CỘNG HÒA XàHỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
ĐÁP ÁN 
ĐỀ THI TỐT NGHIỆP CAO ĐẲNG NGHỀ KHÓA 3 (2009 ­ 2012)
NGHỀ:  ĐIỆN CÔNG NGHIỆP
MÔN THI: LÝ THUYẾT CHUYÊN MÔN NGHỀ
Mã đề thi số: DA ĐCN – LT 20
           Thời gian: 150  Phút

Câu
Nội dung
Điểm
I. Phần bắt buộc
1
3
Lập giản đồ hình thang điều khiển bằng PLC cho động cơ quay 2  
chiều có hãm động năng trước lúc đảo chiều.

AB

K1

K2

KH

OL

M

/Y - 220/380V

50HZ

Yêu cầu công nghệ 
Mạch điện điều khiển động cơ  quay 2 chiều có hãm động năng 
trước lúc đảo chiều.
­ Muốn động cơ  quay thuận – Nhấn nút ON1, điều khiển K1 tác 

1/7


động, động cơ quay thuận
­ Muốn động cơ  quay ngược – Nhấn nút OFF điều khiển KH để 
hãm dừng động cơ. Sau đó mới tiếp tục nhấn ON2, điều khiển K2 tác 
động, động cơ quay ngược.
­ Muốn dừng động cơ – Nhấn nút OFF  để hãm dừng động cơ.
­ Trong quá trình làm việc, nếu động cơ  bị  quá tải thì rơle nhiệt 
OL sẽ tác động bảo vệ động cơ.

0,75

0,75

 

0,75

0,75

2/7



2

Trình bày các bước tính chọn công suất động cơ làm việc ở chế độ ngắn 
hạn theo phương pháp đẳng trị
Khái quát chung :
Muốn chọn công suất động cơ  phải thực hiện bằng cách tiến dần 
từng bước: Chọn sơ bộ và kiểm nghiệm lại, nếu đạt yêu cầu thì bài toán 
kết thúc, nếu không đạt thì phải chọn lại một động cơ khác gần với yêu 
cầu hơn và kiểm nghiệm lại cho đến khi đạt yêu cầu.
­  Chọn   sơ  
bộ   công   suất  
động cơ:
Trước   hết 
cần có đồ  thị  phụ 
tải   tĩnh   Pc  =   f(t) 
hoặc   Mc  =   f(t). 
Dựa vào đó ta xác 
định phụ  tải ngắn 
hạn Pc nh hoặc Mcnh 
tương   ứng   với 
thời gian làm việc 
tlv.
Nếu đồ thị có dạng như hình 8­1a thì ta có Pc nh= Pc 
Nếu phụ  tải có dạng  biến đổi nhiều cấp như  trên hình 8.1b ta 
sẽ  quy về  dạng như  hình 8­1a với giá trị  phụ  tải được xác định theo 
phương pháp đẳng trị như sau:
Pc.nh

Pc.dt


Pci2 t i
   hoặc  M c.nh
ti

3/7

M c.dt

M ci2 t i
 
ti

2,0
0,25

0,75


và thời gian làm việc  t lv

ti

Xác định hệ số quá tải: Từ việc phân tích nhiệt sai làm việc của 
động cơ, biểu thức tính hệ số quá tải:  K

a 1
1 e tlv / Tn

a  , trong đó a là tỷ 


số giữa tổn hao thép và tổn hao ma sát với tổn hao đồng trong động cơ: 
a

Pth co
.
Pdg

Để chọn sơ bộ động cơ ta có thể lấy gần đúng a   1 và 
tlv/Tn 0,3 0,5 để tính ra K.
Động cơ sẽ được chọn sơ bộ theo điều kiện sau:
Pdm

Pc.nh
 Hoặc  M dm
K

M c.nh
K

- Hình vẽ
0,75
0,1

-  Kiểm nghiệm động cơ đã chọn theo điều kiện phát nóng 
Trước hết cần có đồ thị phụ tải tĩnh P = f(t) hoặc M = f(t).

0,3

Tính toán công suất theo phương pháp đẳng trị:

Pdt

P12 t1
t1

P22 t 2 ...
t 2 ...

Pi 2 t i
t ck

Trong đó: P1, P2, … là giá trị công suất trong đồ thị phhụ tải P = f(t) 
ứng với các khỏng thời gian t1, t2… trong chu kỳ làm việc.
Mặt khác từ các thông số động cơ tính a, Tn do đó tính lại hệ số quá 

0,15

tải chính xác Kcx. Cuối cùng chọn động cơ thảo mãn điều kiện phát 
nóng nếu công suất định mức của nó:  Pdm

Pnh
     hoặc          M dm
K cx

M nh
K cx

­ Kiểm nghiệm động cơ đã chọn theo điều kiện quá tải và khởi động
Động cơ đã chọn, sau khi đã kiểm nghiệm  theo điều kiện phát nóng 
cần phải được kiểm nghiệm thêm điều kiện quá tải và điều kiện khởi  

động. Động cơ sẽ được coi nếu thoả mãn yêu cầu:
Mmax ≥ Mcmax và MKĐ ≥ Mc0
4/7

0,2
0,25


Trong đó:

 Mcmax mômen cản lớn nhất

 Mc0mômen cản khi khởi động
 Mmax mômen lớn nhất của động cơ
 MKĐ mômen khởi động của động cơ lấy theo catalo, hoặc gía trị cho 
phép của từng loại động cơ.

3

         Nêu nội dung nguyên tắc điều khiển truyền động điện theo thời  
gian? Trình bày phương phap m
́ ở  máy động cơ  điện một chiều kích từ 
độc lập qua 2 cấp điện trở  phụ  trong mạch phần  ứng theo nguyên tắc 
thời gian và nhận xét ưu nhược điêm cua nguyên tăc này?
̉
̉
́

2,0


Nội dung nguyên tắc điều khiển truyền động điện theo thời gian
0,25
Điều khiển theo nguyên tắc thời gian dựa trên cơ sở là thông số làm 
0,125
việc của mạch động lực biến đổi theo thời gian.
 Những tín hiệu điều khiển phát ra theo một quy luật thời gian cần thiết  0,125
để làm thay đổi trạng thái của hệ thống.                                               
 Nguyên lý hoạt động    c  ủa mạch    m
  ở  máy động cơ  điện một chiều    1,25
kích từ độc lập có 2 cấp điện trở phụ trong mạch phần ứng
Trạng thái ban đầu sau khi cấp nguồn động lực và điều khiển thì  
rơle thời gian 1RTh được cấp điện mở  ngay tiếp điểm thường kín đóng 
chậm RTh(9­11). Để khởi động ta phải ấn nút mở máy M(3­5), côngtắctơ 
Đg hút sẽ đóng các tiếp điểm ở mạch động lực, phần ứng động cơ  điện 
được đấu vào lưới điện qua các điện trở phụ khởi động r1, r2. Dòng điện 
qua các điện trở có trị số lớn gây ra sụt áp trên điện trở r 1. Điện áp đó vượt 
quá ngưỡng điện áp hút của rơle thời gian 2RTh làm cho nó hoạt động sẽ 
mở  ngay tiếp điểm thường kín đóng chậm 2RTh(11­13), trên mạch 2G 
cùng với sự hoạt động của rơle 1RTh chúng đảm bảo không cho các 
công tắc tơ  1G và 2G có điện trong giai đoạn đầu của quá trình khởi  
động. 

5/7


  Tiếp  điểm phụ   Đg(3­5)  đóng để  tự  duy trì dòng  điện cho cuộn dây 
côngtắctơ  Đg khi ta thôi không  ấn nút M nữa. Tiếp điểm Đg(1­7) mở  ra 
cắt điện rơle thời gian 1RTh đưa rơ  le thời  gian này vào hoạt động để 
chuẩn bị phát tín hiệu chuyển trạng thái của truyền động điện. Mốc không 
của thời gian t có thể được xem là thời điểm Đg(1­7) mở cắt điện 1RTh. 

Sau khi rơle thời gian 1RTh nhả, cơ cấu duy trì thời gian sẽ tính thời 
gian từ  gốc không  cho   đến   đạt   trị   số   chỉnh   định   thì   đóng   tiếp   điểm 
thường kín đóng chậm RTh(9­11). Lúc này cuộn dây công tắc tơ gia tốc 
1G được cấp điện và hoạt động đóng tiếp điểm chính của nó  ở  mạch 
động lực và cấp điện trở  phụ  thứ  nhất r1 bị nối ngắn mạch. Động cơ 
sẽ  chuyển sang  khởi động trên đường đặc tính cơ  thứ  2. Việc ngắn 
mạch điện trở r1 làm cho rơle thời gian 2RTh mất điện và cơ cấu duy trì 
thời gian của nó cũng sẽ tính thời gian tương tự như đối với rơle 1RTh, 
khi đạt đến trị số chỉnh định nó sẽ đóng tiếp điểm thường đóng đóng 
chậm 2RTh(11­13). Công tắctơ  gia tốc 2G có điện hút tiếp điểm chính  
2G, ngắn mạch cấp điện trở  thứ hai r2, động cơ sẽ chuyển sang tiếp tục 
khởi động trên đường đặc tính cơ tự nhiên cho đến điểm làm việc ổn định 
A. 

 

­ Sơ đồ mạch động lực
­ Sơ đồ mạch điều khiển
­ Đ ặc tính cơ
­ Đ ặc t ính t ải
Nhận xét về điều khiển truyền động điện theo nguyên tắc thời gian  
Ưu điểm của nguyên tắc điều khiển theo thời gian là có thể  chỉnh 
được thời gian theo tính toán và độc lập với thông số của hệ thống động 
lực.
6/7

0,5
0,15



 Trong thực tế ảnh hưởng của mô men cản MC của điện áp lưới và 
của điện trở  cuộn dây hầu như  không đáng kể  đến sự  làm việc  của hệ 
thống và đến quá trình gia tốc của truyền động điện, vì các trị số thực tế 
sai khác với trị số thiết kế không nhiều. 
Thiết bị của sơ đồ  đơn giản, làm việc tin cậy cao ngay cả  khi phụ 
tải thay đổi, rơle thời gian dùng đồng loạt cho bất kỳ công suất và động 
cơ nào, có tính kinh tế cao. 
Nguyên tắc điều khiển theo thời gian được ứng dụng rộng rãi trong 
các hệ thống truyền động điện một chiều và xoay chiều

0,15

0,1
0,1

Cộng I
II. Phần tự chọn, do trường biên soạn
1
2
Cộng II

                                                       ………, ngày ……….  tháng ……. năm ………
DUYỆT

    HỘI ĐỒNG THI TỐT NGHIỆP

7/7

TIỂU BAN ĐỀ THI