề cập đến một số xu hướng phát triển du lịch sáng
tạo trong phát triển văn hóa. Trong nội dung bài viết này tác giả đã làm sáng tỏ
một số câu hỏi: Du lịch sáng tạo là gì? khách du lịch sáng tạo là ai?; họ tìm kiếm
điều gì và làm thế nào để các dự án du lịch văn hóa đáp ứng được hoạt động phát
triển du lịch sáng tạo.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
-

Phương pháp thu thập và đánh giá thông tin, dữ liệu thứ cấp đó là thu thập

các tài liệu nghiên cứu về du lịch sáng tạo. Do vấn đề này còn khá mới, nhất là ở
Việt Nam, nên việc nghiên cứu gặp nhiều khó khăn như dịch thuật khái niệm,
thống nhất thuật ngữ bằng tiếng Việt.
-

Phương pháp chuyên gia: Phỏng vấn, trao đổi với chuyên gia, giảng viên,

nhà nghiên cứu, các cán bộ, nhân viên làm trong ngành du lịch về loại hình du lịch
mới này.

- Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi trực tiếp với du khách quốc tế tại
điểm tham quan có đông du khách như Bảo tàng chiến tranh, Bưu điện Tp.HCM,
nhà thờ Đức Bà...
6. Cấu trúc của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phần phụ lục, phần
chính của công trình này gồm 3 chương:
10


Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển du lịch sáng tạo
Chương 2: Điều kiện và thực trạng phát triển du lịch sáng tạo ở Việt Nam
Chương 3: Định hướng và giải pháp phát triển du lịch sáng tạo ở Việt Nam

11


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
VỀ PHÁT TRIỂN DU LỊCH SÁNG TẠO
1.

1 hái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu

1.1.1 Sáng tạo
Ngày nay, sáng tạo thường được coi là một nguồn lực chính trong nền kinh
tế tri thức, dẫn tới những sáng tạo và thay đổi về công nghệ, đồng thời đem lại lợi
thế cạnh tranh về kinh doanh và các nền kinh tế quốc gia.
Nền tảng cơ bản của du lịch sáng tạo chính là sự sáng tạo. Sáng tạo là một
đặc tính quan trọng của trí tuệ loài người. Sáng tạo là một nhu cầu nội tại của con
người. Ở các mức độ khác nhau, những người có tri thức bình thường đều hướng

tới và tạo ra những giá trị mới, hoặc vật chất, hoặc phi vật chất.
Vậy sáng tạo là gì? Cho đến nay chưa có một định nghĩa nào làm hài lòng tất cả
các nhà nghiên cứu về vấn đề này. Nguyên nhân của hiện tượng này chính là sự
lan tỏa mạnh mẽ của tính sánh tạo trong mọi lĩnh vực của đời sống như khoa học,
văn hóa, kinh tế, kỹ thuật…Tuy nhiên các nhà khoa học đều đồng tình khi cho
rằng sáng tạo phải là một hoạt động tạo ra một sản phẩm mới, có giá trị vật chất
hay tinh thần mới. Nhiều nhà nghiên cứu còn khẳng định thêm là các sản phẩm đó
phải là các sản phẩm có giá trị.
1

Mommaas cho rằng trong gia đoạn hiện nay, sáng tạo có sự phát triển vượt
i

bậc do chịu ảnh hưởng sâu sắc của quá trình toàn cầu hóa (Mommaas, 2009 ).
Toàn cầu hóa làm cho mọi người dễ dàng tiếp cận với các tri thức khác nhau, nhu
cầu sở thích khác nhau, trên cơ sở sự khác biệt có thể khám phá ra sự giao thoa
của các luồng tư tưởng đó. Ví dụ, nhận biết thấy trong hoàn cảnh giao thông hiện
nay ở Việt Nam, di chuyển bằng xe máy là phương tiện phù hợp nhất, các hãng xe
Nhật Bản luôn chủ động tìm hiểu nhu cầu, sở thích của người tiêu dùng để từ đó
sáng tạo ra chiếc xe ngày càng phù hợp hơn, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng.
Chiếc xe được tạo ra có đặc tính là nhỏ (phù hợp với thể trạng người Việt Nam),
1

Giáo sư Khoa Nghiên cứu Giải trí, trường Đại học Tilburg, Hà Lan

12


tốn ít xăng (phù hợp với khả năng tài chính của người tiêu dùng), đẹp mắt về màu
sắc và kiểu dáng (phù hợp với thị hiếu), tiện dụng như chứa được nhiều đồ vật, từ

mũ bảo hiểm đến máy laptop (phù hợp với công năng sử dụng mà người chủ xe
muốn có). Đây chính là lí do xe máy Nhật luôn được khách hàng Việt nam ưa
chuộng.
Sáng tạo là một khái niệm tương đối mới và tùy thuộc vào từng ngôn ngữ,
từng ngành nghề khác nhau mà nó được hiểu khác nhau nhưng đều có điểm chung
là một hoạt động của con người nhằm tạo ra bất k cái gì có đồng thời tính mới và
tính ích lợi. Theo cách hiểu này thì từ "hoạt động" được dùng với nghĩa rất rộng,
chứ không phải theo nghĩa hẹp - "hoạt động của riêng con người". Đó chính là
hoạt động tạo ra sự phát triển của bất k đối tượng nào và sự phát triển là thuộc tính
của vật chất (hiểu theo nghĩa triết học). Còn cụm từ "bất k cái gì" cho thấy kết quả
(thành phẩm) sáng tạo cũng như chính hoạt động sáng tạo có thể có ở bất
k lĩnh vực nào của thế giới vật chất và thế giới tinh thần, miễn là "cái gì đó" có
đồng thời tính mới và tính ích lợi. Nếu "cái gì đó" chỉ có hoặc tính mới, hoặc tính
ích lợi thì không được coi là sáng tạo.
"Tính mới" là bất k sự khác biệt nào của đối tượng cho trước so với đối
tượng tiền thân của nó (đối tượng cùng loại ra đời trước đó xét về mặt thời gian).
Trong trường hợp này, chúng ta nói rằng đối tượng cho trước có tính mới. Để có
được sự sáng tạo, tính mới phải đem lại lợi ích (tạo ra giá trị thặng dư), không phải
mới để mà mới. "Tính ích lợi" do tính mới tạo ra có thể rất đa dạng như tăng năng
suất, hiệu quả; tiết kiệm năng lượng, nguyên vật liệu; giảm giá thành; có thêm
chức năng mới; sử dụng thuận tiện hơn; thân thiện hơn với môi trường; tạo thêm
được các xúc cảm, thẩm mỹ tốt...
Tuy nhiên, cho đến nay chưa có một định nghĩa nào về sáng tạo làm hài
lòng tất cả các nhà nghiên cứu. Nguyên nhân của hiện tượng này chính là sự lan
tỏa mạnh mẽ của tính sánh tạo trong mọi lĩnh vực của đời sống như khoa học, văn
hóa, kinh tế, kỹ thuật…Tuy nhiên các nhà khoa học đều đồng tình khi cho rằng
sáng tạo phải là một hoạt động tạo ra một sản phẩm mới, có giá trị vật chất hay
tinh thần mới. Nhiều nhà nghiên cứu còn khẳng định thêm là các sản phẩm đó phải
là các sản phẩm có giá trị.
13



Sáng tạo là nhân tố căn bản tạo nên động lực cho sự phát triển các mặt kinh
tế, văn hóa, khoa học, kỹ thuật của xã hội. Nhà sáng chế, người sáng tạo là những
danh từ tồn tại trong rất nhiều ngôn ngữ trên thế giới. Nhà kinh tế kiêm xã hội học
2

ii

Hoa K Richard Florida (2002) đề xuất một khái niệm mới, khái niệm giai cấp
sáng tạo. Đó là tập hợp những nhà sáng tạo. Theo khảo sát của ông, ở Hoa K có
khoảng 30% tổng lao động là những người thuộc giai cấp sáng tạo.
Thành phố sáng tạo là thuật ngữ do nhà nghiên cứu đô thị học người Anh
3

Charles Landry đưa ra năm 1980, song ngay sau đó đã được UNESCO lập ra
mạng lưới các thành phố sáng tạo. Hiện nay trên toàn thế giới có 34 thành phố
sáng tạo thuộc 7 ngành sáng tạo.
Trong kinh doanh, sáng tạo một trong những nhân tố cơ bản tạo nên vị thế
cạnh tranh của ngành, của doanh nghiệp. Mặc dù ngành nào cũng cần có sáng tạo,
song tùy từng tính chất nghề nghiệp, mức độ yêu cầu tính sáng tạo không thể hiện
đồng nhất. Một số nhà nghiên cứu gọi các ngành hay các nghề có mức độ yêu cầu
4

nhiều tính sáng tạo là ngành hay nghề sáng tạo . Đó là những ngành/nghề có sản
phẩm được tạo ra chủ yếu dựa trên kiến thức hay kỹ năng. Có nhiều ý kiến xung
5

quanh việc liệt kê các ngành nghề được coi là ngành nghề sáng tạo. Howkins đưa
vào danh sách các ngành nghề được coi là sáng tạo gồm: quảng cáo, kiến trúc,

nghệ thuật, thủ công, thiết kế, thời trang, phim ảnh, âm nhạc, nghệ thuật biểu diễn,
xuất bản, nghiên cứu triển khai, phần mềm, đồ chơi và trò chơi, phát thanh, truyền
hình (Howkins 2001). Bộ Văn hóa, Truyền thông và Thể thao Anh quốc cũng đưa
ra một danh sách các ngành nghề sáng tạo. Đó là quảng cáo, kiến trúc, buôn bán
sản phẩm nghệ thuật và đồ cổ, hàng thủ công, thiết kế truyền thông, thiết kế thời

2

Giáo sư ngành Kinh doanh và sáng tạo, Viện Thịnh vượng Martin, Đại học Toronto, Canada.

3

Charles Landry. The origin and future of the creative city. Commedia, 1980

4

Tiếng Anh là creative industry

5

John Howkins là tác giả " Nền kinh tế sáng tạo " “Hệ sinh thái sáng tạo” và nhiều công trình

về
sáng tạo khác. Ông làm việc ở hơn 30 quốc gia trên thế giới. Ông giữa nhiều chức vụ khác trong trong các
tổ chức quốc tế và quốc gia liên quan đến sáng tạo. Ông là giáo sư thỉnh giảng ở Đại học City, London,
Anh, và tại trường Sáng tạo Thượng Hải, Trung Quốc.

14



trang, phim, videao chụp ảnh, phần mềm máy tính, game máy tính, xuất bản điện
tử, nghệ thuật diễn xướng, xuất bản, tivi, phát thanh…
Thấy được vai trò to lớn của sự sáng tạo nên nước Anh đã cho thành lập
Bộ Văn hóa, Truyền thông và các Nghề Sáng tạo, Malaysia lập Bộ Du lịch và
Kinh tế Sáng tạo.
Như vậy, sáng tạo là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của
chúng ta, không phải chỉ có những ngƣời làm nghệ thuật mới phải thƣờng
xuyên sáng tạo mà những ngƣời ở những ngành nghề khác nhau cũng va
chạm với nó trong cuộc sống hằng ngày.
1.1.2 Du lịch sáng tạo
Theo một số tài liệu, thuật ngữ sáng tạo đã được đưa vào 1976, Ram Kohli,
người Ấn Độ đã lập ra hãng Lữ hành Sáng tạo
Theo Greg Richards (2005), thực tiễn ra đời một loại hình du lịch văn hóa
mới mà sau này có tên là du lịch sáng tạo được ghi nhận vào những năm 90 của
thế kỉ trước khi mà các nhà nghiên cứu và nhà quản lý tìm kiếm giải pháp tăng
cường việc bán các sản phẩm thủ công truyền thống cho khách du lịch. Về phía
khách du lịch, xu hướng đi tìm những trải nghiệm độc đáo, trải nghiệm kỹ một lối
sống, một kinh nghiệm v.v…bản địa ngày càng gia tăng và trở nên nghiêm túc
hơn.
Sau đó, du lịch sáng tạo đã được coi là một trong những loại hình du lịch
mới của du lịch văn hóa. Du lịch sáng tạo đã trở thành một loại hình khó sao chép
hơn các loại hình du lịch truyền thống trước đây vì nó là hàm số không chỉ của nhà
cung cấp dịch vụ mà còn của kỹ năng, kinh nghiệm của chính du khách. Lúc đầu
du lịch sáng tạo chủ yếu chỉ là loại hình du lịch có thể tạo cho du khách cơ hội trải
nghiệm một cách chủ động vào các hoạt động sáng tạo của địa phương. Trước thực
tế đó, một số nhà nghiên cứu đã quan tâm nghiên cứu về loại hình này. Những vấn
đề được nghiên cứu, tranh luận là khái niệm, nội dung, đặc điểm, các loại hình,
các mô hình, các điều kiện phát triển … du lịch sáng tạo. Thuật ngữ du lịch sáng
tạo lần đầu tiên được Pearce và Butler (1993)


iii

đưa ra năm 1993, song rất tiếc hai

ông không đưa ra định nghĩa về nó. Sau này, vào năm 2000, Krispin Raymond,
người New Zealand và Greg Richards, người Hà Lan, hai nhà khoa học
15


đi tiên phong trong việc nghiên cứu phát triển những vấn đề có tính lý luận cơ bản
về du lịch sáng tạo đã định nghĩa du lịch sáng tạo là chuyến đi cung ứng cho
khách du lịch cơ hội phát triển tiềm năng sáng tạo thông qua việc tham gia tích
cực vào các lớp học và học hỏi những trải nghiệm đặc trưng của điểm đến.
iv

(Richards, G., & Raymond, C., 2000 ). Trong bài báo “Trào lưu du lịch sáng tạo”
của mình, Georges Roussin đã trích dẫn định nghĩa du lịch sáng tạo của Mạng lưới
các Thành phố Sáng tạo như sau: “du lịch sáng tạo là chuyến đi hướng đến và gắn
kết với một trải nghiệm chân thực thông qua việc tham gia các khóa học nghệ
thuật, di sản hay một đặc điểm nào đó của địa phương và cung ứng sự liên kết với
những người sinh sống và sáng tạo ra văn hóa sống tại điểm đến” (Georges
Roussin)
Như vậy, sản phẩm du lịch sáng tạo là những sản phẩm được tạo bởi sự hợp
tác giữa nhà cung ứng du lịch và khách du lịch. Nếu như trước đây, ở các loại hình
du lịch văn hóa, khách du lịch chỉ là người thụ động tiêu thụ tại chỗ những giá trị
vật chất hay tinh thần của tự nhiên hay văn hóa do nhà cung ứng cung cấp thì
trong du lịch sáng tạo, khách du lịch tham gia chủ động vào quá trình tạo ra sản
phẩm du lịch, vừa là nhà đồng sản xuất, vừa là người tiêu dùng. Với sự hướng dẫn
của những nghệ nhân, những người sáng tạo, khách du lịch có năng lực sáng tạo
đã sáng tạo ra những sản phẩm tại điểm đến.

Tóm lại, có thể hiểu du lịch sáng tạo là một loại hình du lịch văn hóa mà
trong đó khách du lịch được chủ động tham gia vào hoạt động để tạo ra những
giá trị mới về vật chất hoặc tinh thần cho sản phẩm truyền thống của điểm đến.
1.2. Các điều kiện cơ bản để phát triển du lịch sáng tạo
1.2.1. Điều kiện cung đăc trưng cho phát triển du lịch sáng tạo
Với cách hiểu về du lịch sáng tạo như trên thì để đáp ứng điều kiện cầu về du
lịch sáng tạo, điều kiện cung đặc trưng của du lịch sáng tạo sẽ gồm bốn thành tố
cơ bản là tài nguyên du lịch sáng tạo, nguồn nhân lực du lịch sáng tạo, môi trường
sáng tạo và sản phẩm cho sáng tạo.
1.2.1.1. Tài nguyên du lịch sáng tạo
Trước hết là các nghề thủ công truyền thống, tính trên địa bản cả nước, Việt
Nam có trên 100 nghề thủ công truyền thống. Hầu hết các nghề này gắn với cuộc
16


sống và sinh hoạt nông thôn. Thông thường, nghề thủ công được ra đời là do nhu
cầu phục vụ cuộc sống thường nhật, phục vụ sản xuất nông nghiệp và được tiến
hành vào thời kì nông nhàn nên thời gian chế tác thường không quá dài. Đại đa số
nghề thủ công truyền thống có quy trình sản xuất cũng không quá phức tạp, không
quá nhiều công đoạn. Đây chính là những lợi điểm của nghề thủ công truyền thống
Việt Nam với tư cách là một tài nguyên du lịch sáng tạo.
Bên cạnh nghề thủ công truyền thống, nghệ thuật chế biến đồ ăn cũng có
sức hấp dẫn rất lớn đối với khách du lịch sáng tạo. Có thể nói rằng, các món ăn
truyền thống của Việt Nam là đích hướng đến trong xu thế ăn uống của thế giới.
Đó là xu thế ăn ít mỡ, ít thịt động vật và tăng cường rau quả. Chế biến thức ăn dựa
trên căn bản rau quả nhưng vẫn tạo ra cảm giác ngon miệng là một nghệ thuật lớn.
Người đầu bếp Việt biết khéo léo kết hợp các loại thực phẩm khác nhau một cách
hợp lý để tạo ra những món ăn có hương vị khác với hương vị của các loại thực
phẩm ban đầu. Bên cạnh sự khéo tay, chế biến và thưởng thức món ăn còn mang
ý nghĩa văn hóa, triết lý của người Phương Đông. Việc học kĩ năng chế biến nấu

ăn các món ăn Việt được khách du lịch sáng tạo đánh giá rất cao. Nghệ thuật ẩm
thực Việt Nam có sức hút rất lớn đối với khách du lịch, đặc biệt là khách du lịch
sáng tạo. Không phải ngẫu nhiên mà tại hội thảo “Marketing mới cho thời đại
mới” ngày 17/8/2007 tổ chức tại thành phố Hồ Chí Minh, Philip Kotler đã gợi ý
Việt Nam nên trở thành bếp ăn của thế giới!
Ca múa nhạc, đặc biệt là ca hát dân ca là tài nguyên du lịch sáng tạo thứ ba
của Việt Nam. Âm nhạc truyền thống Việt Nam cũng rất phong phú và đa dạng.
Nó được chính người dân sáng tác và truyền lại từ đời này sang đời khác, lan
truyền từ vùng này qua vùng khác. Nhìn chung có thể gộp các dạng âm nhạc
truyền thống này thành 5 lớp lớn là nhạc cung đình, nhạc nghi lễ, nhạc “thính
phòng”, nhạc kịch, dân ca. Nhạc kịch là loại hình kén chọn khách du lịch hơn vì
để có thể tham gia diễn loại hình này, khách du lịch phải cần nhiều thời gian để
luyện tập. Dân ca có thể là tài nguyên khai thác khả thi nhất vì giai điệu không quá
khó, lời ca không quá dài và mang nhiều nét chung của cuộc sống thường ngày
như hát ru, đồng giao, các điệu hò, quan họ, trống quân, hát ghẹo, hát xẩm….
Nhiều làn điệu dân ca cho phép hoặc bắt người hát phải nhanh chóng sáng tác ca
17


từ cho phù hợp với ngữ cảnh trình diễn. Hát ả đào (ca trù), ca Huế, đờn ca tài tử là
các lọai hình tiêu biểu nhất, hấp dẫn khách du lịch nhất.
Nguồn tài nguyên du lịch tự nhiên rất đa dạng của Việt Nam thì phù hợp
với du lịch sáng tạo mang dấu ấn của nền văn minh hiện đại là nghệ thuật quay
phim, chụp ảnh. Với cảnh quan thiên nhiên rất hấp dẫn, những khung cảnh thiên
nhiên thơ mộng, những sinh hoạt đời thường và hoạt động sôi động trong các dịp
lễ tết là môi trường cho các nhà nhiếp ảnh chuyên nghiệp và nghiệp dư thể hiện tài
năng sáng tạo của mình. Các nhà nhiếp ảnh chuyên nghiệp hoặc không chuyên
chắc chắn sẽ cố tìm mọi góc đứng, tư thế để có được những bức ảnh đẹp để ghi lại
mùa lúa chín trên ruộng bậc thang Mù Căng Chải, rừng trắng hoa đào, hoa mận
Mộc Châu vào đầu xuân, nương hoa tam giác mạch khi đến Hà Giang vào mùa

thu.
Ngoài các tài nguyên kể trên, còn có nhiều nguồn khác cho tài nguyên du
lịch sáng tạo như hội họa, điêu khắc ...
1.2.1.2. Nguồn nhân lực du lịch sáng tạo
Nguồn nhân lực du lịch sáng tạo là những nghệ nhân, chuyên gia, những
người có khả năng sáng tạo sản phẩm và có khả năng truyền đạt bí quyết nghề
nghiệp cho người học. Nghệ nhân là người chuyên làm nghề nghệ thuật biểu diễn
hoặc một nghề thủ công mĩ nghệ, với trình độ cao. Thông thường nghệ nhân là
những người có tài năng đặc biệt về một lĩnh vực nào đó. Ở nước ta, các ngành
nghề sáng tạo nào cũng có nghệ nhân, có chuyên gia.
Tuy nhiên, điều quan trọng nhất chính là những người làm du lịch. Muốn
phát triển du lịch sáng tạo phải có người làm du lịch sáng tạo. Cũng tương tự như
các ngành nghề khác, yếu tố con người luôn chiếm một vị trí quan trọng, bởi lẽ chỉ
có những người trực tiếp làm các công việc liên quan đến hoạt động du lịch, họ có
cơ hội nghiên cứu, tìm tòi, sáng tạo ra những sản phẩm du lịch mới, thậm trí trên
cơ sở những sản phẩm cũ thêm một chút sáng tạo của những nhà làm du lịch là
chúng ta có thêm được những sản phẩm du lịch mới khiến du khách không cảm
thấy nhàm chán mà còn thấy hứng thú.
1.2.1.3. Môi trường du lịch sáng tạo

18


Môi trường du lịch sáng tạo là môi trường có không khí sáng tạo, kích thích
khách du lịch phát huy óc sáng tạo để tạo ra sản phẩm có giá trị mới về vật chất
và/hoặc có giá trị tinh thần mới. Môi trường đó có thể là không gian làng nghề,
không gian gia đình nghệ nhân, câu lạc bộ, hoặc lớp học nghề v.v…
Làng nghề là không gian ở vùng ngoài đô thị ở đó sinh sống cộng đồng có
chung truyền thống sản xuất các sản phẩm thủ công cùng chủng loại.
Ở


Việt Nam có trên 2000 làng nghề. Có thể xếp các làng nghề theo vật liệu

và sản phẩm chế tác thành các loại làng mây tre đan, làng làm cói và lục bình, làng
gốm sứ, làng (điêu khắc) gỗ, làng sơn mài, làng thêu ren, làng (điêu khắc) đá, làng
dệt (thủ công), làng giấy (thủ công), làng tranh nghệ thuật, làng kim khí, và các
làng nghề khác.
Câu lạc bộ là một tổ chức của những người có cùng sở thích, tự nguyện
tham gia và thường xuyên sinh hoạt, gặp gỡ nhau. Câu lạc bộ có thể là một môi
trường tốt cho phát triển du lịch sáng tạo. Khách du lịch có thể đến sinh hoạt trong
một câu lạc bộ về lĩnh vực mà mình yêu thích và muốn sáng tạo, nhờ sự giúp đỡ
của các thành viên có kĩ năng, tay nghề, khách du lịch có thể phát huy óc sáng tạo
của mình để tạo nên các sản phẩm mới.
Lớp học nghề cũng là một môi trường tốt cho khách du lịch chóng tiếp thu
những kiến thức, kĩ năng chuyên môn để chế tác sản phẩm. Nếu ở làng nghề, câu
lạc bộ khách du lịch có thể học được những kĩ năng, bí quyết nghề từ những nghệ
nhân, những người yêu thích nghề thì ở các lớp học nghề, khách du lịch được các
giảng viên truyền đạt một cách sư phạm hơn.
Ngoài ra du khách của du lịch sáng tạo có thể tham gia vào hoạt động du
lich sáng tạo tại nhà của người dân hay nghệ nhân, chuyên gia
1.2.2. Điều kiện cầu để phát triển du lịch sáng tạo
1.2.2.1. Nhu cầu, sở thích của khách du lịch
Điều kiện đầu tiên của cầu du lịch nói chung và cầu du lịch sáng tạo nói
riêng phải kể đến đó chính là nhu cầu và sở thích đối với hoạt động du lịch. Người
ta chỉ đi du lịch thì có nhu cầu và sở thích về hoạt động này. Còn nhu cầu và sở
thích đi du lịch ngoài mong muốn của từng cá nhân khác nhau thì trên bình diện
xã hội nó được quyết định bởi trình độ văn hoá chung của người dân, trình độ văn
19



hoá chung của một dân tộc luôn được đánh giá theo tiêu chí hệ thống giáo dục và
chất lượng của giáo dục và đào tạo. Nếu trình độ chung của một dân tộc được
nâng cao thì động cơ đi du lịch của họ sẽ cũng tăng lên. Số người đi du lịch cũng
tăng, lòng ham hiểu biết và tìm hiểu thế giới xung quanh cũng tăng nhanh và dần
dẫn sẽ tạo nên thói quen đi du lịch ngày càng rõ rệt. Mặt khác, nếu trình độ văn
hoá chung của một đất nước cao thì đất nước đó khi phát triển du lịch sẽ bảm đảm
chất lượng phục vụ du khách đến nước họ du lịch.
Bên cạnh đó, trong hội nhập kinh tế quốc tế và toàn cầu hóa như hiện nay
thì nhu cầu giao lưu học hỏi, nhu cầu sáng tạo và tự hoàn thiện mình càng khiến
cho một bộ phận dân cư trên thế giới đi du lịch để thỏa mãn nhu cầu của mình.
1.2.2.2. Khả năng chi trả của du kh ách
Một trong điều kiện cầu quan trọng nhất của việc đi du lịch nói chung đó
chính là khả năng chi trả của khách du lịch. Chúng ta không thể thực hiện việc đi
du lịch nếu không có khả năng chi trả chứ chưa nói việc chi trả nhiều hay ít là tùy
vào từng loại hình du lịch khách nhau. Bởi lẽ hoạt động đi du lịch là hoạt động di
chuyển từ nơi nay sang nơi khác và kèm theo đó là hàng loạt các dịch vụ khác
nhau như nơi ăn, chốn ở, phương tiện đi lại, bảo hiểm…..Do đó, một điều kiện cần
là phải có khả năng chi trả cho hoạt động du lịch của mình. Thông thường khả
năng chi trả cho hoạt động du lịch được quyết định phần nhiều bởi mức sống về
vật chất và trình độ văn hoá chung của người dân. Mức sống về vật chất cao sẽ
liên quan đến mức thu nhập của người dân, đây là chỉ tiêu và điều kiện quan trọng
để người dân có thể tham gia hoạt động du lịch. Do vậy, phúc lợi vật chất của nhân
dân là điều kiện có ý nghĩa to lớn trong sự phát triển của du lịch. Thông qua các
nghiên cứu về đời sống của con người thì các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng mỗi
khi thu nhập của người dân tăng thì sự tiêu dùng du lịch cũng tăng theo, đồng thời
có sự thay đổi trong cơ cấu tiêu dùng du lịch. Điều kiện vật chất của người dân
phụ thuộc vào sự phát triển của nền kinh tế, vào thu nhập quốc dân của đất nước
đó. Vì nguyên nhân đó, những nước có điều kiện kinh tế phát triển sẽ đảm bảo cho
người dân có mức sống cao, một mặt có điều kiện sản xuất ra nhiều của cải vật
chất và tạo điều kiện phát triển du lịch trong nước, mặt khác, người dân nước này

sẽ có điều kiện đi du lịch nước ngoài. Trên thực tế đã có rất nhiều quốc
20


gia trên thế giới có rất nhiều tiềm năng về thiên nhiên và văn hoá để phát triển các
hoạt động du lịch, nhưng nền kinh tế lạc hậu, chậm phát triển khiến cho người dân
nước họ không có điều kiện về vật chất để đi du lịch.
1.3. Tình hình phát triển du lịch sáng tạo ở một số nƣớc trên thế giới và

bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
1.3.1. Thái Lan
Ngành du lịch Thái Lan rất quan tâm, chú trọng phát triển du lịch dựa trên
khả năng khai thác sự độc đáo của lịch sử, khảo cổ, đa dạng dân tộc, truyền thống,
văn hóa và tự nhiên. Thái Lan luôn chủ động mang tới những trải nghiệm, những
cái nhìn khác biệt cho khách du lịch từ những tài nguyên nhân văn tưởng trừng
chẳng có gì khác biệt. Quan trọng chưa chắc là bạn nắm giữ những tài nguyên hấp
dẫn như nào mà quan trọng hơn cả là bạn biến chúng trở nên khác biệt.
Đối với việc phát triển du lịch theo hướng sáng tạo, Thái Lan đã nhấn mạnh
những đặc điểm cơ bản để làm rõ những lợi ích thuyết phục của loại hình du lịch
này là:
Thứ nhất, mang lại lợi ích cho du khách tạo điều kiện để du khách tận
hưởng được chiều sâu văn hóa của đất nước mình theo một cách thức mới mẻ, hấp
dẫn nhằm phát triển du lịch Thái Lan;
Thứ hai, mang đến lợi ích kinh tế cho cộng đồng cư dân bản địa để học có
thể sinh sống và phát triển một cách độc lập, giảm nhiều sự chênh lệch giữa các
khu vực.
Khi xây dựng mô hình du lịch sáng tạo ở địa phương này (mỗi làng một sản
phẩm), ngành du lịch Thái Lan phân tích và chỉ ra những thuận lợi và khó khăn,
phát triển mô hình qua các buổi thảo luận và đóng góp ý kiến để hoàn thiện. Cộng
đồng dân cư địa phương cũng được khuyến khích tham gia đóng góp ý tưởng và

tham gia triển khai thực hiện để góp phần bảo vệ bản sắc văn hóa địa phương.
Những ý tưởng, mô hình, thành công được khuyến khích, nhân rộng và phát triển
ở các vùng lân cận. Cộng đồng địa phương chính là nên tảng để tiếp thu, chia sẻ
kinh nghiệm, tạo nên sự hấp dẫn và thành công dựa trên khả năng sáng tạo và sự
phát triển bền vững.

21


Tại Thái Lan du khách có thể dễ dàng tham gia vào các hoạt động du lịch
sáng tạo. Với tư cách là đất nước là xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, khách du lịch,
đặc biệt là các đối tượng khách đến từ các nước phương Tây sẽ được trải nghiệm
công việc trồng lúa, công việc của cư dân nông nghiệp Châu Á. Những du khách
đam mê ẩm thực Thái Lan không thể chối từ được hoạt động nấu món ăn Thái Lan
từ những đầu bếp chuyên nghiệp. Tùy từng sở thích của mỗi người các du khách
có thể chọn cho mình tour du lịch trồng lúa, nấu món ăn Thái, múa các điệu múa
truyền thống Thái Lan hay học dệt vải….
Khi phát triển du lịch sáng tạo, Thái Lan không chú trọng phát triển những
khách sạn, nhà hàng lộng lẫy và cao cấp, những khu vui chơi giải trí, nhộn nhịp
mà tâm điểm của xu hướng này là giá trị văn hóa cốt lõi của cư dân bản địa. Chính
vì thế, du lịch sáng có thể phát triển ở rất nhiều nơi, kể cả khi điều kiện kinh tế địa
phương chưa thật sự phát triển vững chắc nhưng sẽ thành công nếu nơi đó chứa
đựng những giá trị văn hóa độc đáo hứa hẹn mang tới cho du khách những trải
nghiệm giá trị, thứ vị.
1.3.2.Nhật Bản
Điển hình trong phát triển du lịch sáng tạo ở Nhật Bản đó chính là sự thành
công của mô hình “mỗi làng một sản phẩm”, ban đầu đây chỉ là mô hình phát triển
nông thôn của Nhật Bản nhưng sau đó được kết hợp ứng dụng cả trong phát triển
du lịch. Mô hình mỗi làng một sản phẩm được thực hiện dựa trên 3 nguyên tắc cơ
bản là: thứ nhất: Hành động địa phương nhưng suy nghĩ toàn cầu; thứ hai: tự tin và

sáng tạo và cuối cùng là phát triển nguồn nhân lực. Mỗi địa phương, tùy theo điều
kiện và hoàn cảnh cụ thể của mình lựa chọn ra những sản phẩm độc đáo, mang
đậm nét đặc trưng của địa phương để phát triển du lịch sáng tạo.
Ở

Nhật Bản, để phát triển du lịch sáng tạo thì các nhà quản lý và người làm

du lịch tiêp cận về du lịch từ hai phía đó là: khách du lịch và địa phương tiếp nhận
khách du lịch. Mô hình phát triển du lịch sáng tạo ở Yufuin thực hiện theo phương
thức đang được áp dụng nhiều ở Nhật Bản hiện nay đó là chính cộng đồng địa
phương sẽ tự đề xuất mô hình phát triển du lịch bền vững và thực hiện. Khác với
mô hình phát triển du lịch cách đây 10 năm trước của Nhật Bản là: chính quyền
Trung ương ra quy hoạch, địa phương thực hiện.
22