MÔ TẢ SÁNG KIẾN
Mã số:…………………………………………
1.Tên sáng kiến: “Các yếu tố, biện pháp làm nên một giáo viên chủ
nhiệm tốt”.
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến
Chủ nhiệm lớp
3. Mô tả bản chất của sáng kiến
3.1. Tình trạng giải pháp đã biết
- Các giải pháp chúng tôi đã áp dụng trong đề tài này gồm: Xác định
được các yếu tố, biện pháp của người giáo viên có vai trò chủ nhiệm lớp,
đề ra những biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học
sinh và góp phần hoàn thiện nhân cách học sinh, chất lượng lớp chủ nhiệm
ở trường phổ thông.
- Các yếu tố, biện pháp chúng tôi đã áp dụng trong thời gian qua tại
đơn vị công tác có những ưu khuyết điểm sau:
+ Ưu điểm: Khi chúng tôi đã áp dụng: Về phía giáo viên nhận thấy
tầm quan trọng của vai trò giáo viên chủ nhiệm lớp, đem lại hiệu quả trong
việc quản lí nề nếp và thành tích của lớp. Về phía học sinh có ý thức hơn

1


trong việc rèn luyện nhân cách, các em thực hiện đầy đủ nhiệm vụ với tinh
thần trách nhiệm cao. Về lớp chủ nhiệm đạt chất lượng chỉ tiêu đề ra.
+ Hạn chế: Giáo viên chủ nhiệm còn phải giảng dạy bộ môn không
đủ thời gian theo dõi sát tình hình học sinh của lớp để giải quyết các vấn đề
của học sinh của lớp. Một số học sinh có hoàn cảnh khó khăn về kinh tế,
cha mẹ không hòa thuận, gia đình không quan tâm, tâm lí không ổn định.
3.2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến
- Mục đích: Xác định được vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong
công tác giáo dục đạo đức học sinh, đề ra những biện pháp nhằm nâng cao

chất lượng giáo dục đạo đức học sinh và góp phần hoàn thiện nhân cách
học sinh ở trường phổ thông;
- Những điểm khác biệt, tính mới: Đề tài nghiên cứu thuộc lĩnh vực
này nêu được vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác giáo dục
đạo đức học sinh, nhận thấy các biện pháp hợp lý nhằm nâng cao chất
lượng giáo dục đạo đức học sinh hoàn thiện nhân cách học sinh là điều cần
thiết với nhiệm vụ ngành giáo dục hiện nay. Đề tài này có thể xem là điểm
mới trong việc nghiên cứu công tác chủ nhiệm, giáo dục đạo đức học sinh.
*Mô tả chi tiết bản chất của giải pháp
Trong thực tế có những quan niệm sai lầm trong nhận thức về chức
vụ giáo viên chủ nhiệm lớp chưa tương xứng với tầm quan trọng của chức
2


vụ này, chưa đúng với các văn bản luật cũng như các văn bản quản lí giáo
dục quy định và thậm chí có cả những phương pháp giáo dục lỗi thời…Ở
đâu đó, còn tồn tại chuyện học sinh đánh thầy cô giáo chủ nhiệm của mình;
giáo viên chủ nhiệm lớp nóng nảy, thô bạo đã mắc phải những sai lầm
nghiêm trọng như đuổi hàng chục học sinh ra khỏi giờ học, rút dép đánh
học trò trong lớp, cho cán bộ lớp dùng roi dâu đánh bạn học hàng giờ, bắt
học trò liếm ghế, bắt học sinh đi bằng đầu gối 100 vòng quanh lớp, bắt viết
100 bản tự kiểm điểm... Ngược lại có những giáo viên chủ nhiệm lớp quá
dễ dãi, buông lỏng quản lý, thiếu trách nhiệm với lớp, với chức năng đã
được giao, để cho học sinh tự do hư đốn;
Lứa tuổi học sinh THCS bao gồm những em có độ tuổi từ 11 đến 15
tuổi. Đó là những em đang theo học từ lớp 6 đến lớp 9 ở trường THCS.
Lứa tuổi này còn gọi là lứa tuổi thiếu niên và nó có một vị trí đặc biệt trong
thời kì phát triển của trẻ em. Vị trí đặc biệt này được phản ánh bằng các tên
gọi: “thời kì quá độ”,“tuổi khó bảo”, “tuổi bất trị” hay “tuổi khủng hoảng”,
sự phát triển mạnh mẽ, thiếu cân đối về các mặt trí tuệ, đạo đức, sự xuất

hiện những yếu tố mới của sự trưởng thành do kết quả của sự biến đổi cơ
thể, của sự tự ý thức, của các kiểu giao tiếp với người lớn, với bạn bè, của
hoạt động học tập, hoạt động xã hội… Yếu tố đầu tiên của sự phát triển
nhân cách ở lứa tuổi học sinh THCS là tính tích cực mạnh mẽ của các em
nhằm lĩnh hội những giá trị, những chuẩn mực nhất định, nhằm xây dựng
3


những quan hệ thỏa đáng với người lớn, với bạn ngang hàng và cuối cùng
nhằm vào bản thân, thiết kế nhân cách của mình một cách độc lập…
Những tên gọi đó nói lên tính phức tạp và tầm quan trọng của lứa tuổi này
trong quá trình phát triển của trẻ em. Đây là thời kì chuyển từ thời thơ ấu
sang tuổi trường thành;
Giáo viên chủ nhiệm lớp là người chịu trách nhiệm thực hiện mọi
quyết định quản lý của hiệu trưởng đối với lớp và các thành viên trong lớp,
là người vạch kế hoạch tổ chức cho lớp mình thực hiện các chủ đề theo kế
hoạch và theo dõi, đánh giá việc thực hiện của các học sinh. Giáo viên chủ
nhiệm lớp phải biết phối hợp với các giáo viên bộ môn, chỉ huy quản lý
học sinh trong lớp học tập và một số hoạt động khác trong nhà trường.
Giáo viên chủ nhiệm lớp là người phối hợp với các tổ chức, đoàn thể trong
và trường, để làm tốt công tác dạy- học- giáo dục học sinh trong lớp phụ
trách;
Chính vì vậy chúng tôi đã mạnh dạn nghiên cứu đề tài: “Các yếu tố,
biện pháp làm nên một giáo viên chủ nhiệm tốt”. Để tiến hành chúng tôi
nghiên cứu các bước sau:
3.2.1. Những yếu tố của giáo viên chủ nhiệm lớp
3.2.1.1. Tố chất để làm nên một giáo viên chủ nhiệm lớp tốt

4



Tố chất quan trọng của giáo viên chủ nhiệm là tố chất của một con
người hành động, chủ nhiệm lớp phải nghiêm túc và cần một bộ óc kế
hoạch hoá. Là đối tượng lớp học, là con người phải linh hoạt do đó không
thể có một chương trình cài đặt sẵn. phải lao vào làm. Thấy đúng thì tổng
kết và áp dụng tiếp, thấy sai phải điều chỉnh kế hoạch kịp thời hoặc huỷ bỏ,
thực hiện theo quy trình như: Xây dựng kế hoạch - thực hiện kế hoạch kiểm tra kế hoạch - tổng kết và vạch kế hoạch mới. Rất cần ở chủ nhiệm
lớp các phẩm chất nhiệt tình, sâu sát, cần cù trí nhớ tốt, quan sát tinh tế,
tâm lí giỏi, có khả năng xây dựng đội ngũ tập thể học sinh. GVCN phải
vừa là thầy vừa là bạn của học trò.
3.2.1.2. Giáo viên chủ nhiệm là tấm gương sáng cho học sinh noi
theo
Trong lớp học, giáo viên chủ nhiệm là người để các em noi theo.
Cách hành động, suy nghĩ, cư xử quan hệ ứng xử của GV đối với HS là
yếu tố ảnh hưởng trục tiếp tới phương pháp học tập rèn luyện của HS của
giáo viên sẽ ảnh hưởng rất nhiều về quan niệm của học sinh và phụ huynh
về giáo viên. Bản thân chúng tôi vừa là giáo viên đồng thời là giáo viên
chủ nhiệm vì vậy khi đến trường hoặc lên lớp, phải có những tác phong
làm gương cho học sinh;
Khi lên lớp giáo viên cần có lời nói gọn, rõ ràng, dứt khoát. Khi nói
nhìn thẳng vào học sinh, nói thẳng với các em chứ đừng nói như nói với
5


chính mình hay nói khơi khơi giữa lớp. Dùng từ, câu dễ hiểu, hợp với trình
độ học sinh. Biết lắng nghe học sinh nói. Mỗi khi các em phát biểu ý kiến
hay nói một điều gì, thì dù bận rộn cũng phải lắng nghe các em nói. Có như
vậy khi thầy cô nói các em mới chú ý nghe trở lại. Trả lời những câu hỏi
của các em một cách thấu đáo (nếu chưa có câu trả lời, hứa sẽ tìm câu trả
lời chính xác). Bên cạnh đó, giáo viên chủ nhiệm biết thông cảm và chia sẻ

những khó khăn của các em, hỏi các em về những khó khăn trong đời
sống, những khó khăn ở trường... giúp các em giải quyết vượt qua những
khó khăn này. Trong lớp học hay ngoài lớp học thầy cô còn phải đóng vai
người anh, người chị mà các em có thể tin tưởng, nhờ cậy được. Qua đó,
các em cảm thấy gần gủi và tin trưởng vào người thầy hơn;
Khi xác định được vai trò của chủ nhiệm lớp thì tiến hành thực hiện
các biện pháp sau:
3.2.1.3. Lựa chọn phân công cán bộ lớp
Cơ sở lựa chọn: Căn cứ sự tín nhiệm của tập thể lớp qua việc bình
bầu dân chủ đầu mỗi năm học. Bên cạnh đó giáo viên chủ nhiệm xem xét
khả năng thực hiện của cá nhân học sinh vì đây là thành phần giúp cho vai
trò giáo viên chủ nhiệm được tốt hơn;
Giao nhiệm vụ cán bộ lớp: Khi giao nhiệm vụ phải nêu rõ nhiệm vụ
và yêu cầu hoàn thành nhiệm vụ cho từng cá nhân. Ví dụ: Lớp trưởng

6


quản lí chung theo dõi chung tình hình của lớp, lớp phó trật tự theo dõi tình
hình trật tự … Lớp phó đời sống theo dõi hoàn cảnh đời sống các bạn khi
có vấn đề gì thì báo cho giáo viên chủ nhiệm để có biện pháp giáo dục
khắc phục kịp thời.
3.2.1.4. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
Giáo viên chủ nhiệm cần nghiên cứu nhiều tài liệu, tình huống thực
tiển để giáo dục cho các em nắm và thực hành, hướng dẫn các kĩ năng sống
như: Giao tiếp (biết chào hỏi lịch sự lễ phép), ứng xử (biết nói lời xin lỗi,
lời cảm ơn), thông cảm (biết bỏ qua sai lầm của người khác), thông qua các
hoạt động ngoại khóa của trường của lớp, trong những tình huống xảy ra.
3.2.1.5. Giáo dục học sinh cá biệt
Hầu như trường nào, lớp học nào cũng có học sinh cá biệt, mà những

học sinh này đa số gây không ít khó khăn cho giáo viên chủ nhiệm, đôi khi
họ rất mệt mỏi vì nói hoài mà các em không nghe, càng phạt thì càng lỳ
hơn hoặc các em sẽ co lại và phá phách hoặc chống đối ngầm. Điều này
không những khó khăn cho giáo viên mà còn có thể ảnh hưởng đến cả lớp
nữa. giáo viên chủ nhiệm thường là người đứng ra giải quyết mọi chuyện
do học sinh gây ra;
Trước hết giáo viên tìm hiểu nguyên nhân và tìm giải pháp. Chúng ta
hãy thương yêu học sinh, cố gắng để giúp học sinh vượt qua những biến
7


cố, những vấn đề đã xảy trong quá trình sống và nó đã trở thành vết thương
tâm lý khó phai mờ trong tâm hồn học sinh. Giáo viên chủ nhiệm cần có
thuyết phục bằng lời lẽ có lý, có tình, bằng tình cảm và phép tắc tác động
lên nhận thức và tình cảm của học sinh như: Trò chuyện, trao đổi để học
sinh tự nhận thức, tự khép mình trong những nội quy, tuân theo tập thể và
cống hiến cho tập thể luôn gắn mình vì lợi ích tập thể.
3.2.5 Giáo dục đạo đức học sinh thông qua tiết sinh hoạt chủ
nhiệm
Theo qui định, tiết chủ nhiệm chỉ dành khoảng 15 phút để giáo viên
tổng kết tình hình học tập, vệ sinh, chuyên cần... của lớp, 30 phút còn lại tổ
chức sinh hoạt bắt đầu bằng những tóm tắt kết quả học tập và rèn luyện của
cả lớp trong tuần thông qua sổ đầu bài, sổ cờ đỏ trường, các giáo viên bộ
môn tôi nhận xét đánh giá học sinh. Tôi luôn luôn nhắc nhở và động viên
tinh thần các em, tạo động lực giúp cả lớp cố gắng hơn, kể cho các em
nghe một vài mẩu chuyện dạy các em cách học làm người, cách sống, cách
ứng xử với mọi người…
3.3. Khả năng áp dụng của giải pháp
Sau khi chọn đề tài chúng tôi tiến hành ứng dụng vào công tác chủ
nhiệm trong đơn vị kết quả cho thấy giáo viên chủ nhiệm lớp đóng vai trò

rất lớn trong việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh và học sinh

8


có sự chuyển biến đạt hạnh kiểm tốt cuối năm thông qua lấy ý kiến xác
nhận của các giáo viên dạy bộ môn. Chất lượng của lớp chủ nhiệm đạt chỉ
tiêu đề ra. Có thể áp dụng đề tài này cho giáo viên đang công tác chủ
nhiệm lớp trong đơn vị, trường khác trong và ngoài huyện.
3.4. Hiệu quả, lợi ích thu được do áp dụng các giải pháp trên
Sau khi chọn đề tài chúng tôi tiến hành ứng dụng vào công tác chủ
nhiệm trong đơn vị kết quả cho thấy về phía học sinh có ý thức hơn các em
mắc sai lầm có sự chuyển biến tốt tâm lí nhân cách từ đó các em nhận thức
được môi trường học tập và đạt được hạnh kiểm tốt cuối năm thông qua
lấy ý kiến xác nhận của các giáo viên dạy bộ môn. Về phía giáo viên chủ
nhiệm đạt vượt chỉ tiêu chất lượng cuối năm cụ thể là:
- Số liệu chất lượng của lớp 8/1 năm học 2017-2018:
+ Thi đua giữa các lớp đạt thứ hạng cao (từ hạng 1-3)
+ Các phong trào của trường tham gia đầy đủ: 100%
+ Chất lượng hai mặt giáo dục:
Loại

Giỏi (tốt)

Khá

TB

Yếu


Kém

Bỏ
họ
c

Học lực

15/41-

18/41-

8/41-

36,59%

43,90

19,51

00

00

00

9


%

Hạnh

41/41-

Kiểm

100%

%

Nghiên cứu thuộc lĩnh vực này nêu được vai trò của giáo viên chủ
nhiệm lớp trong công tác giáo dục đạo đức học sinh, nhận thấy các biện
pháp hợp lý nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh hoàn
thiện nhân cách học sinh là điều cần thiết với nhiệm vụ ngành giáo dục
hiện nay, làm nền tảng cho công tác chủ nhiệm lớp, có thể vận dụng ở đơn
vị trong huyện và ngoài huyện.
3.5. Tài liệu kèm theo
Thuật ngữ viết tắt: THCS (trung học cơ sở)

Bến Tre, ngày 27 tháng 12 năm
2018

10