o ụ
t r ì n h đ ộ đ à o t ạ o

1
bộ lao động - thơng binh và x hộiã
Tổng cục dạy nghề
Dự án giáo dục kỹ thuật và dạy nghề (VTEP)
Giáo trình
a)
b)
c)
Hà Nội - 2004
Mô đun: sửa chữa và bảo dỡng
Cầu chủ động
M sốã : har 01 30
Nghề : SửA CHữA ÔTÔ
Trình độ lành nghề
(Mặt sau trang bìa)
Mã tàI liệu: .
Mã quốc tế ISBN : ..
2
Tuyên bố bản quyền :
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình
Cho nên các nguồn thông tin có thể đợc
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho
các mục đích về đào tạo và tham khảo
Mọi mục đích khác có ý đồ lệch lạc hoặc
sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành
mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
Tổng Cục Dạy nghề sẽ làm mọi cách để
bảo vệ bản quyền của mình.

Tổng Cục Dạy Nghề cám ơn và hoan nghên
các thông tin giúp cho việc tu sửa và hoàn
thiện tốt hơn tàI liệu này.
Địa chỉ liên hệ:
Dự án giáo dục kỹ thuật và nghề nghiệp
Tiểu Ban Phát triển Chơng trình Học liệu
................................................................
Lời tựa

(Vài nét giới thiệu xuất xứ của chơng trình và tài liệu)
Tài liệu này là một trong các kết quả của Dự án GDKT-DN ..

(Tóm tắt nội dung của Dự án)
(Vài nét giới thiệu quá trình hình thành tài liệu và các thành phần tham gia)
(Lời cảm ơn các cơ quan liên quan, các đơn vị và cá nhân đ tham gia )ã
(Giới thiệu tài liệu và thực trạng)
TàI liệu này đợc thiết kế theo từng mô đun/ môn học thuộc hệ thống mô đun/môn
học của một chơng trình, để đào tạo hoàn chỉnh
Nghề Sửa chữa ôtô ở cấp trình độ ..II
và đợc dùng làm Giáo trình cho học viên trong các khoá đào tạo, cũng có thể đợc sử
dụng cho đào tạo ngắn hạn hoặc cho các công nhân kỹ thuật, các nhà quản lý và ngời sử
dụng nhân lực tham khảo.
Đây là tài liệu thử nghiệm sẽ đợc hoàn chỉnh để trở thành giáo trình chính thức
trong hệ thống dạy nghề.
Hà nội, ngày . tháng năm
Giám đốc Dự án quốc gia
3
Mục lục
đề mục Trang
1. Lời tựa 3

2. Mục lục 4
3. Giới thiệu về mô đun 5
4. Sơ đồ quan hệ theo trình tự học nghề 6
5. Các hình thức học tập chính trong mô đun 7
6. Yêu cầu về đánh giá hoàn thành mô đun 8
7. Bài 1 : - Cấu tạo truyền lực chính 9
- Thực tập bảo dỡng truyền lực chính 13
8. Bài 2 : - Sửa chữa và bảo dỡng truyền lực chính 17
- Thực tập Sửa chữa và bảo dỡng truyền lực chính 19
9. Bài 3 : - Cấu tạo bộ vi sai 26
- Thực tập bảo dỡng bộ vi sai 30
10. Bài 4 : - Sửa chữa và bảo dỡng bộ vi sai 33
- Thực tập Sửa chữa và bảo dỡng bộ vi sai 35
11. Bài 5 : - Sửa chữa và bảo dỡng bán trục 39
- Thực tập Sửa chữa và bảo dỡng bán trục 43
12. Bài 6 : - Sửa chữa và bảo dỡng moayơ 46
- Thực tập Sửa chữa và bảo dỡng moayơ 49
13. Bài 7 : - Sửa chữa và bảo dỡng bánh xe 53
- Thực tập Sửa chữa và bảo dỡng bánh xe 57
14. Đáp án các câu hỏi và bài tập 60
15. Các thuật ngữ chuyên môn 61
16. Tài liệu tham khảo 62
4
Giới thiệu về mô đun
Vị trí, ý nghĩa, vai trò mô đun :
Cầu chủ động của ôtô là cụm chi tiết đặt ngang dới gầm xe, dùng làm giá đỡ cho phần
lớn trọng tải xe, hệ thống treo, bao gồm : truyền lực chính, bộ vi sai, các bán trục và
moayơ bánh xe. Dùng để biến đổi và truyền mô men xoắn từ truyền động các đăng đến
các bánh xe chủ động.
Sửa chữa và bảo dỡng cầu chủ động là một công việc có tính thờng xuyên, nặng nhọc và

quan trọng đối với nghề sửa chữa ôtô, nhằm nâng cao tuổi thọ ôtô và đáp ứng cảm giác
an toàn của ngời lái xe và hành khách đi trên xe. Công việc sửa chữa cầu chủ động không
chỉ cần những kiến thức cơ học ứng dụng và kỹ năng sửa chữa cơ khí, mà nó còn đòi hỏi
sự yêu nghề của ngời thợ sửa chữa ôtô. Vì vậy công việc Sửa chữa và bảo dỡng cầu chủ
động đã trở thành một nghiệp vụ suốt đời của ngời thợ sửa chữa ôtô.
Mục tiêu của mô đun:
Nhằm đào tạo cho học viên có đầy đủ kiến thức về cấu tạo, nhiệm vụ và nguyên tắc
hoạt đông của các bộ phận của cầu chủ động ôtô. Đồng thời có đủ kỹ năng phân định để
tiến hành bảo dỡng và kiểm tra, sửa chữa các h hỏng của các bộ phận cầu chủ động ô tô.
Với việc sử dụng đúng và hợp lý các trang thiết bị, dụng cụ đảm bảo đúng quy trình yêu
cầu kỹ thuật, an toàn và năng suất cao.
Mục tiêu thực hiện của mô đun:
1. Trình bày đầy đủ các yêu cầu, nhiệm vụ, phân loại của các bộ phận : truyền lực chính,
bộ vi sai, các bán trục và moayơ bánh xe.
2. Trình bày đợc cấu tạo và nguyên lý hoạt động của các bộ phận: truyền lực chính, bộ vi
sai, các bán trục và moayơ bánh xe.
3. Giải thich đúng những hiện tợng, nguyên nhân h hỏng các bộ phận: truyền lực chính,
bộ vi sai, các bán trục và moayơ bánh xe.
4. Trình bày đúng phơng pháp kiểm tra, sữa chữa và bảo dỡng những h hỏng của các bộ
phận: truyền lực chính, bộ vi sai, các bán trục và moayơ bánh xe.
5. Tháo lắp, kiểm tra, bảo dỡng và sửa chữa các chi tiết của các bộ phận : truyền lực
chính, bộ vi sai, các bán trục và moayơ bánh xe đúng quy trình, quy phạm và đúng
các tiêu chuẩn kỹ thuật trong sửa chữa.
6. Sử dụng đúng, hợp lý các dụng cụ kiểm tra, bảo dỡng và sửa chữa đảm bảo chính xác
và an toàn.
Nội dung chính của mô đun:
1. Nhiệm vụ, yêu cầu và phân loại của các bộ phân : truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục
và moayơ bánh xe.
2. Cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của : truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục và moayơ
bánh xe.

3. Những hiện tợng, nguyên nhân h hỏng và phơng pháp bảo dỡng, kiểm tra, sửa chữa
các chi tiết, bộ phận của : truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục và moayơ bánh xe.
4. Bảo dỡng, tháo lắp, kiểm tra và sửa chữa các bộ phận : truyền lực chính, bộ vi sai, bán
trục và moayơ bánh xe.
5
Sơ đồ quan hệ theo trình tự học nghề

6
HAR 01 01
Điện kỹ
thuật
HAR 01 19
SC-BD phần cố định
động cơ
HAR 01 18
Kỹ thuật về động cơ
đốt trong
HAR 01 08
Kỹ thuật
đIện tử
HAR 01 10
Vật liệu cơ
khí
HAR 01 11
Dung sai
lắp ghépvà
ĐLKT
HAR 01 12
Vẽ kỹ thuật
HAR 01 13

An toàn
HAR 01 17
Nhập môn
nghề s/c ô tô
HAR 01 14
Thực hành
nghề bổ trợ
HAR 01 20
SC- BD phần
C/động động cơ
HAR 01 21
SC-BD Cơ cấu
phân phối khí
HAR 01 22
SC-BD Hệ thống
bôi trơn
HAR 01 23
SC-BD Hệ
thống làm mát
HAR 01 24
SC-BD Hệ thống
nhiên liệu xăng
HAR 01 25
SC-BD Hệ thống
nhiên liệu dieden
HAR 01 26
SC-BD Hệ thống
khởi động
HAR 01 27
SC-BD Hệ thống

đánh lửa
HAR 01 28
SC-BD Trang
thiết bị điện ô
HAR 01 29
SC-BD Hệ thống
truyền lực
HAR 01 30
SC-BD Cầu chủ
động
HAR 01 31
SC-BD Hệ thống di
chuyển
HAR 01 32
SC-BD Hệ thống lái
HAR 01 33
SC-BD Hệ thống
phanh
HAR 01 35
SC Pan ô tô
HAR 01 34
K.tra tình trạng kỹ
thuật Đcơ và ô tô
HAR 01 36
nâng cao hieụ quả
công việc
Bằngcông
nhân lành
nghề
HAR 02 06

Xác suất thống kê
HAR 02 07
Kỹ thuật tự động điều
khiển bằngđiện
HAR 02 08
Vẽ Auto CAD
HAR 02 19
Tổ chức
quản lý và
sản xuất
Chứng chỉ
bậc cao
HAR 02 11
Chẩn đoán
động cơ
HAR 02 12
Chẩn đoán
HT truyền
động ôtô
HAR 02 14
SC-BD bộ
tăng áp
HAR 02 15
SC-BD Hệ
thống phun
xăng điện tử
HAR 02 16
SC-BD BCA
điều khiển bằng
điện từ

HAR 02 17
SC-BD HT
đ/khiển bằng
khí nén
Bằngcông
nhận
bậc cao
Chứng
chỉ
nghề
HAR 01 09
Cơ kỹ thuật
HAR 02 13
Công nghệ phục hồi
chi tiết trong s/chữa
HAR 02 09
Công nghệ khí nén
và thủy lực
HAR 02 10
Nhiệt kỹ thuật
HAR 02 18
SC-BD Biến
mômen thủy
lực
Các hình thức học tập chính trong mô đun
1. Học trên lớp về :
- Nhiệm vụ, yêu cầu và phân loại của các bộ phân : Truyền lực chính, bộ vi sai,
bán trục và moayơ bánh xe.
- Cấu tạo, nguyên tắc hoạt động của : Truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục và
moayơ bánh xe.

2. Học tại phòng học chuyên môn hoá về :
- Hiện tợng, nguyên nhân h hỏng của : Truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục và
moayơ bánh xe.
- Quy trình bảo dỡng và tháo lắp : Truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục và moayơ
bánh xe.
- Phơng pháp kiểm tra, sửa chữa và bảo dỡng các bộ phận của : Truyền lực
chính, bộ vi sai, bán trục và moayơ bánh xe.
3. Thực tập tại xởng trờng về
- Thực hành tháo lắp, bảo dỡng, kiểm tra và sửa chữa các bộ phận của Truyền
lực chính, bộ vi sai, bán trục và moayơ bánh xe trong các xởng sửa chữa ôtô.
4. Tham quan thực tế về :
- Bảo dỡng và sửa chữa Truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục và moayơ bánh
xe.trong cơ sở sửa chữa ôtô hiện đại.
5. Tự nghiên cứu và làm bài tập về :
- Các tài liệu tham khảo về bộ phận của cầu chủ động ôtô.
- Vẽ sơ đồ cấu tạo, trình bày đợc nguyên tắc hoạt động và các hiện tợng h hỏng
của Truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục và moayơ bánh xe.
Bài Danh mục các bài học Lý
thuyết
Thực
hành
Các hoạt
động khác
Bài 1 Cấu tạo truyền lực chính 5 24
Bài 2 Sửa chữa và bảo dỡng truyền lực chính 2 24
Bài 3 Cấu tạo bộ vi sai 2 16
Bài 4 Sửa chữa và bảo dỡng bộ vi sai 2 16
Bài 5 Sửa chữa và bảo dỡng bán trục 4 16
Bài 6 Sửa chữa và bảo dỡng moayơ 3 20
Bài 7 Sửa chữa và bảo dỡng bánh xe 3 16

Cộng 21 132
7
Yêu cầu về đánh giá hoàn thành mô đun
1. Kiến thức:
- Trình bày đợc đầy đủ các nhiệm vụ, yêu cầu, cấu tạo và nguyên tắc hoạt
động các bộ phận của truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục và moayơ bánh
xe
- Giải thích đúng những hiện tợng, nguyên nhân h hỏng và phơng pháp bảo
dỡng, kiểm tra, sữa chữa các bộ phận của cầu chủ động ôtô
2. Kỹ năng:
- Tháo lắp, kiểm tra và bảo dỡng, sửa chữa đợc các h hỏng chi tiết, bộ phận
của truyền lực chính, bộ vi sai, bán trục và moayơ bánh xe đúng quy trình,
quy phạm và đúng các tiêu chuẩn kỹ thuật trong sửa chữa.
- Sử dụng đúng, hợp lý các dụng cụ kiểm tra, bảo dỡng và sửa chữa đảm bảo
chính xác và an toàn.
- Chuẩn bị, bố trí và sắp xếp nơi làm việc vệ sinh, an toàn và hợp lý.
3. Thái độ:
- Chấp hành nghiêm túc các quy định về kỹ thuật, an toàn và tiết kiệm trong
bảo dỡng, sửa chữa cầu chủ động ôtô.
- Có tinh thần trách nhiệm hoàn thành công việc đảm bảo chất lợng và đúng
thời gian.
- Cẩn thận, chu đáo trong công việc luôn quan tâm đúng, đủ không để xảy ra
sai sót.

8
Bài 1
Cấu tạo truyền lực chính - M bài: HAR.01 30 01ã
Giới thiệu :
Truyền lực chính là một bộ phận của cầu chủ động ôtô đựoc lắp giữa cầu chủ động.
Bao gồm cụm bánh răng côn dùng để truyền động giảm tốc (tăng mô men) từ truyền

động các đăng đến các bán trục, thông qua lực truyền của các cặp bánh răng và then
hoa. Do yêu cầu và điều kiện làm việc của truyền lực chính quay liên tục, truyền lực lớn
và chịu nhiệt độ cao nên các chi tiết dễ bị h hỏng cần đợc tiến hành kiểm tra, điều chỉnh
thờng xuyên và bảo dỡng, sửa chữa kịp thời để đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật và nâng
cao tuổi thọ của truyền lực chính ôtô.
Mục tiêu thực hiện:
1. Phát biểu đúng yêu cầu, nhiệm vụ và phân loại của truyền lực chính.
2. Trình bày đợc cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của truyền lực chính.
3. Tháo lắp, kiểm tra và bảo dỡng đợc truyền lực chính đúng yêu cầu kỹ thuật..
Nội dung chính:
1. Nhiệm vụ, yêu cầu và phân loại truyền lực chính
2. Cấu tạo và hoạt động của truyền lực chính
.3. Tháo lắp, kiểm tra và bảo dỡng các loại truyền lực chính ôtô.
9
học trên lớp
I. Giới thiệu chung về cầu chủ động
1. Sơ đồ cấu tạo chung về cầu chủ động

Hình 1-1: Sơ đồ cấu tạo chung cầu chủ động ôtô
Cầu chủ động ôtô bao gồm: Truyền lực chính, bộ vi sai, bán truc, moayơ và bánh xe
đợc lắp thành một cụm chi tiết bên trong vỏ cầu. Dùng để biến đổi và truyền mô men
xoắn từ truyền động các đăng đến các bánh xe làm cho ôtô chuyển động.
2 . Giới thiệu về truyền lực chính
Truyền lực chính là một bộ phận của cầu chủ động ôtô đựoc lắp giữa cầu chủ động.
Bao gồm cụm bánh răng và các ổ bi, dùng để truyền động giảm tốc (tăng mô men) từ
truyền động các đăng đến các bán trục.
II. Nhiệm vụ, yêu cầu và phân loại truyền lực chính
1. Nhiệm vụ
Truyền lực chính có nhiệm vụ:
-Truyền mô men xoắn từ truyền động các đăng đến các bán trục và bánh xe chủ

động.
- Giảm tốc cho các bán trục để đảm bảo độ bền và an toàn của ôtô ( khi các đăng
quay 3000 - 4000 vòng/phút nếu không có giảm tốc thì tốc độ của xe sẽ đạt 400 -
500 Km/h)
2. Yêu cầu
- Đảm bảo tỷ số truyền cần thiết (4 - 8) và tạo nên chiều quay thích hợp giữa bánh xe
và truyền động các đăng.
- Kích thớc, trọng lợng nhỏ và có khoảng sáng gầm xe đạt tính năng thông qua
- Đảm bảo vận hành êm và có độ bền cao.
3. Phân loại:
a- Theo số cặp bánh răng ăn khớp
gồm có:
- Truyền lực chính đơn (1 cấp)
- Truyền lực chính kép (2 cấp)
b- Theo loại bánh răng gồm có :
- Truyền lực chính loại côn xoắn
-Truyền lực chính loại bánh răng trụ (dùng cho xe có động cơ đặt nằm ngang)
- Truyền lực chính hypoit
Truyền lực chính và vi sai
Ô bi
Bán trục
Đai ốc hãm
Vỏ cầu chủ động
Trục bánh xe
Tang trống
Moayơ
10
II. Cấu tạo và hoạt động của truyền lực chính
1. Cấu tạo: (hình 1-2 )
a) Trục và bánh răng chủ động

- Trục và bánh răng chủ động đặt trên hai ổ bi côn, một đầu có then hoa để lắp với ống
then hoa có mặt bích nối với truyền động các đăng, đầu còn lại có bánh răng côn xoắn.
Trục và bánh răng chủ động đợc lắp trong vỏ cầu chủ động, đồng tâm với bánh răng bị
động và có các đệm điều chỉnh vết tiếp xúc ( loại hypóit lắp lệch tâm về phía dới gầm
xe, hạ thấp trọng tâm và nâng cao tính ổ định của ôtô).
b) Bánh răng bị động
- Bánh răng bị động ( vành chậu) chế tạo rời đợc lắp chặt lên vỏ vi sai bằng các bu
lông và lắp lên vỏ cầu bằng hai ổ bi côn.

các đệm điều chỉnh và đai ốc hãm ( loại cầu kép có thêm cặp bánh răng trụ 3, 4 và trục
trung gian).
- Vỏ truyền lực chính làm bằng thép đợc chế tao liền với vỏ cầu chủ động (hoặc rời hai
nữa), dùng để chứa các chi tiết và bộ phận của cầu chủ động. Phần ở giữa nhô lớn để
lắp truyền lực chính và chứa dầu bôi trơn cầu chủ động, phần hai bên dùng để lắp hai
bán trục và moayơ.
2- Nguyên tắc hoạt động:
- Khi xe ôtô hoạt động mô men xoắc đợc truyền từ truyền động các đăng thông qua
mặt bích đến trục bánh răng chủ động làm cho bánh răng côn xoắn quay dọc theo trục
các đăng và làm cho bánh răng bị động, bộ vi sai, bán trục và bánh xe quay theo.
- Do cấu tạo của hai bánh răng chủ động và bị động là côn xoắn, nên chuyển động
quay dọc theo xe (theo trục các đăng) sẽ biến thành chuyển động quay ngang của
bánh răng bị động và bán trục làm cho xe chuyển động.
- Kích thớc và số răng của bánh răng bị động lớn hơn bánh răng chủ động nhiều lần
(tỉ số truyền = 4 - 8) do đó sẽ làm giảm tốc (tăng mô men) cho ôtô hoạt động đảm bảo
công suất và an toàn.
2. Nguyên tắc hoạt động
Khi truyền động các đăng quay mômen xoắn đợc truyền đến trục và bánh răng chủ
động của truyền lực chính, làm cho cặp bánh răng chủ động và bánh răng bị động quay
để truyền mômen xoắn đến các bán trục và bánh xe.
Do cấu tạo đờng kính của bánh răng chủ động nhỏ hơn đờng kính của bánh răng bị

động nhiều lần nên tốc độ quay của bánh răng bị động giảm nhiều (giảm tốc) và tăng
mômen kéo so với bánh răng chủ động.
- Đối với ôtô có động cơ đặt ngang, cấu tạo truyền lực chính làm bằng bánh răng trụ.
- Đối với ôtô có động cơ đặt dọc xe, cấu tạo truyền lực chính làm bằng bánh răng côn,
để biến chuyển động quay dọc của truyền động các đăng thành chuyển động quay
ngang của các bán trục.



Hình 1-2: Sơ đồ cấu tạo chung truyền lực chính
Bánh răng chủ động
Bánh răng bị động
Bánh răng trung gian
Bán trục
Bộ vi sai
Bánh răng chủ động
Ô bi côn
Bánh răng bị động
Đai ốc điều chỉnh
Vỏ truyền lực chính
Ô bi côn
11
IV. Nội dung bảo dỡng truyền lực chính

1. Làm sạch bên ngoài và xả dầu bôi trơn
2. Tháo rời các chi tiết, bộ phận và làm sạch.
3. Kiểm tra h hỏng chi tiết và thay thế chi tiết theo định kỳ ( joăng, đệm, các ổ bi)
4. Lắp các chi tiết và bôi trơn truyền lực chính
5. Thay dầu bôi trơn
6. Kiểm tra tổng hợp và vệ sinh công nghiệp


V. Câu hỏi và bài tập
1. Truyền lực chính loại bánh răng côn và bánh răng trụ dùng trên các loại ôtô nào ?
2. Nhiệm vụ của truyền lực chính ?
3. (Bài tập) Vẽ sơ đồ cấu tạo và nêu nguyên tắc hoạt động của truyền lực chính của
truyền lực chính có 2 cấp ?


12
tHựC tập tháo lắp và bảo dỡng truyền lực chính
I. tổ chức chuẩn bị nơi làm việc
1. Mục đích:
- Rèn luyện kỹ năng tháo lắp truyền lực chính
- Nhận dạng các bộ phân chính của truyền lực chính.
2. Yêu cầu:
- Tháo, lắp thành thạo, đúng quy trình và đúng yêu cầu kỹ thuật.
- Nhận dạng đợc các bộ phận của truyền lực chính.
- Sử dụng dụng cụ hợp lý, chính xác.
- Đảm bảo an toàn trong quá trình tháo, lắp
- Tổ chức nơi làm việc khoa học, ngăn nắp, gọn gàng.
3. Chuẩn bị:
a. Dụng cụ:
- Dụng cụ tháo lắp truyền lực chính
- Cảo tháo ổ bi và khay đựng dụng cụ, chi tiết
- Đồng hồ so
- Pan me, thớc cặp
b. Vật t:
- Giẻ sạch
- Giấy nhám
- Nhiên liệu, dầu bôi trơn

- Roăng đệm và keo dán
- Tài liệu phát tay về các quy trình và tra cứu các yêu cầu kỹ thuật sửa chữa.
- Bố trí nơi làm việc cho 4 nhóm học viên đủ diện tích, ánh sáng và thông
gió.

13
II. THáO LắP truyền lực chính
A. Quy trình tháo rời truyền lực chính
1. Tháo các bán trục
- Dùng bộ dụng cụ tay nghề sửa chữa ôtô tháo các đai ốc hãm
- Lấy bán trục ra ngoài
2.Tháo nắp cầu chủ động và xả dầu bôi trơn
- Xả dầu bôi trơn
- Tháo các bulông hãm nắp
3.Tháo bánh răng bị động (Hình 1-4)
- Dùng đục sắt vạch dấu ổ lắp bi
- Tháo các bulông hãm
- Tháo bánh răng bị động
4. Tháo bánh răng chủ động (Hình.1-4)
- Tháo đai ốc hãm và mặt bích then hoa
- Dùng trục chuyên dùng và búa đóng bánh răng chủ động ra khỏi vỏ cầu

Hình 1-4: Tháo bánh răng chủ động của truyền lực chính

Hình 1-3: Tháo cụm bánh răng bị động của truyền lực chính
Vạch dấu
Bánh răng bị độngNắp ổ bi
Bộ vi sai
Dụng cụ hãm
Bánh răng chủ động

Ô bi côn
Đai ốc hãm
Nắp truyền lực chính
Ô bi côn
14
5. Tháo rời ổ bi trên bánh răng chủ động và bị động (Hình.1-5)
- Dùng cảo và trục chuyên dùng để ép và tháo các ổ bi ra khỏi bánh răng
6. Tháo rời các ca bi trong vỏ cầu
- Dùng cảo và trục chuyên dùng để ép và tháo các ổ bi ra khỏi vỏ cầ
7. Làm sạch và kiểm tra các chi tiết
B- Quy trình lắp
Ngợc lại quy trình tháo (sau khi sửa chữa và thay thế các chi tiết h hỏng)
Các chú ý.
- Kê kích, giá nâng cầu xe an toàn
- Thay dầu đúng loại và tra mỡ bôi trơn các chi tiết : ổ bi, then hoa và bánh răng.
- Thay thế các chi tiết theo định kỳ bảo dỡng.
- Lắp đúng vị trí các dấu ổ lắp bi và điêù chỉnh vết tiếp xúc truyền lực chính đúng yêu
cầu kỹ thuật
III. quy trình bảo dỡng truyền lực chính
1. Chuẩn bị dụng cụ và nơi làm việc
-Giá đỡ, palăng và bàn tháo lắp cầu chủ
động
-Bộ dụng cụ tay tháo lắp truyền lực chính và
các bộ vam, cảo ổ bi
-Mỡ bôi trơn và dung dịch rửa
2. Tháo rời và làm sạch truyền lực chính
- Xả dầu bôi trơn và tháo nắp
- Tháo bánh răng bánh răng bị động và bánh
răng chủ động
- Dùng dung dịch rửa, bơm hơi, giẻ sạch để

làm sạch, khô bên ngoài các chi tiết
3. Kiểm tra bên ngoài các chi tiết
- Kính phóng đại và mắt thờng
- Quan sát bên ngoài các bánh răng, vỏ và các
ổ bi:
4. Lắp và bôi trơn các chi tiết
-Tra mỡ bôi trơn
- Lắp các chi tiết.
5. Kiểm tra tổng hợp và vệ sinh công nghiệp
- Vệ sinh dụng cụ và nơi bảo dỡng sạch sẻ


Hình 1-5: Tháo rời các chi tiết của truyền lực chính
Hình 1-6: Cấu tạo truyền lực chính
Trục bậc
Bàn ép ổ bi
Cảo tháo ổ bi
Tháo vành răng
Bánh răng bị động
Bánh răng chủ động
Vỏ truyền lực chính
Đai ốc hãm
Bộ vi sai
15
Các chú ý
- Kê chèn truyền lực chính ( vỏ cầu chủ động ) lên giá bàn tháo lắp an toàn và chắc
chắn
- Kiểm tra và quan sát kỹ các chi tiết bị nứt và chờn hỏng ren.
- Sử dụng dụng cụ đúng loại và vặn chặt đủ lực quy định.
- Thay thế các chi tiết theo định kỳ và bị h hỏng.

- Lắp đủ và đúng số đệm của các bánh răng

Các bài tập mở rộng và nâng cao
I. Tên bài tập
1. Truyền lực chính đơn ?
2. Truyền lực chính kép ?
II. Yêu cầu cần đạt
1. Trình bày đợc cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của Truyền lực hypôit
2. Vẽ đúng sơ đồ cấu tạo và giải thích nguyên tắc hoạt động của truyền lực chính kép
3. Tháo lắp nhận dạng và bảo dỡng đợc các loại truyền lực chính của ôtô
III. Thời gian
- Sau 2 tuần nộp đủ các bài tập.

16
Bài 2
sửa chữa và bảo dỡng truyền lực chính - M bài: HAR.01 30 01ã
Giới thiệu :
Truyền lực chính là một bộ phận của cầu chủ động ôtô đựoc lắp giữa cầu chủ động.
Bao gồm cụm bánh răng côn dùng để truyền động giảm tốc (tăng mô men) từ truyền
động các đăng đến các bán trục, thông qua lực truyền của các cặp bánh răng và then
hoa. Do yêu cầu và điều kiện làm việc của truyền lực chính quay liên tục, truyền lực lớn
và chịu nhiệt độ cao nên các chi tiết dễ bị h hỏng cần đợc tiến hành kiểm tra, điều chỉnh
thờng xuyên và bảo dỡng, sửa chữa kịp thời để đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật và nâng
cao tuổi thọ của truyền lực chính ôtô.
Mục tiêu thực hiện:
1. Giải thích đúng các hiện tợng, nguyên nhân h hỏng của truyền lực chính.
2. Trình bày đợc các phơng pháp kiểm tra bảo dỡng, sửa chữa truyền lực chính.
3.Tháo lắp, kiểm tra và bảo dỡng sửa chữa đợc truyền lực chính đúng yêu cầu kỹ thuật.
Nội dung chính:
1. Các hiện tợng, nguyên nhân h hỏng của truyền lực chính.

2. Phơng pháp kiểm tra bảo dỡng và sửa chữa truyền lực chính.
.3. Tháo lắp, kiểm tra và bảo dỡng sửa chữa các chi tiét của truyền lực chính.
Học tại phòng học chuyên môn hoá
I. Hiện tợng và nguyên nhân h hỏng của truyền lực chính
A. Các Hiện tợng và nguyên nhân h hỏng
1. Truyền lực chính hoạt động có tiếng ồn lớn (hú)
a) Hiện tợng
Khi ôtô hoạt động nghe tiếng hú ở cụm truyền lực chính, tốc độ càng lớn tiếng hú
càng tăng.
b) Nguyên nhân
- Bánh răng chủ động, bị động và các ổ bi : mòn, rỗ nhiều, thiếu dầu bôi trơn
- Điều chỉnh sai ( quá lớn) khe hở ăn khớp và vết tiếp xúc của hai bánh răng
3. Vỏ truyền lực chính chảy rỉ dầu
a) Hiện tợng
- Bên ngoài vỏ cầu luôn có vết bẩn, chảy rỉ dầu bôi trơn.
.b) Nguyên nhân
- Vỏ bị nứt
- Vênh bề mặt lắp ghép (loại vỏ rời)
B. Kiểm tra truyền lực chính
1. Kiểm tra khi vận hành
- Khi vận hành ôtô chú ý nghe tiếng hú, ồn khác thờng ở cụm truyền lực chính, nếu có
tiếng hú và ồn cần phaỉ kiểm tra và sửa chữa kịp thời.
2. Kiểm tra bên ngoài truyền lực chính
- Dùng kính phóng đại hoặc mắt để quan sát các vết nứt bên ngoài vỏ truyền lực
chính.
II. Phơng pháp bảo dỡng truyền lực chính
17
1 . Làm sạch bên ngoài và xả dầu bôi trơn
2. Tháo rời các chi tiết, bộ phận và làm sạch.
3. Kiểm tra h hỏng chi tiết và thay thế chi tiết theo định kỳ ( joăng, đệm, các ổ bi)

4. Kiểm tra và điều chỉnh khe hở ăn khớp và vết tiếp xúc
5. Lắp các chi tiết và bộ phận.
6. Thay dầu bôi trơn
7. Kiểm tra tổng thể và vệ sinh công nghiệp

IV. Câu hỏi và bài tập
1- Trình bày các nguyên nhân h hỏng của truyền lực chính khi làm việc có tiếng ồn
khác thờng ?
2.(Bài tập) Trình bày phơng pháp kiểm tra, bảo dỡng và sửa chữa truyền lực chính ?


18
tHựC tập sửa chữa và bảo dỡng truyền lực chính
I. tổ chức chuẩn bị nơi làm việc
2. Mục đích:
- Rèn luyện kỹ năng tháo lắp truyền lực chính
- Nhận dạng các bộ phân chính của truyền lực chính.
2. Yêu cầu:
- Tháo, lắp thành thạo, đúng quy trình và đúng yêu cầu kỹ thuật.
- Nhận dạng đợc các bộ phận của truyền lực chính.
- Sử dụng dụng cụ hợp lý, chính xác.
- Đảm bảo an toàn trong quá trình tháo, lắp
- Tổ chức nơi làm việc khoa học, ngăn nắp, gọn gàng.
3. Chuẩn bị:
c. Dụng cụ:
- Dụng cụ tháo lắp truyền lực chính
- Cảo tháo ổ bi và khay đựng dụng cụ, chi tiết
- Giá nâng cầu xe, kích nâng
- Đồng hồ so
- Pan me, thớc cặp

d. Vật t:
- Giẻ sạch
- Giấy nhám
- Nhiên liệu, dầu bôi trơn
- Roăng đệm và keo dán
- Tài liệu phát tay về các quy trình và tra cứu các yêu cầu kỹ thuật sửa chữa.
- Bố trí nơi làm việc cho 4 nhóm học viên đủ diện tích, ánh sáng và thông
gió.
19
II. tháo lắp truyền lực chính
A. quy trình Tháo truyền lực chính trên xe ôtô
1.Chuẩn bị dụng cụ và nơi làm việc
- Bộ dụng cụ tay nghề tháo lắp
- Kích giá nâng cầu xe và dây treo các
2. Làm sạch bên ngoài cụm cầu chủ
động
- Kích, nâng khung xe chắc chắn và
kéo hãm phanh tay
- Dùng bơm nớc áp suất cao và phun n-
ớc rửa sạch các cặn bẩn bên ngoài gầm
ôtô.
- Dùng bơm hơi và thổi khí nén làm
sạch cặn bẩn và nớc bám bên ngoài
cụm truyền động các đăng
3. Tháo trụyền động các đăng và xả
dầu bôi trơn
- Dùng dây chuyên dùng và treo hai
đầu trục các đăng lên khung xe
- Vạch dấu giữa hai phần then hoa của
trục các đăng và giữa hai đầu nạng của

khớp nối
- Tháo các bu lông ở hai đầu khớp các
đăng
- Xả dầu vỏ cầu
5. Tháo các bu lông quang nhíp và
các bộ phận bên ngoài liên quan với
cầu chủ động.
- Tháo các bánh xe
- Tháo các ống dẫn dầu phanh và đay
dẫn đến cầu chủ động
- Tháo giảm xóc
- Tháo các đai ốc quang nhíp và các ắc,
chốt nhíp
6. Đa cầu chủ động ra khỏi xe
- Hạ cầu xe lên bàn đẩy chuyên dùng
- Đa cầu xe ra khỏi ôtô.
7. Làm sạch bên ngoài và tháo rời
cụm cầu chủ động

B. Quy trình tháo rời truyền lực chính
( Đ học trong bài 1)ã
C. Quy trình lắp
Ngợc lại quy trình tháo (sau khi sửa chữa và thay thế các chi tiết h hỏng)
Các chú ý
- Kích, giá nâng cầu xe an toàn
- Thay dầu đúng loại và tra mỡ bôi trơn các chi tiết : ổ bi, then hoa và bánh răng.
- Thay thế các chi tiết theo định kỳ bảo dỡng.
- Lắp đúng vị trí các dấu ổ lắp bi, dấu các đăng và điêù chỉnhkhe hở, vết tiếp xúc
truyền lực chính đúng yêu cầu kỹ thuật.
Hình 2 -1: Tháo cầu chủ động từ ôtô

Trục các đăng
Vỏ cầu chủ động
Nhíp xe
Đai ốc quang nhíp
Bánh xeKích nâng
Moayơ
20
III. bảo dỡng truyền lực chính
A. quy trình bảo dỡng
1. Chuẩn bị dụng cụ và nơi làm việc
-Giá đỡ, palăng và bàn tháo lắp cầu chủ động
-Bộ dụng cụ tay tháo lắp truyền lực chính và các bộ vam, cảo ổ bi
-Mỡ bôi trơn và dung dịch rửa
2. Tháo rời và làm sạch truyền lực chính
- Xả dầu bôi trơn và tháo nắp
- Tháo bánh răng bị động và bánh răng chủ động
- Dùng dung dịch rửa, bơm hơi, giẻ sạch để làm sạch, khô bên ngoài các chi tiết
3. Kiểm tra bên ngoài các chi tiết
- Kính phóng đại và mắt thờng
- Qua sát bên ngoài các bánh răng, các ổ bi
4. Lắp và bôi trơn các chi tiết
-Tra mỡ bôi trơn
- Lắp các chi tiết.
5. Điều chỉnh truyền lực chính
- Dùng cân lực, các đệm để kiểm tra, điều chỉnh độ rơ của bánh răng chủ động và khe
hở giữa bánh răng chủ động và bánh răng bị động.
- Dùng bột màu để kiểm tra vết ăn khớp của bánh răng chủ đông với bánh răng bị
động và điều chỉnh các đệm của bánh răng chủ động và bị động
6. Kiểm tra tổng hợp và vệ sinh công nghiệp
- Vệ sinh dụng cụ và nơi bảo dỡng sạch sẽ, gọn gàng

* Các chú ý
- Kê chèn ôtô và cầu chủ động lên giá, bàn tháo lắp an toàn và chắc chắn
- Kiểm tra và quan sát kỹ các chi tiết bị nứt và chờn hỏng ren.
- Sử dụng dụng cụ đúng loại và vặn chặt đủ lực quy định.
- Thay thế các chi tiết theo định kỳ và bị h hỏng.
- Lắp đủ và đúng số đệm của các bánh răng
- Điều chỉnh đúng độ rơ và vết tiếp xúc của hai bánh răng truyền lực chính
B. Điều chỉnh truyền lực chính

1. Kiểm tra và điều chinh bánh răng chủ
động (hình 2- 2)
- Kiểm tra : Sau khi lắp đầy đủ bánh răng
chủ động, các ổ bi côn, ống phân cách, các
vòng đệm, mặt bích then hoa vào vỏ truyền
lực chính (cha lắp bánh răng bị động) và vặn
chặt đai ốc hãm mặt bích đủ lực quy định.
Dùng lực kế móc kéo mặt bích quay với một
lực đúng quy định (18 - 24 kg.cm), nếu không
đúng tiêu chuẩn cần điều chỉnh các vòng
đệm.
- Điều chỉnh : Nếu lực quay mặt bích nhỏ
hơn tiêu chuẩn cần thêm đệm điều chỉnh, lực
quay lớn hơn cần tháo bớt đệm điều chỉnh.
Hình 2 - 2. Kiểm tra và điều chỉnh bánh răng
chủ động
Cân lực
21
2. Kiểm tra và điều khe hở bên của bánh răng bị động (hình 2- 3)
- Kiểm tra : Sau khi lắp đầy đủ bánh răng chủ động và bánh răng bị động vào vỏ
truyền lực chính, vặn vừa chặt một bu lông hãm nắp của đai ốc điều chỉnh hai bên bánh

răng bị động ở vị trí chéo nhau, để dễ xoay đai ốc điều chỉnh. Gắn cố định đồng hồ so
và tựa đầu kim lên bề mặt cạnh của vành răng, xoay hai đai ốc điều chỉnh ở vị trí trung
gian sau đó xoay lắc bánh răng bị
động ở các vị trí và quan sát các trị
số đo trên đồng hồ so để biết khe hở
bên và so với tiêu chuẩn cho phép
(0,13 - 0,18 mm) và tiến hành điều
chỉnh.
- Điều chỉnh : Khi khe hở bên
không đúng tiêu chuẩn cho phép,
tiến hành điều chỉnh xoay các đai ốc
điều chỉnh (một bên vặn vào thì bên
kia phải vặn ra) sao cho khe hở đạt
yêu cầu. Loại truyền lực chính chỉ có
các đệm điều chỉnh mà không có đai
ốc điều chỉnh thì tiến hành thay đổi
số đệm từ bên này bánh răng qua
bên kia bánh răng (tổng số đệm
không đổi) cho đến khi đạt khe hở
yêu cầu. Sau đó vặn chặt các bu
lông hãm đai ốc và ổ bi côn.
3. Kiểm tra và điều chỉnh khe hở và vết tiếp xúc của bánh
răng chủ động và bánh răng bị động (hình 2- 4)
a) Kiểm tra : ( tơng tự nh khi kiểm tra khe hở bên của bánh răng bị đông)
Sau khi lắp đầy đủ bánh răng chủ động và bánh răng bị động vào vỏ truyền lực
chính. Dùng dây chì có đờng kính 2 mm kẹp vào giữa hai bánh răng và quay hai bánh
răng, sau đố lấy dây chì ra kiểm tra độ dày so với tiêu chuẩn khe hở cho phép. Nếu khe
hở đúng tiêu chuẩn tiếp tục kiểm tra vết tiếp xúc giữa hai bánh răng, bằng cách quét
một lớp bột nhôm màu đỏ có pha dầu nhờn đặc lên bề mặt răng của bánh răng bị động
và quay bánh răng ăn khớp với bánh răng chủ động vài vòng sau đó quan sát vết tiiếp

xúc trên bề mặt răng của bánh răng bị động và so với tiêu chuẩn cho phép (hình 2 -4)
và tiến hành điều chỉnh.
Hình 2 - 3. Kiểm tra và điều chỉnh khe hở bên bánh răng
bị động


Hình 2 - 4. Kiểm tra vết tiếp xúc bánh răng

Đai ốc điều chỉnh
Quét bột nhôm mầu Kiểm tra vết tiếp xúc
22
b) Điều chỉnh (hình 2 5) : Khi khe hở ăn khớp và vết tiếp xúc của bánh răng chủ động
và bị động không đúng tiêu chuẩn cho phép, tiến hành điều chỉnh thêm hoặc bớt số
đệm điều chỉnh của bánh răng chủ động và thay đổi số đệm của bánh răng bị động (từ
bên này bánh răng qua bên kia bánh răng) cho đến khi đạt khe hở và vết tiếp xúc đạt
yêu cầu
III. SửA chữa truyền lực chính
1.Vỏ cầu chủ động (vỏ truyền lực chính)
a)H hỏng và kiểm tra
- H hỏng chính của vỏ truyền lực chính : nứt, mòn các lỗ và phần trục lắp ổ bi, chờn
hỏng các ren và đai ốc hãm ổ bi côn.
- Kiểm tra : Dùng thớc cặp và pan me để đo độ mòn của các lỗ, trục so với tiêu chuẩn
kỹ thuật ( không lớn hơn 0,02mm). Dùng kính phóng đại để quan sát các vết nứt bên
ngoài vỏ truyền lực chính.
b) Sửa chữa
- Các lỗ lắp bi mòn quá giới hạn cho phép tiến hành mạ thép hoặc lắp ống lót sau đó
doa lại lỗ theo kích thớc danh định, các vết nứt nhỏ và các lỗ ren bị chờn hỏng có thể
hàn đắp , sửa nguội và gia công lại ren. Các vết nứt có tổng chiều dài vợt quá 100 mm
thì phải thay vỏ mới..
- Mòn phần lắp ổ bi và chờn hỏng ren có thể hàn đắp gia công lại đờng kính và ren.

- Bề mặt của vỏ (loại rời) bị mòn, vênh tiến hành mài hoặc dũa hết vênh.
2.Trục và bánh răng chủ động (quả dứa)
a) H hỏng và kiểm tra
- H hỏng : nứt, mòn bề mặt lắp ổ bi côn và các răng côn xoắn, mòn phần then hoa của
trục và mặt bích.
- Kiểm tra : Dùng dây chì, pan me, để đo độ mòn của bánh răng và phần then hoa của
trục (độ mòn của trục không lớn hơn 0,02 mm và khe hở giữa hai bánh răng chủ động,
bị động không lớn hơn 0,4 mm) và dùng kính phóng đại để kiểm tra các vết nứt.
b) Sửa chữa
- Trục và bánh răng chủ động : bị nứt, mòn bề mặt răng và phần then hoa quá giới
hạn cho phép cần đợc thay mới.
- Các cổ trục lắp bi , bề mặt răng bị rỗ nhẹ có thể phục hồi bằng mạ thép hoặc hàn
đắp sau đó gia công lại kích thớc danh định.
3. Bánh răng bị động (vành chậu)

Hình 2 - 5. Điều chỉnh vết tiếp xúc bánh răng truyền lực chính

Vết tiếp xúc chưa đúng KT
Vết tiếp xúc đúng KT
Phương pháp điều chỉnh Phương pháp điều chỉnh
23
a) H hỏng và kiểm tra
- H hỏng bánh răng bị động : nứt, gãy răng, mòn rỗ bề mặt răng, vênh vành răng.
- Kiểm tra : Dùng dây chì, đồng hồ so để đo độ mòn và vênh của vành bánh răng
và dùng kính phóng đại để kiểm tra các vết nứt.
- Bánh răng bị nứt, mòn suốt chiều dài răng, mặt đầu bị sứt mẻ phải đợc thay mới.
- Bánh răng bị nứt, mòn rỗ nhẹ về phía chân răng có thể phục hồi bằng hàn đắp sau
đó sửa nguội bằng đá mài đạt hình dạng ban đầu.
- Vành răng bị vênh có thể gia công hết vênh.
4.Các ổ bi côn

a) H hỏng và kiểm tra
- H hỏng : ổ bi côn bị mòn, rỗ các viên bi và ca bi.
- Kiểm tra : Dùng kính phóng đại để kiểm tra các vết rỗ, độ mòn. Sau đó so với tiêu
chuẩn kỹ thuật để thay thế.
b) Sửa chữa
- ổ bi côn bị mòn, rỗ các viên bi và ca bi đều đợc thay thế.
a) b)
Hình 2 - 6. Kiểm tra bánh răng bị động
a) Kiểm tra khe hở bên b) Kiểm tra độ vênh
24
Các bài tập mở rộng và nâng cao
I. Tên bài tập
1. Truyền lực chính Hypoit ?
2. Truyền lực chính kép ?
3. Lập bảng kiểm tra chi tiết của truyền lực chính TOYOTA
Bảng kiểm tra phân loại chi tiết
Ngày kiểm tra : Ngày tháng năm 2004
Nhóm ( ngời) kiểm tra :
Tên chi tiết, bộ phận : Truyền lực chính Loại ôtô : TOYOTA
T
T
Tên chi tiết Đ vị
tính
Số
Lợng
Đủ,
thiếu
Kích
thớc
mòn

Tình
trạng
KT
Thay
thế
Sửa
chữa
1 Vỏ cầu Cái 01 đủ -Nứt x
2 Bánh răng chủ động - 01 Đủ 0,3 x
3 Bánh răng bị động - 1 - 0,2 - Mòn x
4 ổ bi côn 4 - Vỡ x
Phòng kỹ thuật Ngời kiểm tra
II. Yêu cầu cần đạt
1. Trình bày đợc cấu tạo và nguyên tắc hoạt động của Truyền lực chính Hypoit?
2. Vẽ đúng sơ đồ cấu tạo và giải thích nguyên tắc hoạt động của truyền lực chính kép
3. Lập đợc bảng kiểm tra chi tiết đầy đủ và chính xác
III. Thời gian
- Sau 2 tuần nộp đủ các bài tập.
25