GIẢI PHÁP KIẾN NGHỊ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ TẠI
SỞ GIAO DỊCH I NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT
NAM
I/ THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH DỰ ÁN TRONG CHIẾN LƯỢC HOẠT ĐỘNG CỦA
SỞ GIAO DỊCH I NHNN&PTNN VIỆT NAM.
Trong hơn 15 năm hoạt động và trưởng thành, với chiến lược phát triển lâu
dài, ngân hàng đã đặt ra cho mình những nguyên tắc định hướng làm cơ sở nền
tảng cho mọi hoạt động của ngân hàng đó là:
1.Về chiến lược hoạt động
Sở giao dịch I lấy hiệu quả, an toàn trong tất cả mọi lĩnh vực hoạt động của
mình là tiêu chuẩn hàng đầu.
Sở giao dịch I lấy hiệu quả kinh doanh của khách hàng làm mục tiêu hoạt
động của mình
Sở giao dịch I đáp ứng cao nhất nhu cầu của khách hàng về các sản phẩm và
dịch vụ của ngân hàng với chất lượng tốt nhất, rủi ro thấp nhất, mức độ chi phí
thấp nhất so với các ngân hàng trong nước làm cơ sở cho thu nhập cao, đạt mức
sinh thời khá.
Sở giao dịch I luôn hoạt động theo luật pháp và những nguyên tắc trong
nghiệp vụ ngân hàng
Sở giao dịch I phát triển triển tiến tới hội nhập với các ngân hàng trong khu
vực và trên thế giới.
Một trong số có những biện pháp lâu dài và quan trọng để Sở giao dịch I có
thể thực hiện thành công chiến lược hoạt động của mình là luôn luôn củng cố và
nâng cao chất lượng thẩm định DAĐT. Ở đây nhìn từ góc độ thẩm định tài chính
DAĐT, Ngân hàng cần phải đảm bảo những định hướng sau :
2. Công tác thẩm định tài chính dự án cho vay của NH NN&PTNT VN
phải đứng trên góc độ của người cho vay, người bỏ vốn xem xét thẩm định.
3. Công tác thẩm định dự án của Sở giao dịch I phải xuất phát từ tình hình
thực tiễn trong ngành và nhằm phục vụ hoạt động cho vay của Sở giao
dịch I trong từng giai đoạn.
4. Công tác thẩm định tài chính dự án cho vay phải được tiến hành thường

xuyên, liên tục toàn diện đối với tất cả các dự án xin vay, trong cả quá trình cho
vay từ xem xét dự án tới phát triển vốn và thu nợ, thu lãi.
5. Công tác thẩm định tài chính dự án cho vay trong Sở giao dịch I phải được
quy trình hoá, công nghệ hoá sát với tình hình thực tế, và phù hợp với nghiệp vụ
của Sở giao dịch I.
6. Công tác thẩm định tài chính dự án cho vay phải được xây dựng hướng
đặc thù hoạt động cho vay của ngân hàng, phải được duy trì và phát triển thành thế
mạnh trong kinh doanh và cạnh tranh do đó phải thường xuyên được tổng kết thực
tiễn rút ra những kinh nghiệm để hoàn thiện và phát triển.
7. Công tác thẩm định tài chính dự án cho vay đòi hỏi tính chủ động, năng
lực sáng tạo, khả năng tổng hợp, phân tích, quy nạp và năng lực tổng kết thực tiễn
II/ MỘT SỐ GIẢI PHÁP.
Với tầm quan trọng đặc biệt của hoạt động thẩm định tài chính dự án, Sở
giao dịch I NHNo&PTNT đặt ra những yêu cầu cấp thiết: nên đổi mới, củng cố
nâng cao chất lượng của hoạt động này thường xuyên, Sở giao dịch I phải duy trì
vị trí là một bộ máy hoạt động điển hìhh và tốt nhất. Nghĩa là cho vay đối với các
dự án cho vay luôn là một hoạt động chủ yếu đem lại lợi nhuận uy tín và lợi thế
cho ngân hàng, mà điều đó phần lớn lại được quyết định bởi công tác thẩm định
dự án đầu tư, trong đó thẩm định tài chính giữ vai trò nòng cốt.
Thông qua việc học hỏi kinh nghiệm của các cán bộ nhân viên NH, xem xét
các hồ sơ dự án tại NH, đọc các tài liệu tham khảo, đồng thời căn cứ vào những
đánh giá ở phần trước người viết xin đề nghị một số giải pháp nhằm nâng cao chất
lượng thẩm định tài chính dự án đầu tư. Do thời gian có hạn, bài viết đã không thể
nêu một cách đầy đủ các điều kiện cũng như cách thức tổ chức cụ thể để tiến hành
từng giải pháp. Trên thực tế các giải pháp ở đây mới chỉ được nêu ra một cách sơ
lược, như là những ý kiến tham khảo gợi mở, được góp nhặt từ những gợi ý trong
sách vở, những suy luận dựa trên lý thuyết hơn là thực tiến hoạt động của NH.
Các giải pháp được tập hợp theo những nhóm chính như sau:
1. Khai thác sử dụng thông tin trong quá trình thẩm định tránh tình trạng
thông tin một chiều

Cơ sở của quá trình thẩm định là các nguồn thông tin, số liệu về dự án do chính
đơn vị xin vay vốn cung cấp. Do đó, nó rất quan trọng và ảnh hưởng lớn tới việc
xác định hiệu quả của dự án. Tuy nhiên, những thông tin số liệu do doanh nghiệp
cung cấp chưa hẳn đã chính xác và ở đây Ngân hàng rơi vào thế bị động trong việc
cung cấp thông tin. Để khắc phục tình trạng bị động này thì ngân hàng phải tự tìm
kiếm, khai thác thông tin và có thể thực hiện bằng những phương pháp sau:
1.1. Điều tra trực tiếp doanh nghiệp vay vốn
Hình thức này là việc lấy những thông tin cần thiết từ phía khách hàng. Đây là
một nghệ thuật phỏng vấn mà mỗi cán bộ thẩm định cần phải tự tạo cho mình trong
thời gian làm việc. Mục đích của cuộc phỏng vấn này là để quan sát thái độ,
phương pháp và nội dung trả lời của khách hàng từ đó phát hiện ra những mâu
thuẫn và những vấn đề không nhất quán hoặc không trung thực giữa hồ sơ vay vốn
và nội dung trả lời phỏng vấn. Không nên chỉ phỏng vấn mà cần tiếp xúc với
những người làm việc tại doanh nghiệp để nắm vững tình hình sản xuất kinh doanh
của họ trong quá khứ. Để cuộc phỏng vấn đạt kết quả tốt, cán bộ thẩm định cần
phải có thái độ cởi mở, phải tạo ra không khí thoải mái và quan trọng hơn hết là
nghệ thuật đặt câu hỏi để làm cho khách hàng nói được những điều mà mình đang
quan tâm, khai thác.
1.2. Thu thập thông tin từ bên ngoài
Bên cạnh những thông tin có được do doanh nghiệp xin vay vốn cung cấp, cán
bộ thẩm định còn cần thu thập những thông tin cần thiết từ các nguồn bên ngoài.
Điều tra thông tin từ các đơn vị có tham gia quan hệ tín dụng với doanh nghiệp như
các ngân hàng đã có quan hệ tín dụng với doanh nghiệp, cơ quan thuế. Ngoài ra,
cán bộ tín dụng phải tự kiểm tra thu thập những thông tin trên thị trường, việc thu
thập thông tin từ bên ngoài đòi hỏi khá nhiều thời gian và chi phí nhưng để có
được chất lượng thẩm định dự án đầu tư tốt thì đây là việc làm thiết thực bởi thông
tin thu thập từ bên ngoài luôn phong phú và khách quan.
Tóm lại, chất lượng của công tác thẩm định dự án trước hết phải phụ thuộc rất
nhiều vào những nguồn thông tin về dự án. Với tình hình kinh tế như hiện nay, các
điều kiện của nền kinh tế nhiều khi đã vượt ra khỏi sự kiểm soát của cán bộ tín

dụng, của ngân hàng và người vay. Do đó, cán bộ thẩm định phải là những người
có khả năng dự đoán kinh tế, cập nhật với thông tin thị trường thì mới nắm bắt
được những thông tin liên quan tới giá cả thị trường trong và ngoài nước. Từ đó, sẽ
vạch ra kế hoạch và định hướng cho nguồn vốn đầu tư, sử dụng có hiệu qủa và
đúng mục đích.
2. Thẩm định quyền sở hữu của những tài sản thế chấp
Quá trình xác định quyền sở hữu của các tài sản làm vật thế chấp bảo đảm cho
các khoản vay, cán bộ thẩm định nên chú ý:
- Ngân hàng phải nắm giữ các giấy tờ gốc chứng nhận quyền sở hữu hợp pháp của
tài sản thế chấp. Trường hợp tài sản thế chấp thuộc quyền sở hữu của nhiều người
thì khi đem thế chấp phải có sự nhất trí bằng văn bản của các đồng sở hữu.
- Tài sản thế chấp phải có đầy đủ tính pháp lý và chứng minh được nó là sở hữu
hợp pháp của người vay.
- Tài sản thế chấp phải không thuộc đối tượng pháp luật cấm mua bán, chuyển
nhượng hoặc đang bị tranh chấp, đang được thế chấp vay vốn tại ngân hàng khác.
- Cán bộ thẩm định cần phải kiểm tra chất lượng của tài sản thế chấp, khả năng dự
trữ lâu của tài sản, phải căn cứ vào cung cầu về tài sản đó trên thị trường tại thời
điểm hiện tại cũng như xu hướng trong tương lai để tránh tình trạng giảm giá tài
sản thế chấp trên thị trường.
- Việc đánh giá tài sản thế chấp thường gặp khó khăn vì phần lớn các tài sản thế
chấp đã dùng rồi, khó xác định giá trị còn lại của chúng. Trong trường hợp cụ thể
ngân hàng sẽ đưa ra quyết định tự đánh giá hay thuê các chuyên gia về lĩnh vực
này đánh giá.
3. Nâng cao trình độ năng lực của đội ngũ cán bộ làm công tác thẩm định dự
án đầu tư
Có thể khẳng định rằng, trình độ năng lực của cán bộ thẩm định là
một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới chất lượng thẩm định dự án đầu
tư. Vì vậy Sở cần có sự quan tâm đầu tư thường xuyên để xây dựng một đội ngũ
cán bộ nhân viên (trực tiếp hoặc làm các công việc liên quan tới thẩm định) đủ về
số lượng tốt về chất lượng để đáp ứng được những đòi hỏi ngày càng khó khăn của

công việc.
Để hoàn thành nhiệm vụ của mình, mỗi cán bộ thẩm định trước hết cần phải
đạt được những tiêu chuẩn chung nhất về trình độ kiến thức về kinh nghiệm, năng
lực làm việc và dặc biệt là đạo đức bản lĩnh nghề nghiệp. Tất cả các cán bộ thẩm
định đều phải có trình độ từ cao đẳng đại học trở lên, được đào tạo chính quy
chuyên sâu về một ngành kinh tế kỹ thuật nào đó, ngoài ra cũng phải nắm bắt được
một cách bài bản các kiến thức về kinh tế thị trường, tài chính, ngân hàng. Mỗi cán
bộ phải nắm bắt chắc chắn nghiệp vụ, phương pháp, quy trình thẩm định một dự án
cho vay, biết tính toán phân tích ý nghĩa của các chỉ số, chỉ tiêu tài chính. Cán bộ
thảm định cũng rất cần có kinh nghiệm làm việc thực tế. Năng lực làm việc phải
được thử thách qua việc tham gia theo dõi hoặc quản lý một số dự án trước khi
chính thức làm công tác thẩm định. Cán bộ thẩm định nhất thiết phải có phẩm chất
đạo đức tốt, có tinh thần trách nhiệm, có bản lính vững vàng, nếu không mọi tiêu
chuẩn khác trở nên vô giá trị.
Để đạt được các yêu cầu trên, ban lãnh đạo Sở phải thường xuyên tiến hành
một số công việc sau:
Sở xem xét và rà soát lại toàn bộ đội ngũ cán bộ nhân viên tham gia công tác
thẩm định trong hệ thống. Đặt kế hoạch bồi dưỡng hay chuyển sang làm việc khác
đối với những người không đáp ứng được yêu cầu của công việc, chú ý sắp xếp cân
nhắc các cán bộ có năng lực, có tinh thần trách nhiệm cao và ý thức vươn lên vào
những vị trí quan trọng chủ chốt,
Sở phải thực hiện công tác bổ sung, tuyển mới một cách nghiêm túc, thường
xuyên nhằm tuyển dụng những người có trình độ năng lực thực sự vào làm việc, bố
trí đầy đủ cán bộ cho những nơi còn thiếu và yếu, nhất là tại các chi nhánh. Điều
này rất quan trọng khi mà Sở đang có kế hoạch mở rộng hoạt động và tăng số
lượng lao động tại Sở như hiện nay.
Hội đồng quản ttrị, ban giám dốc, ban kiểm soát cần xây dựng các quy chế
kiểm tra giám soát chặt chẽ và các hình thức thưởng phát hợp lý. Các chính sách
đãi ngộ cũng cần được cụ thể hóa theo hướng tăng cường khuyến khích lợi ích vật
chất và cơ hội thăng tiến để thúc đẩy ý thức trách nhiệm và tinh thần tự vươn lên

của mỗi cá nhân, đồng thời thu hút đội ngũ chuyên gia giỏi về làm việc hoặc tham
gia hợp tác, cố vấn cho Sở.
Sở cũng phải chú ý xây dựng một đội ngũ chuyên viên giỏi, giàu kinh
nghiệm về công tác thẩm định làm nòng cốt cho việc thẩm định dự án quan trọng.
Cũng chính họ sẽ phụ trách việc kiểm soát, hướng dẫn đào tạo phát triển đội ngũ
cán bộ thẩm định trong toàn Sở. Hàng năm Sở phải tổ chức đào tạo và đào tạo lại
một cách hệ thống cho các nhân viên thẩm định. Sở có thể tổ chức các lớp học tập
trung tại Sở do các chuyên gia trong nước hoặc nước ngoài đến giảng dạy và có thể
do các chuyên gia giàu kinh nghiệm của Sở đảm nhiệm. Các văn bản tài liệu về các
qui trình nghiệp vụ, phương pháp thẩm định mới cần phải được cung cấp đầy đủ
kịp thời. Các cán bộ chủ chốt có năng lực và triển vọng của Sở cũng cần phải được
tạo điều kiện tham dự các khoá học dài hạn trong và ngoài nước. Bên cạnh đó việc
khuyến khích các nhân viên tự đào tạo, tự học hỏi tìm hiểu cũng là rất cần thiết.
Sở phải khuyến khích các nhân viên chủ động đề xuất các ý kiến về nghiệp
cụ thẩm định, về chính sách đối với cán bộ nhân viên. Các ý kiến đề xuất đó phải
được xem xét tập hợp, được áp dụng nhanh chóng hoặc phải có sự giải thích rõ
ràng tạo tâm lý, tình cảm tích cực trong cán bộ nhân viên.
Cần đưa công tác kiểm tra giám sát thành công tác trọng tâm để giúp lãnh đạo
Ngân hàng điều hành công việc; chỉ đạo kịp thời bộ phận thẩm định tránh sơ hở,
sai sót đáng tiếc trong khi thẩm định dự án đầu tư mà chấp nhận dự án không khả
thi hoặc bỏ qua các dự án có hiệu qủa.
4. Giải pháp về những nội dung thẩm định cần hoàn thiện:
NH cần tiến hành kiểm tra và rà soát lại toàn bộ các cách tính toán các
chỉ tiêu được sử dụng để phân tích nhằm tìm ra những thiếu sót, bất hợp lý để bổ
sung thay đổi cho phù hợp. Việc này phải được tiến hành thường xuyên bởi những
người trực tiếp tham gia thẩm định và tiến hành song song với việc tăng cường
tham khảo, học hỏi áp dụng những phương pháp tính toán hiện đại đang được áp
dụng trên thế giới. Các phương pháp, chỉ tiêu đó đã và đang trình bày một cách khá
phổ biến trong các tài liệu khác nhau. Vấn đề chỉ còn là ứng dụng đến đâu và ứng
dụng như thế nào cho phù hợp với hoàn cảnh VN với điều kiện của Sở giao dịch I

mà thôi.