Về thị trường tài chính
Theo Mashkim (1995) thì: "thị trường trong đó vốn được chuyển
dịch từ người hiện có vốn dư thừa với những người thiếu vốn".
Cơ cấu thị trường tài chính theo quan điểm của nước Anh, Mỹ
Theo chúng tôi quan niệm về thị trường tài chính như trên cần
phải làm rõ hoặc bổ sung thêm ba loại thị trường nữa đó là:
+ Thị trường vàng bạc
+ Thị trường tài chính phát sinh
+ Thị trường bảo hiểm và các quỹ hưu trí
Bởi vì có thể nói đồng tiền cuối cùng, tiền của các loại tiền chính
là vàng. Vàng tiền là hai thước đo thực sự của mọi hàng hoá. Nó
có vai trò giống như ngân hàng của các ngân hàng vậy. Do đó,
khi bàn đến thị trường tài chính phải có thị trường vàng.
Thị trường tài chính phái sinh trong thời đại ngày nay có vai trò
rất to lớn, đa dạng và phong phú. Ví dụ, bên cạnh thị trường này
có các thị trường tài chính phái sinh về vàng; bên cạnh thị trường
cổ phiếu có thị trường tài chính cổ phiếu, trái phiếu phái sinh:
Hợp đồng giao hàng chậm; Hợp đồng viễn kỳ điều kiện; Hợp
đồng viễn kỳ biên lượng; Đối xứng delta và các hợp đồng quyền
kỳ hạn khác...
Năm 2006, tổng quy mô trên thị trường tài chính phái sinh đạt
370.000 tỷ USD tương đương với 8 lần GDP của toàn thế giới
(1). Do vậy, bàn đến giám sát thị trường tài chính mà không nói
tới thị trường tài chính phái sinh là một khiếm khuyết lớn.
Vì sao phải giám sát thị trường tài chính: Bắt nguồn từ sự
hình thành thị trường tài chính:
- Do kinh tế hàng hoá phát triển đến một độ nhất định thì tiền tệ ra
đời, trước hết là tiền vàng, tiền giấy có bản vị vàng.
- Khi trao đổi hàng hoá phát sinh mua bán chịu làm nảy sinh các
kỳ phiếu thương mại rồi tiền tín dụng thương mại đi đến đến tiền
tín dụng chung, donhn được Nhà nước bảo trợ phát hành làm
cho thực chất tiền tín dụng là tờ "phiếu nợ" tờ phiếu nợ dần thay
thế tiền hàng.
- Kết quả chế độ tín dụng gắn với nghề kinh doanh tiền tệ làm
xuất hiện thị trường tài chính.
- Hệ thống tiền tệ và hệ thống tín dụng chủ yếu dựa vào yếu tố
tâm lý và lòng tin, giống như các con chiên tin vào Chúa. Mác nói
rằng: Hệ thống tiền tệ và thực chất là hệ thống của hệ thống của
đạo Thiên Chúa, còn hệ thống tín dụng về thực chất là hệ thống
của đạo Tin Lành" (2) mà cơ sở của đạo Tin Lành là đạo Thiên
Chúa.
Do vậy, cả hệ thống tín dụng hiện nay là nguồn gốc sinh ra thị
trường tài chính, có tính hai mặt rõ rệt: mặt tích cực và tiêu cực.
- Mặt tích cực của thị trường tín dụng là ở chỗ làm cho ll sản xuất
phát triển mạnh, nhanh, thực hiện xã hội hoá, quốc tế hoá...
- Nhưng mặt tiêu cực: nó là đòn bẩy mạnh nhất gây ra tình trạng
sản xuất thừa và đầu cơ quá mức phá vỡ các xiềng xích giới hạn
nội tại của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa gây ra những
cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu như hiện nay.
Đó cũng là tính hai mặt của thị trường tài chính ngày nay. Do vậy,
giám sát thị trường tài chính đặt ra nhằm mục đích hạn chế bớt
tiêu cực của thị trường tài chính phục vụ tăng trưởng bền vững
nền kinh tế thế giới.
Bắt nguồn từ thực tiễn:
- Thực tiễn thế giới tư bản đang có cuộc khủng hoảng tài chính
toàn cầu rất nặng nề, mà nguyên nhân chính là sự giám sát thị
trường tài chính lỏng lẻo.
- Thực tế Việt Nam: có nhiều ngân hàng thương mại, kinh doanh
đã để mất hàng chục triệu USD, lấy cắp tiền ngân hàng, hàng
trăm tỷ đồng mà phát hiện rất chậm còn có thể có nhiều vụ chưa
phát hiện được, thực tế đòi hỏi phải xây dựng cơ chế giám sát thị
trường tài chính tốt hơn.
- Một hiện tượng thứ 2: các ngân hàng thương mại có dấu hiệu
mất khả năng thanh toán một thời gian. Chứng cớ là họ phải huy
động vốn qua đêm, qua ngày, qua tuần và tháng với lãi suất rất
cao.
- Ngân hàng thương mại đang hoạt động ngược lại với quy luật
như:
+ Lấy vốn ngắn hạn đầu tư dài hạn trong khi lãi suất ngắn hạn
ngày càng cao hơn lãi suất dài hạn nhiều lần.
+ Lãi suất thấp hơn mức lạm phát nhiều lần: ước tính lạm phát
2008 không dưới 2 con số 24% trong khi lãi suất huy động của
ngân hàng không quá 18 - 20%. Đó là lãi suất thực âm. Vậy
không thể đảm bảo lợi ích của khách hàng (nhà gửi tiền được...).
+ Lạm phát giá như hiện nay có phần bắt nguồn từ việc giám sát
thị trường tài chính không hiệu quả.
- Hiện nay giám sát thị trường tài chính đang chủ yếu dựa vào
giám sát nội bộ của từng ngành, từng Bộ. Chứ chưa có một tổ
chức đủ mạnh giữa giám sát toàn bộ tài chính tài chính.
- Vấn đề quốc tế thị trường tài chính tự do hoá thị trường tài
chính, đặt ra phải có sự giám sát toàn diện chặt chẽ đủ mạnh để
vừa có thể giữ được tính độc lập tự chủ của thị trường tài chính
vừa hoà nhập tự do hoá tài chính theo hội nhập quốc tế.
- Cần hiểu thêm về thị trường tài chính tư bản đang tràn vào
nước ta một cách thực tế hơn.
Trước hết phải hiểu viện Fes, IMF, WB... là những tổ chức tài
chính đang chi phối cả thế giới. Viện Fes: đó là một ngân hàng cổ
phần tư nhân mà đứng đầu l 7 nhà tài phiệt ở phố Wall Mỹ (đứng
đầu là Morgan, Rochefeller, William) (1).
Viện Fes kết hợp với ngân hàng TW Anh cũng là một ngân hàng
tư nhân và bán tư nhân làm thành trục tài chính quốc tế chi phối
cả thế giới mà trước đây ta đã nghe nói đến đó là bọn đầu sỏ tài
chính.
Thế lực Fes đè nặng lên đầu tổng thống Mỹ và các Chính phủ
trên thế giới như thế nào?
Nhóm tài phiệt Mỹ đã tạo ra một cơ chế kiểm soát nguồn cung
ứng tiền xuyên quốc gia. Có chế độ, thực hiện chính sách bơm
tiền vào các nền kinh tế. Sau đó chích nổ quả bong bóng kinh tế
đó thu lợi như đã làm ở Ý, ở Thái Lan trong cuối thế kỷ thứ 20
vừa qua (1190 và 1997).