TRÁI PHI UẾ
I. KHÁI NI MỆ :
- Trái phi u là lo i ch ng khoán xác nh n quy n và l i ích h p pháp c a ng i sế ạ ứ ậ ề ợ ợ ủ ườ ở
h u đ i v i m t ph n v n n c a t ch c phát hành (CH NG KHOÁN N ).ữ ố ớ ộ ầ ố ợ ủ ổ ứ Ứ Ợ
- Hi u theo nhĩa đ n gi n thì trái phi u là 1 kho n vay gi a nhà phát hành ( ng i điể ơ ả ế ả ữ ườ
vay) v i nhà đ u t (ng i cho vay).ớ ầ ư ườ
II. M C ĐÍCH PHÁT HÀNH TRÁI PHI U:Ụ Ế
- Là m t hình th c huy đ ng v n (vay n ) c a Chính Ph và Doanh nghi p nh m gi iộ ứ ộ ố ợ ủ ủ ệ ằ ả
quy t v n đ tài chính.ế ấ ề
- Là công c giúp Chính Ph th c hi n chính sách vĩ mô (chính sách ti n t ) nh m giụ ủ ự ệ ề ệ ằ ữ
n n kinh t n đ nh và tăng tr ng.ề ế ổ ị ưở
- T o kênh đ u t t ng đ i n đ nh, hi u qu cho nhà đ u t .ạ ầ ư ươ ố ổ ị ệ ả ầ ư
III. Đ C ĐI M C B N:Ặ Ể Ơ Ả
- Ch th phát hành ủ ể trái phi uế :Chính ph Trung ng, Chính quy n đ a ph ng,ủ ươ ề ị ươ
doanh nghi p, công ty.ệ
Chính ph khi c n huy đ ng v n cho ngân sách (trong tr ng h p này g i là côngủ ầ ộ ố ườ ợ ọ
trái ho c trái phi u chính ph ) , doanh nghi p khi huy đ ng v n đ đ u t phát tri nặ ế ủ ệ ộ ố ể ầ ư ể
s n xu t, kinh doanh .ả ấ
- Ng i mua ườ trái phi uế (trái ch )ủ ch là ng i cho ch th phát hành vay ti n và làỉ ườ ủ ể ề
ch n c a ch th phát hành ủ ợ ủ ủ ể trái phi uế . Khác v i ng i mua ớ ườ c phi uổ ế là ng iườ
Ch s h u Công ty.ủ ở ữ
- Thu nh p c a ậ ủ trái phi uế là ti n lãi, là kho n thu c đ nh không ph thu c vào k tề ả ố ị ụ ộ ế
qu s n xu t kinh doanh c a công ty.ả ả ấ ủ
- Trái phi uế là ch ng khoán n , vì v y khi Công ty b gi i th ho c phá s n thì tr cứ ợ ậ ị ả ể ặ ả ướ
h t Công ty ph i có nghĩa v thanh toán cho các Ch trái phi u tr c, sau đó m iế ả ụ ủ ế ướ ớ
chia cho các C đông.ổ
1
IV. Đ C TR NG:Ặ Ư
- M nh giá trái phi uệ ế : hay còn g i là giá tr danh nghĩa c a trái phi u là giá tr ghiọ ị ủ ế ị
trên trái phi u. Giá tr này đ c coi là s v n g c. M nh giá trái phi u là căn c đế ị ượ ố ố ố ệ ế ứ ể
xác đ nh s l i t c ti n vay mà ng i phát hành ph i tr . M nh giá cũng th hi n sị ố ợ ứ ề ườ ả ả ệ ể ệ ố

ti n ng i phát hành ph i hoàn tr khi trái phi u đ n h n.ề ườ ả ả ế ế ạ
- Lãi su t danh nghĩaấ : Lãi su t trái phi u th ng đ c ghi trên trái phi u ho cấ ế ườ ượ ế ặ
ng i phát hành công b đ c g i là ườ ố ượ ọ lãi su t danh nghĩaấ . Lãi su t này đ c xác đ nhấ ượ ị
theo t l ph n trăm so v i m nh giá trái phi u và cũng là căn c đ xác đ nh l i t cỷ ệ ầ ớ ệ ế ứ ể ị ợ ứ
trái phi u.ế
Cung c u v n trên th tr ng tín d ng. L ng cung c u v n đó l i tuỳ thu c vào chu kỳầ ố ị ườ ụ ượ ầ ố ạ ộ
kinh t , đ ng thái chính sách c a ngân hàng trung ng, m c đ thâm h t ngân sách c aế ộ ủ ươ ứ ộ ụ ủ
chính ph và ph ng th c tài tr thâm h t đó.ủ ươ ứ ợ ụ
M c r i ro c a m i nhà phát hành và c a t ng đ t phát hành. C u trúc r i ro c a lãi su tứ ủ ủ ỗ ủ ừ ợ ấ ủ ủ ấ
s quy đ nh lãi su t c a m i trái phi u. Và m t đi u hi n nhiên là r i ro càng l n, lãi su tẽ ị ấ ủ ỗ ế ộ ề ể ủ ớ ấ
càng cao.
Th i gian đáo h n c a trái phi u. N u các trái phi u có m c r i ro nh nhau, nhìn chung th iờ ạ ủ ế ế ế ứ ủ ư ờ
gian đáo h n càng dài thì lãi su t càng cao.ạ ấ
- Th i h n c a trái phi uờ ạ ủ ế : là kho ng th i gian t ngày phát hành đ n ngày ng iả ờ ừ ế ườ
phát hành hoàn tr v n l n cu i. Trái phi u có th i h n khác nhau, trái phi u trungả ố ầ ố ế ờ ạ ế
h n cóa th i gian t 1 năm đ n 5 năm. Trái phi u dài h n, có th i gian t 5 năm trạ ờ ừ ế ế ạ ờ ừ ở
lên.
Th i đi m đáo h nờ ể ạ : là ngày tháng c th th c hi n kho n chi tr cu i cùng.ụ ể ự ệ ả ả ố
- Kỳ tr lãiả : Là kho ng th i gian ng i phát hành tr lãi cho ng i n m gi tráiả ờ ườ ả ườ ắ ữ
phi u. Lãi su t trái phi u đ c xác đ nh theo năm, nh ng vi c thanh toán lãi su t tráiế ấ ế ượ ị ư ệ ấ
phi u th ng đ c m i năm hai ho c m t l n.ế ườ ượ ỗ ặ ộ ầ
- Giá phát hành: Là giá bán ra c a trái phi u vào th i đi m phát hành. Thông th ngủ ế ờ ể ườ
giá phát hành đ c xác đ nh theo t l ph n trăm (%) c a m nh giá. Tùy theo tìnhượ ị ỷ ệ ầ ủ ệ
hình c a th tr ng và c a ng i phát hành đ xác đ nh giá phát hành m t cách thíchủ ị ườ ủ ườ ể ị ộ
h p. Có th phân bi t 3 tr ng h p: ợ ể ệ ườ ợ
1. Giá phát hành b ng m nh giáằ ệ (ngang giá): Là phát hành trái phi u v i giáế ớ
đúng b ng m nh giá c a trái phi u. Tr ng h p này th ng x y ra khi lãiằ ệ ủ ế ườ ợ ườ ả
su t th tr ng b ng lãi su t danh nghĩa c a trái phi u phát hành.ấ ị ườ ằ ấ ủ ế
2. Giá phát hành d i m nh giáướ ệ (giá chi t kh u): ế ấ Là phát hành trái phi u v iế ớ
giá nh h n m nh giá c a trái phi u. Ph n chênh l ch gi a giá phá hànhỏ ơ ệ ủ ế ầ ệ ữ

2
trái phi u nh h n m nh giá c a trái phi u g i là chi t kh u trái phi u.ế ỏ ơ ệ ủ ế ọ ế ấ ế
Tr ng h i này th ng x y ra khi lãi su t th tr ng l n h n lãi su t danhườ ộ ườ ả ấ ị ườ ớ ơ ấ
nghĩa c a trái phi u phát hành.ủ ế
3. Giá phát hành trên m nh giáệ (giá gia tăng): Là phát hành trái phi u v i giáế ớ
l n h n m nh giá c a trái phi u. Ph n chênh l ch gi a giá phát hành tráiớ ơ ệ ủ ế ầ ệ ữ
phi u l n h n m nh giá c a trái phi u g i là ph tr i trái phi u. Tr ngế ớ ơ ệ ủ ế ọ ụ ộ ế ườ
h p này th ng x y ra khi lãi su t th tr ng nh h n lãi su t danh nghĩaợ ườ ả ấ ị ườ ỏ ơ ấ
c a trái phi u phát hành.ủ ế
Chi t kh u và ph tr i trái phi u ch phát sinh khi doanh nghi p đi vay b ng hìnhế ấ ụ ộ ế ỉ ệ ằ
th c phát hành trái phi u và t i th i đi m phát hành có s chênh l ch gi a lãiứ ế ạ ờ ể ự ệ ữ
su t th tr ng và lãi su t danh nghĩa đ c các nhà đ u t mua trái phi u ch pấ ị ườ ấ ượ ầ ư ế ấ
nh n.ậ
Chi t kh u và ph tr i trái phi u đ c xác đ nh và ghi nh n ngay t i th i đi mế ấ ụ ộ ế ượ ị ậ ạ ờ ể
phát hành trái phi u. S chênh l ch gi a lãi su t th tr ng và lãi su t danh nghĩaế ự ệ ữ ấ ị ườ ấ
sau th i đi m phát hành trái phi u không nh h ng đ n giá tr kho n ph tr iờ ể ế ả ưở ế ị ả ụ ộ
hay chi t kh u đã ghi nh n.ế ấ ậ
Dù trái phi u đ c bán v i giá nào (ế ượ ớ ngang giá, giá chi t kh uế ấ hay giá gia tăng),
thì l i t c luôn đ c xác đ nh theo m nh giá c a trái phi u và khi đáo h n, ng iợ ứ ượ ị ệ ủ ế ạ ườ
có trái phi u s đ c thanh toán theo m nh giá c a trái phi u.ế ẽ ượ ệ ủ ế
V. PHÂN LO I:Ạ
Có nhi u cách phân lo i trái phi u.ề ạ ế
1) Phân lo i theo ng i phát hànhạ ườ :
Trái phi u c a Chính phế ủ ủ: Đáp ng nhu c u chi tiêu c a Chính ph , chính ph phátứ ầ ủ ủ ủ
hành trái phi u đ huy đ ng ti n nhàn r i trong dân và các t ch c kinh t , xã h i nh mế ể ộ ề ỗ ổ ứ ế ộ ằ
m c đích bù đ p thâm h t ngân sách, tài tr cho các công trình công ích, ho c làm côngụ ắ ụ ợ ặ
c đi u ti t ti n t .Trái phi u chính ph là lo i ch ng khoán không có r i ro thanh toánụ ề ế ề ệ ế ủ ạ ứ ủ
và cũng là lo i trái phi u có tính thanh kho n cao. Do đ c đi m đó, lãi su t c a tráiạ ế ả ặ ể ấ ủ
phi u chính ph đ c xem là lãi su t chu n đ làm căn c n đ nh lãi su t c a các côngế ủ ượ ấ ẩ ể ứ ấ ị ấ ủ
c n khác có cùng kỳ h n.. Chính ph luôn đ c coi là Nhà phát hành có uy tín nh tụ ợ ạ ủ ượ ấ

trên th tr ng; Vì v y, Trái phi u Chính ph đ c coi là lo i ch ng khoán có ít r i roị ườ ậ ế ủ ượ ạ ứ ủ
nh t.ấ
Trái phi u c a ngân hàng và các t ch c tài chínhế ủ ổ ứ : các t ch c này có th phát hànhổ ứ ể
trái phi u đ tăng thêm v n ho t đ ng.ế ể ố ạ ộ
3
Trái phi u c a doanh nghi pế ủ ệ : Là nh ng trái phi u do doanh nghi p nhà n c, công tyữ ế ệ ướ
c ph n và công ty trách nhi m h u h n phát hành đ tăng v n ho t đ ng. Trái phi uổ ầ ệ ữ ạ ể ố ạ ộ ế
doanh nghi p có nhi u lo i và r t đa d ng.ệ ề ạ ấ ạ
Trái phi u công ty có đ c đi m chung sau: Trái ch đ c tr lãi đ nh kỳ và tr g c khiế ặ ể ủ ượ ả ị ả ố
đáo h n, song không đ c tham d vào các quy t đ nh c a công ty. Nh ng cũng có lo iạ ượ ự ế ị ủ ư ạ
trái phi u không đ c tr lãi đ nh kỳ, ng i mua đ c mua d i m nh giá và khi đáoế ượ ả ị ườ ượ ướ ệ
h n đ c nh n l i m nh giá. Khi công ty gi i th ho c thanh lý, trái phi u đ c uạ ượ ậ ạ ệ ả ể ặ ế ượ ư
tiên thanh toán tr c các c phi u. Có nh ng đi u ki n c th kèm theo, ho c nhi uướ ổ ế ữ ề ệ ụ ể ặ ề
hình th c đ m b o cho kho n vay.ứ ả ả ả
2) Phân lo i l i t c trái phi uạ ợ ứ ế :
Trái phi u có lãi su t c đ nhế ấ ố ị : Là lo i trái phi u mà l i t c đ c xác đ nh theo m t tạ ế ợ ứ ượ ị ộ ỷ
l ph n trăm (%) c đ nh tính theo m nh giá.ệ ầ ố ị ệ
Trái phi u có lãi su t bi n đ iế ấ ế ổ (lãi su t th n i):ấ ả ổ Là lo i trái phi u mà l i t c đ cạ ế ợ ứ ượ
tr trong các kỳ có s khác nhau và đ c tính theo m t lãi su t có s bi n đ i theo m tả ự ượ ộ ấ ự ế ổ ộ
lãi su t tham chi u.ấ ế
Trái phi u có lãi su t b ng khôngế ấ ằ : Là lo i trái phi u mà ng i mua không nh n đ cạ ế ườ ậ ượ
lãi, nh ng đ c mua v i giá th p h n m nh giá (mua chi t kh u) và đ c hoàn trư ượ ớ ấ ơ ệ ế ấ ượ ả
b ng m nh giá khi trái phi u đó đáo h n.ằ ệ ế ạ
3) Phân lo i d a vào hình th c trái phi u:ạ ự ứ ế
Trái phi u vô danhế : Là lo i trái phi u không ghi tên c a ng i mua và trong s sáchạ ế ủ ườ ổ
c a ng i phát hành. Trái ch là ng i đ c h ng quy n l i. Nh ng phi u tr lãiủ ườ ủ ườ ượ ưở ề ợ ữ ế ả
đính theo t ch ng ch , và khi đ n h n tr lãi, ng i gi trái phi u ch vi c xé ra vàờ ứ ỉ ế ạ ả ườ ữ ế ỉ ệ
mang t i ngân hàng nh n lãi. Khi trái phi u đáo h n, ng i n m gi nó mang ch ng chớ ậ ế ạ ườ ắ ữ ứ ỉ
t i ngân hàng đ nh n l i kho n cho vay.ớ ể ậ ạ ả
Trái phi u ghi danhế : Là lo i trái phi u có ghi tên c a ng i mua và trong s sách c aạ ế ủ ườ ổ ủ

ng i phát hành. Hình th c ghi danh có th ch th c hi n cho ph n v n g c, cũng có thườ ứ ể ỉ ự ệ ầ ố ố ể
là ghi danh toàn b , c g c l n lãi. D ng ghi danh toàn b mà đang ngày càng ph bi nộ ả ố ẫ ạ ộ ổ ế
là hình th c ghi s . Trái phi u ghi s hoàn toàn không có d ng v t ch t, quy n s h uứ ổ ế ổ ạ ậ ấ ề ở ữ
đ c xác nh n b ng vi c l u gi tên và đ a ch c a ch s h u trên máy tính.ượ ậ ằ ệ ư ữ ị ỉ ủ ủ ở ữ
4) Phân lo i d a vào tính ch t trái phi u:ạ ự ấ ế
4
Trái phi u có th chuy n đ iế ể ể ổ : Là lo i trái phi u c a công ty c ph n mà trái chạ ế ủ ổ ầ ủ
đ c quy n chuy n sang c phi u c a công ty đó. Vi c này đ c quy đ nh c th vượ ề ể ổ ế ủ ệ ượ ị ụ ể ề
th i gian và t l khi mua trái phi u.ờ ỷ ệ ế
Trái phi u có quy n mua c phi uế ề ổ ế : Là lo i trái phi u có kèm theo phi u cho phép tráiạ ế ế
ch đ c quy n mua m t s l ng nh t đ nh c phi u c a công ty.ủ ượ ề ộ ố ượ ấ ị ổ ế ủ
Trái phi u có th mua l iế ể ạ : Là lo i trái phi u cho phép nhà phát hành đ c quy n muaạ ế ượ ề
l i m t ph n hay toàn b tr c khi trái phi u đ n h n thanh toán.ạ ộ ầ ộ ướ ế ế ạ
5) Phân lo i theo m c đ đ m b o thanh toán c a ng i phát hành:ạ ứ ộ ả ả ủ ườ
Trái phi u b o đ mế ả ả : Là lo i trái phi u mà ng i phát hành dùng m t tài s n có giá trạ ế ườ ộ ả ị
làm v t đ m b o cho vi c phát hành. Khi nhà phát hành m t kh năng thanh toán, thì tráiậ ả ả ệ ấ ả
ch có quy n thu và bán tài s n đó đ thu h i l i s ti n ng i phát hành còn n . Tráiủ ề ả ể ồ ạ ố ề ườ ợ
phi u b o đ m th ng bao g m m t s lo i ch y u sau: ế ả ả ườ ồ ộ ố ạ ủ ế
Trái phi u có tài s n c m c :ế ả ầ ố Là lo i trái phi u b o đ m b ng vi c ng i phát hànhạ ế ả ả ằ ệ ườ
c m c m t b t đ ng s n đ b o đ m thanh toán cho trái ch . Th ng giá tr tài s nầ ố ộ ấ ộ ả ể ả ả ủ ườ ị ả
c m c l n h n t ng m nh giá c a các trái phi u phát hành đ đ m b o quy n l i choầ ố ớ ơ ổ ệ ủ ế ể ả ả ề ợ
trái ch .ủ
Trái phi u b o đ m b ng ch ng khoán ký qu :ế ả ả ằ ứ ỹ Là lo i trái phi u đ c b o đ mạ ế ượ ả ả
b ng vi c ng i phát hành th ng là đem ký qu s ch ng khoán d chuy n nh ngằ ệ ườ ườ ỹ ố ứ ễ ể ượ
mà mình s h u đ làm tài s n b o đ m.ở ữ ể ả ả ả
Trái phi u không b o đ mế ả ả : Là lo i trái phi u phát hành không có tài s n làm v t b oạ ế ả ậ ả
đ m mà ch b o đ m b ng uy tín c a ng i phát hành.ả ỉ ả ả ằ ủ ườ
VI. L I ÍCH VÀ R I RO C A VI C MUA TRÁI PHI U: Ợ Ủ Ủ Ệ Ế
Khi quy t đ nh đ u t vào m t lĩnh v c nào đó thì ch c ch n chúng ta s ph i cân nh cế ị ầ ư ộ ự ắ ắ ẽ ả ắ
nh ng l i ích cũng nh r i ro nh t đ nh mà nó mang l i. Vi c đ u t trái phi u m tữ ợ ư ủ ấ ị ạ ệ ầ ư ế ộ

m t mang l i nhi u l i ích cho trái ch m t khác cũng ch a đ ng nhi u r i ro:ặ ạ ề ợ ủ ặ ứ ự ề ủ
L I ÍCH:Ợ
- Trái phi u là công c n có đ tin c y cao nh t, đ c bi t là trái phi u chính ph .ế ụ ợ ộ ậ ấ ặ ệ ế ủ
- Trong môi tr ng l m phát th p, đ u t trái phi u là m t cách an toàn đ duy trìườ ạ ấ ầ ư ế ộ ể
ngu n thu nh p th ng xuyên.ồ ậ ườ
- Khi th tr ng ch ng khoán bi n đ ng, đ u t trái phi u là m t cách giúp đ m b oị ườ ứ ế ộ ầ ư ế ộ ả ả
an toàn v n đ u t và phân tán r i ro.ố ầ ư ủ
5
- Dù làm ăn kém hi u qu , công ty v n ph i tr đ ti n lãi, không c t gi m ho c bệ ả ẫ ả ả ủ ề ắ ả ặ ỏ
nh c phi u. N u công ty ng ng ho t đ ng, thanh lý tài s n, trái ch đ c tr ti nư ổ ế ế ừ ạ ộ ả ủ ượ ả ề
tr c ng i có c ph n u đãi và c ph n thông th ng.ướ ườ ổ ầ ư ổ ầ ườ
R I RO Ủ
- R i ro do lãi su t th tr ngủ ấ ị ườ : Giá c a m t trái phi u công ty s thay đ i theoủ ộ ế ẽ ổ
h ng ng c l i v i lãi su t th tr ng. Khi lãi su t th tr ng tăng, giá trái phi uướ ượ ạ ớ ấ ị ườ ấ ị ườ ế
s gi m và ng c l i. Ch ng h n, nhà đ u t bán m t trái phi u tr c ngày đáoẽ ả ượ ạ ẳ ạ ầ ư ộ ế ướ
h n, thì khi lãi su t th tr ng tăng, nhà đ u t s l v n. Có nghĩa là bán trái phi uạ ấ ị ườ ầ ư ẽ ỗ ố ế
th p h n giá mua vào.ấ ơ
Khi lãi su t th tr ng gi m, giá trái phi u nhà đ u t đang n m gi s tăng. B i lãi su tấ ị ườ ả ế ầ ư ắ ữ ẽ ở ấ
đ nh kỳ c a trái phi u đã đ c n đ nh t tr c, lãi su t th tr ng gi m làm cho các tráiị ủ ế ượ ấ ị ừ ướ ấ ị ườ ả
phi u cũ v i m c lãi su t cao h n tr nên h p d n h n. Trái phi u có th i gian đáo h nế ớ ứ ấ ơ ở ấ ẫ ơ ế ờ ạ
càng dài thì m c đ tăng giá càng cao. Ng c l i, khi lãi su t th tr ng tăng, giá tráiứ ộ ượ ạ ấ ị ườ
phi u s gi m. Trái phi u có th i gian đáo h n càng dài thì m c gi m giá càng l n.ế ẽ ả ế ờ ạ ứ ả ớ
- R i ro tín nhi m:ủ ệ m c đ r i ro tín nhi m c a trái phi u đ c đánh giá d a trênứ ộ ủ ệ ủ ế ượ ự
các y u t kinh t và kh năng hoàn tr lãi và g c trái phi u c a nhà phát hành. Tráiế ố ế ả ả ố ế ủ
phi u chính ph th ng đ c coi là có m c đ r i ro th p nh t, vì Chính ph cóế ủ ườ ượ ứ ộ ủ ấ ấ ủ
kh năng thu thu ho c phát hành ti n đ tr n . Các công ty không có nh ng quy nả ế ặ ề ể ả ợ ữ ề
đó, do v y trái phi u công ty có m c đ r i ro cao h n và ph i tr lãi su t cao h nậ ế ứ ộ ủ ơ ả ả ấ ơ
cho nhà đ u t . ầ ư
- R i ro thanh kho n:ủ ả khi nhà đ u t trái phi u c n ti n m t mà th tr ng l i thi uầ ư ế ầ ề ặ ị ườ ạ ế
tính thanh kho n, s khó lòng tìm đ c ng i s n sàng mua l i trái phi u, ho c n uả ẽ ượ ườ ẵ ạ ế ặ ế

tìm đ c thì ph i bán l i v i giá r h n so v i giá tr th c c a trái phi u. ượ ả ạ ớ ẻ ơ ớ ị ự ủ ế
- R i ro khi TTCK s t giá m nhủ ụ ạ : thông th ng, giá trái phi u không bi n đ ngườ ế ế ộ
nhi u nh giá c phi u, do v y khi TTCK s t giá m nh, các nhà đ u t có xu h ngề ư ổ ế ậ ụ ạ ầ ư ướ
chuy n đ u t t c phi u sang trái phi u, qua đó đ y giá trái phi u tăng lên. Tuyể ầ ư ừ ổ ế ế ẩ ế
nhiên, khi TTCK đã xu ng đ n m c đáy, nhà đ u t l i có xu h ng chuy n sang cố ế ứ ầ ư ạ ướ ể ổ
phi u đang m c giá th p, đi u đó làm giá trái phi u gi m tr l i.ế ở ứ ấ ề ế ả ở ạ
- R i ro tái đ u tủ ầ ư : Tính toán t l l i nhu n n i t i m t trái phi u d a trên giỷ ệ ợ ậ ộ ạ ộ ế ự ả
đ nh là l ng ti n m t thu vào đ c tái đ u t . Thu nh p t nh ng ho t đ ng táiị ượ ề ặ ượ ầ ư ậ ừ ữ ạ ộ
đ u t nh th đôi khi đ c g i là “lãi-trên-lãi” và ph thu c m c lãi su t thầ ư ư ế ượ ọ ụ ộ ứ ấ ị
tr ng vào th i đi m tái đ u t , cũng nh chi n l c tái đ u t . Kh năng thay đ iườ ờ ể ầ ư ư ế ượ ầ ư ả ổ
t l tái đ u t theo m t chi n l c do nh ng thay đ i lãi su t th tr ng trên thỷ ệ ầ ư ộ ế ượ ữ ổ ấ ị ườ ị
tr ng đ c g i là r i ro tái đ u t .ườ ượ ọ ủ ầ ư
- R i ro do thu h i ủ ồ Trái phi u công ty có m t đi u kho n cho phép nhà phát hành thuế ộ ề ả
h i hay “g i” t t c hay m t ph n trái phi u m i tr c ngày đáo h n. Nhà phát hànhồ ọ ấ ả ộ ầ ế ớ ướ ạ
th ng gi l i quy n này đ có th linh đ ng chi tr ti n v n nh m thu h i tráiườ ữ ạ ề ể ể ộ ả ề ố ằ ồ
phi u trong t ng lai n u lãi su t th tr ng xu ng th p h n lãi su t trái phi u. Đ iế ươ ế ấ ị ườ ố ấ ơ ấ ế ố
6
v i nhà đ u t , có 3 b t l i v i đi u kho n v l nh “g i”. Th nh t, m c ti n m tớ ầ ư ấ ợ ớ ề ả ề ệ ọ ứ ấ ứ ề ặ
giao d ch cho m t trái phi u có đi u kho n l nh “g i” không đ c bi t ch c. Thị ộ ế ề ả ệ ọ ượ ế ắ ứ
hai, do nhà phát hành s ra l nh “g i” thu h i trái phi u khi lãi su t th tr ngẽ ệ ọ ồ ế ấ ị ườ
xu ng, nên nhà đ u t ch u r i ro tái đ u t . Th ba, kh năng tăng tr giá v n c aố ầ ư ị ủ ầ ư ứ ả ị ố ủ
trái phi u s gi m b t, vì giá c a m t trái phi u có đi u kho n v l nh “g i” khôngế ẽ ả ớ ủ ộ ế ề ả ề ệ ọ
th tăng cao h n nhi u so v i m c giá mà nhà phát hành s g i thu h i trái phi u.ể ơ ề ớ ứ ẽ ọ ố ế
- R i ro tín d ngủ ụ là nguy c công ty phát hành không có kh năng chi tr đúng h n.ơ ả ả ạ
T c là s không th chi tr m nh giá và lãi đúng h n. R i ro tín d ng đ c đánh giáứ ẽ ể ả ệ ạ ủ ụ ượ
b ng các d ch v đánh giá kh năng tín d ng c a cá nhân hay công ty.ằ ị ụ ả ụ ủ
- R i ro l m phátủ ạ hay r i ro s c mua phát sinh b i tr giá l u l ng ti n m t c aủ ứ ở ị ư ượ ề ặ ủ
m t trái phi u thay đ i do l m phát. Lộ ế ổ ạ m phát là k thù c a nhà đ u t trái phi u,ạ ẻ ủ ầ ư ế
b i nó ăn mòn giá tr đ ng ti n. L m phát càng cao, lãi su t th c c a trái phi uở ị ồ ề ạ ấ ự ủ ế
(b ng lãi su t danh nghĩa c a trái phi u tr l m phát) càng gi m, do v y làm m t giáằ ấ ủ ế ừ ạ ả ậ ấ

tr c a trái phi u.ị ủ ế Ví d , n u nhà đ u t mua m t trái phi u có lãi su t 8%/năm,ụ ế ầ ư ộ ế ấ
nh ng t l l m phát là 9%/năm, thì th c t , s c mua l u l ng ti n m t đã gi m.ư ỷ ệ ạ ự ế ứ ư ượ ề ặ ả
Ngo i tr trái phi u lãi su t th n i, còn đ u t vào t t c trái phi u khác đi u ch uạ ừ ế ấ ả ổ ầ ư ấ ả ế ề ị
r i ro l m phát, vì m c lãi su t đ c công ty phát hành cam k t s c đ nh trongủ ạ ứ ấ ượ ế ẽ ố ị
su t kỳ h n c a trái phi u.ố ạ ủ ế
- R i ro v t giá :ủ ề ỷ M t trái phi u không d a trên đ n v đ ng n i t không ch u nhộ ế ự ơ ị ồ ộ ệ ị ả
h ng c a l u l ng ti n m t đ ng n i t . L u l ng ti n m t đ ng n i t lưở ủ ư ượ ề ặ ồ ộ ệ ư ượ ề ặ ồ ộ ệ ệ
thu c vào t giá h i đoái và th i đi m thanh toán. Ví d , m t nhà đ u t mua tráiộ ỷ ố ờ ể ụ ộ ầ ư
phi u d a vào đ n v đ ng b ng Anh. N u đ ng b ng Anh m t giá so v i đ ngế ự ơ ị ồ ả ế ồ ả ấ ớ ồ
USD, thì ng i đ u t s nh n đ c ít USD h n. R i ro đây đ c g i là r i ro vườ ầ ư ẽ ậ ượ ơ ủ ở ượ ọ ủ ề
t giá hay r i ro ti n t .ỷ ủ ề ệ
- R i ro thanh lý: ủ hay r i ro v tính th tr ng ph thu c vào kh năng bán d dàngủ ề ị ườ ụ ộ ả ễ
m t trái phi u m i b ng hay g n b ng tr giá c a nó. Cách đo l ng ch y u khộ ế ớ ằ ầ ằ ị ủ ườ ủ ế ả
năng thanh lý là m c chênh l ch gi a giá đ t mua và giá đ t bán. Chênh l ch càngứ ệ ữ ặ ặ ệ
l n, r i ro thanh lý càng nhi u. Đ i v i m t nhà đ u t đ nh gi l i trái phi u choớ ủ ề ố ớ ộ ầ ư ị ữ ạ ế
đ n ngày đáo h n, r i ro thanh lý ít quan tr ng h n. ế ạ ủ ọ ơ
- R i ro do bi n c b t ngủ ế ố ấ ờ :Đôi khi kh năng chi tr lãi và m nh giá c a nhà phátả ả ệ ủ
hành thay đ i l n lao và b t ng b i vì m t tai n n do thiên nhiên hay công nghi pổ ớ ấ ờ ở ộ ạ ệ
ho c m t thay đ i v quy đ nh nào đó… Các r i ro này đ c g i chung là r i ro doặ ộ ổ ề ị ủ ượ ọ ủ
bi n c b t ngế ố ấ ờ
- R i ro tái thi t k t c uủ ế ế ấ :Th ng phát sinh do có nh ng s ki n nh mua đ t cườ ữ ự ệ ư ứ ổ
ph n đ thúc đ y công ty, k nhi m hay nh ng s a đ i ho c tái thi t k t c u bi uầ ể ẩ ế ệ ữ ử ổ ặ ế ế ấ ể
đ i kê tài s n công ty. Nhóm thi t h i th ng là nh ng ch trái phi u vì ph i ch uố ả ệ ạ ườ ữ ủ ế ả ị
đ ng s xu ng giá th tr ng đ i v i các trái quy n c a h . Đ “ăn ch c” khi đ uự ự ố ị ườ ố ớ ề ủ ọ ể ắ ầ
t vào th tr ng ch ng khoán, thi t nghĩ, các nhà đ u t c n nên nghiên c u k ,ư ị ườ ứ ế ầ ư ầ ứ ỹ
tránh không g p ph i nh ng r i ro trên.ặ ả ữ ủ
VII. TH C TR NG.Ự Ạ
1) KHÓ KHĂN:
7