CÁC BIỆN PHÁP CHỐNG CHUYỂN GIÁ
1. Biện pháp chống chuyển giá trên thế giới:
Chuyển giá luôn là một vấn đề thu hút sự quan tâm của các nhà hoạch định
chính sách cũng như các công ty đa quốc gia. Cùng với sự phát triển của nền kinh
tế, các kỹ thuật chuyển giá ngày càng tinh vi. Do đó chính phủ cũng phải không
ngừng tăng cường các biện pháp cần thiết nhằm hạn chế tình trạng chuyển giá. Một
phần quan trọng trong những biện pháp đó là tập trung tăng cường kiểm soát các
giao dịch của MNC để so sánh các giao dịch giữa các công ty trong cùng MNC với
các giao dịch tương tự giữa các công ty không liên quan, xem giá có tương ứng hay
không. Chính quyền sẽ có biện pháp đánh thuế và phạt các công ty bị phát hiện là
giao dịch nội bộ không theo giá thị trường.
Trong vài thập niên gần đây, nhiều quốc gia cũng đã xác lập nhiều quy định
nhằm kiểm soát hoạt động định giá chuyển nhượng. Hầu hết các quốc gia đều đặt
ra “nguyên tắc giá thị trường” (“arm’s length principle”) cho việc định giá chuyển
nhượng. Nói một cách đơn giản, nguyên tắc giá thị trường là nguyên tắc xác định
giá chuyển nhượng tuân thủ theo điều kiện khách quan của thị trường cạnh tranh,
như thể các giao dịch này được thực hiện giữa các đơn vị độc lập.
Tuy nhiên trong thực tế việc áp dụng đúng theo giá thị trường còn gặp phải
những khó khăn trong việc xác định chính xác giá thị trường. Do đó OECD đã có
những hướng dẫn cụ thể để hỗ trợ cho các quốc gia trong việc định giá các giao
dịch chuyển giao giữa các bên liên quan ( như đã nêu ở mục 5 phần I).
Bên cạnh đó để có thể linh hoạt giải quyết trong những trường hợp mà các
phương pháp theo OECD hướng dẫn cũng không xác định được giá nội bộ, thỏa
thuận định giá trước” (“Advance Pricing Arrangements”- APA) cho phép cơ quan
thuế và doanh nghiệp thỏa thuận trước mức giá cũng như phương pháp tính giá
chuyển giao nội bộ để tính thuế. Theo định nghĩa của OECD về Hướng dẫn định
giá chuyển nhượng, thỏa thuận xác định giá trước là một thỏa thuận giữa bên nộp
thuế, gồm một hay một số doanh nghiệp liên kết, với một hay một số cơ quan thuế
nhằm xác định trước một loạt những tiêu chuẩn như phương pháp định giá, các giả
định kinh tế, các dự báo của các giao dịch về định giá chuyển nhượng trong một
khoảng thời gian cố định.

Theo khảo sát của công ty kiểm toán KPMG về tình hình chuyển giá trên
toàn thế giới năm 2009 thì các quốc gia dần dần áp dụng thêm phương pháp định
giá theo thỏa thuận trước, tức là APAs. APAs (các thỏa thuận định giá trước) rất
phổ biến ở các công ty muốn quản lý rủi ro về chuyển giá, các chương trình APAs
ngày càng thu hút nhiều quốc gia đưa vào áp dụng. Phương pháp này có thể làm
giảm khoản thuế phải nộp, tuy nhiên “định giá theo thỏa thuận trước” có một bất
tiện là làm tăng tính không chắc chắn đối với các công ty lớn.
Khảo sát này cũng ghi nhận xu hướng ngày càng có nhiều nền kinh tế lớn ở
Châu Âu và Bắc Mỹ qui định chặt chẽ về chuyển giá, quản lý chặt chẽ hồ sơ chứng
từ, áp dụng các phương pháp dựa trên giao dịch và đánh giá tài sản sở hữu trí tuệ
và các cơ hội kinh doanh. Khảo sát này cũng cho thấy các quốc gia đang phát triển
ở Đông Âu và Châu Phi đã bắt đầu qui định về chống chuyển giá, sau làn sóng đầu
tư nước ngoài tràn vào các quốc gia này để tận dụng lợi thế giá rẻ và chính sách ưu
đãi thuế.
Các quốc gia Châu Á – Thái Bình Dương là các quốc gia năng nổ nhất trong
chống chuyển giá. Gần đây, Ấn độ, Úc, Trung quốc, Hàn quốc và Nhật đã tăng
cường kiểm tra chuyển giá. Nhà cầm quyền Trung quốc và Singapore đã phát tín
hiệu cho thấy họ sẽ gia tăng mạnh mẽ kiểm tra việc tuân thủ qui định chuyển giá.
Các công ty đa quốc gia cho rằng các cơ quan thuế của các quốc gia Châu Á – Thái
Bình Dương là nghiêm ngặt nhất thế giới về chống chuyển giá.
Bảng các quốc gia có quy định kiểm giá nghiêm ngặt nhất theo TP Week
Toughest Tax Authorities for Transfer
Pricing
1 Japan
2 Germany
3 United States
4 Australia
5 France
6 India
7 Korea

8 China
9 Canada
10 United Kingdom
Nguồn: KPMG - Global Transfer Pricing Review 2009
Sau đâu là bảng tổng hợp của KPMG về các quy định chống chuyển giá, nguyên
tắc định giá chuyển nhượng, yêu cầu về hồ sơ, và thỏa thuận định giá trước.
Quốc gia Quy định về chuyển giá Quy tắc
căn bản
giá thị
trường
(ALP)
Yêu cầu
về hồ sơ
Yêu cầu
về hồ sơ
nâng
cao (liên
quan
đến
hoạt
động
định giá
chuyển
Thỏa
thuận
định giá
trước
(APA)
giao)
Andorra Không có

Anguilla Không có
Argentina Có, 1998 Có Có Có
Không
có
Armenia
Không có, tuy nhiên
trong đạo luật về thuế có
nhiều điều khoản liên
quan đến định giá chuyển
giao.
Aruba
01/01/2008, quy tắc căn
bản giá thị trường được
ban hành trong sắc lệnh
thuế thu nhập.
Có
Australia Có, 1981 Có Có
Không
có
Có
Austria
Có, mới nhất 10/09/1998,
bổ sung 2000
Có Có
Không
có
Có
Bahamas Không có Có Có
Không
có

Có
Belgium Có, hiệu lực từ 07/2004
Botswana Không có
Brazil Có, 1997
Không
có
Có Có
Không
có
Brunei
Darussalam
Không có
Canada Có hiệu lực từ sau 1998 Có Có Có Có
Cayman
Islands
Không có
Chile Có, 1997 Có Không có
Không
có
Không
có
China Có Có Có Có Có
Colombia Có, 2004 Có Có Có Có
Costa Rica
Không có, tuy nhiên có
văn bản nội bộ của cơ
quan thuế yêu cầu các
giao dịch của các bên liên
quan phải theo giá thị
trường.

Có Không có
Không
có
Không
có
Croatia
Có hiệu lực từ
01/01/2005
Có Có Có
Không
có
Czech
Republic
Có hiệu lực từ
01/01/1993
Có Có
Không
có
Có
Denmark Có hiệu lực từ 1998 Có Có Có Có
Ecuador Có, 2005 Có Có Có Có
Egypt Có hiệu lực từ 2005 Có Có Có Có
El Salvador Không có
Estonia
Luật hiện hành có hiệu
lực từ 01/01/2000, Luật
bổ sung có hiệu lực từ
01/01/2007.
Có Có Có
Không

có
France
Có, mới nhất có hiệu lực
từ 1996 (Art. L13B, hoàn
chỉnh với hướng dẫn thuế
07/1998
Có Có
Không
có
Có
Georgia
Không có, tuy nhiên Luật
thuế có những điều khoản
quy định về chuyển giao
hàng hóa giữa các bên
liên quan.
Germany Có, cập nhật 2008 Có Có Không Có
có
Greece Có, mới nhất 18/12/2008 Có Có Có
Không
có
Honduras Không có
Hong Kong Không có quy định cụ thể Có Không có
Không
có
Đang dự
thảo
Hungary Có hiệu lực 2003 Có Có Có Có
Iceland
Không có, tuy nhiên theo

một điều khoản trong
Luật thuế Iceland, khoản
chênh lệch thu được do
định giá không theo giá
thị trường phải được tính
vào chi phí chịu thuế
India
Có hiệu lực từ
01/04/2001
Có Có Có
Không
có
Indonesia
Có, mới nhất có hiệu lực
từ 01/01/2009
Có Có
Không
có
Không
có
Ireland
Không có
Israel Có, 29/11/2006 Có Có Có Có
Italy
Có hiệu lực từ
01/01/1988
Có Có
Không
có
Có

Japan
Có, mới nhất có hiệu lực
từ 01/04/2004
Có Có
Không
có
Có
Kazakhstan
Có, Kazakhstan ban hành
thêm quy định định giá
mới thay cho quy định
cũ, có hiệu lực từ ngày
01.01.2009
Kenya Có, ban hành 01/07/2006
Korea,
Republic of
Có hiệu lực từ
01/01/1996
Có Có Có Có
Kuwait
Không có, tuy nhiên giao
dịch của các MNC được
đề cập trong thông tư
Latvia
Có, mới nhất có hiệu lực
từ 01/07/2006
Có Có Có
Có luật,
nhưng
trên thực

tế không
áp dụng
Lithuania
Có, hiệu lực từ
01/01/2004
Có Có Có Không
Luxembour
g
Không có
Macau Không có
Macedonia
Không có, tuy nhiên có
điều khoản về định giá
trong cả Luật thuế lợi tức
và Thuế thu nhập cá nhân
Malawi Có
Malaysia
Có, mới nhất là mục
140A có hiệu lực từ
01/01/2009
Có Có Có Có
Mauritius Không có
Mexico Có, 01/01/1997 Có Có Có Có
Montenegro
Có hiệu lực từ
01/01/2002
Có Có
Không
có
Không

có
Netherlands Có hiệu lực từ Có Có Có Có
01/01/2002
Netherlands
Antilles
Không có
New
Zealand
Có hiệu lực từ 1997 Có Có
Không
có
Có
Nigeria Không có
Norway
Có hiệu lực từ
01/01/2008
Có Có Có
Chỉ áp
dụng
trong
ngành
xăng dầu
Oman Không có
Peru Có, 2001 Có Có Có Có
Philippines Có , mới nhất 24/03/2008 Có Có Không
có
Không
có
Poland Có Có Có Có Có
Portugal Có hiệu lực từ

01/01/2002
Có Có Có Có
Romania Có, mới nhất 2008 Có Có Có Có
Russia Có hiệu lực 01/01/1999 Có Có Không
có
Không
có
Saudi
Arabia
Không có, tuy nhiên có
những điều khoản nêu
biện pháp chống lại việc
tránh thuế
Serbia Có hiệu lực từ
01/07/2001
Có Có Không
có
Không
có
Singapore Có, mới nhất 1996 Có Có Không
có
Có
Slovenia Có hiệu lực từ
01/01/2007
Có Có Có Không
có
South Africa Có, 1995 Có Có Không
có
Không
có

Spain Có, mới nhất 2006, bổ
sung 18/11/2008
Có Có Có Có
Sri Lanka Có hiệu lực 22/04/2008 Có Có Không
có
Có
Sweden Có, 2007 Có Có Có Không
có
Switzerland Không có Có Không có Không
có
Có
Taiwan Có hiệu lực từ
28/12/2004
Có Có Có Có
Thailand Có hiệu lực từ 05/2002 Có Có Không
có
Có
Trinidad
and Tobago
Không có, tuy nhiên có
hướng dẫn chung trong
mục 67(1) của Luật thuế
thu nhập
Turkey Có hiệu lực từ
01/01/2007
Có Có Có Có
Ukraine Có hiệu lực từ
01/07/1997
Có Có Không
có

Không
có
United Arab
Emirates
Không có
United
Kingdom
Có hiệu lực từ
01/07/1999
Có Có Không
có
Có
United
States
Có, mới nhất 05/01/2009 Có Có Có Có
Uruguay Có, 2006 Có Có Có Không
có
Venezuela Có, 2000 Có Có Có Có
Vietnam Có hiệu lực từ
26/01/2006
Có Có Có Có
Zambia
Có, mới được ban hành
gần đây, chỉ có luật
nhưng không có hướng
dẫn thi hành
2. Biện pháp chống chuyển giá tại một số quốc gia:
2.1. Biện pháp chống chuyển giá tại Mỹ:
Hoạt động chuyển giá ngày càng trở nên tinh vi và phức tạp hơn, ngay cả
các quốc gia có nền kinh tế mạnh và bề dày lịch sử kinh nghiệm quản lý thì cũng

phải đương đầu với hoạt động chuyển giá diễn ra từng ngày trong nền kinh tế. Hơn
nữa mức thuế thu nhập doanh nghiệp ở Mỹ cao, 40% tổng thu nhập chịu thuế. Do
đó các công ty đa quốc gia càng cần tìm mọi cách để thực hiện chuyển giá nhằm
mục đích trốn thuế. Mặt khác, nền kinh tế Mỹ là nền kinh tế lớn nhất thế giới, do
đó càng phải có quy định chặt chẽ trong việc kiểm soát tình trạng chuyển giá.
Ở Mỹ cơ quan có thẩm quyền về thuế là IRS ( Internal Revenue Service).
Cơ quan thuế của Mỹ đã ban hành các qui định, các đạo luật chống chuyển
giá. Đó là Đạo luật tài chính – Chương 1, mục 482-1 đến 482-6 (có hiệu lực từ
ngày 6 tháng 10 năm 1994), mục 482-7 mới (482-7T) (có hiệu lực từ 05.01.2009),
mục 482-8 (có hiệu lực từ 06.10.1994), mục 482-9 mới (482.9T) (có hiệu lực từ
31.12.2006), và Đạo luật tài chính – Chương 1, mục 6662-6 ( có hiệu lực từ
09.02.1996).
Các công ty ở Mỹ được yêu cầu phải có văn bản đính kèm công khai các
hoạt động liên quan đến việc định giá chuyển giao khi nộp hồ sơ khai báo thuế.
Việc chuẩn bị và nộp hồ sơ phải cùng lúc với việc khai báo lợi nhuận nộp thuế.