Nên trả cổ tức bằng cổ phiếu
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (139.66 KB, 8 trang )
Nên trả cổ tức bằng cổ phiếu
Nhiều công ty đại chúng đang phải suy xét thận trọng đối với vấn đề
trả cổ tức cho năm tới bằng cổ phiếu hay bằng tiền mặt? Vào “mùa” đại hội
cổ đông của các công ty niêm yết. Qua một số đại hội cổ đông, câu trả lời
của rất nhiều cổ đông là khá rõ ràng: trả bằng tiền mặt và không chấp nhận
việc trả bằng cổ phiếu, nhất là trong thời điểm thị trường chứng khoán đang
suy giảm.
Tuy nhiên, quan điểm của bài viết là: nên trả cổ tức bằng cổ phiếu
thay cho tiền mặt!
Thị trường lên, cổ đông muốn cổ tức bằng cổ phiếu
Thị trường chứng khoán Việt Nam được coi là bước vào giai đoạn
“hoàng kim” từ cuối năm 2006, khi Việt Nam chính thức trở thành thành
viên WTO. Với sự tham gia mạnh mẽ mang tính xúc tác của khối đầu tư
nước ngoài, giá của tất cả cổ phiếu niêm yết tăng nhanh chóng, VN-Index
lên điểm mạnh mẽ, từ khoảng 500 điểm lên đến đỉnh 1.179,32 điểm ngày
12/3/2007. Diễn biến của thị trường chứng khoán trở thành tâm điểm trên rất
nhiều mặt báo cũng như các mạng truyền thông khác (thậm chí cho đến
nay).
Tranh thủ cơ hội trên, việc phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn cũng
được nhiều công ty niêm yết, công ty chứng khoán và công ty đại chúng
khác tận dụng tối đa. Nhiều công ty trong vòng 1 năm đã tổ chức 2 lần phát
hành thêm cổ phiếu.
Tại thời điểm đó, thì việc tăng vốn nói chung, dù được thực hiện để
làm gì (tài trợ cho các dự án, xây nhà máy mới, mua tàu biển mới... hay chỉ
cần lý do là tăng vốn điều lệ) hay dưới hình thức nào đi chăng nữa (phát
hành cổ phiếu thưởng, trả cổ tức bằng cổ phiếu hay phát hành quyền mua cổ
phiếu mới) đều được cổ đông ủng hộ nhiệt liệt, đơn giản là cổ phiếu cho dù
được điều chỉnh giảm theo tỷ lệ phân phối thì cũng vẫn tiếp tục tăng giá.
Mức cổ tức bằng tiền mặt không thể nào bằng mức lãi do chênh lệch giá.
Tuy nhiên, khi thị trường biến động thì nhà đầu tư càng nắm nhiều cổ
phiếu càng lỗ. Cắt lỗ là mục tiêu hàng đầu, nhưng đôi khi trong các đợt phát
hành, nhà đầu tư nếu còn nắm cổ phiếu (thực tế có mấy ai hoàn toàn cắt
được lỗ?) trước ngày chốt sổ cổ đông thì buộc phải nhận (hoặc mua) cổ
phiếu mới, nếu không phải chịu thêm khoản lỗ do điều chỉnh giá tham chiếu.
Ngoài ra, các cổ phiếu mới phải mất 1-2 tháng mới về tài khoản, do
đó lỗ càng thêm nặng. Cổ tức bằng tiền mặt, tuy ít những cũng trở thành một
khoản thu nhập thật sự. Do đó nhiều người từ chối việc phát hành thêm cổ
phiếu, và họ thấy rằng cùng nhau phản đối tại các cuộc họp đại hội cổ đông
mới có hy vọng khiến cho đợt phát hành không được thực hiện.
Chúng tôi cho rằng, ở đây có mâu thuẫn trong việc theo đuổi quyền
lợi giữa đôi bên: doanh nghiệp và cổ đông. Mâu thuẫn này xuất phát từ sự
khác biệt trong chính mục tiêu đầu tư giữa các cổ đông lớn (vốn gắn liền lợi
ích của doanh nghiệp với lợi ích của chính mình trong dài hạn) và cổ đông
nhỏ (vốn chỉ là cổ đông “tạm thời” – do “lướt sóng”, hay đầu tư ngắn hạn)
của cùng một công ty, và sâu xa hơn, nó xuất phát từ sự “ngộ nhận” của
nhiều nhà đầu tư cũng như sự “nuông chiều” của thị trường chứng khoán
Việt Nam trong hơn 1 năm qua.
Cổ tức cao không phải lúc nào cũng tốt
Trong thời gian qua, nhà đầu tư Việt Nam có vẻ quan tâm đến các
thông tin về trả cổ tức hơn là các thông tin về hoạt động kinh doanh của
doanh nghiệp. Bản thân các công ty cũng nhận thức được tầm quan trọng đó
và họ thường đưa ra các mức cổ tức cao làm “mồi câu” trước khi thực hiện
việc phát hành thêm.
Đó là ngộ nhận thứ nhất! Không phải lúc nào cổ tức cao cũng là
điều tốt.
Cổ tức là một trong những chính sách quan trọng của bất cứ công ty
cổ phần đại chúng nào trên thế giới, không chỉ ở Việt Nam. Lãnh đạo doanh
nghiệp luôn cân nhắc thận trọng về chính sách này vì nó phải đáp ứng đồng
thời 3 mục tiêu: làm hài lòng các cổ đông qua việc trả cổ tức định kỳ, đảm
bảo luôn có tái đầu tư để phát triển doanh nghiệp, mức trả cổ tức phải ổn
định để dự phòng cho cả những năm kinh doanh không như mong đợi (vì
một khi đã trả cổ tức cao trong 1 hay vài năm trước, doanh nghiệp sẽ “khó
ăn nói” với cổ đông nếu năm sau hạ mức cổ tức xuống). Trong 3 mục tiêu
trên, mục tiêu thứ hai là quan trọng nhất.
Bản thân doanh nghiệp, hay nói cách khác là ban lãnh đạo doanh
nghiệp – hơn ai hết hiểu rõ những lợi thế và khó khăn của mình. Họ biết lúc
nào công ty cần vốn và cần giữ lại lợi nhuận để bổ sung cho nguồn vốn của
mình, cũng như lúc nào mới bắt đầu tăng thêm cổ tức cho cổ đông.
Do đó, nếu doanh nghiệp đang làm ăn tốt, thì nên giữ lại lợi nhuận để
tái đầu tư. Bản thân cổ đông cũng sẽ được hưởng lợi ích cho dù không nhận
cổ tức, vì khoản lợi nhuận giữ lại đó sẽ góp phần làm gia tăng các giá trị nội
tại của doanh nghiệp, và từ đó sẽ làm tăng giá cổ phiếu trong tương lai.
Nếu phải trả cổ tức trong khi thực tế doanh nghiệp lại đang rất cần
vốn, công ty có thể trả cổ tức bằng cổ phiếu thay cho tiền mặt. Bản chất của
việc trả cổ tức bằng cổ phiếu là một cam kết tái đầu tư của cổ đông để sau đó
chính cổ đông sẽ thu được nhiều hơn nữa lợi nhuận trong tương lai.
Trả cổ tức bằng cổ phiếu cũng làm giá cổ phiếu trên thị trường chứng
khoán được điều chỉnh giảm xuống và trở nên “rẻ hơn nữa” trong con mắt
của nhà đầu tư, đặc biệt khi thị trường đang lên.
Cổ tức trả bằng tiền không giúp doanh nghiệp bớt khó khăn
Thị trường chứng khoán hơn một năm qua đã giúp cho rất nhiều
doanh nghiệp huy động thêm vốn để mở rộng sản xuất kinh doanh, đó là lợi
ích rất lớn mà doanh nghiệp được hưởng. Tuy nhiên, việc huy động vốn dần
dần trở nên quá đà, một phần cũng từ sự “nuông chiều”, “dễ dãi” của nhà
đầu tư và cả thị trường chứng khoán.
Đứng từ góc độ đầu tư, khi giá cổ phiếu đang tăng thì cổ đông (tên gọi
khác của nhà đầu tư, ở đây không kể đến dân “lướt sóng”) rất dễ dàng chấp
nhận việc tăng vốn của doanh nghiệp mà không quan tâm mấy đến hiệu quả
sử dụng vốn tăng thêm đó.
