Khoảng trống của thị trường tài chính?
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (114.54 KB, 7 trang )
Khoảng trống của thị
trường tài chính?
Dự thảo sửa đổi bổ sung Luật Các Tổ chức tín dụng gần đây nhất
(lần 8) đã quy định các NHTM không được cho vay đầu tư, kinh
doanh chứng khoán, khiến nhiều người băn khoăn vì những bất
cập.
Luật Các Tổ chức tín dụng (TCTD) năm 1997 chưa có điều khoản
cụ thể nào liên quan đến việc NHTM cấp tín dụng cho đầu tư,
kinh doanh CK (cho vay CK). Khi TTCK VN được thành lập và
phát triển thì các NH coi việc cho vay CK như một hình thức cấp
tín dụng thương mại bình thường khác.
Thời kỳ 6 tháng cuối năm 2006 và 6 tháng đầu năm 2007, mức
cho vay đầu tư CK (cả niêm yết và OTC) của các NH đã tăng rất
nhanh (một số NHTMCP tỉ lệ cho vay CK lên tới trên 50%/tổng dư
nợ). Đây cũng chính là thời kỳ TTCK diễn biến phức tạp, tăng
trưởng rất nóng.
Trước xu hướng vốn tín dụng tăng trưởng khá nóng, việc các
NHTM cho vay để đầu tư, kinh doanh CK có nguy cơ rủi ro rất
cao do TTCK đang điều chỉnh theo xu hướng giảm. Trong khi đó,
việc thu thập thông tin từ thị trường để đánh giá, quản trị rủi ro
còn bất cập, tháng 5.2007, NHNN đã có Chỉ thị 03 khống chế dư
nợ cho vay, chiết khấu chứng từ có giá (GTCG) để đầu tư, kinh
doanh CK ở mức dưới 3%/tổng dư nợ của các TCTD.
Tháng 2.2008, NHNN có Quyết định 03 quy định tổng dư nợ cho
vay, chiết khấu GTCG để đầu tư, kinh doanh CK không vượt quá
20% VĐL của TCTD. Quy định này đến nay vẫn còn hiệu lực thi
hành.
Sau hơn 1 năm TTCK liên tục điều chỉnh giảm sâu, cộng với việc
thanh tra, giám sát chặt chẽ của NHNN, dư nợ cho vay CK của
các NHTM đến giữa năm 2008 đã giảm gần một nửa so với thời
điểm cuối năm 2007. Năm 2008 cũng là năm một số NHTM CP
gặp rủi ro vì khách hàng vay kinh doanh CK không thể trả nợ đến
hạn và giá CK mà NH giải chấp thấp hơn nhiều thời điểm cho
vay.
Phải cấm để hạn chế rủi ro?
Trong mục "Các hạn chế để bảo đảm an toàn trong hoạt động
của TCTD" (dự thảo Luật Các TCTD) đã cấm NHTM không được
cho vay đầu tư, kinh doanh CK. Quy định này mặc dù được nhiều
ý kiến ủng hộ vì cho rằng theo thông lệ quốc tế tốt nhất thì hoạt
động cho vay đầu tư CK là một hoạt động môi giới chứ không
phải hoạt động NH do tính chuyên biệt và có rủi ro cao của hoạt
động này, việc cho vay đầu tư CK thường chỉ nên được thực hiện
bởi các Cty môi giới CK hoặc Cty con của các Cty môi giới CK.
Đây cũng chính là quan điểm đã được ông Fiach Mc Cane -
nguyên là Trưởng bộ phận nghiên cứu của NH Đầu tư SLB (Đức)
tại Nhật Bản, Giám đốc nghiên cứu của Cty Vinacapital đề cập
đến trong một bài viết mà NHNN đã tham khảo khi chuẩn bị ban
hành Chỉ thị 03 năm 2007. Quan điểm của ông Fiach Mc Cane
hiện còn để lại dấu ấn khá rõ trong quy định không cho phép các
NHTM cho vay CK của dự thảo Luật Các TCTD lần này.
Tuy nhiên, cũng có những ý kiến băn khoăn vì những bất cập của
quy định trong hai vấn đề: Thứ nhất: Định chế tài chính nào ở VN
sẽ cấp tín dụng cho TTCK trong những năm tới khi mà ở VN
chưa có mô hình NH đầu tư mà mới chỉ có mô hình NHTM đa
năng? Nếu cho rằng việc cấp tín dụng này là của các Cty con,
Cty liên kết thì các Cty này ở VN cũng không đủ năng lực để thực
hiện. Như vậy, nếu dự thảo Luật Các TCTD được thông qua thì
sẽ có một khoảng trống về hành lang pháp lý cho hoạt động cấp
tín dụng cho TTCK.
Thứ hai: Hầu hết các nước trên thế giới không cấm NHTM cho
vay CK và không quy định tỉ lệ cho vay CK/tổng dư nợ. Họ giám
sát và hạn chế bằng các yêu cầu về quản lý rủi ro là chính. Các
NHTM tự chịu trách nhiệm để quản trị rủi ro cho vay CK của
mình. Vậy việc cấm các NHTM VN và chi nhánh NH nước ngoài
ở VN cho vay CK liệu có phù hợp với thông lệ và có độ mở cho
sự phát triển và hội nhập của các NHTM VN, trong thời gian tới
hay không?
Sẽ ảnh hưởng đến TTCK
Đến giữa năm 2008, tổng dư nợ cho vay CK của các NHTM còn
khoảng gần 6.600 tỉ đồng. Số dư nợ này đến nay chắc cũng chưa
tăng nhiều vì từ đó đến đầu năm 2009 các NH rất hạn chế cho
vay CK. Giả sử các NHTM cho vay hết hạn mức 20%/VĐL (chứ
không phải 3%/VĐL như một số báo đã đưa tin gần đây) thì với
mức VĐL hiện tại số vốn tối đa các NHTM có thể cho vay CK lên
tới 7.000 tỉ đồng.
Nếu dự thảo sửa đổi Luật Các TCTD được Quốc hội thông qua
vào đầu năm sau như dự kiến thì tác động của việc các NHTM
không được cho vay CK sẽ tác động rất lớn đến thị trường (cho
