Ngày soạn: .
Ngày giảng:
Tiết 33.
Hiện tợng cảm ứng điện từ
I. Mục tiêu:
- Làm đợc TN dùng nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện để tạo ra dòng điện
cảm ứng.
- Mô tả đợc cách làm xuất hịên dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín bằng
nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện.
- Sử dụng đợc đúng 2 thuật ngữ mới, đó là dòng điện cảm ứng và hiện tợng cảm
ứng điện từ.
II. Chuẩn bị:
- 1 đinamô xe đạp có nắp bóng đèn.
- 1 đinamô xe đạp đã bóc một phần vỏ ngoài đủ nhìn thấy nam châm và cuộn dây ở
trong.
- 1 cuộn dây có gắn bóng đèn LEO hoặc có thể thay bằng 1 điện kế chứng minh
(điện kế nhạy).
- 1 thanh nam châm có trục quay vuông góc với thanh.
- 1 nam châm điện và 2 pin 1,5V
III. Hoạt động lên lớp :
1. ổn định :
2. Kiểm tra bài cũ: không
3. Bài mới.
Hoạt động của thầy và trò Nội dung
Hoạt động 1: Cấu tạo và hoạt
động của Đinamô.
- GV yêu cầu h/s quan sát hình
13.1 (sgk) và quan sát đinamô đã
tháo vỏ để chỉ ra các bộ phận
chính của đinamô xe đạp.
- HS quan sát đinamô và nêu lên
cấu tạo của đinamô.
Hoạt động 2: Dùng nam châm để
tạo ra dòng điện.
- GV yêu cầu Hh/snghiên cứu câu
C1 nêu dụng cụ cần thiết để tiến
hành TN và các bớc tiến hành thí
nghiệm.
- Giao dụng cụ TN cho các nhóm
yêu cầu HS làm thí nghiệm câu C1
theo nhóm.
- HS nhận dụng cụ thực hành và
nhóm trởng phân công nhiệm vụ
cho các thành viên trong nhóm và
tiến hành làm thí nghiệm.
- GV hớng dẫn h/s các thao tác
I. Cấu tạo và hoạt động của Đinamô ở
xe đạp.
- 1 nam châm và cuộn dây khi quay núm
cảu đinamô thì nam châm quay theo và
đèn sáng.
II. Dùng nam châm để tạo ra dòng điện.
1. Dùng nam châm vĩnh cửu.
C1: (HS thực hiện TN)
Trong cuộn dây dẫn xuất hiện dòng
điện cảm ứng khi:
+ Di chuyển nam châm lại gần cuôn dây,
di chuyển nam châm ra xa cuôn dây
1
tiến hành thí nghiệm.
- HS đọc câu C2, nêu dự đoán và
làm TN kiểm tra dự đoán theo
nhóm.
- GV qua TN các em hãy thảo luận
và rút ra nhận xét.
- HS đọc nội dung nhận xét 1 trong
sgk.
Hoạt động 3: Dùng nam châm
điện.
- GV yêu cầu h/s đọc TN 2, nêu
các dụng cụ cần thiết của thí
nghiệm.
- HS tiến hành TN 2 theo nhóm,
làm thí nghiệm theo các bớc.
- GV hớng dẫn h/s lắp đặt dụng cụ
TN lu ý lõi sắt của nam châm điện
đa sâu vào lòng cuộn dây.
- GV khi đóng mạch ( hay ngắt
mạch điện) thì dòng điện có cờng
độ thay đổi nh thế nào? từ trờng
của nam châm điện thay đổi nh thế
nào?
Hoạt động 4: Dòng điện cảm ứng
điện từ.
- GV gọi h/s đọc phần thông báo
sgk.
- GV qua TN 1 và 2, hãy cho biết
khi nào xuất hiện dòng điện dòng
điện cảm ứng.
- HS hoạt động nhóm câu C4, C5.
- HS đọc và học thuộc phần ghi
nhớ trong SGK.
C2: Trong cuôn dây có xuất hiện dòng
điện cảm ứng.
* Nhận xét: (sgk)
2. Dùng nam châm điện
* Thí nghiệm 2:
C3: Dòng điện xuất hiện:
- Trong khi đóng mạch điện của nam
châm điện
- Trong khi ngắt mạch điện của nam châm
điện.
*Nhận xét 2: SGK
III. Hiện tợng cảm ứng điện từ
C4: trong cuộn dây có dòng điện cảm ứng
xuất hiện.
C5: đúng là nhờ nam châm ta có thể tạo ra
dòng điện.
* Ghi nhớ: sgk
4. Củng cố.
- GVchốt lại kiến thức trọng tâm của bài và khắc sâu nội dung đó cho h/s .
- Đọc phần có thể em cha biết.
5 .Hớng dẫn học ở nhà.
- Học thuộc phần ghi nhớ .
- Làm bài tập từ 31.1đến 31.5 trong SBT
- Chuẩn bị tiết 34.
2
Ngày soạn: .
Ngày giảng:
Tiết 34.
điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng
I. Mục tiêu:
- Xác định đợc có sự biến đổi (tăng hay giảm) của số đờng sức từ. xuyên qua tiết
diện S của cuộn dây kín khi làm TN với nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện.
- Dựa vào quan sát TN, xác lập đợc mối quan hệ giữa sự xuất hiện dòng điện cảm
ứng và sự biến đổi của số đờng sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín
- Phát biểu đợc điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng.
- Vận dụng đợc điều kiện xuất hiện dòng điều kiện dòng điện cảm ứng để thích
vào dự đoán những trờng hợp cụ thể, trong đó xuất hiện hay không xuất hiện dòng
điện cảm ứng.
II. Chuẩn bị:
- Mô hình cuộn dây dẫn và đờng sức từ của nam châm hoặc tranh phóng to 32.1
-Kẻ sẵn bảng 1(sgk) ra bảng phụ hoặc phiếu học tập.
- Một cuộn dây có gắn bóng đèn LEO hoặc có thể thay bằng một điện kế chứng
minh(điện kế nhạy ).
- Một thanh nam châm có trục quay vuông góc với thanh, một trục quay quanh trục
kim nam châm
- HS: sgk+ bảng nhóm.
III. Hoạt động lên lớp :
1. ổn định :
2. Kiểm tra bài cũ:
Nêu các cách dùng nam châm để tạo ra dòng điện trong cuộn dây dẫn kín?.
3. Bài mới.
Hoạt động của thầy và trò Nội dung
Hoạt động 1: sự biến đổi số đờng
sức từ.
- GV hớng dẫn h/s sử dụng mô
hình và đếm số đờng sức từ xuyên
qua tiết diện S của cuộn dây khi
nam châm ở xa và khi lại gần cuộn
dây.
- HS đọc mục quan sát trong sgk.
- GV hớng dẫn h/s thảo luận câu
C1 để rút ra nhận xét về sự biến
đổi số đờng sức từ xuyên qua tiết
diện S của cuộn dây khi đa nam
châm và kéo nam châm ra khỏi
cuộn dây.
- GV gọi h/s nêu nhận xét.
Hoạt động 2: Điều kiện xuất
I.Sự biến đổi số đờng sức từ xuyên qua
tiết diện của cuộn dây.
C1:+Số đờng sức tăng
+Số đờng sức không đổi
+Số đờng sức giảm
+Số đờng sức tăng
*Nhận xét 1: sgk
II. Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm
ứng
3
hiện dòng điện cảm ứng.
- GV yêu cầu cá nhân h/s trả lời
câu C2 bằng việc hoàn thành bảng
1 trong phiếu học tập.
- GV yêu cầu h/s thảo luận chung
ở lớp, rút ra nhận xét về điều kiện
xuất hiện dòng điện cảm ứng
(nhận xét 2 SGK).
- GV yêu cầu h/s cá nhân h/s vận
dụng nhận xét đó để trả lời câu C4,
g/v gợi ý: khi đóng (ngắt) mạch
điện thì dòng điện qua nam châm
điện tăng hay giảm? từ đó rút ra sự
biến đổi của số đờng sức từ.
- GV từ nhận xét 1 và 2, ta có thể
đa ra KL chung về điều kiện xuất
hiện dòng điện cảm ứng là gì?
Hoạt động 3. Giáo dục bảo vệ
môi trờng.
- GV hớng dẫn học sinh tìm hiểu
về nguyên nhân và biện pháp giáo
dục môi trờng.
- HS nêu các nguyên nhân và đề ra
các biện pháp.
C2: bảng 1:
Làm TN có dòng
điện cảm
ứng hay
không
số đờng sức
từ xuyên qua
S có biến đổi
đa nam châm có có
để nam châm
nằm yên
không không
đa nam châm
ra xa cuộn dây
có có
C3. Khi số đờng sức từ qua tiết diện S của
cuộn dây biến đổi ( tăng hay giảm) thì
xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn
dây dẫn kín.
* Nhận xét 2 (sgk)
C4. Khi ngắt mạch điện, cờng độ dòng
điện trong nam châm điện giảm về không,
từ trờng của nam châm yếu đi, số đờng từ
qua tiết diện S của cuộn dây giảm, do đó
xuất hiện dòng điện cảm ứng.
+ Khi đóng mạch điện, cờng độ dòng điện
trong nam châm điện tăng, từ trờng của
nam châm mạnh lên, số đờng sức từ qua
tiết diện S của cuộn dây tăng, do đó xuất
hiện dòng điện cảm ứng.
* Kết luận : SGK
III. Giáo dục bảo vệ môi trờng.
- Cỏc kin thc v mụi trng:
+ Dũng in sinh ra t trng v ngc
li t trng li sinh ra dũng in. in
trng v t trng tn ti trong mt th
thng nht gi l in t trng.
+ in nng l ngun nng lng cú
nhiu u im: d s dng, d chuyn
húa thnh cỏc dng nng lng khỏc, d
truyn ti i xa nờn ngy cng c s
dng ph bin.
+ Vic s dng in nng khụng gõy ra
cỏc cht thi c hi cng nh cỏc tỏc
nhõn gõy ụ nhim mụi trng nờn õy l
mt ngun nng lng sch.
- Cỏc bin phỏp bo v mụi trng:
+ Thay th cỏc phng tin giao thụng
s dng ng c nhit bng cỏc phng
tin giao thụng s dng ng c in.
+ Tng cng sn xut in nng bng
cỏc ngun nng lng sch: nng lng
nc, nng lng giú, nng lng mt
4
Hoạt động 4: Vận dụng.
- GV yêu cầu h/s vận dụng đợc
điều kiện xuất hiện dòng điện cảm
ứng để giải thích câu C5, C6.
- HS vận dụng các kiến thức vừa
học trả lời các câu hỏi trong phần
vận dụng.
- HS đọc và học thuộc phần ghi
nhớ trong SGK.
tri.
III. Vận dụng:
C5: Quay núm của đinamô, nam châm
quay theo, khi 1 cực của nam châm lại
gần cuộn dây, số đờng sức từ qua tiết diện
S của cuôn dây tăng, lúc đó xuất hiện
dòng điện cảm ứng khi cực đó của nam
châm ra xa cuôn dây thì số đờng sức từ
qua tiết diện S của cuộn dây giảm, do đó
xuất hiện dòng điện cảm ứng
C6: tơng tự câu C5
* Ghi nhớ: sgk
4. Củng cố.
- GVchốt lại kiến thức trọng tâm của bài và khắc sâu nội dung đó cho h/s .
- Đọc phần có thể em cha biết.
5 .Hớng dẫn học ở nhà.
- Học thuộc phần ghi nhớ .
- Làm bài tập từ 32.1đến 32.5 trong SBT
- Chuẩn bị tiết 35.
Ngày soạn: .
Ngày giảng:
Tiết 35.
5
ôn tập
I. Mục tiêu:
- HS biết hệ thống các nội dung kiến thức trọng tâm của các bài đã học.
- Củng cố và khắc sâu kiến thức cho h/s qua chơng học.
II. Chuẩn bị:
- Nội dung ôn tập.
III. Hoạt động lên lớp:
1. ổn định:
2. Kiểm tra bài cũ : không
3. Bài mới:
3. Bài mới.
Hoạt động của thầy và trò Nội dung
Hoạt động 1. Ôn tập lý thuyết.
- GV yêu cầu h/s hoạt động cá
nhân ôn tập lại toàn bộ nội dung lý
thuyết của các bài đã học.
- HS ôn tập toàn bộ nội dung lý
thuyết của các bài đã học và hệ
thống các nội dung đó vào vở.
- GV hớng dẫn h/s ôn tập và khắc
sâu các nội dung trọng tâm cho
h/s.
- HS thảo luận các nội dung chính
của chơng và khắc sâu các nội
dung ôn tập.
Hoạt động2. Vận dụng.
- GV chú ý cho h/s một số dạng
bài tập cơ bảncủa chơng, phơng
pháp giải của từng dạng bài.
- GV hớng dẫn để h/s hình thành
kỹ năng làm bài tập theo các bớc.
Bài tập 1: cho mạch điện gồm
I. Ôn tập lí thuyết.
1. Định luật Ôm. I=
R
U
2. Định luật Ôm cho đoạn mạch gồm các
điện trở mắc nối tiếp.
I= I
1
= I
2
=...=I
n
U=U
1
+U
2
+...+U
n
R=R
1
+R
2
+...+R
n
3. Định luật Ôm cho đoạn mạch gồm các
điện trở mắc song song.
I=I
1
+I
2
+...+I
n
U= U
1
= U
2
=...=U
n
R
1
=
1
1
R
+
2
1
R
+...+
n
R
1
4. Công thức tính R phụ thuộc các yếu tố.
R=
.
S
l
5. Công- Công suất.
+ Công thức tính công suất.
P= U.I ; P= I
2
.R ; P=
R
U
2
+ Công thức tính công.
A=P.t+ U.I.t
6. Định luật JunLen xơ.
Q= I
2
.R.t
7. Quy tắc nắm tay phải và quy tắc bàn
tay trái.
II. Vận dụng.
Bài tập 1.
Tóm tắt
6